Şehit Cüneyt Yıldız Devlet Hastanesi

HAZAR STRATEJİ ENSTİTÜSÜ YAYINIDIR<br />

OCAK 20<strong>14</strong> SAYI: <strong>14</strong><br />

hazarworld.com<br />

ENERJİ VE ULAŞTIRMADA<br />

“HAZAR DÖNEMİ” BAŞLIYOR<br />

THE “CASPIAN ERA” BEGINS IN<br />

TRANSPORTATION AND ENERGY<br />

В СФЕРЕ ЭНЕРГЕТИКИ И ТРАНСПОРТА<br />

НАЧИНАЕТСЯ “ЭПОХА КАСПИЯ”<br />

SUMMARY<br />

КРАТКОЕ<br />

ИЗЛОЖЕНИЕ64

ÖNSÖZ<br />

Merhabalar,<br />

Tarih boyunca Balkanlar’da yaşanan ayrışma, bölünme ve çatışmalar Balkan kelimesine<br />

negatif anlam yüklemiştir. Benzer negatif algı Kafkasya için söyleniyor olsa bile, işbirliği<br />

içerisinde gerçekleşen enerji ve ulaştırma projeleri <strong>Hazar</strong> Bölgesi’nin istikrarının teminatı<br />

olacaktır.<br />

Sovyetlerin dağılmasıyla bağımsızlığına kavuşan <strong>Hazar</strong> ülkeleri ilk yirmi yıl enerji tedarikçisi<br />

olarak ekonomilerini güçlendirdiler. Şimdilerde liderlik ettikleri enerji projeleri ile<br />

Avrupa’nın enerji güvenliğine katkı sağlamakla birlikte Avrasya’nın enerji haritasını değiştirmekteler.<br />

Aralık ayında İstanbul’da organize edilen üçüncü <strong>Hazar</strong> Forumu’nda <strong>Hazar</strong> Bölgesi enerji<br />

ve ulaştırma başlıkları etrafında yeniden tanımlandı. Avrasya’nın en etkili platformu olma<br />

yolunda güvenle ilerleyen <strong>Hazar</strong> Forumu İstanbul’u bu sayımızda kapak konusu yaptık.<br />

Zengin petrol rezervlerine sahip Kuzey Irak’ın gün geçtikçe artan önemini, Doç. Dr.<br />

Fatih Macit’in kalemiyle analiz sayfalarımıza taşıdık. Aralık ayının son günlerinde, <strong>Hazar</strong><br />

Denizi’nin Şah Deniz - 2 yatağından çıkarılacak doğal gazın işletilmesi ve Avrupa’ya aktarılması<br />

amacıyla düzenlenen imza töreni bu dergimizin bu sayısında öne çıkan başlıklardan<br />

biri.<br />

Diplomasi Akademisi köşesinde Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın Ukrayna’da muhalefetin başlattığı<br />

protesto eylemlerini enine boyuna masaya yatırdı. Türkiye-Türkmenistan ilişkilerinin<br />

gelişmesine katkı sağlayan “Ankara’da Aşkabat Günleri”ne dergimizde tüm detaylarıyla yer<br />

verdik. 2013 yılının Türk Dünyası Kültür Başkenti seçilen Eskişehir’de 21 Aralık tarihinde ilk<br />

kez gerçekleşen şarkı yarışması Türkvizyon’a konuk olduk.<br />

<strong>Hazar</strong> Forumu konuşmacılarından biri olan <strong>Hazar</strong> Deniz Gemiciliği Şirketi Başkanı Rauf<br />

Valiyev, Osmanlı minyatür sanatının son temsilcisi Haydar Hatemi ve Hoca Ahmet Yesevi<br />

Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Rektör Yardımcısı Doç. Dr. Nevzat Şimşek ile keyifle<br />

okuyacağınız röportajlar gerçekleştirdik. Rota sayfalarımızda ise Türkmenistan’ın UNES-<br />

CO Dünya Kültür Mirası olarak tescillenmiş üç kültür varlığından biri olan ve tarihi İpek<br />

Yolu üzerinde bulunan antik Merv kentine bir yolculuk yaptık.<br />

Azerbaycan’ın merhum Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev’in vefatının 10. yıldönümü sebebiyle<br />

İstanbul Sarıyer’deki Haydar Aliyev Parkı’nda düzenlenen anma töreni, Enerji Gazetecileri<br />

Derneği’nin (EGAD) ikinci kuruluş yıldönümü için verilen kokteyl ve IEA tarafından hazırlanan<br />

‘<strong>World</strong> Energy Outlook’ raporunun Sabancı Üniversitesi İstanbul Uluslararası Enerji<br />

ve İklim Merkezi’nde gerçekleşen Türkiye tanıtımı dergimize taşıdığımız önemli etkinliklerden<br />

birkaçı.<br />

Şubat sayısında tekrar görüşmek dileğiyle…<br />

HALDUN YAVAŞ<br />

<strong>Hazar</strong> Strateji Enstitüsü<br />

Genel Sekreter<br />

YÖNETİM<br />

İMTIYAZ SAHIBI<br />

<strong>Hazar</strong> Strateji Enstitüsü Adına<br />

Haldun YAVAŞ<br />

GENEL YAYIN YÖNETMENI<br />

Gökhan ÇAY<br />

HABER MÜDÜRÜ<br />

Selin ŞEN SALTAŞ<br />

HABER EDITÖRÜ<br />

Merve DAMCI<br />

EDİTÖR<br />

Hande YAŞAR ÜNSAL<br />

YAYIN KURULU<br />

Dr. Cemil ERTEM<br />

Efgan NİFTİ<br />

Emin AKHUNDZADA<br />

Prof.Dr. Mesut HAKKI CAŞIN<br />

Zeynep KAPTAN<br />

İLETİŞİM<br />

Veko Giz Plaza, Maslak Meydan Sok.<br />

No:3 Kat:4 Daire 11-12 Maslak, 34298<br />

Şişli / İstanbul - TÜRKİYE<br />

Tel: +90 212 999 66 00<br />

Faks: +90 212 999 66 01<br />

www.hazarworld.com<br />

YAYIN YÖNETİM<br />

YAYIN GRUBU BAŞKANI<br />

Serkan ÜNAL<br />

GRUP KOORDİNATÖRÜ<br />

Mehmet Mücahid DEMİR<br />

FİNANS KOORDİNATÖRÜ<br />

Selim KARA<br />

GENEL YAYIN YÖNETMENİ<br />

Serdar TURAN<br />

ÖZEL PROJELER DİREKTÖRÜ<br />

Emin GÖRGÜN<br />

EDİTÖRLER<br />

Aynur ŞENOL ALTUN<br />

Can GÜRSU<br />

SANAT YÖNETMENİ<br />

Özkan ORAL<br />

YARDIMCI SANAT YÖNETMENİ<br />

Pınar GÜVEN<br />

Ahmet ÇELİK<br />

FOTOĞRAF EDİTÖRÜ<br />

Şeref YILMAZ<br />

KATKIDA BULUNANLAR<br />

Cansu ERTOSUN<br />

Gizem GÜZEY<br />

Güzin GÜZEY<br />

Baran KARAKUZU<br />

Özbekistan Büyükelçiliği<br />

Mehmet Erdoğan ELGIN<br />

İnfomag Yayıncılık Bilişim Tanıtım ve<br />

Organizasyon Hizmetleri Ltd. Şti<br />

Ebulula Mardin Cad.<br />

4. Gazeteciler Sitesi A-8 /1<br />

Akatlar-Levent / İSTANBUL<br />

Tel: (0212) 324 55 15<br />

Faks: (0212) 324 55 05<br />

BASKI<br />

Bilnet Matbaacılık Biltur Basım Yay. ve<br />

Hiz. A.Ş. Dudulu Organize Sanayi Bölgesi<br />

1.Cadde No: 16 Esenkent – Ümraniye<br />

34476 İSTANBUL Tel: 444 44 03<br />

Yayın Türü<br />

Yaygın Yerel Süreli<br />

Yayın Süresi / Dili<br />

Aylık / Türkçe<br />

İLETİŞİM<br />

[email protected]<br />

www.infomagyayincilik.com<br />

www.hazarworld.com<br />

OCAK 20<strong>14</strong> SAYI <strong>14</strong> 1

IÇINDEKILER<br />

ENERJI, DIPLOMASI VE<br />

ULAŞTIRMANIN KALBI<br />

İSTANBUL’DA ATTI<br />

KAPAK<br />

12<br />

•<br />

<strong>Hazar</strong> Strateji<br />

Enstitüsü (HASEN)<br />

tarafından ilki geçen<br />

yıl İstanbul’da,<br />

ikincisi ise<br />

geçtiğimiz Eylül<br />

ayında New York’ta<br />

gerçekleştirilen<br />

<strong>Hazar</strong> Forumu’nun<br />

üçüncüsü<br />

4-5 Aralık’ta<br />

İstanbul’daki<br />

Çırağan Sarayı’nda<br />

düzenlendi.<br />

KISA KISALAR 04<br />

• Tacikistan, Gaz İçin Özbekistan’a<br />

Başvurdu<br />

• Doğal Gaz, Kömürün Saltanatını<br />

Bitiriyor<br />

• Kazakistan Petrolünü BTC<br />

Üzerinden Taşımak İstiyor<br />

• KırgızGaz 1 Dolara Gazprom’un Oldu<br />

• İran’ın Petrol İhracatı Yüzde 10<br />

Artacak<br />

• Azerbaycan, Rusya’ya Petrol<br />

İhracatını Kesiyor<br />

• Türkiye ve Gürcistan Kura Nehri’ne<br />

Ortak Baraj Yapacak<br />

• EPDK’nın 12. Kuruluş Yıldönümü<br />

Kutlandı<br />

• Tekfen, Şah deniz-2’de 975 Milyon<br />

Dolarlık İş Aldı<br />

AJANDA 06<br />

5. Enerji Verimliliği Forumu<br />

• Avrupa-Asya Forumu<br />

HABER ANALİZ 08<br />

HAYDAR ALIYEV’E VEFA<br />

Azerbaycan Cumhuriyeti’nin<br />

merhum Cumhurbaşkanı Haydar<br />

Aliyev’in vefatının 10’uncu<br />

yıldönümü kapsamında Sarıyer’de<br />

anma töreni düzenlendi.<br />

2

ANALİZ 28<br />

KUZEY IRAK<br />

İLE ENERJİ<br />

İŞBİRLİĞİ<br />

Enerjide dışa bağımlı olan ve her<br />

yıl milyarlarca dolar ithalat faturası<br />

ödeyen Türkiye için Kuzey Irak’ın<br />

devasa doğal gaz ve petrol<br />

kaynakları büyük bir önem taşıyor.<br />

HABER ANALİZ<br />

32<br />

ŞAH DENIZ GAZI İLE<br />

AVRUPA’NIN ENERJI<br />

HARITASI YENIDEN<br />

ÇIZILIYOR<br />

Azerbaycan’da, <strong>Hazar</strong> Denizi’nden<br />

çıkarılan doğal gazın işletilmesi ve<br />

Avrupa’ya iletilmesi amacıyla<br />

Bakü’de imza töreni düzenlendi.<br />

DİPLOMASİ AKADEMİSİ 36<br />

UKRAYNA’DAKİ<br />

PROTESTOLAR AB<br />

YOLUNU AÇAN<br />

ANAHTAR<br />

OLABİLİR Mİ?<br />

Ukrayna’nın başkenti Kiev’in<br />

Bağımsızlık Meydanı’nda kar yağışına<br />

rağmen muhalefetin başlattığı<br />

protesto eylemleri, yeni bir Renkli<br />

Devrim dalgasını harekete geçirecek<br />

Soğuk Savaş sürecinin belirtilerini<br />

gündeme getiriyor.<br />

HABER ANALİZ 40<br />

TÜRKVİZYON’UN<br />

İLK ADRESİ;<br />

ESKIŞEHIR<br />

Türkiye’yi Manevra Grubu’nun temsil<br />

ettiği Türkvizyon Şarkı Yarışması’na<br />

katılan 24 ülke arasından<br />

Azerbaycan’ı temsilen yarışan Farid<br />

Hasanov 210 puanla birinci oldu.<br />

RÖPORTAJ<br />

42<br />

TAŞIMACILIĞIN<br />

YÜKSELEN GÜCÜ<br />

Üçüncüsü İstanbul’da düzenlenen<br />

<strong>Hazar</strong> Forumu’nun<br />

konuşmacılarından biri de<br />

Azerbaycan <strong>Hazar</strong> Deniz Gemiciliği<br />

Şirketi Başkanı Rauf Valiyev’di.<br />

Valiyev ile <strong>Hazar</strong> Deniz Gemiciliği’nin<br />

yatırımlarını, gelecek hedeflerini ve<br />

taşımacılık sektörünü konuştuk.<br />

ANALİZ<br />

46<br />

AŞKABAT GÜNLERİ<br />

İKİ ÜLKEYİ BİR ARAYA<br />

GETİRDİ<br />

Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin<br />

Aşkabat ile dostluk ve işbirliğini<br />

artırmak amacıyla 13-15 Kasım’da<br />

düzenlediği “Ankara’da Aşkabat<br />

Günleri” iki şehri birbirine daha da<br />

yaklaştırdı.<br />

RÖPORTAJ<br />

KRALIYET SARAYINDAKI<br />

SON OSMANLI RESSAMI<br />

Bu ay Türk kültürünün ayrılmaz bir<br />

parçası olan ‘Osmanlı minyatürünün’<br />

son temsilcisi Haydar Hatemi’yi<br />

sayfalarımıza konuk ettik.<br />

ANALİZ<br />

52<br />

KÜLTÜR SANAT<br />

58<br />

Son dönemde bölge coğrafyasında<br />

vizyona giren filmler, sanatsal<br />

faaliyetler ve düzenlenen sergileri<br />

<strong>Hazar</strong> <strong>World</strong> okuyucuları için<br />

derledik.<br />

ROTA<br />

48<br />

KUZEY IRAK<br />

PETROLLERİ GİDEREK<br />

ÖNEM KAZANACAK<br />

Enerjide dışa bağımlı olan ve her<br />

yıl milyarlarca dolar ithalat faturası<br />

ödeyen Türkiye için Kuzey Irak’ın<br />

devasa doğal gaz ve petrol<br />

kaynakları büyük bir önem taşıyor.<br />

60<br />

KARAKUM ÇÖLÜ’NDEKİ<br />

BÜYÜK SELÇUKLU<br />

MİRASI: MERV<br />

Bir zamanlar Büyük Selçuklu<br />

Devleti’nin de başkenti olan Merv’in<br />

köklü tarihi, Cilalı Taş Devri’ne<br />

kadar uzanıyor.<br />

www.hazarworld.com<br />

OCAK 20<strong>14</strong> SAYI <strong>14</strong> 3

KISA KISALAR<br />

TACIKISTAN,<br />

GAZ İÇIN<br />

ÖZBEKISTAN’A<br />

BAŞVURDU<br />

Bir yıl boyunca Özbekistan doğal gazından<br />

mahrum kalan Tacikistan, 20<strong>14</strong> yılı tedariki<br />

için yeniden Taşkent’e başvuru yaptı.<br />

Tacikistan, Özbekistan’a 20<strong>14</strong> yılı için doğal gaz tedarik<br />

anlaşmasının yapılması yönünde resmi teklif mektubunu<br />

yolladı. Tacikistan devletinin doğal gaz dağıtım kurumu “Taciktransgaz”<br />

Genel Müdürü Saydahmad Şarofuddinov yaptığı<br />

açıklamada Özbekistan’dan yeni yılda doğal gaz anlaşması<br />

için olumlu cevap beklediklerinin altını çizdi. Özbekistan,<br />

Tacikistan’la yaşadığı stratejik anlaşmazlıklardan dolayı ülkeye<br />

doğal gaz satmayacağını açıklamıştı. Tacikistan’ın her türlü<br />

girişimine rağmen, 2013 yılında doğal gaz satışından vazgeçen<br />

“Özbektransgaz” ülkeyi zor duruma düşürmüştü.<br />

DOĞAL GAZ, KÖMÜRÜN SALTANATINI BITIRIYOR<br />

Piyasa değeri olarak dünyanın en büyük enerji şirketi olan Exxon Mobile’ın<br />

yaptığı araştırmaya göre 2025 yılına kadar doğal gaz, kömürün yerine geçip<br />

dünyada en çok kullanılan ikinci enerji türü olacak.<br />

E<br />

xxon, doğal gazın kömürü<br />

geçmesine neden<br />

olarak çevre koşullarını öne<br />

sürüyor. Kömürden daha<br />

çevre dostu bir yakıt olarak<br />

bilinen doğal gaz tüketiminin<br />

2040’a kadar yüzde 65<br />

artacağı öngörülüyor. Kömür<br />

tüketimininse önümüzdeki<br />

yıllar içerisinde biraz daha<br />

artması, sonrasında sert bir<br />

düşüş trendi içine girmesi<br />

bekleniyor.<br />

4

KAZAKISTAN<br />

PETROLÜNÜ<br />

BTC ÜZERINDEN<br />

TAŞIMAK İSTIYOR<br />

Kazakistan Petrol ve Doğal Gaz Bakan Yardımcısı<br />

Magzum Mirzagaliyev, Azerbaycan Cumhuriyeti<br />

Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) Başkan Yardımcısı David<br />

Memmedov’la görüştü. Magzum Mirzagaliyev, görüşmede<br />

Kazakistan’ın TengizChevroil şirketinin ürettiği petrolü<br />

Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattıyla taşımak istediğini belirtti.<br />

Bakan Yardımcısı, son yıllarda Azerbaycan’da uygulanan<br />

doğal gaz politikasının Kazakistan’da büyük ilgi gördüğünü<br />

ve bu deneyimi öğrenmekte istekli olduklarını vurguladı.<br />

KIRGIZGAZ 1 DOLARA<br />

GAZPROM’UN OLDU<br />

Kırgızistan’ın enerji şirketi Kırgızgaz’ın<br />

48 milyon dolar borcunu üstlenen<br />

Gazprom’a 1 dolara satışı onaylandı.<br />

Kırgızistan parlamentosunda gerçekleşen oylamada<br />

120 milletvekilinden 78’i satışa olumlu yönde oy verdi.<br />

Anlaşma çerçevesinde Gazprom, Kırgızgaz’ın petrol<br />

boru hatları, doğal gaz dağıtım istasyonları ve yer altı<br />

depolarındaki kontrolü de devralıyor. Önümüzdeki 5 yıl<br />

içinde Gazprom, Kırgızgaz’ın altyapısının güçlendirilmesi<br />

için 20 milyar ruble (610 milyon dolar) yatırım yapacak.<br />

İRAN’IN PETROL<br />

İHRACATI YÜZDE<br />

10 ARTACAK<br />

İran’ın 20<strong>14</strong> bütçe taslağına göre, ülkenin<br />

petrol ihracatı yüzde 10 artışla günlük 1.1<br />

milyon varil olacak.<br />

İran Petrol Bakanlığı’nın haber sitesi Shana’da yer alan<br />

açıklamaya göre, Hükümet Sözcüsü Muhammed-Baqer<br />

Nobakht, gelecek yılın bütçe taslağında varil başına 100<br />

dolar ortalama satış fiyatının baz alınacağını söyledi. İran<br />

takvimine göre yeni yıl, Mart ayının ikinci yarısında başlıyor.<br />

ABD ve AB’nin yaptırımları, İran’ın petrol ihracatının<br />

günlük 2.5 milyon varil dolayından 1 milyon varil civarına<br />

gerilemesine neden oldu. Bütçe taslağı, Batılı ülkelerle<br />

geçen ay sağlanan nükleer anlaşmaya rağmen hükümetin<br />

ihracatta gelecek yıl önemli bir artış beklemediğini ortaya<br />

koydu.<br />

www.hazarworld.com<br />

OCAK 20<strong>14</strong> SAYI <strong>14</strong> 5

KISA KISALAR<br />

AZERBAYCAN, RUSYA’YA PETROL<br />

İHRACATINI KESIYOR<br />

Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi’nin (SOCAR) Şubat<br />

ayından itibaren Rusya üzerinden ham petrol<br />

ihracatına son vereceği ve bu petrolün büyük<br />

bölümünü Bakü-Ceyhan boru hattına ve Azerbaycan<br />

iç pazarına yönlendireceği bildirildi.<br />

SOCAR’ın pazarlama departmanından bir yetkili, “Bu yılın sonunda<br />

Rusya üzerinden petrol ihracatının 1,8 milyon ton olmasını bekliyoruz.<br />

Gelecek yıl 1,5 milyon tonu Bakü-Tiflis-Ceyhan’a yönlendireceğiz, 300 bin<br />

tonu da petrol ürünleri üretimi için içeriye yönelteceğiz” dedi.<br />

Azerbaycan’ın bu yıl Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattından 30 milyon ton petrol<br />

ihraç etmeyi öngördüğünü belirten yetkili, 20<strong>14</strong>’te boru hattından aktarılan<br />

petrolün 31,5 milyon tona yükseleceğini belirtti.<br />

TÜRKIYE VE GÜRCISTAN KURA<br />

NEHRI’NE ORTAK BARAJ YAPACAK<br />

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı<br />

Taner Yıldız, Gürcistan Başbakan<br />

Yardımcısı ve Enerji Bakanı<br />

Kakha Kaladze ile gerçekleştirdiği<br />

görüşmede, Kura Nehri üzerinde<br />

yapılacak müşterek bir projenin<br />

detayları üzerinde konuştuklarını<br />

bildirdi.<br />

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı<br />

Taner Yıldız, Kaladze ile görüşmenin<br />

ardından basın mensuplarına<br />

açıklamalarda bulundu. Görüşmenin<br />

verimli geçtiğini dile getiren<br />

Yıldız, iki ülke arasında iyi olan<br />

siyasi ilişkilerin daha da güçlendirilmesini<br />

istediklerini ifade etti.<br />

EPDK’NIN<br />

12. KURULUŞ<br />

YILDÖNÜMÜ<br />

KUTLANDI<br />

Enerji sektörü temsilcileri,<br />

EPDK’nın 12. kuruluş<br />

yıldönümü nedeniyle<br />

Ankara’da buluştu.<br />

E<br />

PDK’nın 12. yılı dolayısıyla düzenlenen<br />

törene üst düzey devlet<br />

yetkilileri, bürokratlar ve özel sektör<br />

temsilcileri katıldı. Enerji Piyasası<br />

Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı<br />

Hasan Köktaş törende yaptığı konuşmada,<br />

EPDK’nın devlet garanticiliğini<br />

değil rekabeti esas alan, risk üstlenmeye<br />

ve doğru hesap yapmaya dayanan<br />

ve geleceği öngörülebilen bir piyasa<br />

yapısını kurduğuna işaret eden Köktaş,<br />

kurumun bu yolda “olmaz”, “yapılamaz”<br />

denilen birçok hususu hayata<br />

geçirdiğini söyledi.<br />

TEKFEN, ŞAH DENIZ-<br />

2’DE 975 MILYON<br />

DOLARLIK İŞ ALDI<br />

T<br />

ekfen Holding’in bağlı ortaklığı<br />

Tekfen İnşaat’ın dahil olduğu<br />

konsorsiyum, Azerbaycan’da gerçekleştirilen<br />

Şah Deniz 2. Faz yatırımları<br />

kapsamında toplam bütçesi 975 milyon<br />

dolarlık sözleşme imzalarken; Tekfen<br />

İnşaat’ın payı yaklaşık 496 milyon dolar<br />

olacak. Tekfen’den KAP’a yapılan açıklamaya<br />

göre; BP Exploration ile imzalanan<br />

sözleşme ile toplam ağırlığı 26,442<br />

ton olacak iki adet offshore platformun<br />

ve bunlara ilişkin bağlantı köprüsünün<br />

imalat, yapım ve teslim işleri üstlenildi.<br />

6

AJANDA<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

6<br />

7<br />

8<br />

9<br />

10<br />

11<br />

12<br />

13<br />

<strong>14</strong><br />

15<br />

16<br />

17<br />

18<br />

19<br />

20<br />

21<br />

22<br />

23<br />

24<br />

25<br />

5. ENERJİ VERİMLİLİĞİ<br />

FORUMU<br />

8-11 OCAK 20<strong>14</strong><br />

İSTANBUL - TÜRKİYE<br />

Enerji Verimliliği Haftası’nın en önemli etkinliği<br />

olan 5. Enerji Verimliliği Forumu ve Fuarı (EVF) 8-11<br />

<strong>Ocak</strong> 20<strong>14</strong> tarihlerinde WOW Convention Center’da<br />

düzenlenecek. 20<strong>14</strong>’te 5. kez düzenlenecek olan<br />

EVF geçmiş yıllardaki başarısının ardından bu yıl<br />

4 günlük bir organizasyon olarak gerçekleşiyor.<br />

Türkiye’de enerji verimliliği konusu her geçen gün<br />

daha da önem kazanıyor. 2023 yılı hedeflerinin<br />

başında gelen enerji verimliliğinde %20’lik iyileşme<br />

hedefi için, hem kamu hem özel hem de sivil toplum<br />

kuruluşları iş birliği içerisinde bulunuyor. EVF bu<br />

hedefin tanıtılması için en önemli platformlardan<br />

biri olarak sayılıyor. EVF kapsamında düzenlenen<br />

panel ve oturumlar ile enerji verimliliğini içeren<br />

tüm konular, politikalar ve stratejiler, sektörün en<br />

önde gelen isimleri ile değerlendirilecek.<br />

AVRUPA-ASYA FORUMU<br />

22-24 OCAK 20<strong>14</strong><br />

ST. PETERSBURG - RUSYA<br />

R&C Market Research Company’nin organize ettiği<br />

Avrupa-Asya Forumu 22-24 <strong>Ocak</strong> 20<strong>14</strong> tarihleri arasında<br />

Rusya’nın St. Petersburg kentinde düzenleniyor. Forum<br />

başta St. Petersburg olmak üzere Rusya’nın diğer bölgeleri<br />

ve yabancı ülkelerin alanında uzman isimlerini bir<br />

araya getiriyor. Forum katılımcılara uluslararası ilişkiler<br />

konusunda deneyimlerini paylaşma, yeni yatırımlarla ilgili<br />

bilgi sahibi olma, küresel endüstri pazarında iş ağını<br />

genişletme konusunda fırsat sunuyor. Düzenlenecek oturumlarda<br />

katılımcılar sanayideki değişim ve gelişimler,<br />

iş turizmi ve pazarlama konularında fikir alışverişinde<br />

bulunacak.<br />

HAZAR TAKVİMİ<br />

Avrupa Enerji Forumu<br />

16 <strong>Ocak</strong> 20<strong>14</strong><br />

Londra – İngiltere<br />

OCAK<br />

26<br />

27<br />

28<br />

29<br />

30<br />

31<br />

OCAK 20<strong>14</strong><br />

Avrupa Nükleer Enerji Forumu<br />

16 <strong>Ocak</strong> 20<strong>14</strong><br />

Brüksel - Belçika<br />

Kazakistan Kuruluş Günü<br />

28 <strong>Ocak</strong> 20<strong>14</strong><br />

20<strong>14</strong><br />

Kazakistan<br />

Azerbaycan Şehitleri Anma Günü<br />

20 <strong>Ocak</strong> 20<strong>14</strong><br />

Azerbaycan<br />

www.hazarworld.com<br />

OCAK 20<strong>14</strong> SAYI <strong>14</strong> 7

HABER<br />

HAYDAR ALIYEV’E VEFA<br />

Azerbaycan Cumhuriyeti’nin<br />

merhum Cumhurbaşkanı<br />

Haydar Aliyev’in vefatının<br />

10’uncu yıldönümü<br />

kapsamında Sarıyer’de<br />

anma töreni düzenlendi.<br />

1<br />

Sarıyer Belediyesi ve Azerbaycan İstanbul<br />

Başkonsolosluğu’nun düzenlediği<br />

törene Azerbaycan ve Türkiye’yi temsil<br />

eden diplomatlar, işadamları, milletvekilleri,<br />

SOCAR yetkilileri, AzeDer üyeleri, Sarıyer<br />

Belediyesi yöneticileri ve Türkiye’nin önde<br />

gelen medya temsilcileri katıldı. Kireçburnu’ndaki<br />

Haydar Aliyev Parkı’ndaki törende<br />

İstanbul’da eğitim gören Harp Akademisi<br />

öğrencileri ve Azerbaycanlı subaylar da hazır<br />

bulundu.<br />

AZERBAYCANLI BAŞKONSOLOSTAN<br />

SARIYER BELEDİYESİ’NE<br />

TEŞEKKÜR<br />

Haydar Aliyev ve Mustafa Kemal Atatürk’ün<br />

anıtlarına karanfil bırakılması ve saygı duruşuyla<br />

başlayan tören, iki ülke marşlarının<br />

okunmasıyla devam etti. Azerbaycan milli<br />

bağımsızlık mücadelesinin büyük önderi Haydar<br />

Aliyev için gerçekleştirilen konuşmaların<br />

ilkini Azerbaycan İstanbul Başkonsolosu Hasan<br />

Zeynalov yaptı.<br />

Konuşmasında, Haydar Aliyev’in yaşamında<br />

kilometre taşı niteliğindeki olayları aktaran<br />

Zeynalov; Aliyev’in idealleri ve mücadelesinin<br />

bugün Azerbaycan halkı tarafından<br />

sürdürüldüğünü vurguladı. Hasan Zeynalov,<br />

Caspian TV’ye verdiği röportajda şu sözleri<br />

dile getirdi:<br />

“Bugün Ulu Önderimiz, Türk dünyasının<br />

büyük oğlu Haydar Aliyev’in vefatının 10. yıldönümü.<br />

Haydar Aliyev hem Azerbaycan halkının<br />

hem de Türk halkının kalbinden hiçbir<br />

zaman çıkmayacaktır. Haydar Aliyev büyük<br />

eserlere imza attı ve o eserleri Azerbaycan<br />

halkına miras olarak bıraktı. Azerbaycan ve<br />

Türk milletinin dostluğunu ebedileştirdi.<br />

Haydar Aliyev’in Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinde<br />

çok büyük rolü oldu. Karşılaştığı<br />

her tür zorluk ve siyasi baskılara rağmen bu<br />

halkların birliğini savundu. Bakü-Tiflis-Ceyhan<br />

ve Bakü-Tiflis-Erzurum ile bu dostluk<br />

1. Anma törenine Azerbaycanlı<br />

subaylar da katıldı.<br />

2. İstanbul Sarıyer Haydar Aliyev<br />

Parkı’nda bulunan Haydar<br />

Aliyev Anıtı<br />

2<br />

ve kardeşliği çelik yollarla birbirine bağladı.<br />

Bugün BTC ve BTE sayesinde Türkiye ve<br />

Azerbaycan bölgenin en hızlı gelişen ülkeleri<br />

haline geldi. Üzerinden 10 yıl geçmesine<br />

rağmen hem Türkiye hem de Azerbaycan,<br />

Haydar Aliyev’i büyük saygı ve şükranla<br />

anıyoruz. Allah ona rahmet etsin ve mekânı<br />

cennet olsun.”<br />

Zeynalov ayrıca, Sarıyer’in en müstesna<br />

yerlerinden birine Haydar Aliyev adına bir<br />

park kuran ve Azerbaycan’ın merhum lideri<br />

Aliyev’in anıtını diken Sarıyer Belediyesi’ne<br />

de teşekkürlerini iletti.<br />

ADNAN AYBER: “İKİ DEVLET<br />

BİR MİLLET GERÇEĞİ DÜNYA<br />

DÖNDÜKÇE DEVAM EDECEKTİR”<br />

Törende konuşma yapan Sarıyer Belediye<br />

Başkan Yardımcısı Adnan Ayber ise tüm dünyanın<br />

bildiği “İki devlet bir millet” kavramına<br />

dikkat çekerek, bu gerçeğin dünya döndükçe<br />

devam edeceğini vurguladı.<br />

Kendi uluslarına yön vermek ve yol göstermekle<br />

kalmayıp, tüm dünyaya örnek olmuş<br />

iki büyük liderin, iki kardeş ülkeye nasip olduğunu<br />

ifade eden Ayber, bu iki büyük devlet<br />

adamının aynı zamanda özgürlük mücadelesi<br />

veren birçok ülkeye ilham kaynağı ve umut<br />

ışığı olduğunu söyledi. Ayber konuşmasının<br />

sonunda, Haydar Aliyev’in ebedi istirahatgahında<br />

huzur içinde uyuyacağına şüphesi<br />

olmadığını, zira kurduğu Azerbaycan’ın geleceğe<br />

emin adımlarla ilerlediğini ve dünya<br />

döndükçe de var olacağını belirtti.<br />

8

ENERJİ GAZETECİLERİ DERNEĞİ’NİN<br />

2. YILI KUTLANDI<br />

Enerji Gazetecileri Derneği’nin (EGAD)<br />

ikinci kuruluş yıldönümü 20 Aralık<br />

tarihinde Ankara’da Enerji Piyasası Üst<br />

Kurulu’nda (EPDK) sektörün birçok<br />

önemli ismi ve EGAD üyesi gazetecilerinin<br />

katılımıyla düzenlenen kokteylde kutlandı.<br />

EGAD Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Atasoy, kokteylin açılış<br />

konuşmasında derneğin kuruluşundan günümüze önemli<br />

çalışmalar yapıldığını belirterek bundan sonraki dönemde<br />

özel sektör ve kamu kuruluşlarıyla dernek üyesi gazetecileri bir<br />

araya getiren etkinlikler yapılmaya devam edileceğini belirtti. Derneğin<br />

kurulma fikrinin 3 yıl önce ortaya çıktığına değinen Altunsoy,<br />

2 yılda dernek olarak önemli çalışmalar yaptıklarını belirtti.<br />

Konuşmaların ardından EGAD Yönetim Kurulu Üyeleri ve sektör<br />

temsilcileri ikinci yıl kutlama pastasını kesti.<br />

EPDK’NIN GAZETECİLERE DESTEĞİ SÜRECEK<br />

ENERJI SEKTÖRÜNÜN ÖNDE GELENLERI BIR ARADA<br />

EGAD’ın kuruluşunun ikinci yılı şerefine düzenlenen kokteyle<br />

EPDK Başkanı Hasan Köktaş, EGAD Başkanı İsmail Altunsoy,<br />

Türkiye Doğalgaz Dağıtıcıları Birliği Derneği (GAZBİR)<br />

Başkanı Yaşar Arslan, Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği<br />

(ELDER) Başkanı Nihat Özdemir, Petrol Sanayi Derneği<br />

(PETDER) Başkanı Ahmet Erdem, Doğalgaz İthalatçıları ve<br />

İhracatçıları Derneği (DİVİD) Başkanı Fatih Baltacı, Elektrik<br />

Ticareti Derneği Başkanı (ETD) Başkanı Batu Aksoy,<br />

Uluslararası Güneş Enerjisi Topluluğu – Türkiye Bölümü<br />

(GÜNDER) Genel Sekreteri Faruk Telemcioğlu, Petrol<br />

Sanayi Derneği (PETFORM) Genel Sekreter Vekili Eser<br />

Özdil, Çelik Boru İmalatçıları Derneği (ÇEBİD) Genel<br />

Sekreteri Mehmet Zeren, Anadolu LPG ve Akaryakıt SİAD<br />

Başkanı Atalay Armutçu, Petrol Ürünleri İşverenler Sendikası<br />

(PÜİS) Basın Müdürü Mehtap Bakır, Lisanssız Elektrik Üretimi<br />

Derneği (Lİ-DER) Başkanı Yalçın Kıroğlu, Türkiye Rüzgar<br />

Enerjisi Birliği (TÜREB) Başkanı Mustafa Serdar Ataseven,<br />

Rüzgar Enerjisi Santralleri Yatırımcıları Derneği (RESYAD)<br />

Başkanı Selahattin Baysal, Enerji Hukuku Araştırmaları<br />

Enstitüsü Başkanı Av. Süleyman Boşça, üst düzey enerji<br />

bürokratları, sektör temsilcileri ve gazeteciler katılım sağladı.<br />

EPDK Başkanı Hasan Köktaş, enerji sektöründeki büyümeye paralel<br />

olarak sektördeki enerji muhabirlerinin de kurumsallaştığına<br />

vurgu yaptı ve EPDK’nın imkânları doğrultusunda gazetecilerin<br />

rahat çalışması için desteğini sürdüreceğini belirtti. Köktaş, haberciliğin<br />

masa başında kalmaması için gazeteciler ile birlikte alana<br />

indiklerini ve adeta şantiye şantiye gezdiklerini belirtti. Yapılan<br />

tüm çalışmalar sonucunda enerji muhabirlerinin, kurul kararı olmadan<br />

hatalı şekilde “zam yapıldı” haberi yapmadıklarına değinen<br />

Köktaş, bu yönde ciddi bir iyileşme olduğunu belirtti.<br />

www.hazarworld.com<br />

OCAK 20<strong>14</strong> SAYI <strong>14</strong> 9

HABER<br />

TÜRKIYE 5 YIL İÇINDE<br />

DÜNYANIN EN ÖNEMLI<br />

ENERJI KAVŞAĞI OLABILIR<br />

IEA tarafından hazırlanan ‘<strong>World</strong> Energy Outlook’ raporunun Türkiye tanıtımı,<br />

Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) ve Sabancı Üniversitesi<br />

İstanbul Uluslararası Enerji ve İklim Merkezi (IICEC) işbirliğinde Sabancı<br />

Center’da yapıldı.<br />

Sabancı Üniversitesi İstanbul<br />

Uluslararası Enerji ve İklim<br />

Merkezi (IICEC) ve Türk<br />

Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜ-<br />

SİAD), “<strong>World</strong> Energy Outlook 2013”<br />

(Uluslarası Enerji Görünümü) raporunun<br />

Türkiye tanıtımı 20 Aralık’ta<br />

Sabancı Center’da gerçekleştirildi.<br />

Açılış konuşmalarını Sabancı Üniversitesi<br />

Mütevelli Heyeti Başkanı Güler<br />

Sabancı, TÜSİAD Yönetim Kurulu<br />

Başkanı Memduh Boydak ve Enerji<br />

ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı<br />

Hasan Murat Mercan’ın yaptığı toplantıda,<br />

Uluslararası Enerji Ajansı<br />

(IEA) Baş Ekonomisti Dr. Fatih Birol<br />

da “<strong>World</strong> Energy Outlook 2013’’ raporunun<br />

sunumunu gerçekleştirdi.<br />

Toplantının açılışında konuşan Sabancı<br />

Üniversitesi Mütevelli Heyeti<br />

Başkanı Güler Sabancı, enerjinin,<br />

ülkelerin bölgesel ve küresel rekabetinde<br />

ağırlığını artırdığını söyledi ve<br />

10

ABD’de bir birim doğal gaz fiyatının<br />

Avrupa’nın üçte biri düzeyine gelmiş<br />

olmasının, küresel rekabetteki etkilerinin<br />

hep birlikte gözlemlendiğini<br />

dile getirdi. Enerji ve Tabii Kaynaklar<br />

Bakan Yardımcısı Mercan yaptığı<br />

sunumda, nüfus, gelir ve enerji<br />

talebinin önümüzdeki dönemde<br />

OECD üyesi olmayan ülkelerde artacağını<br />

söylerken, Türk Sanayicileri<br />

ve İşadamları Derneği (TÜSİAD)<br />

Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı<br />

Memduh Boydak, Doğal Gaz Piyasası<br />

Kanunu’nun elektrik piyasasına ve<br />

enerji borsasına ilişkin düzenlemelerin<br />

tamamlayıcısı olduğunu belirtti<br />

ve şu sözleri dile getirdi: “Bu itibarla<br />

kanuna ilişkin değişiklik metni üzerinde<br />

çalışılmakta olduğunu da göz<br />

önüne alarak; maliyet bazlı fiyatlandırma,<br />

BOTAŞ’ın yeniden yapılandırılması<br />

ve kontrat devri konularının,<br />

sektörün liberalleşmesi açısından<br />

kritik nitelikte olduğunu belirtmek<br />

istiyorum.”<br />

“ÖNÜMÜZDEKI 5 YIL İÇINDE<br />

TÜRKIYE DÜNYA’NIN EN<br />

ÖNEMLI ENERJI KAVŞAĞI<br />

OLABILIR”<br />

Raporun sunumunu yapan Uluslararası<br />

Enerji Ajansı’nın Baş Ekonomisti<br />

Dr. Fatih Birol, enerjide rollerin değiştiğini<br />

belirterek, eskiden dünyanın<br />

en önemli enerji ithalatçısı olan ülkelerin<br />

artık dünyanın en önemli enerji<br />

ihracatçısı haline geldiğini, 2015<br />

yılından sonra ABD’nin doğal gazda,<br />

Brezilya’nın ise petrolde önemli bir<br />

ihracatçı durumuna geleceğini söyledi.<br />

Ortadoğu’daki enerji tüketiminin<br />

artmasının dünyayı etkileyebileceğini<br />

belirten Birol, enerji ticaretinin yönünde<br />

önemli değişmeler olduğunu<br />

kaydetti. Birçok ülkede petrol, doğal<br />

gaz, elektrik ve kömürde fiyatların<br />

suni bir şekilde aşağı doğru itildiğini<br />

vurgulayan Birol, bu ülkelerin Ortadoğu,<br />

Rusya, Çin ve Hindistan olduğunu<br />

dile getirdi.<br />

Birol, çok büyük bir değişiklik olmazsa<br />

20 yıl sonra halen 1 milyar insanın<br />

elektriği olmayacağını ifade etti.<br />

Dünyadaki enerji talebi büyümesinin<br />

gelişmiş ülkelerin dışından geldiğini<br />

vurgulayan Birol, özellikle bunun<br />

üçte ikisinin Asya’dan geldiğini anlattı.<br />

Çin’in enerji talebi büyümesinde<br />

bir yavaşlamanın 2020 yılına kadar<br />

olacağını düşündüklerini belirten<br />

Birol, “2020’lerden sonra dünyadaki<br />

enerji talebinin büyümesinde<br />

Hindistan’ın başı çekeceğini düşünüyoruz”<br />

dedi.<br />

Türkiye’nin dünya enerji kaynaklarının<br />

üretici ve tüketici ülkeler arasında<br />

boru hatları ile iletilmesindeki<br />

önemine de değinen Birol, “Önümüzdeki<br />

5 yıl içinde gerekli adımlar<br />

atılırsa Türkiye, dünyanın en önemli<br />

enerji kavşağı olabilir, Azerbaycan,<br />

Irak ve Doğu Akdeniz’deki enerji<br />

kaynakları bunu sağlayacak” diye<br />

konuştu.<br />

“ELEKTRIK SEKTÖRÜNDE<br />

ORTADOĞU’DA ÖNEMLI<br />

BIR YATIRIM ALANI<br />

GÖRÜLEBILECEK”<br />

Birol, 15 yıl içerisinde Ortadoğu<br />

ülkelerinin tüketeceği petrol miktarının<br />

günlük 10 milyon varile ulaşacağını<br />

söyledi. Bunun sebeplerini<br />

ise nüfusun artması, Ortadoğu’da<br />

petrokimya yatırımlarının artması,<br />

petrol fiyatlarının sübvanse edilmesi<br />

ve son derece ucuzlamasıyla birlikte<br />

gelen suni artış olarak sıraladı. Birol,<br />

Ortadoğu’da gelecek 20 yıl içerisinde<br />

380 gigawattlık santral kurulması gerektiğini<br />

kaydetti. Bunun önümüzdeki<br />

dönemde Ortadoğu’ya bir Japonya<br />

ve Kore eklenmesi anlamına geldiğini<br />

bildiren Birol, elektrik sektöründe<br />

Ortadoğu’da önemli bir yatırım alanının<br />

görülebileceğini dile getirdi. Dünya<br />

liderlerinin 2015 yılında Paris’te<br />

bir araya geleceğini ve iklim değişikliği<br />

anlaşması yapılmasına çalışılacağını<br />

aktaran Birol, “Bu anlaşma yapılırsa<br />

dünya enerji sektörüne yeni bir<br />

parametre gelecek. Bu anlaşmanın<br />

yapılması konusunda umutsuz değilim”<br />

dedi. Birol, ABD’nin 2015 yılında<br />

Suudi Arabistan’ı geçerek dünyanın<br />

en büyük petrol üreticisi haline geleceğine<br />

dikkati çekti.<br />

“2015 YILINDAN<br />

SONRA ABD DOĞAL<br />

GAZDA, BREZILYA ISE<br />

PETROLDE ÖNEMLI BIR<br />

IHRACATÇI DURUMUNA<br />

GELECEK”<br />

www.hazarworld.com<br />

OCAK 20<strong>14</strong> SAYI <strong>14</strong> 11

KAPAK<br />

ENERJI, DIPLOMASI<br />

VE ULAŞTIRMANIN<br />

KALBI İSTANBUL’DA<br />

ATTI<br />

12

<strong>Hazar</strong> Strateji<br />

Enstitüsü (HASEN)<br />

tarafından ilki geçen<br />

yıl İstanbul’da, ikincisi<br />

ise geçtiğimiz Eylül<br />

ayında New York’ta<br />

gerçekleştirilen<br />

<strong>Hazar</strong> Forumu’nun<br />

üçüncüsü 4-5 Aralık’ta<br />

İstanbul’daki<br />

Çırağan Sarayı’nda<br />

düzenlendi.<br />

YAZI: MERVE DAMCI<br />

FOTOĞRAF: TARIK ÜZGÜN<br />

www.hazarworld.com OCAK 20<strong>14</strong> SAYI <strong>14</strong> 13

KAPAK<br />

Asya ile Avrupa arasındaki enerji<br />

ve ulaştırma projelerinin yeni<br />

ekseni olan <strong>Hazar</strong> Bölgesi,<br />

‘<strong>Hazar</strong> Forumu’ İstanbul’da<br />

masaya yatırıldı. Forum; siyasi<br />

liderleri, AB, ABD ve Türkiye’den karar alıcıları,<br />

iş dünyasını, akademisyenleri, araştırmacıları,<br />

yatırımcıları ve sivil toplum kuruluşlarından<br />

temsilcileri bir araya getirdi. Forumda başta<br />

geniş <strong>Hazar</strong> Bölgesi olmak üzere, <strong>Hazar</strong> Bölgesi’ndeki<br />

son gelişmeler ışığında dünya enerji<br />

haritasındaki son durum, bu kapsamda ortaya<br />

çıkan yeni oluşum ve dış politika dinamikleri<br />

hakkında fikir alışverişinde bulunuldu.<br />

HAZAR YENIDEN TANIMLANDI<br />

Önümüzdeki yıllarda bölgede, enerji, ulaştırma<br />

ve finans alanlarında gerçekleşecek<br />

proje ve işbirliklerinin projeksiyonunun ortaya<br />

konduğu <strong>Hazar</strong> Forumu’ndaki oturumların<br />

moderatörlüğünü İstanbul Bilgi Üniversitesi<br />

Mütevelli Heyeti Üyesi Prof. Dr. Deniz Ülke<br />

Arıboğan, gazeteci-yazar Hakan Çelik ve TRT<br />

Türk televizyonundan Ayşe Süberker üstlendi.<br />

“<strong>Hazar</strong> Transit Koridoru” ve “Güney Koridoru:<br />

Bölgesel Enerji Kaynakları İçin Boru Hattı”<br />

başlıkları altında gerçekleşen forumda, Türkiye<br />

ve Azerbaycan’ın liderliğinde atılan tarihi<br />

adımla TANAP ve TAP projeleri ile bölge için<br />

büyük öneme sahip ulaştırma projesi <strong>Hazar</strong><br />

Transit Koridoru gibi konular konuşuldu.<br />

Foruma Eski Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme<br />

Bakanı Binali Yıldırım, Enerji ve Tabii<br />

Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Azerbaycan<br />

Ulaştırma Bakanı Ziya Mammadov, Arnavutluk<br />

Ekonomi ve Enerji Bakanı Z. Damian<br />

Gjiknuri, Slovenya Altyapı ve Mekânsal Planlama<br />

Bakanı Samo Omerzel, SOCAR Başkanı<br />

Rövnag Abdullayev, BP Türkiye, Azerbaycan<br />

ve Gürcistan sorumlusu Gordon Birrell, Gürcistan<br />

Ekonomi ve Sürdürülebilir Kalkınma<br />

Müsteşarı Natia Mikeladze, Azerbaycan <strong>Hazar</strong><br />

Deniz Gemiciliği Şirketi Başkanı Rauf Valiyev,<br />

Azerbaycan Devlet Petrol Fonu İcra Direktörü<br />

Shahmar Movsumov, Romanya Ulaştırma<br />

Bakanlığı Müsteşarı Nicusar Buica, Kazakistan<br />

Demiryolları Başkanı Askar Mamin, Türk<br />

Konseyi Genel Sekreteri Halil Akıncı, Irak<br />

Enerji Enstitüsü Direktörü ve Irak Federal<br />

Parlamentosu Enerji ve Ekonomi Danışmanı<br />

Luay Jawad al-Khatteeb, Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı<br />

İdaresi Sosyal ve Politik Konular<br />

Daire Başkanı Ali Hasanov, Azerbaycan<br />

Cumhurbaşkanlığı İdaresi Politik Analiz ve<br />

Enformasyon Dairesi Başkanı Elnur Aslanov<br />

ve Uluslararası Politika Çalışmaları Enstitüsü<br />

(ISPI) Başkan Yardımcısı Paolo Magri<br />

1<br />

1. SOCAR Başkanı Rövnag<br />

Abdullayev basın<br />

mensuplarının sorularını<br />

yanıtladı.<br />

2. <strong>Hazar</strong> Forumu bu sene<br />

Çırağan Sarayı’nda<br />

gerçekleşti.<br />

ENERJI VE<br />

ULUSLARARASI<br />

ILIŞKILER GÜNDEMININ<br />

ÖNEMLI ISIMLERI,<br />

ÜÇÜNCÜSÜ<br />

DÜZENLENEN HAZAR<br />

FORUMU’NDA<br />

BULUŞTU.<br />

2<br />

<strong>14</strong>

katıldı. Foruma 42 ülkeden 600 temsilcinin<br />

katıldığını söyleyen <strong>Hazar</strong> Strateji Enstitüsü<br />

(HASEN) Genel Sekreteri Haldun Yavaş,<br />

“Dünya gittikçe daha karmaşık bir hal alıyor.<br />

Etrafımızda neler olup bittiğini anlamak da<br />

bu yüzden gittikçe zorlaşıyor. Bu forum, <strong>Hazar</strong><br />

Bölgesi’ne ilişkin en önemli konuları daha iyi<br />

kavramamızı ve <strong>Hazar</strong> Bölgesi’nin gelişmesine<br />

daha tutkuyla yaklaşmamızı sağlayabilirse,<br />

görevimizi başarıyla yerine getirmiş olacağız”<br />

şeklinde konuştu.<br />

“HAZAR ÇOK KRITIK KONUMDA”<br />

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Azerbaycan<br />

Cumhurbaşkanı İlham Aliyev gönderdikleri<br />

mesajlarla <strong>Hazar</strong> Forumu katılımcılarını ve forumu<br />

düzenleyen <strong>Hazar</strong> Strateji Enstitüsü’nü<br />

tebrik etti.<br />

Cumhurbaşkanı Gül gönderdiği mesajda,<br />

“Bölgesel enerji dinamiklerinde meydana gelen<br />

değişikliklerin, Güney Gaz Koridoru’nun,<br />

Modern İpek Yolu projesinin ve <strong>Hazar</strong><br />

Havzası’ndaki diğer gelişmelerin ele alınacağı<br />

panelleriyle bu forumun, çok yararlı bir tartışma<br />

ve ortak akıl üretme zemini oluşturduğuna<br />

inanıyorum. Tarih boyunca önemli medeniyetlere<br />

ev sahipliği yapan <strong>Hazar</strong> Havzası,<br />

önemli ticaret, ulaştırma ve kültürel etkileşim<br />

güzergâhlarının kesişme noktasında yer<br />

almıştır. Bugün de enerji güvenliği, sürdürülebilir<br />

kalkınma, refah ve barış arayışlarında çok<br />

kritik bir konumdadır. Eşsiz coğrafi konumuyla<br />

Doğu ile Batı’yı, Kuzey ile Güney’i birleştirmektedir.<br />

Önümüzdeki dönemde çok daha<br />

büyük bir rol oynamaya namzettir. Ortak<br />

tarihi, kültürel ve beşeri bağlarımız bulunan<br />

<strong>Hazar</strong> Havzası’nın gerçek potansiyelinin hayata<br />

geçirilmesini kuvvetle destekliyoruz.<br />

Esasen enerji, ticaret ve ulaştırma başta olmak<br />

üzere, bu çerçevede birçok işbirliği fırsatı mevcuttur.<br />

<strong>Hazar</strong>’ın sunduğu dinamizmi harekete<br />

geçirmek amacıyla 1990’lı yıllardan bu yana<br />

önemli enerji projeleri hayata geçirdik. Bakü-<br />

Tiflis-Ceyhan petrol boru hattı, gerçekleştirildiği<br />

dönemde “Asrın Projesi” olarak gösteriliyordu.<br />

Keza bölgesel ve küresel ortaklarımızla<br />

birlikte gerçekleştirdiğimiz Bakü-Tiflis-Erzurum<br />

doğal gaz boru hattı da Güney Gaz<br />

Koridoru’nun çok önemli bir parçasıdır.<br />

Şimdi <strong>Hazar</strong>’daki bölgesel ortaklık ruhunu bir<br />

aşama ileriye taşıma zamanıdır. Bu çerçevede,<br />

Azerbaycan ile birlikte geliştirdiğimiz Trans<br />

Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP), Güney<br />

Gaz Koridoru’nun belkemiğini teşkil edecektir.<br />

İlk aşamada Şah Deniz gazını Türkiye<br />

21<br />

KONUŞMACI<br />

Panele katılan<br />

konuşmacıların sayısı.<br />

600<br />

KATILIMCI<br />

<strong>Hazar</strong> Forumu’na katılan<br />

katılımcı sayısı.<br />

42<br />

ÜLKE<br />

Foruma katılımların<br />

gerçekleştiği ülke sayısı.<br />

KONUŞMACILAR<br />

“HAZAR TRANSIT<br />

KORIDORU”, “GÜNEY<br />

KORIDORU: BÖLGESEL<br />

ENERJI KAYNAKLARI<br />

IÇIN BORU HATTI” VE<br />

“İPEK YOLU’NUN<br />

CANLANDIRILMASI VE<br />

İSTIKRARIN<br />

SAĞLANMASI”<br />

KONULU PANELLERDE<br />

FIKIR ALIŞVERIŞINDE<br />

BULUNDU.<br />

www.hazarworld.com<br />

OCAK 20<strong>14</strong> SAYI <strong>14</strong> 15

KAPAK<br />

1<br />

ve Avrupa piyasalarına taşıyacaktır. İleride<br />

Azerbaycan’ın diğer sahalarında üretilecek<br />

doğal gazın naklinde önemli bir işlevi yerine<br />

getirecektir. Bir aşamada, <strong>Hazar</strong>’ın öteki<br />

yakasındaki zenginliklerin dünya pazarlarıyla<br />

buluşturulmasında da bu hattan yararlanılması<br />

mümkündür.<br />

Bölgesel ortaklık vizyonunun bir diğer önemli<br />

parçası ulaştırma ve nakil hatlarıdır. Modern<br />

İpek Yolu olarak adlandırılan Orta Nakil<br />

Hattı’nın canlandırılması, bu açıdan büyük<br />

önem taşımaktadır. Hattın önemli bir parçasını<br />

teşkil eden Marmaray’ın açılışını 29 Ekim’de<br />

yaptık. Bakü-Tiflis-Kars demiryolu bağlantısını<br />

ise, Azerbaycanlı ve Gürcü dostlarımızla birlikte<br />

önümüzdeki yıl tamamlamayı hedefliyoruz.<br />

Bu proje sayesinde Londra ile Pekin, <strong>Hazar</strong><br />

üzerinden demiryollarıyla birbirlerine bağlanmış<br />

olacaktır. Modern İpek Yolu, basit bir<br />

ulaştırma projesi değildir. Yüzyıllık bir rüyayı<br />

hayata geçirecek bu proje, ileride <strong>Hazar</strong>’ın iki<br />

yakasını enerji, ulaşım ve haberleşme hatlarıyla<br />

örecektir.<br />

Tüm bu projeler sayesinde <strong>Hazar</strong> Havzası,<br />

Avrupa-Asya ekseninde enerji hatları, kara,<br />

deniz ve tren yolları ile haberleşme ağlarıyla<br />

ülkeleri birbirine bağlanan çok kritik bir bölge<br />

haline dönüşecektir. Böylelikle, bu coğrafyada<br />

yer alan ülkelerinin siyasi, ekonomik ve beşeri<br />

gelişmeleri bir kat daha pekişecektir” sözlerine<br />

yer verdi.<br />

1. Enerji Bakanı Taner Yıldız,<br />

SOCAR Başkanı Rövnag<br />

Abdullayev ve HASEN Genel<br />

Sekreteri Haldun Yavaş<br />

forum öncesi kısa bir sohbet<br />

gerçekleştirdi.<br />

2. Eski Ulaştırma, Denizcilik ve<br />

Haberleşme Bakanı Binali<br />

Yıldırım, <strong>Hazar</strong> Forumu’na<br />

artan ilginin küresel bir<br />

özelliğe sahip olmasından<br />

kaynaklandığını vurguladı.<br />

CUMHURBAŞKANI<br />

ABDULLAH GÜL VE<br />

AZERBAYCAN<br />

CUMHURBAŞKANI<br />

İLHAM ALIYEV<br />

GÖNDERDIĞI BIR<br />

MESAJLA HAZAR<br />

FORUMU<br />

KATILIMCILARINI VE<br />

FORUMU DÜZENLEYEN<br />

HAZAR STRATEJI<br />

ENSTITÜSÜ’NÜ TEBRIK<br />

ETTI.<br />

2<br />

16

3<br />

“KÜLTÜRLER YAKINLAŞACAK”<br />

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ise<br />

kaleme aldığı mektubunda Doğu ile Batı’yı<br />

birleştiren <strong>Hazar</strong>’ın dünyanın önemli jeostratejik<br />

bölgelerinden biri haline geldiğini ifade<br />

etti. Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı İdaresi<br />

Sosyal ve Politik Konular Daire Başkanı<br />

Ali Hasanov’un okuduğu mektupta Aliyev,<br />

“<strong>Hazar</strong> Strateji Enstitüsü’nün düzenlediği<br />

bu forum gelenek halini almaktadır. Ben,<br />

hükümet yetkililerinin, politikacıların, bilim<br />

adamlarının, sivil toplum temsilcilerinin<br />

ve iş dünyası temsilcilerinin yer aldığı bu<br />

saygın toplantının bölge ülkeleri arasında<br />

işbirliğinin derinleştirilmesi, karşılıklı<br />

yatırımların artırılması, tarihi İpek Yolu’nun<br />

canlandırılması, Avrupa’nın enerji haritasını<br />

değiştirecek kapasitedeki ulus ötesi yeni dev<br />

projelerin gerçekleştirilmesi çalışmalarına<br />

önemli katkılar yapacağına inanıyorum.<br />

Bakü-Tiflis-Ceyhan ve Bakü-Tiflis-Erzurum<br />

boru hatlarının ardından Trans Anadolu ve<br />

3. <strong>Hazar</strong> Forumu’nun ilk<br />

oturumu Prof. Dr. Deniz Ülke<br />

Arıboğan moderatörlüğünde<br />

yapıldı.<br />

“ENERJI SEVKIYATI<br />

KONUSUNDA<br />

GÜVENLIK VE<br />

ALTYAPININ<br />

GELIŞTIRILMESI ÇOK<br />

ÖNEMLI.”<br />

Trans Adriyatik boru hatlarının inşasına ilişkin<br />

yeni anlaşmaların imzalanması, Güney<br />

Koridoru’nun gerçekleştirilmesi sürecine<br />

ivme kazandırmış, <strong>Hazar</strong> enerji kaynaklarının<br />

daha uygun güzergâhlar üzerinden<br />

uluslararası pazarlara taşınması için uygun<br />

ortam oluşturmuştur. Son 10 yılda Azerbaycan<br />

ekonomisinin hızlı gelişimi bölgede ve<br />

dünyada büyük projeler gerçekleştirme ve<br />

çeşitli ülkelerin enerji sektörüne, sanayisine<br />

büyük yatırımlar yapma olanağı yaratmıştır.<br />

Bizim girişimimizle tamamlanmak üzere<br />

olan Bakü-Tiflis-Kars demiryolu ise büyük<br />

İpek Yolu’nun yeninden canlandırılması<br />

yolundaki önemli bir adım olarak uygarlıkların<br />

ve kültürlerin yakınlaşmasına hizmet<br />

edecektir. Forumda yapılan tartışmaların<br />

ve ileri sürülen önerilerin <strong>Hazar</strong> Bölgesi’nin<br />

devletleri ve halkları arasındaki ilişkilerin<br />

gelişmesine, işbirliğinin yeni şekil ve alanlarının<br />

belirlenmesine, bölgede kalıcı barışın ve<br />

güvenliğin sağlanmasına önemli katkıda bulunacağını<br />

umuyorum” ifadelerini kullandı.<br />

www.hazarworld.com<br />

OCAK 20<strong>14</strong> SAYI <strong>14</strong> 17

KAPAK<br />

1<br />

HAZAR’IN ÖNEMI ARTIYOR<br />

Forumda konuşan Enerji ve Tabii Kaynaklar<br />

Bakanı Taner Yıldız, <strong>Hazar</strong> Forumu’nun gerek<br />

Türkiye’ye gerekse bölgeye büyük yararı<br />

olacağını söyledi. Yıldız yaptığı konuşmada,<br />

Azerbaycan’ın özellikle <strong>Hazar</strong>’daki kaynakların<br />

Türkiye üzerinden Avrupa’ya aktarılması<br />

ve farklı pazarlara sunulmasıyla alakalı gayretli<br />

çalışmaların bulunduğunu belirterek,<br />

“Artık inşallah işin sonuna geliyoruz. Bu işin<br />

planlanması, projelendirilmesi ve fizibilitesiyle<br />

alakalı birçok hazırlık yapılmış durumdadır”<br />

dedi. Enerji talebi giderek artan<br />

Türkiye için bu projelerin önemli olduğunu<br />

vurgulayan Bakan Yıldız, “Bu yıl içerisinde<br />

yaklaşık 46-47 milyar metreküp ile doğal gaz<br />

tüketimimizi kapatacağız ama önümüzdeki<br />

yıl 50-52 milyar metreküp civarında doğal<br />

gaz talebi bekliyoruz” dedi.<br />

İPEK YOLU CANLANIYOR<br />

Türkiye’nin ulaştırma ile ilgili projelerini anlatan<br />

Eski Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme<br />

Bakanı Binali Yıldırım ise, İpek Yolu’nun<br />

canlandırılmasının bölge ekonomisine büyük<br />

katkı sağlayacağını söyledi. Bakü-Tiflis-Kars<br />

1. <strong>Hazar</strong>’ın stratejik konumunun<br />

değerlendirildiği foruma<br />

alanında uzman isimler katıldı.<br />

2. Yıldız, Forumun gerek<br />

Türkiye’ye gerekse bölgeye<br />

büyük yararının olacağına<br />

değindi.<br />

“ENERJI DIPLOMASISI<br />

ARTIK SADECE<br />

DEVLETLER ARASINDA<br />

ŞEKILLENMIYOR.<br />

ŞIRKETLER ARASINDA<br />

DA ÇOK ÖNEMLI<br />

BAĞLILIKLAR VAR.”<br />

2<br />

18

“TÜRKIYE ÜLKELER<br />

ARASINDA<br />

IŞBIRLIĞININ<br />

GELIŞTIRILMESI<br />

KONUSUNDA ÖNEMLI<br />

BIR ROL ÜSTLENIYOR.”<br />

demiryolu projesi ve Marmaray’ın önemine<br />

dikkat çeken Bakan Yıldırım “Bakü-Tiflis-<br />

Kars <strong>Hazar</strong> Bölgesi’nin önemli bir projesi<br />

olmakla beraber, aslında Doğu ile Batı’yı,<br />

tarihi İpek Yolu’nu ihya eden çok önemli<br />

bir proje. Bölgesel bir proje gibi gözükmesine<br />

rağmen küresel anlamda çok şey ifade<br />

ediyor. Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye’de<br />

irade birliği ve kararlılık var” dedi. Üç farklı<br />

ülkede proje gerçekleştirmenin zorlukları<br />

olduğuna dikkati çeken Bakan Yıldırım,<br />

“Projenin zorluğu şu; 3 tane ayrı ülke var,<br />

3 ayrı ülkenin topraklarında çalışma var,<br />

bunların birlikte koordinasyonu uyum içinde<br />

yapılmasında zaman zaman zorluklar yaşanıyor”<br />

şeklinde konuştu.<br />

TANAP VE HAZAR TRANSIT KORI-<br />

DORU BÖLGEYI KALKINDIRACAK<br />

3. <strong>Hazar</strong> Forumu’na katılım<br />

oldukça yüksekti.<br />

3<br />

<strong>Hazar</strong>’ın stratejik konumunun değerlendirildiği<br />

forumun ardından bir sonuç bildirisi<br />

yayınlandı. Bildiride, bölgede ekonomik<br />

çeşitliliğe katkıda bulunulmasına, ticaret ve<br />

yatırımı destekleyecek bir transit güzergah<br />

oluşturmak için <strong>Hazar</strong> Transit Koridoru’nun<br />

önemine vurgu yapıldı. Bakü-Tiflis-Kars<br />

(BTK) demiryolu hattının, <strong>Hazar</strong> Transit<br />

Koridoru’nu hayata geçirecek en önemli bağlantılardan<br />

birini oluşturduğu vurgulanan<br />

bildiri metninde “BTK’nın toplam uzunluğu<br />

826 km olacak ve ilk aşamada 1 milyon yolcu<br />

ile 6,5 milyon ton yük taşıma kapasitesine sahip<br />

olacak. Bu kapasite daha sonra 3 milyon<br />

yolcuya ve 20 milyon tonun üzerinde yüke<br />

ulaşacak. Projenin 20<strong>14</strong> yılında tamamlanması,<br />

demiryolu ile yük taşımacılığı hacmini<br />

%30 artırması, Azerbaycan-Gürcistan ve<br />

Türkiye arasında üçlü ticareti büyük ölçüde<br />

artırarak yılda 10 milyar dolara çıkarması<br />

bekleniyor. Marmaray projesi, Bakü-Tiflis-<br />

Kars demiryolu hattının optimum kullanımına<br />

stratejik katkıda bulunacak, Çin’den<br />

İngiltere’ye kadar uzanan demiryolu sistemlerini<br />

entegre edecek” ifadeleri yer aldı.<br />

Bölgedeki diğer önemli projenin ise Trans<br />

Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi<br />

(TANAP) olduğu ifade edilen bildiride hattın<br />

Avrupa ve Türkiye’nin artmaya devam eden<br />

enerji taleplerini karşılamaya büyük katkı<br />

sağlayacağı ifade edildi. Hattın bölge içi barış<br />

ve işbirliğine de katkıda bulunacağı ifade<br />

edilen bildiri metninde “Enerji sektöründe<br />

elde edilen katma değerin yanı sıra, sunduğu<br />

30 bin yeni istihdam fırsatı sunan Güney<br />

Gaz Koridoru, bölgedeki diğer sektörlere de<br />

büyük katkı sağlayacak” dendi.<br />

www.hazarworld.com<br />

OCAK 20<strong>14</strong> SAYI <strong>14</strong> 19

KAPAK<br />

FORUMDA NELER KONUŞULDU?<br />

İki gün süren forumda panelistler <strong>Hazar</strong> Bölgesi’nin kaynakları, Avrasya’nın<br />

enerji dinamikleri, İpek Yolu’nun canlandırılması ve sürdürülebilir<br />

kalkınma, bölge istikrarının sağlanması gibi konuları tartıştı.<br />

TANER YILDIZ<br />

ENERJI VE TABII<br />

KAYNAKLAR BAKANI<br />

“<strong>Hazar</strong> Forumu’nun gerek<br />

Türkiye’ye gerekse bölgeye<br />

büyük yararı olacak. Şah<br />

Deniz gazının Avrupa’ya<br />

taşınmasının ayakları olan<br />

Trans Anadolu Doğal Gaz<br />

Boru Hattı Projesi (TA-<br />

NAP) ve Trans Adriyatik<br />

Doğalgaz Boru Hattı’nın<br />

(TAP) geçtiği her bölge<br />

zincirin halkaları ve her bir<br />

halkanın önemi var. % 65’lik<br />

bir arz Türkiye’nin doğusunda,<br />

% 65’lik bir tüketim<br />

de Türkiye’nin batısında yer<br />

alıyor. Özellikle bu konuda<br />

Azerbaycan ve Türkiye’ye<br />

büyük iş düşüyor.”<br />

HAYATI YAZICI<br />

GÜMRÜK VE TICARET<br />

BAKANI<br />

“Dünya ispatlanmış ham<br />

petrol rezervlerinin %73’ü<br />

ve doğal gaz rezervlerinin<br />

%72’si Türkiye’yi<br />

çevreleyen <strong>Hazar</strong> ve Orta<br />

Doğu bölgeleri ile Rusya<br />

Federasyonu’nda yer<br />

almaktadır. Bu durum,<br />

enerji zengini bölgeler ve<br />

enerji ithalatına yılda 300<br />

milyar dolar harcayan<br />

Avrupa ülkeleri arasında<br />

bulunan Türkiye’yi tam bir<br />

köprü haline getirmektedir.<br />

Bu nedenle, Türkiye, kendi<br />

enerji talebini karşılamak<br />

için projeler geliştirirken,<br />

Avrupa ve dünya piyasalarına<br />

açılan yolda en elverişli<br />

güzergah olarak hizmet<br />

vermeyi amaçlamaktadır.”<br />

BINALI YILDIRIM<br />

ESKI ULAŞTIRMA,<br />

DENIZCILIK VE<br />

HABERLEŞME BAKANI<br />

“Geçen yıla göre ilgi daha<br />

da artıyor. Bu ilginin artmasının<br />

sebebi forumun isminin<br />

yerel olmasına rağmen<br />

küresel bir özelliğe sahip<br />

olması. <strong>Hazar</strong> Forumu doğu<br />

ile batıyı ekonomik, kültürel<br />

olarak enerji güvenliği<br />

bakımından birbiriyle<br />

birleştiren, küresel barışa<br />

ve feraha katkı sağlamaya<br />

dikkat çeken önemli bir<br />

organizasyon.”<br />

ZIYA MAMMADOV<br />

AZERBAYCAN ULAŞTIRMA<br />

BAKANI<br />

“İpek Yolu sadece taşıma<br />

ve ulaşım yolu değildir.<br />

Halkları ve milletleri de<br />

birleştiren bir ulaşım ağıdır.<br />

Azerbaycan da Avrasya ulaşım<br />

bağlantılarının gelişimi<br />

için birçok projenin aktif<br />

katılımcısıdır.”<br />

20

HALDUN YAVAŞ<br />

HASEN GENEL SEKRETERI<br />

“Bölgeye gösterilen ilgi<br />

her geçen gün artıyor.<br />

Bölgedeki enerji kaynakları,<br />

ekonomik durum, ulaştırma<br />

projeleri ve güvenlik ile<br />

ilgili konular üzerine çok<br />

sayıda makale yayınlandı.<br />

<strong>Sayı</strong>n Ahmet Davutoğlu’nun<br />

<strong>Hazar</strong> Forumu New York’ta<br />

da belirttiği gibi, ‘Güney<br />

Gaz Koridoru Projesi, projenin<br />

bir parçası olan tüm<br />

ülkelere ve bölgelere fayda<br />

sağlayacaktır. Bu koridorun<br />

bir barış koridoru olmasını<br />

umuyoruz.’ Barış ve refahın<br />

hedeflendiği ortak bir gelecek<br />

için ülkeleri, şehirleri ve<br />

halkları enerji ağı ve ulaşım<br />

koridorları ile birbirine<br />

bağlamak bir zorunluluktur.<br />

Gerçek barışa giden yol<br />

budur.”<br />

SHAHMAR MOVSUMOV<br />

SOFAZ İCRA KURULU<br />

BAŞKANI<br />

“90’ların başında teknik ve<br />

finansal kaynaklar yoktu.<br />

Buradaki ilk cesur adım<br />

uluslararası firmaların<br />

davet edilmesiydi. İkinci<br />

başlık çok yönlü taşımacılık<br />

yollarının kullanılmasıydı.<br />

Bakü-Tiflis-Ceyhan, Bakü-<br />

Tiflis-Kars gibi ulaşım ve<br />

enerji koridorları açıldı.<br />

Azerbaycan petrolünü BTC<br />

ile uluslararası pazarlara<br />

ihraç etmeye başladı.<br />

Üçüncüsü ise Devlet Petrol<br />

Fonu kurulmasına karar<br />

verilmesiydi. Kısa sürede<br />

varlıklarımız 35 milyar<br />

dolar arttı.”<br />

WILLEM SCHOEBER<br />

EWE HOLDING TÜRKIYE<br />

YÖNETIM KURULU<br />

BAŞKANI<br />

“Yaklaşık 10-15 yıllık enerji<br />

fiyatları petrolle kıyaslandığında<br />

önemli bir düşüş<br />

yaşandı. Burada baktığımız<br />

şey Avrupa’da olan ne varsa<br />

Türkiye’de de gerçekleştirmeye<br />

çalışmak. Bu<br />

bağlamda bizler burada 10<br />

milyar dolarlık yatırımdan<br />

bahsettik ve bunun bir parçası<br />

olmak istiyoruz. Avrupa<br />

şirketi olarak bu bölgedeki<br />

aktörlere göre daha tecrübeliyiz.<br />

Biz 6 yıl önce doğal<br />

gaz dağıtımına başladık.<br />

Hollanda ve Rusya’yla uzun<br />

vadeli kontratlar yaptık.”<br />

KEREM ALKİN<br />

İSTANBUL TICARET<br />

ÜNIVERSITESI İKTISAT<br />

BÖLÜM BAŞKANI<br />

“Soğuk Savaş beklenmedik<br />

bir şekilde sona erdiğinde<br />

ilk 10 yılda 1990’lar son<br />

derece yüksek, optimist<br />

fırsatlar ve beklentilerle<br />

geçti. 1990’ların sonuna<br />

geldiğimizde bazı dikkat<br />

çekici bağlantılar gördük.<br />

Sivil toplum kuruluşları<br />

ve düşünce kuruluşlarının<br />

raporları küresel ekonomi<br />

için 10 önemli risk olduğunu<br />

gösterdi. 2000’de bu<br />

raporlardan bahsederken<br />

belki tüm bu büyük riskler,<br />

önümüzdeki 25-30 yılda<br />

görülebilir dedik. Ancak 10<br />

yılın sonunda bu risklerin<br />

hepsi gerçekleşmişti.”<br />

Kazakistan Demiryolları Başkanı<br />

Askar Mamin forumda konuşma<br />

yapan isimler arasındaydı.<br />

“HAZAR KORİDORU,<br />

AVRUPA VE ASYA<br />

EKONOMİLERİNİ<br />

BİRLEŞTİREN ÇOK<br />

ÖNEMLİ BİR KORİDOR. ”<br />

www.hazarworld.com<br />

OCAK 20<strong>14</strong> SAYI <strong>14</strong> 21

KAPAK<br />

RAUF VALIYEV<br />

AZERBAYCAN HAZAR<br />

DENIZ GEMICILIĞI ŞIRKETI<br />

BAŞKANI<br />

“Türkiye ülkeler arasında<br />

işbirliğinin geliştirilmesi<br />

konusunda önemli bir rol<br />

üstleniyor. Başarılı bölgesel<br />

projelerin oluşturulması<br />

için diyalog olması lazım.<br />

Ülkelerarası ticaretin<br />

önündeki engeller kaldırılmalıdır.<br />

Biz de bu anlamda<br />

elimizden geleni yapacağız.”<br />

HALIL AKINCI<br />

TÜRK DILI KONUŞAN<br />

ÜLKELER İŞBIRLIĞI<br />

KONSEYI GENEL<br />

SEKRETERI<br />

“Batı’daki ekonomik büyümenin<br />

gelecek yıllarda<br />

ortalama % 3, Türki cumhuriyetlerde<br />

ise % 10 olmasını<br />

öngörüyoruz. Çin’den deniz<br />

yolu ile bir emtianın gelmesi<br />

23 bin kilometre. Ancak<br />

Bakü-Tiflis ve Marmaray<br />

yolu ile olursa emtianın 8<br />

bin 500 kilometrelik yol kat<br />

etmesi yeterli olacak.”<br />

RÖVNAG ABDULLAYEV<br />

SOCAR BAŞKANI<br />

“Azerbaycan Devlet Petrol<br />

Şirketi, Azerbaycan gazının<br />

Avrupa’nın iç pazarlarına<br />

taşınmasında lokomotif rol<br />

üstleniyor. Mevcut plana<br />

uygun olarak, ilk aşamada<br />

Avrupa tüketicilerine yılda<br />

10 milyar metreküp doğal<br />

gaz tedarik edeceğiz. Planlarımızın<br />

başarıyla hayata<br />

geçmesiyle Azerbaycan’ın<br />

“Şah Deniz” gazının ilk<br />

bölümünü 2018 senesinde<br />

Türkiye’ye, 2019’da ise<br />

Avrupa’ya ulaştırabileceğiz.”<br />

GORDON BIRRELL<br />

BP TÜRKIYE, AZERBAYCAN<br />

VE GÜRCISTAN<br />

SORUMLUSU<br />

“Avrupa gaz talebi artacak.<br />

Talebin 3’te 2’si ithal edilecek.<br />

Bu nedenle kaliteli gaz<br />

kaynağını sağlamak Türkiye<br />

ve Azerbaycan açısından,<br />

tedarikinin güvenliği<br />

açısından önemli. BP olarak<br />

yıllardır Türkiye’de çalışıyoruz.<br />

Çok yakın bir zamanda<br />

<strong>Hazar</strong> doğal gazını güvenli<br />

bir şekilde Avrupa’ya vermiş<br />

olacağız.”<br />

<strong>Hazar</strong> Forumu sonrasında<br />

ziyaretçiler için müzik şöleni<br />

sunuldu.<br />

BIRRELL:<br />

“AVRUPA GAZ TALEBI<br />

ARTACAK. TALEBIN<br />

3’TE 2’SI ITHAL<br />

EDILECEK. BU<br />

NEDENLE KALITELI<br />

GAZ KAYNAĞINI<br />

SAĞLAMAK TÜRKIYE<br />

VE AZERBAYCAN<br />

AÇISINDAN,<br />

TEDARIĞININ<br />

GÜVENLIĞI AÇISINDAN<br />

ÖNEMLI.”<br />

22

ASKAR MAMIN<br />

KAZAKISTAN<br />

DEMIRYOLLARI BAŞKANI<br />

“<strong>Hazar</strong> Bölgesi Asya ve Avrupa<br />

arasında stratejik konuma<br />

sahip olan bir bölge.<br />

Gelecek yıl Marmaray ile<br />

bağlantılı projeler olacak,<br />

böylece Boğazlara kadar<br />

uzanılabilecek. Bu sayede<br />

ticaret hacmi gelecek 5-6<br />

yıl içinde ikiye katlanacak.<br />

Ayrıca <strong>Hazar</strong> Koridoru Avrupa<br />

ve Asya ekonomilerini<br />

birleştiren çok önemli bir<br />

koridor.”<br />

NATIA MIKELADZE<br />

GÜRCISTAN EKONOMI VE<br />

SÜRDÜRÜLEBILIR<br />

KALKINMA BAKAN<br />

YARDIMCISI<br />

“Yeni karayolları Gürcistan,<br />

Azerbaycan ve Türkiye<br />

arasındaki ulaştırma ve sevkiyat<br />

faaliyetlerini geliştirdi.<br />

Bölgesel işbirliği konusunda<br />

yapacağımız çok iş var. Bu<br />

forumlar, bu tür işbirliklerinin<br />

geliştirilmesi konusunda<br />

bize yardımcı oluyor.”<br />

SAMO OMERZEL<br />

SLOVENYA ALTYAPI VE<br />

MEKAN PLANLAMA<br />

BAKANI<br />

“Enerji sevkiyatı konusunda<br />

güvenlik ve altyapının geliştirilmesi<br />

çok önemli. Enerji<br />

konusundaki amacımız<br />

sadece Avrupa Birliği ülkeleriyle<br />

bağlantıya geçmek<br />

değil, diğer ülkelerle de<br />

irtibat halinde, birlikte işleyebilen<br />

bir sisteme yatırım<br />

yapmak. Ülkeler arasında<br />

barışı sağlarsak sevkiyatla<br />

birlikte ekonomimiz canlanacaktır.”<br />

NICUSAR BUICA<br />

ROMANYA ULAŞTIRMA<br />

BAKANLIĞI DEVLET<br />

SEKRETERI<br />

“Avrupa’yı Asya’ya bağlamak<br />

için <strong>Hazar</strong> Bölgesi<br />

ülkelerinin işbirliği çok<br />

önemli. Romanya, Avrupa,<br />

Kafkasya ve Asya bağlantılarında<br />

çok daha aktif<br />

bir rol almayı hedeflediği<br />

gibi, ortak projelerde de rol<br />

almayı hedefliyor. Eskiden<br />

Kazakistan için Asya’yı<br />

Avrupa’ya demiryoluyla<br />

bağlamak bir hayaldi ancak<br />

Marmaray sayesinde bu<br />

rüya gerçek oldu.”<br />

<strong>Hazar</strong> Forumu’nu takiben<br />

ziyaretçiler gala yemeğinde<br />

buluştu.<br />

www.hazarworld.com<br />

OCAK 20<strong>14</strong> SAYI <strong>14</strong> 23

KAPAK<br />

PAOLO MAGRI<br />

ULUSLARARASI POLITIKA<br />

ÇALIŞMALARI ENSTITÜSÜ<br />

BAŞKANI<br />

“Doğal gaza olan bağımlılık<br />

kısa sürede değişmeyecek.<br />

Bu bağımlılık enerji güvenliği<br />

için de bir tehdit unsuru.<br />

Güney Koridoru enerji<br />

kaynaklarını çeşitlendirmenin<br />

ötesinde bir rekabeti artırma<br />

fırsatı. Diğer Avrupa<br />

ülkeleri için bir enerji hub’ı<br />

olmayı hedefliyoruz.”<br />

LUAY JAWAD<br />

AL-KHATTEEB<br />

IRAK ENERJI ENSTITÜSÜ<br />

DIREKTÖRÜ VE IRAK<br />

FEDERAL PARLAMENTOSU<br />

ENERJI VE EKONOMI<br />

DANIŞMANI<br />

“Doğal gaz talebi 2040 yılında<br />

2 katına çıkacak. Türkiye’nin<br />

doğal gaz arz güvenliği konusunda<br />

coğrafi konumu stratejik<br />

bir öneme sahip. Gelecek üç<br />

yılda Irak petrol üretiminin 9,1<br />

milyar varile çıkacağını öngörüyoruz.<br />

Bununla birlikte önemli<br />

gelirlerimiz olacağını ve bu<br />

gelirle birlikte yatırım yaparken<br />

Irak’ın dışını da düşünebiliriz.”<br />

DAMIAN GJIKNURI<br />

ARNAVUTLUK EKONOMI,<br />

TICARET VE ENERJI<br />

BAKANI<br />

“Sadece ülkeden geçen<br />

doğal gazın bulunması ve<br />

yatırım bittikten sonra da<br />

ülkede istihdam yaratması<br />

önemli değil. Ayrıca doğal<br />

gaz pazarının oluşması da<br />

önemli. Stratejik ortakların<br />

Arnavutluk’a gelerek doğal<br />

gaz pazarını oluşturması<br />

Arnavutluk ve çevre ülkeler<br />

için bir fırsat yaratacak.”<br />

CENK PALA<br />

TAP TÜRKIYE TEMSILCISI<br />

“TAP’ın ciddiyeti ortaya çıktıkça<br />

Avrupa Birliği kapsamında<br />

başlatılan Adriyatik Ülkeleri<br />

İnisiyatifi de TAP’la giderek<br />

daha fazla ilişkiye geçti.<br />

Örneğin, Kosova da bu işin bir<br />

parçası olmaya çalışıyor. İleride<br />

daha da fazla Balkan ülkesini<br />

görmek mümkün olacak bu<br />

proje bittiği zaman. Azerbaycan<br />

gazını bir an önce Avrupa’ya<br />

bir şekilde 1 metreküp bile olsa<br />

ulaştırmamızın birçok dengeyi<br />

değiştireceğini düşünüyorum.”<br />

ZVIAD<br />

KVATCHANTIRADZE<br />

GÜRCISTAN<br />

PARLAMENTOSU DIŞ<br />

İLIŞKILER KOMITESI<br />

BIRINCI BAŞKAN<br />

YARDIMCISI<br />

“Azerbaycan-Türkiye-Gürcistan<br />

ortaklığı ile bölgede yeni<br />

enerji projeleri geliştirmektedir.<br />

Bakü-Tiflis-Ceyhan boru<br />

hatları 10 yılı aşkın süredir<br />

çok başarılı bir şekilde yönetilmektedir.<br />

Gürcistan diğer<br />

alternatif projeleri için de<br />

katkıda bulunmaya hazırdır.”<br />

DENIZ ÜLKE ARIBOĞAN<br />

AKADEMISYEN, YAZAR<br />

“Enerji meseleleri giderek<br />

küreselleşen dünyanın<br />

içerisinde bambaşka boyutlar<br />

Yönetmen: Hulki Saner
Senaryo Orhan Aksoy“*”
Foto Direktörü: Kosta S. Psaras
Yapım: Erman Film/Hürrem Erman - Saner Film/Hulki Saner Ortak yapımı

Reji Yardımcısı: Tarık Kakınç, Yılmaz Korkut, Set Amiri:Yılmaz Kanat, Prodüksiyon Amiri: Nevzat Altındal, Işıklar: Mehmet Çakar, Aydın Yurteri, Montaj-Senkron: Turgut İnangiray, Negatif Montaj: Sezai Elmaskaya, Kamera Yardımcıları: Nejat Erişir, Mahmut Babacan, Erdoğan Kızıldağ, Laboratuvar: Hayati Akbulut, Yılmaz Erman, Erdoğan Dolapçı, Laboratuvar Şefi: Hilmi Başcan, Seslendiren: Yorgo İliadis, (Erman Film Stüdyosunda Hazırlanmıştır).

Oyuncular: Ayhan Işık, Sadri Alışık, Semra Sar, Muzaffer Nebioğlu, Suphi Tekniker, Mümtaz Ener, Osman Alyanak, Sohban Koloğlu, Hakkı Haktan, Hakkı Kıvanç, Diler Saraç, Yaşar Şener, Nezihe Güler, Sevil Candan, Muzaffer Yenen, Hüseyin Güler, Sebahattin Atalay,

Konu: Erol hapisten 4 yıl önce şartlı tahliye olmuştur 1 yıl daha suç işlemez ise cezası bitecektir. Bir araba alır gündüzleri taksicilik yapar, geceleri, arkadaşları ile kumarhanesi vardır, kaçakçılık yapar haraç toplar. Erol işlerine mani olan Salih""in ofisini basıp onu tehdit eder. Erol"un arkadaşı İsmet sürekli içki ve sigara içmektedir. Savcının kızı Nevin ve arkadaşına okuldan bir araştırma konusu vermişlerdir eski mahkumların eski ve yeni hayatları arasındaki yaşamlarını öğreneceklerdir. Savcı, Emniyet Müdürü arkadaşından kızı için yardım ister. Erol karakola imza için gittiğinde Nevin ve arkadaşı da ordadır. Müdür Erol ile bu araştırmayı yapmaları için onlara yardımcı olur. Nevin Kenan ile nişanlıdır. Eğlenmeye bir bara giderler. Erol haraç almak için oraya geldiğinde, Erol"un gazino sahibinden haraç istemesine şahit olur. Konuşurlar, Kenan yanında değildir beraber çıkar gezerler. Akşam evine götürdüğünde Savcı ile Erol birbirlerini tanırlar. Erol doğruları söylemek üzere Nevin""in evine gider, Savcı konuşmasının bir anlamı olmadığını söyler ama Erol Nevin ile konuşur, adamın ölmediğini kendisinin bir oyun oynadığını anlatır ama Nevin inanmaz. Erol, Nuri"yi alıp Nevin"e götürmek için Salih"in evine gelir, Salih müsaade etmez. Onu kovarlar, Erol arabasına gider silahını alır, İsmet"e Polisi aramasını ve 12 de gelmelerini ister, kendisi de Kenan"ı arayarak saat 12 de Nevin"i getirmesini ister. Nevin ile Kenan gelir, öldürdüğü zannettiği adamı canlı olarak gösterir. Ama Nevin Erol"u yine de bırakmaz istemez. Erol Nevin"e bir tokatatarak onu bayıltıp arabaya bindirir, Kenan onu alır götürür. Salih ve adamları gelir, Erol ile çatışırlar, Erol hepsini öldürür kendisi de yaralıdır Polis gelir durmasını söyler, durmayınca ateş eder. İsmet gelir Ona sarılır. Erol ölür."
_________________________________________

“*” Amerikalı yazar James Edward Grant’ın hikayesinden John Lee Mahin’in senaryolaştırdığı ve Yönetmen Mervyn Le Roy’un 1942 yılında filme çektiği “Johnny Eager” isimli filmden uyarlama. Bu filmde başlıca rolleri; Robert Taylor, Lana Tuerner, Van Heflin gibi Amerikan ve dünya sinemasının dev isimleri paylaşmışlar.

TÜRK DÜNYASI PARLAMENTERLER BİRLİĞİ

ПАРЛАМЕНТСКИЙ СОЮЗ ТЮРКСКОГО МИРА

TÜRK DÜNYASINDAN

PARLAMENTER BAKIŞ

ПАРЛАМЕНТСКИЙ ВЗГЛЯД

ТЮРКСКОГО МИРА

KIRGIZİSTAN ÖZEL SAYISI

СПЕЦИАЛЬНЫЙ ВЫПУСК «КЫРГЫЗСТАН»

SAYI : 4

TEMMUZ-AĞUSTOS-EYLÜL 2019

ВЫПУСК : 4

июль-август-сентябрь 2019

TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİ KURUCUSU MUSTAFA KEMAL ATATÜRK

Мустафа Кемаль Ататюрк - основатель государства Турецкой Республики

CUMHURBAŞKANI RECEP TAYYİP ERDOĞAN

Президент Реджеп Тайип Эрдоган

TBMM BAŞKANI PROF. DR. MUSTAFA ŞENTOP

Спикер ВНСТ (Великое Национальное Собрание Турции)

Профессор Др. Мустафа Шентоп

KIRGIZİSTAN CUMHURBAŞKANI SOORONBAY CEENBEKOV

Президент Кыргызстана Сооронбай Жеенбеков

KIRGIZİSTAN MECLİS BAŞKANI DASTANBEK DZHUMABEKOV

Спикер Национального Собрания Кыргызстана

Дастанбек Джумабеков

TÜRK DÜNYASI PARLAMENTERLER BİRLİĞİ

TÜRK DÜNYASINDAN PARLAMENTER BAKIŞ DERGİSİ

İÇİNDEKİLER

BAKIŞ

СОДЕРЖАНИЕ

ПАРЛАМЕНТСКИЙ СОЮЗ ТЮРКСКОГО МИРА

ПАРЛАМЕНТСКИЙ ВЗГЛЯД ТЮРКСКОГО МИРА

HAKKIMIZDA

О НАС

Yıl : 2 Sayı: 4

Temmuz - Ağustos - Eylül 2019

Год: 2 Выпуск: 4

июль - август - сентябрь 2019

TÜRK DÜNYASI PARLAMENTERLER BİRLİĞİ 14-17

BİZDEN SİZE

ПАРЛАМЕНТСКИЙ СОЮЗ ТЮРКСКОГО МИРА 14-17

От нас к вам

Türk Dünyası Parlamenterler Birliği

Adına Sahibi

Nail ÇELEBİ

Sorumlu Yazı İşleri Müdürü

Nevin BALTA

От имени Парламентского Союза

Тюркского Мира

Наиль Челеби

Ответственный редактор

Невин Балта

DÖRDÜNCÜ SAYIMIZ, KIRGIZİSTAN ÖZEL SAYISI

18-21

DOSYA / KIRGIZİSTAN

TÜRK BOYLARININ ATA YURDU KIRGIZİSTAN 22-25

Четвёртый выпуск, Спецвыпуск

Кыргызстан 18-21

Глава / KЫРГЫЗСТАН

СТРАНА ТУРЕЦКИХ НАРОДОВ KЫРГЫЗСТАН 22-25

Yayın Danışma Kurulu

Prof. Dr. Orhan KAVUNCU

Dursen ÖZSOY

Anargul KYDYROVA

Nazmi ÖLMEZYİĞİT

Nail TAN

Yayın Türü : Süreli Yayın

Türk Dünyası Parlamenterler Birliği

tarafından üç ayda bir yayımlanır.

Yönetim Yeri

Cumhuriyet Caddesi Atatürk Bulvarı

Bulvar İş Merkezi, No: 71/23, Kat: 5

Çankaya/ANKARA

Tel : 0-312-433 61 60

Belgegeçer: 0-312-433 80 60

Genel Ağ Sayfası www.tdpb.org.tr

E-posta [email protected]

Baskı

Çağhan Ofset Matbaacılık

İvedik Organize Sanayi Bölgesi 1341.

Cadde 1518. Sokak Mat-Sit İş Merkezi F

Girişi No: 2/15 Yenimahalle / ANKARA

Tel:0 (312) 397 71 83

Belgegeçer:0 (312) 397 86 99

Издательский Консультативный Совет

Проф. Др. Орхан Кавунджу

Дурсен Озсой

Анаргуль Кыдырова

Назми Олмезйигит

Наил Тан

Тип публикации : периодические

издания

публикуется ежеквартально

Парламентским ассамблеим

тюркоязычных стран

Место администрации

Проспект Джумурийет, бульвар Ататюрк

бульвар бизнес-центр, №: 71/23, этаж: 5

Чанкая / Анкара

Тел: 0-312-433 61 60

Факс: 0-312-433 80 60

Сайт: www.tdpb.org.tr

E-мейл: [email protected]

Издание

ЧАХАН ОФСЕТ ТИПОГРАФИЯ ООО.

Иведик ОСБ 1518. Улица Мат-Сит Бизнес

Центр 2/15 Енимахалле-АНКАРА

Тел: 0 (312) 397 71 83

Факс: 0 (312) 397 86 99

DOSYA / SÖYLEŞİ

KIRGIZİSTAN CUMHURİYETİ ANKARA BÜYÜKELÇİSİ

KUBANIÇBEK OMURALİYEV İLE SÖYLEŞİ 26-33

27. DÖNEM TÜRKİYE - KIRGIZİSTAN

PARLAMENTOLAR ARASI DOSTLUK GRUBU

BAŞKANI AK PARTİ GİRESUN MİLLETVEKİLİ SABRİ

ÖZTÜRK İLE SÖYLEŞİ 34-36

DOSYA / TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN İLİŞKİLERİ

Behzat ERTEN

TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN EKONOMİK VE TİCARİ

İLİŞKİLERİ 37-49

Oğuz KORKMAZ

TİKA DÜNYADA İLK OFİSİNİ KIRGIZİSTAN’DA

AÇMIŞTI 50-57

DOSYA / KIRGIZ EKONOMİSİ

Metin KILIÇ

KIRGIZİSTAN ORTA ASYA’NIN KALBİDİR 58-61

İbraev Danil TURSUNBEKOVİC

AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ’NİN KIRGIZİSTAN

ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN HESAPLANMASI 62-73

DOSYA / KIRGIZİSTAN’DA TARIM

Dr. Süleyman KARAHAN

KIRGIZISTAN TARIMININ YAPISI 74-89

Глава / ИНТЕРВЬЮ

ПОСОЛ РЕСПУБЛИКИ КЫРГЫЗСТАН В АНКАРЕ

ИНТЕРВЬЮ С КУБАНЫЧЧБЕКОМ ОМУРАЛИЕВЫМ

26-33

ИНТЕРВЬЮ С САБРИ ОЗТУРКОМ - 27.

ПРЕДСЕДАТЕЛЬ МЕЖПАРЛАМЕНТСКОЙ ГРУППЫ

ДРУЖБЫ ТУРЦИИ И КЫРГЫЗСТАНА, ДЕПУТАТ

ГИРЕСУНА ОТ АК ПАРТИИ 34-36

ГЛАВА / КЫРГЫЗСТАН-ТУРЕЦКИЕ ОТНОШЕНИЯ

Бехзат ЭРТЕН

ТУРЦИЯ-KЫРГЫЗСТАН ЭКОНОМИЧЕСКИЕ И

ТОРГОВЫЕ ОТНОШЕНИЯ 37-49

Огуз КОРКМАЗ

ТИКА ОТКРЫЛ СВОЙ ПЕРВЫЙ В МИРЕ ОФИС В

КЫРГЫЗСТАНЕ 50-57

ГЛАВА / ЭКОНОМИКА КЫРГЫЗСТАНА

Метин КЫЛЫЧ

КЫРГЫЗСТАН-СЕРДЦЕ ЦЕНТРАЛЬНОЙ АЗИИ

58-61

Ибраев Данил ТУРСУНБЕКОВИЧ

РАСЧЕТ ВЛИЯНИЯ ЕВРАЗИЙСКОГО

ЭКОНОМИЧЕСКОГО СОЮЗА НА КИРГИЗИЮ

62-73

BAKIŞ İÇİNDEKİLER

СОДЕРЖАНИЕ İÇİNDEKİLER

СОДЕРЖАНИЕ

DOSYA / KIRGIZİSTAN’DA TURİZM

Anargul KYDYROVA

KIRGIZİSTAN’DA TURİZM : TURİZM ALT YAPISI, TURİSTİK

DEĞERLER, YEMEK VE İÇME KÜLTÜRÜ 90-103

DOSYA / KIRGIZİSTAN’A SEYAHAT NOTLARI

Asel İSMAİLOVA

GÖĞE UZANAN DAĞLAR ÜLKESİ 104-113

3000 YILLIK KUTSAL ŞEHİR : OŞ 114-117

DOSYA / KIRGIZİSTAN’DA DİN

Mevlüt UYANIK

KIRGIZİSTAN’DA DİNÎ DURUM 118-131

DOSYA / KIRGIZİSTAN’DA SİNEMA

İsmail KORKMAZ

KIRGIZİSTAN SİNEMASI’NIN USTA YÖNETMENİ

TÖLÖMÜŞ OKEYEV’Ü YÂD ETMEK 132-137

DOSYA / KIRGIZİSTAN’DA GÖÇEBE OYUNLARI

FESTİVALİ

Dr. Abdrasul İSAKOV

CENGİZ AYTMATOV’UN MİRASI : ISSIK GÖL

FORUMU 138-143

Salih DOĞAN

GÖÇEBE RUHLAR ISSIK GÖL’DE 144-149

DOSYA / KIRGIZİSTAN EDEBİYATI

Nail TAN

TÜRK DİL KURUMUNCA KIRGIZCA LEHÇESİ/KIRGIZ

TÜRKÇESİ, KIRGIZ EDEBİYATI VE KÜLTÜRÜ HAKKIN-

DA YAPILAN BAŞLICA ÇALIŞMALAR 150-161

DOSYA / KAHRAMAN KIRGIZ KADINI

ГЛАВА / СЕЛЬСКОЕ ХОЗЯЙСТВО В КЫРГЫЗСТАНЕ

Доктор Сулейман КАРАХАН

СТРУКТУРА СЕЛЬСКОГО ХОЗЯЙСТВА

КЫРГЫЗСТАНА 74-89

ГЛАВА / ТУРИЗМ В КЫРГЫЗСТАНЕ

Анаргул КЫДЫРОВА

ТУРИЗМ В КЫРГЫЗСТАНЕ: ИНФРАСТРУКТУРА

ТУРИЗМА, ТУРИСТИЧЕСКИЕ ЦЕННОСТИ, КУЛЬТУРА

ПИТАНИЯ И ПИТЬЯ 90-103

ГЛАВА / ПРИМЕЧАНИЯ ДЛЯ ПОЕЗДКИ В

КЫРГЫЗСТАН

Асель ИСМАИЛОВА

ЗЕМЛЯ ГОР, ПРОСТИРАЮЩИХСЯ В НЕБО 104-113

3000 ЛЕТНИЙ СВЯЩЕННЫЙ ГОРОД : ОШ 114-117

ГЛАВА / РЕЛИГИЯ В КЫРГЫЗСТАНЕ

Мевлют УЯНЫК

РЕЛИГИОЗНАЯ СИТУАЦИЯ В КЫРГЫЗСТАНЕ

118-131

ГЛАВА / КИНОТЕАТР В КЫРГЫЗСТАНЕ

Исмаил КОРКМАЗ

ВСПОМИНАЯ МАСТЕРА КИНЕМАТОГРАФА

КЫРГЫЗСТАНА, РЕЖИССЕРА ТОЛОМУША ОКЕЕВА

132-137

ГЛАВА / ФЕСТИВАЛЬ КОЧЕВЫХ ИГР В КЫРГЫЗСТАНЕ

Доктор Абдрасул ИСАКОВ

НАСЛЕДИЕ ЧИНГИЗА АЙТМАТОВА : ФОРУМ ОЗЕРА

ИССЫК 138-143

Салих ДОГАН

КОЧЕВЫЕ ДУШИ НА ОЗЕРЕ ИССЫК 144-149

HABERLER

ULUSLARARASI TÜRK AKADEMİSİNİN DİL VE

TERMİNOLOJİ DAİMÎ KOMİSYONU TOPLANTISI

NUR-SULTAN’DA YAPILDI 166

“ANADOLU MEKTEBİ AYTMATOV’UN

MEMLEKETİNDE” ADLI PANEL KIRGIZİSTAN’DA

DÜZENLENDİ 167-168

TDPB’DEN HABERLER

TDPB KIRGIZ CUMHURİYETİ’NİN BAĞIMSIZLIĞININ

28. YIL DÖNÜMÜ MÜNASEBETİYLE DÜZENLENEN

RESEPSİYONA KATILDI 169

TDPB AZERBAYCAN’DA T.C. AZERBAYCAN

BÜYÜKELÇİLİĞİ VE AZERBAYCAN TÜRKPA GENEL

SEKRETELİĞİ’Nİ ZİYARET ETTİ 170

TDPB AZERBAYCAN’DA AZERBAYCAN

CUMHURBAŞKANI DIŞİŞLERİ BAŞDANIŞMANI

HİKMET HACİYEV’İ ZİYARET ETTİ 171

TDPB AZERBAYCAN’DA TÜRK KÜLTÜR VE MİRASI

VAKFI BAŞKANI GÜNAY EFENDİYEVA’YI ZİYARET

ETTİ 172

KİTAPLIK

TÜRK DİL KURUM TARAFINDAN YAYIMLANAN

ESERLER 173-184

ГЛАВА / ЛИТЕРАТУРА КЫРГЫЗСТАНА

Наиль ТАН

ОСНОВНЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ НА КЫРГЫЗСКОМ

ДИАЛЕКТЕ / КЫРГЫЗСКО-ТУРЕЦКИЙ ЯЗЫК,

КЫРГЫЗСКАЯ ЛИТЕРАТУРА И КУЛЬТУРА 150-161

ГЛАВА / ГЕРОИНЯ КИРГИЗСКАЯ ЖЕНЩИНА

КУРМАНЖАН ДАТКА 162-165

НОВОСТИ

В НУР-СУЛТАНЕ СОСТОЯЛОСЬ ЗАСЕДАНИЕ

ПОСТОЯННОЙ КОМИССИИ ПО ЯЗЫКУ И

ТЕРМИНОЛОГИИ МЕЖДУНАРОДНОЙ ТЮРКСКОЙ

АКАДЕМИИ 166

В КЫРГЫЗСТАНЕ ПРОШЛА ПАНЕЛЬ ПОД

НАЗВАНИЕМ “ ШКОЛА АНАТОЛИЯ В РОДНОМ

ГОРОДЕ АЙТМАТОВА” 167-168

НОВОСТИ ОТ ТДПБ

ТДПБ ПРИСУТСТВОВАЛ НА ПРИЕМЕ ПО СЛУЧАЮ

28 ЛЕТНЕЙ НЕЗАВИСИМОСТИ КЫРГЫЗСКОЙ

РЕСПУБЛИКИ 169

ТДПБ В АЗЕРБАЙДЖАНЕ , ПОСЕТИЛ ПОСОЛЬСТВО

АЗЕРБАЙДЖАНА И ГЕНЕРАЛЬНЫЙ СЕКРЕТАРИАТ

ТУРКПА АЗЕРБАЙДЖАНА 170

ТДПБ В АЗЕРБАЙДЖАНЕ С ВИЗИТОМ ПОБЫВАЛ

У ЗАМГЛАВЫ МИД АЗЕРБАЙДЖАНА ХИКМЕТА

ХАДЖИЕВА 171

В АЗЕРБАЙДЖАНЕ ТДПБ ПОСЕТИЛ ПРЕЗИДЕНТА

ТУРЕЦКОГО ФОНДА КУЛЬТУРЫ И НАСЛЕДИЯ

ГЮНАЙ ЭФЕНДИЕВУ 172

БИБЛИОТЕКА

KURMANCAN DATKA 162-165

РАБОТЫ, ОПУБЛИКОВАННЫЕ ИНСТИТУТОМ

ТУРЕЦКОГО ЯЗЫКА 173-184

HAKKIMIZDA

О НАС

HAKKIMIZDA

О НАС

TÜRK DÜNYASI PARLAMENTERLER BİRLİĞİ

ПАРЛАМЕНТСКИЙ СОЮЗ ТЮРКСКОГО МИРА

Birliğimiz, TBMM üyeleri ve Türk

Dünyasını oluşturan Parlamentoların seçilmiş

üyeleri ile bu üyelerin kurmuş oldukları uluslararası

tüzel kişilikli kuruluşlardan oluşmaktadır.

Türk Dünyası Parlamenterler Birliği (TDPB);

TBMM’de ve Yasama Meclisi’nde üye olarak

görev yapmış ve yapmakta olan Parlamenterler

ile Türk Cumhuriyetleri ile Akraba Topluluklarının

yaşadıkları ülkelerde, Parlamenter olma hakkını

kazanmış olan kişiler üzerinden;

* Ülkelerimiz arasında dostluk köprüsü kurmak dil,

edebiyat, tarih, etnografya ve folklor alanlarında

manevi bağları güçlendirmek,

* Diplomasi, ekonomi, turizm ve ticaretin geliştirip,

arttırılması çalışmaları içinde yer almak,

* Üyelerin bilgi, beceri ve deneyimlerinden

toplumları yararlandırmak,

Наша ассамблея состоит из членов

Великого Национального Собрания Турции ,

избранных членов Парламента Туркоязычных

Стран , международных юридических органов

, и организаций созданных этими членами.

Парламентская

Ассамблея

Тюркоязычных Стран , была создана с целью:

• Строительства моста дружбы между

нашими странами , укрепление духовных

связей в области языка , литературы , истории ,

этнографии и фольклора,

• Принемать участие в улучшении

дипломатии , экономики , туризма и торговли,

• Воспользоваться знаниями , навыками

и опытом членов в сообществе,

• Углубить дружеские и братские связи

которые приходят из нашей общей истории по

социальным , культурным , художественным и

научным вопросам

• Способствовать продвижению наших

культурных ченностей и поддерживать

деятельность связаннаю с солидарностью,

• Без дискриминации по правам и

свободам человека , защищать и развивать

права человека и социальные ценности,

• Работать вместе , чтобы развивать

процессы возобновляемой энергии с

* Sosyal, kültürel, sanatsal ve bilimsel konularda

ortak tarihimizden gelen dostluk ve kardeşlik

bağlarını derinleştirmek,

* Kültürel zenginliklerimizin tanıtılmasına

katkı sağlamak, dayanışmayla ilgili faaliyetleri

desteklemek;

* İnsan hakları ve özgürlükleri konusunda hiçbir

ayrım gözetmeksizin; halklar arası sosyal hak ve

güvenceler ile insani değerleri her yerde koruyup

geliştirmek,

* Çevre ve doğa bilinci ile Yenilenebilir Enerji

süreçlerini geliştirmede birlikte çalışmak ve yeni

projeler üretmek,

Türk Birliğinin ve Türk İslam Birliğinin

sağlanmasına katkıda bulunmak hedef ve amacıyla

kurulmuştur.

Türk Dünyası Parlamenterler Birliği

(TDPB) ayrıca; Türk Dünyası ve Akraba

Topluluklarının yararına, Türk Dünyası ve Akraba

Topluluklarındaki Milletvekillerinin arasındaki

iletişimi güçlendirmek, Vekillerimizin birbirlerini

daha da yakından tanımalarına fırsatlar sunmak,

Ülkelerimiz arasındaki siyasi ve ekonomik

işbirliğini artırmak, ortak tarihimizden gelen

dostluk ve kardeşlik bağlarını güçlendirerek,

kültürel zenginliklerimizin tanıtılmasına katkıda

bulunmak ve ortak değerlerimizin etrafında

birlik, beraberlik, sevgi, saygı, kardeşlik, dostluk

ve dayanışma duygularını geliştirmek gibi vizyona

sahip, Türk Dünyasındaki tüm Parlamenterlerin

üye olabileceği tek birliktir.

Hedef koyduğumuz manevi değerler

yolunda tek vücut olmuş tecrübeli, bilgili, güvenilir

ve güçlü kadromuzla, birlik ve beraberlik içinde

inançla yürürken Ülkemizde ki ve tüm Türk

Dünyasında ki Parlamenterlerimizi de yanımızda

görmek, bu erdemli çalışmada birlikte hareket

etmek istiyoruz.

Bu faaliyetlerin yanı sıra Dünya Devletleri

Parlamentolarına ait Parlamenterleri ile siyasi,

экологическими и природными качествами и

готовить новые проекты,

• Достижения турецкого и турецко —

исламского союза

С этими целями , через депутатов

действущие в Великом Национальном

Собрании Турции и Законадательном Собрании

, людей которые живут в близкие сообществе

к Турецкой Республике , где они имеют право

стать депутатами , Парламентская ассамблея

тюркоязычных стран осуществляет свою

деятельность.

Парламентская ассамблея тюркоязычных

стран также является союзом на благо

тюркского мира и родственных сообществах

, для укрепления связи между депутатами

тюркского мира и дать возможность нашим

депутатам ближе познакомиться друг с другом

, расширять политическое и экономическое

сотрудничество между нашими странами ,

укреплять узы дружбы и браства из нашей

общей истории , способствовать продвижению

наших культурных богаств и развивать единство

, единение , любовь , уважение , вратство,

дружбу и солидарность вокруг наших общих

ценностей . Это единственный союз , где все

парламентарии в турецком мире могут стать

членами.

На пути к духовным ценностям , которые

мы преследуем уверенно и твердо с нашими

опытными , знающими , заслуживающими

доверия , влиятельными сотрудниками , мы

хотим видеть членов парламента в нашей

стране и во всем турецком мире вместе с нами

и действовать вместе в этом добродетельном

деле.

В дополнении к этим мероприятиям

нашей единственной целью являетса

проведение научных исследований в

областях политического , социального ,

научного и культурного сотрудничества

с парламентариями стран мира , а также

14 15

HAKKIMIZDA О НАС HAKKIMIZDA О НАС

sosyal, bilimsel ve kültürel alanlarda birlikte

akademik araştırmalar yapmak, gelişim, değişim,

dönüşüm, bilgi ve kültür transferi gibi her türlü

bilimsel çalışmalarda, özel ve tüzel girişimcilerin iş

geliştirme projelerine katkı sağlamak tek amacımız

olacaktır.

Dergimizin kültürler arası aranan bir

değer, beklenen ve eksikliği hissedilen bir yayın

olması için büyük bir gayretin içinde olduğumuzun

bilinmesini isteriz. Yeni sayılarımızda daha zengin

içeriklerle sizlerle buluşmak dileğindeyiz. Değerli

okuyucularımız ve takipçilerimiz eksiklerimiz

konusunda bizi uyarırlarsa müteşekkir kalırız.

İlk sayımızdaki eksiklerimizi giderme

gayretimiz, her sayıda giderek artacaktır. Büyük

bir sorumluluk yüklendiğimizin bilincindeyiz.

Dergimizin her sayısında bilgi ve belge

havuzumuzu genişletmeye özen göstereceğiz.

Bu çerçevede okuyucularımız ve destek görevini

kabullenen ve titizlikle makaleleri inceleyen

değerli meslektaşlarımıza ve yayın kurulumuza

teşekkür ediyoruz.

Dergimizi yazıları ile zenginleştiren çok

kıymetli bilim adamlarına teşekkür ediyoruz.

Değerli katkıları ile bundan sonraki yazı yelpazemizi

daha da genişleteceğimizi umuyoruz.

Yöneticilerimiz dergimizin en az hata ile

çıkması için her türlü desteği verdiler. Kendilerine

teşekkür ediyoruz. Özellikle TDPB yazı ve yayın

ilkeleri doğrultusunda dergi yayımlanmasında;

haber, fotoğraf, söyleşi, makale, mizanpaj ve

yazılım konularında görev alan ve özveri ile çalışan

arkadaşlarımıza da minnettarız.

Değerli okuyucularımız ve takipçilerimiz

eksiklerimiz konusunda bizi uyarırlarsa müteşekkir

kalırız. Zahmetlerinize olan minnettarlığımızı

şimdiden kabul ediniz.

Değerli okuyucularımız ve takipçilerimiz

Türk Dünyasından Parlamenter Bakış

adlı Türkçe-Rusça dergimiz üç ayda bir online

участие в проектах по развитию бизнеса

частных и корпоративных предпринематилей

во всех видах научных иследований , таких

как развитие , изменение , трансформация ,

передача знаний .

Мы хотим , чтобы вы знали , что мы прилагаем

большие усилия , чтобы сделать наш журнал

востребованным , ожидаемым и недостающим

изданием о ценности межкультурных обменов

. Мы хотим встретиться с вами более богатым

содержанием в наших новых выпусках . Мы

были бы благодарны , если бы наши ценные

читатели и последователи предупредили нас о

наших недостатках.

Наши усилия по исправлению наших

недостатков в первом выпуске будут

постепенно увеличиваться в каждом

выпуске. Мы осазнаем , что несём большую

ответсвенность . Мы сосредоточимся на

расширении нашего инфармационного и

документального опыта в каждом выпуске

нашего журнала. В этом контексте мы хотели

бы поблагодарить наших читателей и наших

ценных коллег, которые приняли задачу

поддержки и тщательно узучили статью и нашу

редакционную коллегию.

Мы хотели бы поблагодарить очень

ценных ученных, которые обогатили наш

журнал своими статьями. Надеемся , что

благодаря ценному вкладу ученных мы ещё

больше расширим наш ассортимент статей.

Наши администраторы оказали всевозможную

поддержку , чтобы обеспечить публикацию

нашего журнала с минимальными ошибками .

Мы благодарим их. Особенно мы благодарны

нашим коллегам , в публикации журнала

в соотвествии с принципами написания и

публикации ПАТС, также благодарны нашим

коллегам которые работают над новостями ,

фотографиями , интервью , статьями, макетами

и програмным обеспечением .

Мы были бы благодарны , если бы наши ценные

olarak yayınlanmak üzere internet üzerinden

12.Ocak.2019 tarihi itibari ile yayın hayatına

başlamıştır. İlk sayımız Özbekistan Özel Sayısı ve

ikinci sayımız Kazakistan Özel Sayısı, 3. sayımız

Azerbaycan Özel Sayısı idi.

Türk Dünyasından Parlamenter Bakış dergimizin 4.

sayısı Kırgızistan Özel Sayısı Ekim 2019 baskısı ile

yayınını sürdürmektedir.

Türk Dünyasından Parlamenter Bakış

dergimizin 4. sayısı Kırgızistan Özel Sayısı’dır.

Önümüzdeki sayılarda tüm Türk Cumhuriyetleri ile

Türk Akraba Topluluklarına yer vereceğiz.

Dergimize https://www.tdpb.org.tr/edergi

adresi üzerinden ulaşabilirsiniz.

Dergimizi birliğimiz WEB sayfasından ve

aşağıda vereceğimiz linklerden E-Dergi ve PDF

formatlarında inceleyebilirsiniz.

DERGİMİZİN 1,2, 3 ve 4 SAYISINI ONLİNE OKU-

MAK İÇİN YAZIYA TIKLAYINIZ

читатели и последователи предупредили нас

о наших недостатках. Пожалуйста , примите

заранее нашу благодарность за ваши усилия.

Уважаемые читатели и последователи!

Наш турецко-русский журнал »

Парламентский взгляд из тюркского мира

» начал публиковаться в интернете 12

января 2019 года и будет публиковаться

ежеквартяльно . Первым выпуском был

спецвыпуск Узбекистана , а вторым выпуском

был спецвыпуск Казахстана . Наш третий

номер опубликован в июле 2019 года в выпуске

Спецвыпуск Азербайджана. Наш четвёртый

выпуск будет спецвыпуск Кыргызстана. Мы

включим все Турецкие республики и турецкие

родственные сообщество в следующие

выпуски.

Перейдя через линк https://www.tdpb.

org.tr/e-dergi , можете обратиться к нашему

журналу .

Наш журнал можете также прочитать

на нашей веб-странице с использованием

нижеуказанных линков в формате е-журнала и

PDF.

НАЖМИТЕ ЗДЕСЬ, ЧТОБЫ ПРОЧИТАТЬ ОДИН

НОМЕР 1,2,3 И 4 НАШЕГО ЖУРНАЛА

16 17

BİZDEN SİZE

ОТ НАС К ВАМ

BİZDEN SİZE

ОТ НАС К ВАМ

Nail Çelebi

Türk Dünyası Parlamenterler Birliği Genel

Başkanı

21. Dönem Trabzon Milletvekili

Наиль Челеби

21-Й Депутат Трабзона

Президент

Союза Парламентов Тюркского Мира

Kırgızistan 31 Ağustos 1991 yılında

Sovyetler Birliği’nden ayrılarak, bağımsızlığını

ilan eden ve bugüne kadar varlığını sürdüren,

beş Orta Asya devletinden biridir. Ülkenin

Cumhurbaşkanı Almazbek ATAMBAYEV, yönetim

biçimi Parlamenter Cumhuriyet ve başkenti

BİŞKEK’tir. Günümüzdeki yedi bağımsız Türk

Devletinden biri olan MANAS’ın torunları; Türk

Konseyi ve TÜRKSOY’un üyesidir.

Kırgızistan zengin kültürü, siyasal ve

sosyo-ekonomik gelişmeleriyle yeni dünya

ekseninde hızla yerini almaktadır. Kırgızistan,

6.000.000 nüfusu ve 199.951 km² yüzölçümünün

yanı sıra, bazı özellikleri ve nitelikleri yönünden

bulunduğu coğrafyanın önde gelen ülkelerinden

biridir ve ayrı bir öneme haizdir. Tatlı su

kaynaklarının kalitesi ve bolluğu ülkenin jeopolitik

ve ekonomik gücünü yükseltmekte ve gelecekte

su yetersizliği çekmeyecek ülkeler arasında yer

DÖRDÜNCÜ SAYIMIZ,

KIRGIZİSTAN ÖZEL SAYISI

ЧЕТВЕРТЫЙ ВЫПУСК,

СПЕЦВЫПУСК

«КЫРГЫЗСТАН»

Кыргызстан является одним из пяти

государств Центральной Азии, которые

покинули Советский Союз 31 августа 1991 года,

провозгласив свою независимость и сохранив

свое существование до сих пор. Президент

страны Алмазбек Атамбаев, форма правления

парламентская республика, а столица Бишкек.

Потомки Манаса, одного из семи независимых

турецких государств на сегодняшний день;

являются членами турецкого Совета и ТЮРКСОЙ.

Кыргызстан быстро занимает свое

место в новой мировой оси благодаря своей

богатой культуре, политическому и социальноэкономическому

развитию. Кыргызстан

является одной из ведущих стран географии с

населением 6 000 000 человек и площадью 199

951 км2, а также некоторыми особенностями и

качествами и имеет особое значение. Качество

и изобилие пресноводных ресурсов повышают

геополитическую и экономическую мощь страны и

входят в число стран, которые не будут страдать от

нехватки воды в будущем.

В качестве героической истории

кыргызских тюрков мы подробно расскажем

об эпосе «Манас», который является одним

из немногих шедевров мировой литературы

и который занимает глубокое место среди

almaktadır.

Kırgız Türklerinin kahramanlık hikâyesi

olarak, dünya edebiyatının sayılı şaheserleri

arasında bulunan ve Kırgız Türkleri arasında

derin yer tutan, hazineler değerindeki Manas

Destanı’na dergimizin ilerideki sayılarında

geniş yer vereceğiz. 400.000 mısra ile dünyanın

en büyük edebî destanı olan Manas Destanı

(11.-12.yüzyıl), Kırgızların Müslüman oluşu ile

biçimlenmiş, asırlarca yaşayıp gelişerek tüm

Orta Asya halkının ortak destanı hâline gelmiştir.

Manas Destanı, İslamiyetin kabulü, yayılması

ve bu süreçte yapılan savaşları anlatması

bakımından çok önemlidir.

Sizlerle, tüm olumlu yönleriyle

Kırgızistan ve Türk Dünyasının diplomasi, kültür,

sanat, tarım, sanayi, teknoloji, ticaret, vb.

faaliyet alanlarındaki gelişmeleri paylaşmak,

tanıtmak, duyurmak ve talepler doğrultusunda

yeni köprüler kurmayı hedefliyoruz. Ayrıca,

karşılıklı ilişkileri sürdürmek amacıyla, dördüncü

sayısını çıkardığımız ve üç ayda bir yayımlanan

dergimizin Türk Dünyasından Parlamenter BAKIŞ-

KIRGIZİSTAN ÖZEL SAYISI’nı basılı ve e-dergi

olarak siz değerli okuyucularımıza sunuyoruz.

Günlük hayattan edebiyata, sanattan kültüre,

aradığınız her şeyi bu dergide bulabileceksiniz.

Ülkelerimizde hemen her gün yüzlerce

kitap yayımlanıyor. Yazılı, görsel ve işitsel

medya da yoğun bilgi akışı yaşanıyor. Tüm

bilgileri yakinen takip etmek her geçen gün

daha da zorlaşıyor. Bu nedenle siz değerli site

takipçilerimiz için üç ayda bir yayımlanan süreli

yayınımızı, e-dergi ve renkli ofset, tamamen

kuşe kâğıda baskılı biçimlerde sizin hizmetinize

sunuyor, Türk Dünyasına ait birçok habere ve

bilgiye İnternet ile baskı ortamında ulaşmanızı

sağlıyoruz. Türk iş dünyasının sesi olmak isteyen

yurt içi ve yurt dışı şirket ve kuruluşların süreli

yayınımıza reklam verebileceklerini belirtir,

sizlere yardımcı olmaktan mutluluk duyacağımızı

ifade etmek isteriz.

Kurulduğumuz günden bu güne kadar

elde ettiğimiz birikimle, nitelikli, çağdaş, sürekli

кыргызских тюрков, в будущих номерах нашего

журнала. Эпос «Манас» (XI-XII века), крупнейший

в мире литературный эпос из 400 000 стихов,

сформировался из-за того, что кыргызы стали

мусульманами и эпос стал общей эпопеей для всех

жителей Центральной Азии, живя и развиваясь

веками. Эпос Манаса очень важен в том смысле,

что он описывает принятие, распространение

ислама и войны, совершенные в этом процессе.

Мы стремимся делиться ,продвигать

и анонсировать с вами все положительные

стороны Кыргызстана и тюркского мира во всех

положительных аспектах дипломатии, культуры,

искусства, сельского хозяйства, промышленности,

технологий, торговли и так далее. Кроме того,

чтобы поддерживать взаимные отношения, мы

выпускаем четвертый выпуск и ежеквартально

публикуем наш журнал “Парламентский взгляд

из тюркского мира” - специальный выпуск

“Кыргызстан” в качестве печатного и электронного

журнала для наших уважаемых читателей. От

повседневной жизни до литературы, искусства до

культуры, всё, что вы ищете, вы сможете найти в

этом журнале.

Почти каждый день в наших странах

публикуются сотни книг. Письменные, визуальные

и слуховые средства массовой информации

также испытывают интенсивный поток

информации. Отслеживание всей информации

становится всё труднее с каждым днем. По этой

причине мы предлагаем наши ежеквартальные

периодические издания, электронные журналы

и офсетную печать, полностью напечатанные

на мелованной бумаге, для ваших ценных

подписчиков сайта. Отечественные и зарубежные

компании и организации, которые хотят быть

голосом турецкого бизнеса, могут подать рекламу

в нашу периодическую публикацию, мы хотели бы

выразить, что мы будем рады помочь вам.

Благодаря опыту, накопленному нами

со дня основания, мы ускорили нашу работу с

нашими квалифицированными, современными,

постоянно обновляющимися, оснащенными и

отобранными управленческими кадрами. Наша

18 19

BİZDEN SİZE ОТ НАС К ВАМ BİZDEN SİZE ОТ НАС К ВАМ

kendini yenileyebilen, donanımlı ve seçilmiş

yönetici kadromuzla çalışmalarımızı hızlandırdık.

Amacımız, dostluk ve kardeşlik üzerine TDPB

olarak; Türk Dünyası ve Akraba Topluluklarının

gerçek bilgiye doğru zamanda ulaşmalarına,

rehberlik etmektir.

İşimizi asla ödün vermeden, ilk günkü

heyecan, inanç ve sevgiyle sürdürmekte

kararlıyız. Hâlen yürütmekte olduğumuz diğer

projelerimizi de, sizlerin fikirlerine sunarak,

yapacağınız çok değerli öneriler doğrultusunda

değiştirip, geliştirmeyi arzu ediyoruz.

Bugünden sonra Türk Dünyası

Parlamentoları, Türk Devletleri ve Akraba

Toplulukları arasında bilgi alışverişinde bulunmak,

bu konuda yaptığımız akademik çalışmalarımızı,

proje ve uygulamalarımızı sizlere tanıtmak ve

geleceğe birlikte yürümek istiyoruz.

Dergimizin ilk sayısından itibaren, tüm

parlamenterlerimizin ve yönetici kadrolarımızın

gelecekle ilgili bilimsel çalışmalarına,

hazırlayacakları projelere ve geleceğe yön verecek

görüşlerine de yer vereceğiz. Geçmişteki kararlı

ve ilkeli adımlarımız, bugünkü nitelikli ve güvenilir

çalışmalarımızın temelini oluşturmaktadır.

Türk Dünyasından Parlamenter BAKIŞ adı

ile İnternet sitemizde ve ayrıca renkli ofset baskı

yayımlanan dergimizin ortaya çıkmasında emeği

geçen herkese katkılarından dolayı teşekkür

eder, dergimizin gelecek sayılarında buluşmak

dileğiyle, sevgi ve saygılarımı sunarım.

Nail ÇELEBİ

Türk Dünyası Parlamenterler Birliği Genel

Başkanı

21. Dönem Trabzon Milletvekili

цель, как TДПБ о дружбе и братстве; турецкий мир

и родственные общины, чтобы достичь истинной

информации в нужное время.

Мы стремимся продолжать наш бизнес

с волнением, верой и любовью первого дня без

компромиссов. Мы хотим изменить и развивать

другие наши проекты, которые мы в настоящее

время осуществляем, в соответствии с вашими

бесценными предложениями, представляя их

вашим идеям.

После сегодняшнего дня мы хотим

обмениваться информацией между парламентами

тюркского мира, турецкими государствами и

родственными общинами,представлять наши

академические исследования, проекты и практики

по этому вопросу и вместе идти в будущее.

Начиная с первого номера нашего

журнала, мы будем включать в себя научные

исследования всех наших парламентариев и

руководителей, связанных с будущим, проекты,

которые они будут готовить, и мнения, которые

будут направлять будущее. Наши решительные

и принципиальные шаги в прошлом являются

основой нашей квалифицированной и надежной

работы сегодня.

Я хотел бы поблагодарить всех тех, кто

способствовал появлению нашего журнала,

опубликованного на нашем веб-сайте, а также

красочной офсетной печати из турецкого мира с

названием «Парламентский взгляд из тюркского

мира» и желаю встретиться в будущих выпусках

нашего журнала и выразить свою любовь и

уважение.

Наиль Челеби

21-Й Депутат Трабзона

Президент

Союза Парламентов Тюркского Мира

20 21

DOSYA

KIRGIZİSTAN

Глава

DOSYA

KIRGIZİSTAN

Глава

KЫРГЫЗСТАН

KЫРГЫЗСТАН

TÜRK BOYLARININ ATA YURDU KIRGIZİSTAN

СТРАНА ТУРЕЦКИХ НАРОДОВ КЫРГЫЗСТАН

Kırgızistan, Orta Asya’nın tam kalbinde

ve tarihî İpek Yolu üzerinde yer alıyor. Ülkenin

yarısından fazlası dağlarla kaplı olduğundan,

burası “Orta Asya’nın İsviçre’si” olarak

adlandırılıyor. Kırgızistan, kültür açısından da,

Batı dünyası ile Çin, Hint ve İran kültürlerini

birbirine bağlayan bir kavşak noktası.

Bir Orta Asya ülkesi olan Kırgızistan

veya resmi adıyla Kırgız Cumhuriyeti, kuzeyde

Kazakistan, batıda Özbekistan, güneybatıda

Tacikistan ve doğuda da Çin ile komşu. 199.

500 km2 yüzölçümü ile bu eski İpek Yolu

ülkesi, son derece dağlık bir araziye sahip.

Öyle ki, ortalama yükseklik 1500 metrenin

üzerinde. Ülkenin en yüksek noktası olan

Ceniş Çokusu’nun (Pobeda Tepesi) denizden

yüksekliği tam 7439 m. En alçak yer ise 139 m.

yüksekliği olan Kara Derya Vadisi.

Kırgız Aladağları, Küngöy, Talas, Teskey

Aladağları, Atbaşı ve Fergana Dağları

Kırgızistan coğrafyasının belirleyici öğesi.

Tanrı Dağları, diğer adıyla Tien-Şan, Çin ile

doğal sınır oluşturuyor ve en yüksek zirveleri

Kokşaal Dağlarında. Bu dağlık yapı ve zorlu

doğa koşulları ulaşımı büyük ölçüde kısıtlıyor.

O yüzden ülkenin belli başlı şehirleri daha

alçak alanlarda. Yollar, yüksek rakım ve dik

vadilerden dolayı çok virajlı, kış aylarında ise

hep buzlanma yaşanıyor ve bazı bölgelerde

ulaşım hemen hemen imkânsızlaşıyor.

Yüzlerce ırmağın bulunduğu

Kırgızistan’da irili ufaklı, 2000’den fazla göl

var. Bunların çoğu buzulların erimesiyle oluşan

küçük dağ gölleri. Kuzeybatı Tanrı Dağları

üzerinde bulunan Issık Göl ise, dünyanın en

büyük ikinci krater gölü.

Кыргызстан находится в самом сердце

Центральной Азии и на историческом Шелковом

пути. Поскольку более половины страны покрыто

горами, это место называют “Швейцарией Средней

Азии”. С точки зрения культуры, Кыргызстан является

перекрестком, соединяющим западный мир с

китайской, индийской и иранской культурами.

Кыргызстан, или, официально, Кыргызская

Республика, является страной Средней Азии,

граничащей с Казахстаном на севере, Узбекистаном

на западе, Таджикистаном на юго-западе и Китаем

на востоке. Эта древняя страна Шелкового пути с

площадью 199.500 км2 имеет чрезвычайно горную

местность. Настолько, что средняя высота выше 1500

метров. Самая высокая точка страны Джениш-Цокусу

(Холм Победы), высота над морем ровно 7439 м.

Самое низкое место долина Кара-Дерья с высотой

139 м.

Кыргызские Аладаглары, Кюнгёй, Талас,

Тески Аладаглары, Атбаши и Ферганские горы

являются определяющими элементами географии

Кыргызстана. Горы Бога, также называемые Тянь-

Шань, образуют естественную границу с Китаем, а

самые высокие вершины находятся в горах Кокшаал.

Эта горная структура и суровые природные условия

сильно ограничивают транспорт. Вот почему

основные города страны находятся в более низких

районах. Дороги очень извилистые из-за больших

высот и крутых долин, в то время как зимой всегда

происходит обледенение, и в некоторых районах

транспорт становится практически невозможным.

В Кыргызстане, где протекают сотни рек,

насчитывается более 2000 озер разных размеров.

Большинство из них-небольшие горные озера,

образованные таянием ледников. Озеро Иссык,

расположенное на северо-западе горы Бог, является

Son Göl, Çatır Gölü, Sarı Çelek Gölü ve

Ala Göl diğer önemli göller. Elektrik üretimi

için kullanılan Narın nehri ile, Talas, Alay, Çuy,

Aksay ve Kızılsu başlıca nehirler. Düzensiz

ve yüksek akış hızına sahip olan bu nehirler

ulaşıma elverişli değil. Çuy, ülkenin en uzun

nehri (1.300 km). Narın Nehri ise 807 km.

uzunluğunda ve üzerinde ülkenin en büyüğü

olan Toktogul Barajı yer alıyor.

Kırgızistan’ın % 6’sı ormanlarla, % 4’ü ise

buzullarla kaplı. Tarıma uygun toprak- ların

oranı % 7 ama otlaklar % 44’lük bir alanı

kaplıyor. Dağ yamaçlarında iris, aslanayağı

çiçekleri, vadilerde ise ceviz, kayısı, elma

ağaçları bolca yetişiyor. Kekik, ışgınotu ve

sütleğen de yaygın yabani bitkilerden. Ülkede

80 çeşit memeli hayvan, 330 çeşit kuş ve 50

çeşit balık bulunuyor. Ormanlarda şahin,

kartal, mavi güvercin ve keklik gibi kuşlar,

ayrıca yaban domuzu, kurt, vaşak, tavşan,

dağ keçisi, geyik, leopard, kahve rengi ayı gibi

hayvanlar yaşıyor.

Kırgızlar

Kırgızlar, Türk tarihinin bilinen en eski

kavimlerinden. Eskiden, hayatlarını Yenisey

Irmağı boyunda göçebe olarak sürdüren

Kırgızlar, bir dönem Hun hükümranlığında

yaşadıktan sonra Yenisey Kırgız Hanlığı’nı

kurmuşlar. Göktürklerle savaşıp, ardından

Uygur Devleti’ni yıkarak, 9. yüzyılda Ötüken

ve çevresinde Kırgız Kağanlığı’nı hayata

geçirmişler. Ancak, Çin ordularının dalga dalga

gelen saldırıları karşısında, bugünkü Kırgızistan

topraklarına doğru çekilmiş ve 10-12.

yüzyıllarda, Karahanlıların hâkimiyeti altında,

İslamiyeti kabul etmişler. Üstünlük savaşları

Orta Asya’yı yakıp kavururken, Kırgızlar hep

kısa kısa bağımsızlık dönemleri yaşamış. Moğol

egemenliği ardından Kırgızlar, Tanrı Dağları’nın

güneybatı taraflarına göç ederek Hokandlara

katılmışlar. Rus istilasına karşı diğer Türk

Boylarıyla birlikte hareket etmişler ama,

19.yüzyılda topraklarının tamamı Rusların

вторым по величине кратерным озером в мире.

Озера Сон , Шатыр, Сары Челек и Ала -

другие важные озера. Основными реками являются

Талас, Алей, Чуй, Аксай и Кызылсу, с рекой Нарын,

используемой для выработки электроэнергии. Эти

реки нерегулярны и имеют высокую скорость потока,

что делает их непригодными для транспорта. Чуйсамая

длинная река в стране (1300 км). Длина реки

Нарын составляет 807 км. и над ней расположена

плотина Токтогул, самая большая в стране.

6% Кыргызстана покрыто лесами и 4%

покрыто ледниками. Доля земель, пригодных для

сельского хозяйства, составляет 7%, но пастбища

занимают 44%. На горных склонах в изобилии

растут Ирис, цветы Льва, а в долинах-грецкие орехи,

абрикосы, яблони. Тимьян, луковица и молочница

также являются общими дикими растениями. В

стране насчитывается 80 видов млекопитающих,

330 видов птиц и 50 видов рыб. В лесах обитают

такие птицы, как ястреб, орел, голубь и куропатка, а

также такие животные, как кабан, волк, рысь, кролик,

горный козел, олень, леопард, коричневый медведь .

Кыргызы

Кыргызы-один из старейших народов в

турецкой истории. Кыргызы, жившие в период

правления гуннов, основали Енисейское кыргызское

ханство. Они сражались с Гектюрком, а затем

разрушили Уйгурское Государство, и в 9-м веке

оживили Кыргызский Каганат в Отукене и его

окрестностях. Тем не менее, перед лицом волнующих

атак китайских армий, они отступили к территории

нынешнего Кыргызстана и 10-12. веках, под властью

Караханов, они приняли ислам. В то время как войны

за превосходство сожгли Среднюю Азию, киргизы

всегда испытывали короткие периоды независимости.

После монгольского владычества кыргызы

мигрировали в юго-западную часть Божественных

гор и присоединились к Хокандам. Они действовали

против русского вторжения с другими турецкими

племенами, но в 19 веке вся территория была в руках

русских. Восстания в царской России были жестоко

22 23

DOSYA

KIRGIZİSTAN

ГЛАВА

DOSYA

KIRGIZİSTAN

ГЛАВА

KЫРГЫЗСТАН

KЫРГЫЗСТАН

eline geçmiş. Çarlık Rusyası’na isyanları

şiddetle bastırılmış. 1917 Sovyet devrimi

sırasında, ömrü çok kısa olan bağımsız Alaş

Orda Devleti’ne katılmışlar. 1924’te SSCB’ye

bağlı özerk Kara-Kırgız Bölgesi, 1926’da Kırgız

Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adını

almış, 1936’da da Kırgızistan Sovyet Sosyalist

Cumhuriyeti’ne dönüşmüş.

1991 yılında bağımsızlığını ilân eden

bugünkü Kırgızistan’da, yaklaşık 5,5 milyon

nüfus yaşıyor. Etnik olarak, bu nüfusun yüzde

65’i Kırgız, yüzde 14’ü Özbek ve yaklaşık yüzde

12’si de Rus. Dunganlar, Uygurlar, Tacikler ve

Kazaklar gibi küçük gruplar da var.

Ülkenin devlet dili Kırgızca, örneğin

Kırgızca bilmeyen biri Cumhurbaşkanı adayı

olamıyor. Ama, Rusça da resmî dil olarak

kullanılıyor, çünkü, ülkede çeşitli etnik kökenli

toplulukların yaşıyor olması, Rusçayı ortak dil

hâline getirmiş. Kırgızcada başlangıçta Orhun

alfabesi, daha sonra Arap alfabesi kullanılmış;

1928de Latin alfabesi devreye girmiş, 1940’lı

yıllardan bu yana ise Kiril alfabesi kullanılıyor.

Devlet yapısı

Bu yıl, Kırgızistan, bağımsızlığının 20.

yılını kutluyor. Bağımsızlık 31 Ağustos1991

tarihinde ilân edilmişti. Tek meclisli parlamenter

sistemin yürürlükte olduğu ülkede,1993

Anayasası devlet sistemini “Demokratik

Cumhuriyet” olarak niteliyor. Kırgızistan’da,

yürütme erkinin başında Cumhurbaşkanı

bulunuyor ve Cumhurbaşkanı halk tarafından,

6 yıllık bir süre için seçiliyor. Ancak, Anayasa’ya

göre, seçilen Cumhurbaşkanının yeniden aday

olması mümkün değil. Geçtiğimiz 30 Ekim

tarihinde, ülkede yeni Başkanlık seçimi yapıldı

ve Kırgızistan Sosyal Demokrat Partisi’nin lideri

Almazbek Atambayev yeni Cumhurbaşkanı

oldu. 1956 doğumlu Atambayev, işletme

ve ekonomi eğitimi görmüş deneyimli bir

politikacı. Geçmişte, Sanayi, Ticaret ve Turizm

подавлены. Во время советской революции 1917

года они вошли в состав независимого государства

Алаш-Орда, жизнь которого была очень короткой.

В 1924 году Автономная Кара-Киргизская область,

присоединенная к СССР, в 1926 году получила название

Киргизская Автономная Советская Социалистическая

Республика, а в 1936 году-Киргизская Советская

Социалистическая Республика.

В современном Кыргызстане,

провозгласившей независимость в 1991 году,

проживает около 5,5 млн жителей. В этническом

отношении 65 процентов этого населения являются

киргизами, 14 процентов-узбеками, а около 12

процентов-русскими. Есть также небольшие группы,

такие как дунганы, уйгуры, таджики и казахи.

Государственный язык страны - кыргызский.

Тем не менее, русский также используется в качестве

официального языка, потому что тот факт, что в стране

проживают различные этнические общины, сделал

русский язык общепринятым. В кыргызском языке

сначала использовался Орхонский алфавит, а затем

Арабский алфавит. Латинский алфавит был введен в

1928 году, а кириллический алфавит используется с

1940-х годов.

Государственная структура

В этом году Кыргызстан празднует 20-летие

независимости. Независимость была провозглашена

31 августа 1991 года. В стране, где действует

однопалатная парламентская система, Конституция

1993 года характеризует государственную систему

как “Демократическую Республику”. В Кыргызстане

главой исполнительной власти является президент,

а президент избирается народом сроком на 6

лет. Однако, согласно Конституции, избранный

президент не может снова быть кандидатом. 30

октября прошлого года в стране прошли новые

президентские выборы, а новым президентом стал

лидер Социал-демократической партии Кыргызстана

Алмазбек Атамбаев. Атамбаев, родился в 1956 году,

является опытным политиком с образованием в

области бизнеса и экономики. В прошлом он занимал

Bakanlığı yapmış, 2007 yılında, muhalefet

partisi lideri olduğu hâlde Başbakan olarak

atanmış ve bu görevi 8 ay kadar yürütmüş.

Cumhurbaşkanı seçilmeden önce de,

geçici olarak Cumhurbaşkanlığı görevini

yürüten ünlü Kırgız kadın siyasetçi Roza

Otunbayeva’nın yardımcısıydı. Hatırlanacağı

gibi, Roza Otunbayeva, 2010 yılında ülkede

beliren siyasi karışıklık ortamında, zamanın

geçici hükümeti tarafından, geçici olarak

Cumhurbaşkanlığı görevine getirilmişti.

Otunbayeva, son Başkanlık seçimlerinde aday

olmadı ve yardımcısı Almazbek Atambayev’in

adaylığını destekledi. Yasama görevini yürüten

Kırgızistan Parlamentosu’na, yerel dilde

“Jogorku Keneş” deniyor, yani “Yüce Meclis”.

Mecliste, 5 siyasi partiye mensup 120 üye

yer alıyor. Yargı erki ise, adalet mekanizması

tarafından yürütülüyor.

Kırgızistan bayrağı, 1992 yılında

Parlamento’da kabul edilmiş. Bayrağın kırmızı

zemini barış ve dürüstlük anlamına geliyor.

Ortadaki sarı güneş ise, bolluk ve bereketin

simgesi. Güneşin 40 ışını 40 Kırgız boyunu,

güneş içindeki kırmızı şeritlerin kesişimi de

geleneksel Kırgız çadırının çatısının üstten

görünümünü temsil ediyor. Bu kesişim noktası,

içeriden bakıldığında güneşin görüldüğü ve

ocak dumanının dışarı çıkmasını sağlayan çadır

deliği “tündük”ün sembolü. Bu da, Kırgızların

göçebe hayattan yakın dönemde yerleşik

hayata geçtiklerinin bir göstergesi. Bağımsız

Devletler Topluluğu’na üye olan Kırgızistan,

1992’de de Birleşmiş Milletler üyesi olmuş

ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’na

katılmış. Kırgızistan, ayrıca Şangay İşbirliği

Örgütü’nün kurucu üyelerinden ve 1998’den

beri de Dünya Ticaret Örgütü (WTO)’nün üyesi.

пост министра промышленности, торговли и туризма,

а в 2007 году, будучи лидером оппозиционной

партии, был назначен премьер-министром и

занимал этот пост в течение 8 месяцев. До того, как

он был избран президентом, он был заместителем

известной кыргызской женщины-политика Розы

Отунбаевой, которая исполняла обязанности

временного президента. Напомним, Роза Отунбаева

была временно назначена на президентский

пост Временным правительством в условиях

политических потрясений, возникших в стране в 2010

году. Отунбаева не была кандидатом на последних

президентских выборах и поддержала кандидатуру

своего заместителя Алмазбека Атамбаева.Парламент

Кыргызстана, занимающий законодательный пост, на

местном языке называется “Жогорку Кенеш”, то есть

“Верховное собрание”. В парламенте 120 членов пяти

политических партий. Судебная власть управляется

механизмом правосудия.

Флаг Кыргызстана был принят в парламенте

в 1992 году. Красный фон флага означает мир и

честность. А желтое солнце посередине-символ

изобилия и плодородия. 40 лучей солнца составляют

40 племён, пересечение красных полос на солнце

также представляет собой вид сверху крыши

традиционной Кыргызской палатки. Это пересечение

является символом “туннеля”, в котором солнце

видно, когда оно просматривается изнутри, и

отверстие для палатки, которое позволяет очагу

дымить. Это свидетельствует о том, что кыргызский

народ недавно перешел от кочевой жизни к оседлой

жизни. Кыргызстан , ставший членом Содружества

Независимых Государств, в 1992 году стал членом

Организации Объединенных Наций и вступил

в Европейскую организацию по безопасности и

сотрудничеству в Европе. Кыргызстан также является

одним из основателей Шанхайской организации

сотрудничества, а с 1998 года-членом Всемирной

торговой организации (ВТО).

24 25

SÖYLEŞİ ИНТЕРВЬЮ SÖYLEŞİ ИНТЕРВЬЮ

KIRGIZİSTAN CUMHURİYETİ ANKARA BÜYÜKELÇİSİ

KUBANIÇBEK OMURALİYEV İLE SÖYLEŞİ

ПОСОЛ РЕСПУБЛИКИ КЫРГЫЗСТАН В АНКАРЕ

ИНТЕРВЬЮ С КУБАНЫЧЧБЕКОМ ОМУРАЛИЕВЫМ

turizmi, kültürel çeşitliliği, eğitimi, ilmi

hareketliliği ve diğer alanları geliştirmek

için olumlu zemin oluşturmaktadır.

Kırgız Cumhuriyeti kendisinin dış

siyasi yönünü bölgesel ve global yapılar

ile ülkeyi geliştirmenin stratejik amaçlarını

belirleyici şekilde temel alarak, kendi ulusal

çıkarlarını oluşturmak ve korumak için

uluslararası gidişatı, dünyadaki değişimleri

ve dengeleri incelemeyi ve öngörmeyi çok

yönlü baz alarak oluşturacaktır.

2. Türkiye-Kırgızistan dostluğu

ve ikili ticari ilişkileri konusunda neler

söylemek istersiniz? Türkiye-Kırgızistan

ilişkilerinin 21. yüzyıldaki hedefleri nelerdir?

- Türkiye, Kırgız Cumhuriyeti’nin

ticaret ve ekonomi alanında en büyük beş

ortağından biridir. Kırgızistan’da, ülkeye

yerleşen ve işlerini başarıyla yürüten

yüzlerce Türk şirketi ve girişimci vardır.

проходили маршруты Великого Шелкового

пути, создает благоприятные условия для

развития транспортных и информационных

коммуникаций, логистики, торговли,

инвестиционного потенциала, туризма,

культурного многообразия, образования,

научного прогресса и других направлений.

Кыргызская Республика выстраивает свой

внешнеполитический курс с глобальными

и региональными структурами на

многовекторной основе, руководствуясь

стратегическими целями развития страны,

на основе анализа и прогнозирования

международной обстановки, изменений и

тенденций в мире для обеспечения и защиты

своих национальных интересов.

2. Что вы можете сказать о Турции-

Кыргызстан двусторонних торговых

отношений и дружбы? Каковы цели

отношений между Турцией и Кыргызстаном в

21-м веке?

Турция входит в пятерку самых крупных торгово-

Kirgizistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçisi Kubanıçbek Omuraliyev

Посол Республики Кыргызстан В Анкаре Кубаныччбекм Омуралиевым

1. Kırgızistan 15 Aralık 1990’da

egemenliğini ve 31 Ağustos 1991’de

bağımsızlığını ilan etti. 2 Mart 1992 yılında

Kırgızistan Birleşmiş Milletler’e üye olarak

kabul edildi. Orta Asya bölgesinde jeopolitik

açıdan bir köprü niteliğindeki Kırgızistan’ın

dış politika anlayışı çerçevesinde bölgesel

ve küresel güçlerle ilişkilerini nasıl

değerlendiriyorsunuz?

- Kırgız Cumhuriyeti’nin Avrupa ile

Asya’yı birbirine bağlayan ve eskiden Ulu

İpek Yolunun geçitlerinin kesiştiği Orta

Asya’da bulunması, nakliye ve bilgi iletişimi,

lojistiği, ticareti, yatırım potansiyelini,

1. Кыргызстан провозгласил

свой суверенитет 15 декабря 1990 года, а

независимость - 31 августа 1991 года. 2 марта

1992 года Кыргызстан был признан членом

Организации Объединенных Наций. Как

вы оцениваете отношения Кыргызстана с

региональными и глобальными державами

в рамках своей внешнеполитической

концепции, которая является геополитическим

мостом в Центральноазиатском регионе?

- Расположение Кыргызской

Республики в Центральной Азии, которая

является связующим мостом между

Европой и Азией и где исторически

26 27

SÖYLEŞİ ИНТЕРВЬЮ SÖYLEŞİ ИНТЕРВЬЮ

Şunu da belirtmek gerekir ki her

sene ticari ciro seviyesi istikrarlı bir şekilde

olumlu yönde büyüyor.

Aynı zamanda, 394.5 milyon ABD

Doları tutarındaki mevcut olan karşılıklı

ticaret hacmi, iki devletin potansiyelini ve

politik, kültür ve insani ilişki düzeylerini

karşılamıyor. Her iki tarafın ticareti

artırmak için gereken çabayı göstermesi

gerektiğine inanıyorum. Her iki devletin

Cumhurbaşkanları bu rakamın 1 milyar

Amerikan dolarına yükselmesi görevini

üstlenmişlerdir.

2018 yılında iki kardeş ülkenin

Cumhurbaşkanları tarafından bu hacmi 1

milyar Amerikan dolarına yükseltme kararı

verilmiştir.

Yıllık ciroyu artırmak için her iki

ülkenin iş adamları ve girişimcileri arasında

bağların kurulması gerekmektedir. Özellikle,

iş forumları yoluyla ve Kırgız ve Türk

girişimcilerin katılımları ile yapılan fuarlara

ve ekonomik etkinliklere katılımı yoluyla

yapılmalıdır.

İki taraflı işbirliğinin, aynı zamanda

ekonomik işbirliğinin daha da geliştirilmesi

amacıyla, bu yılın ilk yarısında, Kırgız

Cumhuriyeti Ekonomi Bakanı ve Türkiye’deki

Yatırımları Koruma ve Düzenleme

Kurumu Direktörü arasında görüşme

gerçekleştirilmiştir. Ziyaret sırasında Türk

girişimcilerinin Kırgız yatırım projeleri ile

tanışması için İstanbul ve Ankara’da yatırım

forumları düzenlenmiştir. 2019 yılı Mayıs

ayında Kırgız Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı

C. AYDARBEKOV Türkiye’ye resmi ziyarete

gerçekleştirmiştir. Genel olarak, mevcut

ziyaretlerin sonuçları, Kırgızistan ve Türkiye

arasındaki ticari ve ekonomik işbirliğinin

geliştirilmesine önemli hız kazandırmıştır.

Gündemde

ticari-ekonomik

işbirliğine dair Kırgızistan-Türk Karma

экономических партнеров Кыргызской

Республики. В Кыргызстане работают сотни

турецких компаний и предпринимателей,

которые прочно обосновались в нашей стране

и успешно ведут в ней свой бизнес.

Следует отметить, что с каждым годом

уровень торгового оборота неуклонно растет

в положительную сторону.

Вместе с тем, текущий годовой объем

двусторонней торговли в размере 394,5

млн.долл.США не отвечает потенциалу двух

государств и в целом уровню политических и

культурно-гуманитарных отношений. Считаю,

что стороны должны и прилагают максимум

усилий для увеличения товарооборота.

На сегодняшний день президентами

двух братских государств поставлена задача

по её увеличению до 1 млрд.долл.США.

Для увеличения товарооборота

следует налаживать связи бизнесменов

и предпринимателей двух стран. В

частности путем проведения бизнесфорумов

и взаимного участия кыргызских и

турецких предпринимателей в выставках и

экономических мероприятияхдвух стран.

В целях дальнейшего развития

двустороннего сотрудничества, в том числе

экономических связей, в первой половине

текущего года состоялись визиты Министра

экономики Кыргызской Республики,

Директора Агенства по продвижению и

защите инвестиций в Турцию. В ходе визита

были проведены Инвестиционные роудшоу

в гг.Стамбул и Анкара с ознакомлением

турецких предпринимателей с кыргызскими

инвестиционными проектами. В мае 2019

г. с официальным визитом Турцию посетил

Министр иностранных дел Кыргызской

Республики Ч.Айдарбеков. В июле 2019 г. с

официальным визитом Турцию посетил Торага

Жогорку Кенеша Кыргызской Республики

Д.Джумабеков. В целом, по итогам данных

визитов, развитию торгово-экономического

Ekonomik Komisyonu’nun 9. Toplantısı

var. Yakın gelecekte gerçekleşecek olan bu

toplantıda ticaret ve ekonomik ilişkilerin

daha da geliştirilmesi konusunda özel

kararlar tartışılacak ve kararlar alınacaktır.

2019 yılının sonunda,

Kırgız Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı

S.Ceenbekov’un Türkiye’ye resmi ziyareti;

Kırgız ve Türk iş adamlarının katılımıyla bir

İş Forumu düzenlenmesi planlanmaktadır.

Biz sürekli ticari ve ekonomik

ilişkilerimizin gelişimi için çalışıyoruz.

Türkiye’ye geldikten sonra İstanbul’da

Kırgız-Türk İş Konseyi üyeleri ile görüştüm,

Ankara’da Başkent ve OSTİM Organize

Sanayi Bölgelerini ziyaret ettim.

3. Türkiye ve Kırgızistan

arasındaki stratejik ortaklık iki ülke

tarafından 1997 yılında imzalanan “Ebedi

Dostluk ve İşbirliği Anlaşması” ve 1999

yılında yayımlanan “Türkiye ve Kırgızistan:

Birlikte 21. Yüzyıla” bildirisi ile başladı.

Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi

(YDSK) kurulması ile devam eden bu süreç

ve Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi

(YDSK) Çalışmaları hakkındaki önerileriniz

nelerdir?

Cumhurbaşkanlarımız 2018 yılında

ikisi resmi olmak üzere toplamda dört kez bir

araya gelmişlerdir. Cumhurbaşkanımız Sayın

Sooronbay Ceenbekov, 9-11 Nisan 2018

tarihlerinde Türkiye’ye resmi bir ziyaret

gerçekleştirmiş, ardından Cumhurbaşkanı

Sayın Recep Tayyip Erdoğan yemin

törenine iştirak etmek üzere 9 Temmuz

2018 tarihinde Türkiye’yi ziyaret etmiştir.

Türkiye Cumhurbaşkanı ikili resmi ziyaret

gerçekleştirmek, YDSK 4. Oturumu’na

eş başkanlık etmek, 3. Dünya Göçebe

Oyunları’nın açılışına katılmak ve Türk

Konseyi 6. Zirvesi’ne iştirak etmek amacıyla

1-3 Eylül 2018 tarihlerinde Kırgızistan’ı

ziyaret etmiştir.

сотрудничества Кыргызстана и Турции придан

значительный импульс.

На повестке дня двусторонних

отношений стоит проведение 9-го заседания

Кыргызско-Турецкой Межправительственной

комиссии по торгово-экономическому

сотрудничеству. Заседание должно состоятся

в ближайшей перспективе, на котором

будут обсуждатсяи приниматься конкретные

решения дальнейшего развития торговоэкономических

отношений.

В конце 2019 г. планируется

официальный визит Президента Кыргызской

Республики С.Жээнбекова в Турцию и

проведение Бизнес-форума с участием

кыргызских и турецких бизнесменов.

Мы постоянно работаем над развитием

наших торгово-экономических отношений.

После прибытия в Турцию я провел встречу в

Стамбуле с членами Кыргызского-Турецкого

Делового Совета, посетил организованные

промышленные зоны в г.Анкара: «Башкент» и

«Остим».

3. Стратегическое партнерство

между Турцией и Кыргызстаном началось

с “Соглашение о вечной дружбе и

сотрудничестве”, подписанное в 1997

году двумя странами, и с декларации

опубликованное в 1999 году “Турция и

Кыргызстан: Вместе на пути к 21-й век “. Каковы

ваши предложения по поводу создания

Совета стратегического сотрудничества

высокого уровня (YDSK) и деятельности Совета

стратегического сотрудничества высокого

уровня (YDSK)?

- Президенты двух стран в 2018

г. встречались четыре раза, в том числе

на официальном уровне два раза. Наш

Президент Сооронбай Жээнбеков совершил

официальный визит в Турцию 9-11 апреля

2018 г. и посетил Турцию в июле 2018 г. для

участия в церемонии инаугурации Президента

Режеп Тайип Эрдогана.

28 29

SÖYLEŞİ ИНТЕРВЬЮ SÖYLEŞİ ИНТЕРВЬЮ

Bu karşılıklı ziyaretler ve müzakereler

sırasında, yatırımların tanıtılması ve

korunmasına ilişkin Devletler Arası Anlaşma

da dahil olmak üzere çok önemli sözleşmeler

yapılmış ve önemli projelere imza atılmıştır.

Tarafların önünde elde edilen

sözleşmeleri ve imzalanan anlaşmaları

hayata geçirme görevi durmaktadır.

Siyasi ve ekonomik işbirliğinde çok

büyük başarıları başaracağımıza eminim.

Kardeşlik bağlarımız bunun için sağlam bir

temel hazırlayacaktır.

4. Türkiye, Orta Asya

coğrafyasında demokratik dönüşümünü

gerçekleştirmekte olan Kırgızistan’ın

istikrarını ve kalkınmasını devam ettirmesine

önem vermektedir. Bu çerçevede,

Türkiye’nin desteği ve Türk iş adamlarının

Kırgızistan’a yatırım yapmaları konusunda

neler söylemek istersiniz?

- Kırgızistan’ın girişimcilik için yasal

çerçeve ve bölge ülkeleri arasında ticari

faaliyetleri yürütme koşulları açısından

oldukça liberal bir yapıya sahip ülke

olduğunu belirtmek istiyorum. Orta Asya

ülkeleri arasında Kırgızistan en düşük

vergilere sahiptir: KDV %12, gelir vergisi

%10, diğer vergiler %10, aynı zamanda en

düşük işletme maliyeti mevcuttur. Örneğin,

elektrik enerjisi 1kW/s 0,03 ABD doları olarak

en düşük maliyettedir, bazı ülkelerdeki vergi

oranları ise %20 ila %25 arasındadır.

KIRGIZ CUMHURİYETİ TİCARİ FAALİYET

YÜRÜTME TABLOSU

%12 KDV

%10 Gelir vergisi

% 10 Diğer gelir vergisi

230 ABD doları – Asgari emek hakkı

3 gün- Gümrük işlemleri

1kW/s elektrik enerjisi- 0,03 ABD doları.

Президент Турецкой Республики, с

целью участия в 4-ом заседании Высшего

Совета по Стратегическому Сотрудничеству,

церемонии открытия Третьих Всемирных Игр

кочевников и 6-ом Саммите Тюркского Совета.

посетил Кыргызстан 1-3 сентября 2018 г.

В ходе указанных двусторонних

визитов и переговоров был подписан ряд

важных соглашений в торгов-экономической,

культурно-гуманитарной и военно-технической

сферах.

Перед сторонами стоит задача по

реализации достигнутых договоренностей и

подписанных соглашений.

Я уверен, что мы добьёмся очень

больших успехов в политическом и

экономическом сотрудничестве, а наши

братские узы станут прочной основой для

этого.

4. Турция придает большое

значение поддержанию стабильности и

развития Кыргызстана, которая осуществляет

свою демократическую трансформацию в

географии Центральной Азии. На этом фоне,

что вы хотите сказать о поддержке Турции и о

том, как турецкие бизнесмены инвестируют в

Киргизию?

- Кыргызстан является наиболее

либеральной страной в плане законодательной

базы для предпринимательства и условий

Şu anda Kırgızistan’da mevcut olan

tüm şartlar çok düşük maliyetli ürünler

üretmemizi sağlıyor. Kırgızistan’da üretilen

ürünler ülkenin kendisinin de üyesi olduğu

186 milyonluk Avrasya Ekonomik Birliği

pazarına ihraç edilebilir. Ama hepsi bu

değil. Ülkemiz Avrupa Birliği’nin «Evrensel

tercihler sistemi+» statüsü taşımakta ve

AB pazarına vergiden muaf olarak 6.000

ürün ihraç edebilmektedir. Kırgızistan

Dünya Ticaret Birliği üyesidir, aynı zamanda

Çin ile komşu olarak da ülkeye yatırımcı

çekebilmektedir.

Şunu da kaydetmek gerekir ki

Kırgızistan’da yapılan projelerin uluslararası

ve ulusal banklarla kredi anlaşmaları

konusunda bir sorun taşımamaktadır;

yapılan anlaşmalarla ilgili finansal ve kredi

ihtiyaçlarını çok kolay karşılayabilecekleri

de belirtilmelidir. Bu bakımdan Kırgızistan’da

korkmadan, herhangi bir şüphe ve pişmanlık

duymadan ticari faaliyete başlamak için

yatırım yapılabilir. Kırgızistan’da yatırım

yaparak sonradan pişman olan hiçbir

girişimci bulamazsınız, eğer böyle bir durum

ortaya çıktıysa, muhtemelen bu şahıs (veya

kurum) yasalara uymamış ve yanlış faaliyette

bulunmuştur. Ticari faaliyetlerini yasalara

uygun bir şekilde yürütmeyen yatırımcılar

ise sadece Kırgızistan’da değil, bütün

dünyada zorluklarla karşı karşıya kalacaktır.

5. İki ülkenin prestij projesi olan

Manas Üniversitesi’nin Türkiye ile Kırgızistan

arasındaki kardeşliği pekiştirmekteki rolü,

Türkiye Maarif Vakfı Kırgızistan’da çalışması

ve diğer eğitim yatırımları devam etmesi

konusunda neler düşünüyorsunuz?

- Eğitim alanındaki işbirlikleri

geleneksel olarak iki ülke arasındaki dinamik

işbirliği alanlarından biri olmuştur.

Kırgız-Türk Manas Üniversitesi,

Kırgız Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti

для ведения бизнеса среди стран региона.

В Кыргызстане самые низкие налоги

среди стран Центральной Азии: НДС-12%,

подоходный-10 % и налог на прибыль 10 %, а

также низкие затраты на ведение бизнеса. К

примеру, стоимость электроэнергии является

самой низкой в ЕАЭС 0,03 долл.США за 1кВт/ч.,

а налоговые ставки в некоторых странах

составляют 20% и 25%.

Все условия, которые имеются в

настоящее время в Кыргызстане, позволяют

производить продукцию с очень низкой

себестоимостью. А произведенную

в Кыргызстане продукцию можно

экспортировать на большой рынок ЕАЭС

- 186 млн., членом которого является

Кыргызская Республика. Но и это не

все. Наша страна имеет статус ВСП+ от

Евросоюза с возможностью беспошлинно

экспортировать 6 тыс. наименований товаров

на рынок ЕС.Кыргызстан является членом

ВТО и соседство с Китаем также привлекает

инвесторов в страну.

Также следует отметить, что у проектов

в Кыргызстане нет проблем с кредитами со

стороны международных и национальных

банков, и они могут очень легко удовлетворить

свои финансовые и кредитные потребности.

В этом отношении в Кыргызстан можно

инвестировать, не опасаясь, не задумываясь,

и без сомнений можно приезжать для

создания бизнеса. В Кыргызстане совсем

нет инвесторов, которые жалеют о принятом

решении, а если такая ситуация и произошла,

то, вероятнее всего, данный инвестор

не следовал закону и вел неправильную

деятельность. Предприниматель, который

ведет свою деятельность неправильно и

нарушает законы, сталкиваетсяс трудностями

во всем мире, не только в Кыргызстане.

5. Как вы относитесь к роли

университета Манас в укреплении братства

между Турцией и Кыргызстана, продолжении

работы фонда Маариф Турции в Кыргызстане

и других образовательных инвестициях в

30 31

SÖYLEŞİ ИНТЕРВЬЮ SÖYLEŞİ ИНТЕРВЬЮ

arasında 30 Eylül 1995 tarihinde Bişkek’te

Kırgız-Türk Manas Üniversitesinin

kurulmasına ilişkin imzalanan Anlaşma

temelinde oluşturulmuştur.

Aslında, Kırgız-Türk Manas

Üniversitesi, Kırgızistan ve Türkiye arasında

bir tür kardeşçe eğitim köprüsü rolü

oynamaktadır. 2019 akademik yılı itibariyle

673 T.C. vatandaşı K.C. üniversitelerinde

okumakta olup, 466’sı Kırgız-Türk Manas

Üniversitesinde öğrencidir.

T.C. Cumhurbaşkanı R.T. Erdoğan’ın

Kırgızistan’a resmi ziyareti sırasında 1

Eylül 2018 tarihinde K.C. Eğitim ve Bilim

Bakanlığı ile Türkiye Maarif Vakfı arasında

bir Memorandum imzalanmıştır.

Memorandum Maarif Vakfı’nın eğitim

kuruluşlarının açılmasını sağlar ve tarafların

Maarifin eğitim kuruluşlarının açılması için

gerekli koşulları yaratma niyetini ifade eder.

Taraflar şu anda Kırgızistan’daki

Maarif Vakfı’nın faaliyetleri hakkında bir

anlaşma taslağı hazırlıyorlar.

Kırgız Cumhuriyeti Eğitim ve Bilim

Bakanlığı ile Türkiye Cumhuriyeti Milli

Eğitim Bakanlığı (1996) arasındaki eğitim

alanındaki Anlaşma çerçevesinde (1996),

T.C. Hükümeti tarafından K.C. vatandaşları

için Türkiye üniversitelerinde her yıl eğitim

bursları tahsis edilmiştir. İşbirliği yılları

boyunca, eğitim bursları çerçevesinde,

Kırgızistan’dan gelen 3 binden fazla öğrenci,

T.C. üniversitelerine yetiştirildi.

İşbu işbirlik çerçevesinde şu anda

T.C. üniversitelerinde Kırgızistan’dan

1926 öğrenci okumakta, bunların 750’si

devlet bursları ile eğitim görmektedir. T.C.

Diyanet İşleri Başkanlığı ve Türkiye Diyanet

Vakfı tarafından tahsis edilen bursların

çerçevesinde Türkiye üniversitelerinin

ilahiyat fakültelerinde ve İmam-Hatip

престижный проект двух стран?

- Образовательное сотрудничество

традиционно представляют собой одно из

динамичных направлений сотрудничества

двух стран.

КТУ «Манас» создан на основе

Договора между Правительствами КР и

ТР об учреждении Кыргызско-Турецкого

Университета им. «Манас», подписанного в

г.Бишкек 30 сентября 1995 г.

Действительно, Кыргызско-Турецкий

Университет «Манас» выполняет роль своего

рода братского образовательного моста между

Кыргызстаном и Турцией. По состоянию на

2019 учебный год, в ВУЗах КР обучается 673

граждан ТР, из них 466 граждан в КТУ «Манас».

1 сентября 2018 г. во время

официального визита Президента ТР Р.Эрдогана

в Кыргызстан был подписан Меморандум

между Министерством образования и науки

КР и Турецким Фондом «Маариф».

Меморандум предусматривает

открытие образовательных организаций Фонда

«Маариф» и выражает намерения Сторон

создать необходимые условия для открытия

образовательных организаций «Маариф».

В настоящее время Стороны

рассматривают проект Соглашения о

деятельности Фонда «Маариф» в Кыргызстане.

В рамках Соглашения в области

образования между Министерством

образования и науки Кыргызской Республики и

Министерством национального просвещения

Турецкой Республики (1996 г.) ежегодно

Правительством ТР выделялись бюджетные

мета в ВУЗах Турции для обучения граждан

КР. За годы сотрудничества, в рамках

образовательных стипендий, в ВУЗах ТР

прошли обучение свыше 3 тысяч студентов из

КР.

liselerinde 200’den fazla K.C. vatandaşı

eğitim görmektedir.

Taraflar şu anda Eğitim Alanında yeni bir

anlaşmanın taslağı üzerinde çalışmaktadır.

6. Kastamonu’da gerçekleşen

36. TÜRKSOY Daimi Konseyi Dönem

Toplantısı’nda “2019 Türk Dünyası Kültür

Başkenti”nin Kırgızistan’ın Oş kenti

olmasına karar verildi. “2019 Türk Dünyası

Kültür Başkenti Oş kenti seçildi. Oş kentinin

gelecek yıl Türk Dünyasının başkenti olması

Türk Dünyası dayanışmasına neler katacak?

3000 seneden daha fazla geçmişe

sahip olan Oş şehrini Türk dünyasının

başkenti olarak seçmek, oldukça doğru bir

karar olmuştur. 2019’da Türk dünyasının

kültür başkenti olarak seçilen Oş şehrinde

resmi açılış töreni gerçekleştirilmiştir.

Halihazırda Oş şehrinde birçok kültürel

faaliyetler gerçekleştirilmektedir. Bilindiği

gibi, geçen sene TÜRKSOY’un insiyatifi ile

dünyaca en ünlü yazarların biri olan Cengiz

AYTMATOV yılı olarak ilan edildi. Tabi

ki bunun gibi faaliyetler Türk dünyasına

büyük katkı sağlayacak, halkların arasındaki

dostluğu pekiştirecek, tüm Türk dünyasının

kendi aralarındaki ilişkileri pekiştirmeye

ve geliştirmeye büyük olanak sağlayacak.

Gerçekleştirilmekte olan faaliyetlere

katılım sağlamak için Türk dünyasının her

tarafından gelen resmi, kültürel temsilciler,

sanatkarlar, ilim adamları ve muhabirler

sadece kültürü değil tüm alanları yansıtmaya

devam ediyorlar.

В рамках данного сотрудничества

в настоящее время в ВУЗах ТР учатся 1926

студентов из КР, из которых 750 получают

образование по линии выделяемых

государственных стипендий. В рамках

стипендий, выделяемых Управлением по

делам религии ТР и Фондом по делам религии

ТР, на теологических факультетах турецких

ВУЗов и в теологических лицеях, получают

образование более 200 граждан КР.

На проработке сторон находится

проект Соглашения в сфере образования.

6. На 36-м заседании Постоянного

совета ТЮРКСОЙ, состоявшемся в Кастамону,

было решено, что «Столица культуры

турецкого мира 2019» будет городом Ош

Кыргызстана. Что добавит к солидарности

тюркского мира, что в следующем году город

Ош станет столицей тюркского мира?

- Выбор г.Ош- культурной столицей

тюркоязычного мира, имеющего более

3000 летнюю историю был правильным

решением. В 2019 году состоялась

торжественная церемония открытия г.Ош -

Культурной столицы тюркоязычного мира.

В настоящее время в г.Ош проводятся

культурные мероприятия. Как известно,

прошлый год по инициативе ТЮРКСОЙ был

объявлен Годом великого мирового писателя

Чингиза Айтматова. Безусловно, такого рода

мероприятия вносят вклад в тюркский мир,

создавая хорошую возможность для развития

дружбы и отношений в тюркоязычном мире.

Участие представителей и должностных

лиц, культуры, ремесленников, ученых и

журналистов со всего тюркоязычного мира в

мероприятиях отражают все сферы.

32 33

SÖYLEŞİ ИНТЕРВЬЮ SÖYLEŞİ ИНТЕРВЬЮ

TBMM Kırgızistan Dostluk Grubu

Başkanı olarak iki kardeş ülke Türkiye

ve Kırgızistan’ın bağlarını güçlendirme

yolunda ne tür adımlar atacaksınız?

Kırgızistan bizim Ata yurdumuz.

Ata yurdumuz ile olan bağlarımızı daha

da güçlendirmeye çok önem veriyoruz.

Bunun en iyi yansıması ticari, ekonomik

ve kültürel anlamda bağlarımızın bizim

iktidarımızla büyük bir ivme kazanması

olmuştur. Kırgızistan ve Türkiye ebediyen

kardeş kalacaktır. Her iki devletin yönetici

ve işadamlarının karşılıklı temasları,

sanatçılarının karşılıklı olarak iki ülke

coğrafyasından yeni eserler ortaya

koyması en büyük dileğimizdir. Çünkü

bizim hayalimiz, iki ülkenin elbirliği

ile kalkınması, binlerce yıllık kadim

medeniyetimizden aldığımız ilhamla

yarınları inşa etmek en büyük arzumuzdur.

27. DÖNEM TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN

PARLAMENTOLAR ARASI DOSTLUK

GRUBU BAŞKANI AK PARTİ

GİRESUN MİLLETVEKİLİ SABRİ ÖZTÜRK

İLE SÖYLEŞİ

ИНТЕРВЬЮ С САБРИ ОЗТУРКОМ - 27.

ПРЕДСЕДАТЕЛЬ МЕЖПАРЛАМЕНТСКОЙ

ГРУППЫ ДРУЖБЫ ТУРЦИИ И

КЫРГЫЗСТАНА, ДЕПУТАТ ГИРЕСУНА ОТ

АК ПАРТИИ

Ak Parti Giresun Milletvekili Sabri Öztürk

Депутат Гиресуна От Ак Партии Сабри Озтурк

Какие шаги вы предпримете в

качестве председателя парламентской

группы дружбы Кыргызстана на пути

укрепления связей двух братских стран

Турции и Кыргызстана?

Кыргызстан это наша Родина

предков. Мы придаем большое значение