Tıp dili ile anemi, halk arasında ise kansızlık olarak adlandırılan hastalık, kandaki kırmızı kan hücrelerinin yapısında oksijenin taşınması ve bu hücrelerin kırmızı olmasını sağlayan hemoglobin miktarının azalmasıyla ortaya çıkar. Kan hastalıkları arasında en çok karşılaşılanlardan bir tanesidir. Demir eksikliği anemisi olarak da değerlendirilen bu rahatsızlık, dünyada yüzde 10 ila 30, ülkemizde ise yüzde 15 ila 40 arasında kişide görülür. Sizler için hazırladığımız haberimizden kansızlık belirtileri, tedavisi ve iyi gelen besinler gibi birçok konu hakkında bilgi edinebilirsiniz.
KANSIZLIK (ANEMİ) NEDİR?
Kansızlık ya da anemi nedir sorusuna verilebilecek cevap şu şekildedir; Anemi, yani halk arasında bilinen adıyla "kansızlık", toplam kırmızı kan hücresi/alyuvar/Eritrosit sayısının azalması veya eritrositlerin içindeki hemoglobin miktarının azalması veya her ikisinin birlikte olması sonucu oluşan bir hastalıktır.
Vücutta çok az sayıda veya anormal yapıda kırmızı kan hücresi varsa veya hemoglobinlerin yapısı anormal veya miktarı düşükse anemi belirtileri ortaya çıkar.
KANSIZLIK NEDEN OLUR?
Kansızlığın birçok nedeni vardır. Öyle ki, demir, folik asit ve B12 vitamıni eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkar ve tedavi edilmediğinde büyük sorunlara sebebiyet verebilir. Kansızlığın nedenleri şu şekilde sıralanabilir;
AŞIRI KANSIZLIK BELİRTİLERİ
Pek çok hasta anemik (kansızlık) olduğunun farkında değildir. Semptomlar da oldukça belirsiz olabilir. Başlıca kansızlık belirtileri şu şekilde sıralanabilir;
Aşırı kansızlık belirtileri arasında ise, çarpıntıya, yavaşlayan tiroit fonksiyonlarına ve huzursuz bacak sendromuna rastlanılır.
KANSIZLIĞA İYİ GELEN BESİNLER
Kansızlığa iyi gelen besinler de hiç şüphesiz en çok araştırılan başlıklardan birisi olarak öne çıkıyor. Kayısı, kuru baklagiller, taze sebze ve meyve bolca tüketilmelidir. C vitamini ile B12 vitamini alımı da önem arz eder. Rahatsızlığın kişinin vücudundaki ilerleme aşamasına paralel olarak tüketmesi gereken besinler farklılık göstermektedir; ancak genel hatları ile tüketilmesi tavsiye edilen yiyecek ve içecekler şu şekildedir;
KANSIZLIK TEDAVİSİ
Tedaviye başlamadan önce altta yatan durumun tespiti ve bu durumun ortadan kaldırılması çok önemlidir. Zira, kansızlık pek çok nedenden kaynaklanabilir. Aneminin türüne göre, farklı pek çok tedavi yöntemi uygulanır. Vitamin ve demir eksikliklerinde eksik olan vitamin ve elementler oral ya da injeksiyon şeklinde replase edilir.
Anemi tedavisinde genellikle demir eksikliği ilacı reçete edilir. İlaçlar kesinlikle aç karnına alınmalı, kesinlikle süt ve süt ürünleriyle birlikte kullanılmamalıdır. Vücut için gerekli olan demirin depolanabilmesi için yaklaşık 6 ay boyunca ilaç kullanımına devam edilmesi gerekir. Kişiler, kendi başlarına bir tedavi yöntemi belirlememeli; uzmanlardan yardım almalıdır.
Kanda yeterli miktarda kırmızı kan hücresi ya da hemoglobin kalmamasına kansızlık (anemi) denir. Organlara ve dokulara yeterli miktarda oksijen taşınamamasına neden olur. Kanda dolaşan kırmızı kan hücrelerinin seviyesi azaldığı zaman, kansızlık ya da anemi denen durum oluşur. Sıklıkla diğer hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan bu durum, kırmızı kan hücresi üretiminin işlev kaybına uğramasıdır. Anemi, dünya genelinde yüzde 25 gibi büyük oranda görülen bir rahatsızlıktır. 0 – 7 yaş aralığındaki çocuklar en büyük risk grubudur ve anemi hastalarının yüzde 50’sini bu grup oluşturmaktadır.
Kanda yeterli miktarda kırmızı kan hücresi veya hemoglobin kalmaması durumuna kansızlık denmektedir. Hemoglobin, alyuvarlarda yer alan oksijenin transferinden sorumlu maddedir. İnsan bedeninde çok az miktarda ya da garip şekillerde kırmızı kan hücresi bulunuyorsa veya aynı bozukluklar hemoglobinler için geçerliyle anemi hastalığı meydana gelmiş demektir. Halsizlik ve bitkinlik gibi belirtiler, dokuların yeterli seviyede oksijen alamamasına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır.
İnsan bedeni sağlıklı olabilmek için kırmızı kan hücrelerine ihtiyaç duyar. Kırmızı kan hücreleri yapısal olarak demir molekülleri ve hemoglobinden oluşur. Hemoglobin, akciğerlerden aldığı oksijeni dokulara transfer etmekle görevlidir. Anemi, kanın yeterli miktarda kırmızı kan hücresine sahip olmaması durumudur. Bir takım hastalıkların kırmızı kan hücresi sayısını azalttığı bilinmektedir. Çok sayıda anemi türü bulunmaktadır ve bunların tek bir sebebi yoktur. Kesin nedenin kestirilmesi kimi zaman zor olmaktadır. Anemiler, aşağıda yer alan nedenlerle ortaya çıkabilir:
Anemi, kendi içinde çeşitli türlere ayrılır:
Kansızlığın belirtileri aneminin türüne, seviyesine ve altında yatan hastalığa göre değişiklik gösterebilmektedir. Altta yatan hastalığın belirtileri genel olarak anemi belirtilerinden önce kendisini gösterir. İnsan bedeninin kansızlık belirtileri gizleme özelliği müthiş seviyelerdedir. Özellikle de hastalık daha ilk evrelerindeyse… Bu yüzden anemiler yavaş yavaş ilerler ve gelişir. Bir süre sonra tüm anemilerde aşağıda yer alan belirtiler görülebilmektedir:
Yukarıdaki belirtilerin çok daha ileri seviyelerde gerçekleşiyor olması, aşırı kansızlık belirtileri yaşadığınızı göstermektedir.
Kansızlık, bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olur. Bu yüzden hastalar enfeksiyonlara ve inflamatuar hastalıklara karşı çok daha duyarlı hale gelir. Yeterli seviyede C vitamini almak, bağışıklık sistemini önemli seviyede yükseltecektir. Bir insanın günlük C vitamini ihtiyacını karşılamak için her gün bir portakal veya bir kivi ya da bir bardak limon suyu içmesi yeterli olacaktır.
Ispanak, brokoli ve kereviz gibi sebzeler, iyi birer demir kaynakları ve kan yapan besinler arasındadır. Ancak ıspanağın pişirilerek tüketilmesi doğru olandır. Çiğ ıspanak yemek tam tersi şekilde demir emilimine engel olmaktadır. Nar suyu ya da taze pancar gibi gıdalar da, harika kan temizleyiciler oldukları gibi, kan yapıcı yiyecekler arasındalardır. Öte yandan pancar, folik asit yönünden de zengin bir gıdadır. Bir diğer demir kaynağı da siyah susamdır. En çabuk kan yapıcı besin ise, hiç kuşkusuz pekmezdir. Pekmez içerisinde demir, kalsiyum, fosfor, potasyum gibi maddeler bulundurur. Demir seviyesi yönünden çok zengindir. Aynı zamanda bebeklere ve çocuklara da tatlandırıcı alternatifi olarak verilebilmektedir.
Kansızlık hastalığı nelere yol açar?
Anemi, yorgunluk, halsizlik, nefes darlığı ve baş dönmesi gibi belirtiler ile ortaya çıkar. Tedavi edilmediği sürece büyük sorunlara neden olur.
Kansızlık olup olmadığı nasıl anlaşılır?
Yorgunluk, halsizlik ve hafif bir eforla bile meydana gelen nefes darlığı veya kalp çırpıntıları en sık ortaya çıkan belirtilerdir. Unutkanlık, uyku sorunları, saç dökülmeleri, tırnaklarda çatlamalar veya çukurlaşmalar, dilde aşırı kırmızılaşma ve düzleşme ve ağız köşelerinde yaralar da görülür.
Kansızlık tedavi edilmezse ne olur?
Tedavi edilmedikçe pek çok soruna neden olur. Çünkü kansızlıkta vücut, hipoksi adı verilen oksijen yetersizliğine yol açar. Bundan dolayı da dokulara gitmesi gerekenden daha az sayıda oksijen gider. Demir eksikliğine bağlı kansızlık uzun sürdüğünde ise, zorlanma yaşanır ve kalp büyüyerek kalp yetmezliğine neden olur.