Hanımeli Çiçeği Çoğaltma

Hanımeli Caprifoliaceae (Hanımeligiller) familyasının Lonicera cinsinin örnek türüdür. Bilimsel adı Lonicera periclymenum’dur. Anavatanı Avrupa kıtasıdır.

Özellikleri

Son derece hoş, güzel, herkesin çok sevdiği kokuya sahip çiçekler açan, çok uzun ömürlü bir bitkidir. Ana gövdesi açısından hanımeli liana bir bitkidir. Sarmaşık gibi gelişir. Yeni gelişim halinde olan dalları ulaştığı diğer dallara fırıl fırıl sarılır. 7m kadar uzar gider.

Kış soğuklarına -30C dereceye kadar dayanıklıdır. Bulunduğu yerin iklimine göre ya kışın yapraklarını döker ya da bütün yıl yapraklıdır.

Çiçek açması

Bazı çeşitleri sadece ilkbaharda, bazıları ilkbahardan sonbahara kadar aralıksız çiçek açar. Günümüzde sadece sürekli çiçek açan hanımeli üretilir ve satılır. Bunlar ilkbahardan sonbahara kadar aralıksız çiçek açar durur. Gerçi ara verdiği olur. Bu ise hatalı bakım yüzündendir. Susuz bırakmayın. 50cm kadar uzayan dalların uçlarını koparın. Çiçeksiz kalmış dalları kesin. Böylece her şey tertemiz yolunda gider. Bahardan bahara çiçek açan hanımeli ise önceki yıldan kalma ince dallarda gelişen yan dalların uçlarında çiçek açar.

Küçük hanımeli fidanlarının çiçek açma olgunluğuna gelmesi yetiştirme şartlarına ve güneş alma konumuna göre değişir. Kuvvetli güneşli bir yerde bu yıl küçük bir fidanı yetiştirmeye başlamışsanız ve gelişimi kuvvetli ise dal uçlarını kopardığınız takdirde yan dallar verecek ve onlardan çiçek açacaktır. Ama gelişimi zayıfsa çiçek açması gelecek yıla kalır.

Bahardan bahara çiçek açan hanımeli ise birkaç yıl yaşlanmadıkça çiçek açmaz. Kök sistemi iyice gelişmiş olmalı. Ana gövde birkaç yıllık, biraz kalınlaşmış ve odunlaşmış olmalıdır. Geçen yıldan kalan ince dallarının vereceği yan dallarından çiçek açacaktır.

Hanımeli yetiştirme ve bakım

Öncelikle dikkat etmeniz gereken şey, hanımeli günde en az iki saat tam direkt güneş ister. Aksi takdirde pek çiçek açmaz. Veya hiç çiçek açmaz ve tüm dallarını hızlıca uzatır. Çünkü güneşe ulaşma çabasına girmiştir.

Toprak ve gübre isteği

Bahçeye dikerseniz toprak seçmez ve gübre istemez. Ama saksıda olunca durum değişir. Bu durumda uygun bir toprak karışımı yapmak zorundasınız. Yoksa hiç beklenmedik bir zamanda aniden tepeden tırnağa ölüp gitme riski çok yüksektir.

Sulama

Toprak kurudukça sulayın. Yani normal bir sulama şekli. Saksıda sulama konusu daha aşağıda. Burada bahçeye ekili hanımelilere göre yazıyorum. Toprağın yeterince kuruduğundan eminseniz bol bol su dökerek sulayın.

Saksıda hanımeli bakımı

Hassas dengeler gerektiriyor. Hanımeliniz henüz çok küçük olsa bile kocaman saksı kullanın. Her 3 yılda veya en geç 4 yılda bir, saksı değil toprak değiştirin. Asla gübre ve bitki besini kullanmayın.

Saksıda yetiştireceğiniz hanımeli için sağlıklı toprak ve sulama

4 ölçü torf toprak + 2 ölçü iyi vasıflı arazi toprağı + 1 ölçü 2-3mm iri taneli dere kumu + 1 ölçü ponza taşı.

Aynen böyle bir toprak karışımı yapmanızı tavsiye ederim. Gübre katmayın. Ayrıca bitki besini de vermeyin.

Sulamasına gelince, saksı üst yüzeyinden 4cm kadar derinlikte toprak iyice kuruduğu zaman sulayın. Su bol miktarda olmalı. Saksı alt deliklerden dışarıya su sızdığını görünceye kadar su dökmeye devam edin. Bu tip sulama sayesinde toprağın kimyasal dengesi bozulmaz ve hanımeliniin sağlığı tehlikeye girmez.

Toprak değiştirme

3-4 yılda bir, sadece kış sonunda yapın. Hanımelinizi saksısından toprağıyla birlikte çıkarın. Köklerini topraktan fazla ayırmamaya gayret edin. Ama toprağın çoğunu gidermeniz lazım. Yeni hazırladığınız toprak karışımı ile tekrar saksısına yerleştirin ve sulayın.

Hanımeli budama

Sadece bahardan bahara, yılda bir defa çiçek açan hanımelini sadece ilkbaharda, çiçekleri geçtikten hemen sonra budamalısınız. Böylece gelecek yılın baharında bol bol çiçek açacaktır.

Sürekli çiçek açan hanımelini ise istediğiniz zaman istediğiniz gibi budamanızda hiç bir sakınca yok. Yukarıda çiçek açması kısmında anlattığım gibi düşünerek, gerektiği gibi ve istediğiniz şekilde budayın.

Çoğaltma

Hanımeli dallarının çok kolay ve çabuk kök salma özelliği var. Mesela yolda yürürken bir yerde hanımeli gördünüz. Çiçekli bir dalını koparıp aldınız. O dal bile kolayca köklenir. Fakat ne hikmetse suda bekletmekle olmuyor. Direkt toprağa dikmeniz lazım.

Dal seçiminde sadece iki şart var. 1- Körpe, çok taze ve yumuşak olmasın. 2- Mutlaka yapraklı olsun. Uzunluk ise en az 15 cm, en fazla 30cm olmalıdır. Toprağa dikin ve sulayın. Yapraklar ilkin pörsük, cansız olur. Ama hiç önemli değil. 10-15 gün içinde canlanır. En geç bir ayda filiz verip dal uzatmaya başlar.

Bu şekilde hanımeli çoğaltmanın zamanı ilkbahardan yaz sonuna kadar herhangi bir zamandır.

Basit daldırma yöntemi de hanımeli çoğaltmaya tam uygundur. 6 haftada yeterince köklenme olur. Sonra ayırırsınız.

Hanımeli problemleri ve zararlıları

Karasal iklim bölgelerinde ve yaz mevsimi şiddetli sıcak olmayan yerlerde tamamen açık havada, bahçelerde zararlısı yoktur. Ama camekanlı balkonlarda her türlü yaprak bitleri hanımeline musallat olur. Çok fena zarar verirler. Gelişim tamamen durur. Hanımeli zaten sürekli hava akımları olmayan yerleri sevmez.

Ege ve Akdeniz bölgelerinin düşük rakım kıyı kesimlerinde hanımeli yapraklarına yaprak bitleri zarar verir. Buralarda özellikle düzenli sulanan ve içinde birçok bitkiler olan bahçelerde hanımelinin yapraklarına her tür yaprak bitleri dadanır. Ortalama 20 günde bir ilaçlama yapmalısınız. Yoksa yapraklar perişan olur. Hem gelişimi ve çiçek açması sekteye uğrar.

Saksıda yetişen hanımeli yanlış toprak ve yanlış sulama yüzünden her an aniden ölebilir. Yukarıda saksıda yetiştirme konusunu okuyun ve harfiyyen o şekilde yetiştirin.

Hanımeli (Lonicera), Caprifoliaceae familyasınana ait bir bitkidir. Bilimsel adı ‘Lonicera Periclymenum’dur. Çiçeklerini genellikle beyaz ve sarı renkte açan çalı ve sarmaşık türüdür. 200’e yakın türü mevcuttur. Anavatanı Avrupa kıtasıdır. Fakat Çin’de de değişik türlerine rastlanmıştır. Uzun yıllar yaşayabilen soğuk havalara dayanıklı bir bitkidir. Çiçekleri dışında ayrıca meyvede vermektedir. Meyveleri siyah ya da kırmızı renklidir.

Soğuğa dayanıklılığı ile bilinen hanımelinin özellikle dikilmesi için belli bir aydan bahsedilmemektedir. Dış mekan ve geniş alanları sever. İç mekan için özellikle havasız mekanlar için uygun bir bitki değildir. Bol güneşli alanları sever. Yine yarı gölge yerleri de sevmektedir. Çok fazla rüzgara maruz kalmak istemez.

İklime göre bazen kış mevsiminde yapraklarını ve çiçeklerini dökebilir. Fakat bazı sıcak iklimlerde sürekli yapraklıda büyüyebilmektedir.

Belli bir yaşa geldikten sonra çiçeklenmeye başlar. 3-4 senede olgunlaşma evresini tamamlar ve çiçeklerini açmaya başlar.

Toprak olarak her türlü toprakta yetişebilmektedir. Gübrelenmeye ihtiyaç duymayan nadir bitkilerden biridir. Hanımeli çiçeğini, ilkbaharın başından sonbaharın sonuna kadar devamlı şekilde sulamak gerekir. Saksıda bakım sağlanacaksa humuslu bir toprak tercih edilmelidir.

Sulaması toprak kurudukça yapılmalıdır.

Budaması türüne göre değişiklik göstermektedir. Yine belli bir zamanı yoktur. Çiçekleri hangi dönemde solarsa akabinde budama işlemi gerçekleştirilmelidir. Her yıl düzenli olarak budanan hanımeli daha sağlıklı, gösterişli ve dayanıklı çiçekler açar. Budaması yapılmayan hanımeli ise daha çok çalı görünümde ve az çiçekli olarak gelişme gösterecektir.

Bazı türler ilkbaharda çiçek açarken, bazıları ise sonbahara kadar çiçeklenmektedir.