Çağlar Çorumlu’nun Zeki Müren’i canlandırdığı İş Bankası Maximum Kart reklamını izlemişsinizdir. Reklam 2 dakika 26 saniye, adeta bir kısa film uzunluğunda. Ben keyifle izledim ve çok beğendim. Ama reklam çok tartışılıyor. Kimisi reklamın Zeki Müren’in anısını zedelediğini iddia ediyor, kimisi aksine anısını yaşattığını söylüyor. Tabii, mirasçılarından izin alınıp alınmadığı sorusu da konuşuluyor.
Zeki Müren’in mirasçıları Mehmetçik Vakfı ve Türk Eğitim Vakfı. Ölmeden önce tüm varlığını bu iki vakfa bağışladığını belirten bir vasiyet bırakmıştı sanat güneşimiz. Daha sonra akrabaları olduğunu söyleyen bazı kişiler mirastan pay almak için dava açmış ama kaybetmişlerdi. Mahkeme, Zeki Müren’in tek mirasçılarının bu iki vakıf olduğuna hükmetmiş ve konu kapanmıştı.
İş Bankası, bu reklam için iki vakıfla da irtibata geçmiş ve bir miktar para bağışlamış. Yani gereken izin alınmış ve telifi ödenmiş. Peki Zeki Müren yaşasaydı bu reklama onay verir miydi? Bence onay vermekle kalmaz, kendisi oynardı. Zamanının hep ötesinde olan bir sanatçıydı. Türkiye’nin gelmiş geçmiş en büyük fenomeniydi. yılında oynadığı ‘Alo Deterjan’ reklamını YouTube’dan bulup izleyin.
“Size Alo diyorum” şarkısı o dönem herkesin ağzındaydı. Zeki Müren ne reklama karşıydı ne de taklidinin yapılmasına. Zaten bir röportajında karşı olmadığını açıkça söylemiş, “Aktüel olanın taklidi yapılır” diyerek özgüvenini ortaya koymuştu. Zeki Müren hâlâ aktüel, hâlâ gündemde. O yüzden taklidi yapılıyor, Türkiye’nin önemli bir markası da onun adıyla kendi adını yan yana getirebiliyor.
Bu arada Çağlar Çorumlu’ya da bir parantez açmak gerek. Müthiş bir oyuncu. Sadece Zeki Müren’i canlandırdığı reklam için söylemiyorum. Ki zaten bu taklidi ‘Arif V ’ filminde başarıyla yapmıştı. İyi ki yapmış ve yapmaya devam ediyor. Böylece Zeki Müren yeniden evlerimize konuk oluyor, hiç bilmeyenlere de ‘Zeki Müren gerçeğini’ gösteriyor.
GİT KENDİNİ ÇOK YIPRATMADAN
Milli takımımızın Hollanda’ya yenilmesi öyle “Maç bu canım, yenmek de var yenilmek de” diye geçiştirilecek bir olay değil. En son ’de İngiltere’ye yenildikten sonra bir daha hiç bu kadar gol yememiştik. Takımımız gelmiş geçmiş en iyi jenerasyonlarından biri bulmuşken böylesine bir hezimetin tek sorumlusu hocadır. Zaten Şenol Güneş de “Sorumlu benim” diyor. Diyor da, gerisini getirmiyor. Türkiye’de zaten işler hep böyle yürüyor.
Bir olumsuzlukta biri çıkıp sorumluluğu üstleniyor ama sadece dediğiyle kalıyor. Gereğini yapan yok. Şenol hoca, yıllık milyon Euro olan maaşının tartışılmasından rahatsızmış. Üstüne bir de “Getirirken yalvardılar” diyor. Aman hocam, Milli Takım’ın başına gelmek bir teknik direktörün onurudur. Öyle yalvarmak falan ne demek? İnsan bu göreve koşa koşa gider. Bu onuru da ömrü boyunca boynunda taşır.
Hocam güzel bir söz vardır, “Baktın olmuyor, bakmayacaksın.” Zorlama istersen. Avrupa Şampiyonası’nda sıfır çeken, kendisinden birkaç gömlek aşağıda olan Karadağ ile berabere kalan, Cebelitarık’a karşı bile doğru dürüst oyun oynayamayan bir takım var ortada. Demek biraz dinlenmen gerekiyor. Takımın iyiliği için, taraftarın seni hep iyi hatırlaması için git kendini çok yıpratmadan.
Her eyle birlikte reklamclk da iflas ediyor Türkiye’de.
Saysz ödül sahibi ajanstan çkan güya yabanc turist çekmeye yönelik “Keyfine bak, alandm” damgal her yönden utanç verici sakil reklam, iflasn aleni ilanyd. imdi de iletiim ve tantmda seçiciliiyle bilinen Bankas’nn Zeki Müren taklitli kampanyas var karmzda. Görünen o ki, seçicilik yerini sradanl ve basitlii kabullenmeye brakm.
Zevk, beeni, estetik yönünden zaman tünelinde krk yl geriye dönüldüünün, dahas düüldüünün ilandr bu. Krk yl lafn gelii deil, aada açklayacam. Ama önce unu bilelim: Reklam sonuç. Ortada toplu iflas var, Zeki Müren ne yapsn!
***
Reklam neyi satarsa satsn, popüler kültürün dilini kullanr. Becerebilirse onu dönütürür ve yeniden üretir. imdi o gözle sahaya bakalm. En güncel olandan, futboldan balayalm. Ne görüyoruz?
Goller yamur gibi yayor. Takm dalm; grup sonuncusu olarak elenmisin Avrupa ampiyonas’ndan, 25 yl önceki sfr galibiyetli performansa dümüsün. Dünya Kupas’n da unut: saniyede ilk golü yemi, 6 – 1 malup ayrlmsn sahadan.
Ekranda mecburen Zeki Müren!
Ama ne olursa olsun, Z kua mühim. Politikaclar seferber. Sahada çalanlar “gençler gitar çalar, beste yapar, ark söyler” diyerekten, “sosyal medya olmazsa olmaz” bilerekten rotay o tarafa kryor. Gurur ve sevinçle Cumhurbakan aranyor cepten; “Gençlik Kollarmz sizin için beste yapm efendim”. Çalnyor, söyleniyor… Ne güzel. Sosyal medyadan annda servis. Budur. Ve fakat o ne? Adamn biri oradan çkp, “Bu benim bestem sanki…” demesin mi!
Golü yine kendi kalene atmsn.
Maksimum diyen Zeki Müren ne yapsn?
Bu arada, futboldaki 25 yl olan geriye dönü, müzikte 30 yl olarak kendini gösteriyor. Önümüzdeki seçimlerde ilk kez oy kullanacaklar belirtilen Akgenç takm, analarnn – babalarnn arivlerine uzanm olmallar, üstüne söz döenip kendilerine mal ettikleri beste tarihini tayor. O bestenin seslendirildii arknn ad da manidar: Anladm ki…
Aykut Gürel’in durumu anlayp “sanki” demesi üzerine el koyma operasyonunun ikinci perdesi devreye giriyor. Kendince bir uzman seçiliyor hemen, “ilgili mevzuat ve Mesam ilkelerine göre sorun tekil etmedii” icazeti alnd açklanyor. Hatta, besteci de olur böyle eyler diyesiymi… Ve fakat adamn yazdklar hiç öyle deil: “Fikri hakka saygdr beklentim. zin, özür, zarafet yeterlidir.”
Nerede peki bunlar?
Zamannda bir de Dombra araklamas vard, deil mi! Neyse geçelim. nleyen Nameler’den Maksimum’a geleceiz daha, yolumuz uzun.
Her ne kadar son hz, Hedef dense de iktidar cenahnda 30 yl taknts var anlalan.
Tekirda Ergene’de trenle minibüs çarpm, alt kii ölmü. zmir’den bir TCDD makinisti, orada olmadna hayflanyor, sosyal medyadan ses veriyor: “Bendeki le says 16, 6 daha lazm iki takm kurmam için.” Skor ona yazlmyor tabii, o kaza orada dursun. 8 Temmuz ’de 25 kiinin öldüü kiinin yaraland tren kazasna ilikin davann 8. durumas 7 Eylül ’de yaplyor. Soruturma sonuçlarnn incelenmesi için dava Ocak ’ye erteleniyor Zaman her eyin ilac. O srada stanbul’da hzl tren kaza yapyor.
Hiçbirinin önemi yok.
Ulatrma Bakan, “herkesin yapt kendine” ilkesinden hareketle hzl tramvaydan beri 30 yldr kullanlan metro logosu M’nin bundan böyle U olacan açklyor. Belediyeninki M, bakanlnki U. O kadar.
Birilerine U dönüü her zaman, her yerde serbest. Zeki Müren ne yapsn?
***
Reklam, her eyi olduu gibi zamanda geri dönüü de hzlandrr. Futbolda 25 yl, müzik - politika, metro- politikadaki 30 yllk geri gidilerin ardndan, Zeki Müren taklitli reklam da bizi 40 yl önceye tayor.
’lerde deterjan markasnn adndan hareketle Size Alo diyorum sloganla ekrana gelen Zeki Müren, reklam sektöründeki ksrlamann göstergesi olarak ’da markann Yl kampanyasnda da karmzdayd. Eski filmler harmanlanm, araya hologramvari Zeki Müren sahneleri serpitirilmiti. Belki bütçe yokluundan, nostalji süsü verilerek ii masrafsz halletme yoluna gidilmiti orada.
Fakat imdi, hayli kapsaml bir kampanya var önümüzde. Epey para harcand da belli. 50 saniye ön duyuru, ardnda elenceli olmasna çallm dakikalk hayli uzun kredi kartl bol alveri reklam. Bankas’yla badatrmakta zorlanlacak müzik ve mekan olarak gazino sahnesiyle açlan film bütün mesajn, “yaratcl”n oyuncunun Zeki Müren taklidi üstüne kuruyor.
Tam da budur reklamn bize söyledii: Taklit!
Gençlerin Dombrac gibi büyüklerinin izinden giderek bakasnn iine destursuz el koymalar türünden alenen arma kampanyalarn reklam sektöründe yaygnl, iflasn boyutlarn ortaya koyar. Zeki Müren taklidi de masum ve fakat sradanln, estetik çöküün belgelerinden biri olarak kalr.
T-Mobile gibi uluslararas bir GSM firmasnn ’da life is for sharing slogan üstüne kurduu kampanyay ad san büyük bir ajansn Turkcell için billboard uygulamalar dahil birebir kopyalad sektörden bahsediyoruz: Hayat paylanca güzel!
Kampanyada kullanlan yerel görüntülerin ise burada gerçekletirilen ve “sponsor destei” talebiyle ajans yetkilisine emanet edilen bir belgeselden alnp uyarland mahkeme kararyla tescilleniyor!
Keza yaratlan maskot karakterler de bir oyuncak firmasndan el çabukluu marifet usulü deviriliyor.
Daha yakn zamanlarda, 18 ubat ’da Türkiye reklam tarihinin en büyük açl kampanyas yapld. Tam 41 Tv kanalnda birden ’da ekranlar karard. Üç dakika yirmi saniye boyunca neredeyse memlekette tüm TV ekranlar, ajans çalanlarnn ifadesiyle bilgisayar ekranna çevrildi.
Bir bakma paras verilerek hacklendi! Tabii sosyal medya da ayn anda, ayn ekilde.
Birilerini aryoruz diyen reklam gençlere sesleniyordu. Birlikte dünyay deitirmeye çaryordu. ddialyd: aka zannediyorsan kanal deitir, ciddiyetimizi anla!
Ciddiydiler, her kanalda onlar vard. Siyah zemin üzerine klavye efekti eliinde krmz harflerle yazlan mesajlardan oluan dakikalk reklam, 'Bizi bul' çarsyla noktalanyordu.
Ve hemen ortaya çkyordu ki, bol ödüllü bir ajansn bir oyun firmas için hazrlad bu yüksek bütçeli kampanyann filmi, ’de ünlü bir otomobil markas için yaplm filmin aynsyd! Siyah zeminden yaz karakterine, kullanlan efekte kadar!
Reklamverenin karnna arlar giriyordu.
***
Hal böyle olunca mecburen Zeki Müren!