TSH (Tiroid Serbestleştirici Hormon), beyindeki hipofiz bezinden salınan bir hormondur. Bu hormon, tiroid bezini uyararak bezin tiroid hormonlarını salgılamasını sağlar.
Normalde vücuttaki tiroid hormonu döngüsü şu şekildedir: TSH’ın artması beynin tiroid bezinden daha fazla hormon salgılamasını istediği anlamına gelir. Eğer tiroid bezinin salgıladığı tiroid hormonları yetersiz kalırsa vücutta TSH artar ve tiroid bezi daha fazla çalışır. Böylece vücuttaki tiroid hormonları da artmış olur. Eğer tiroid hormonları fazla artarsa tiroid bezinden hormon salınımını azaltmak için hipofiz bezinden salınan TSH azalır. Kısaca TSH vücuttaki tiroid hormonu dengesini sağlar. Kan testleriyle bakılan vücuttaki TSH miktarının normal değeri 0.4-4.2 mU/L olarak belirtilmiştir. Sağlıklı bir kişide bu değerlerin dışında bir sonuç alınması durumunda genelde tiroid hastalıklarından şüphelenilir.
TSH yüksekliği tek başına hastalık belirtileri yapan bir durum değildir. Genelde tiroid bezinin az çalıştığını gösterir ve çok önemli bir bulgudur. Bazen de vücuttaki tiroid hormon miktarından bağımsız olarak TSH artar ve ardından tiroid bezinin fazla çalışmasına sebep olarak kanda tiroid hormonlarının aşırı yükselmesine sebep olur. Yani kanda TSH düzeyinin yüksek çıkması durumunda tiroid hormonları iki farklı şekilde bulunabilir. Birinci durum TSH’ın yüksek T3, T4’ün düşük çıktığı durumdur ve en sık karşılaşılan budur. Bu sonuç tiroid yetmezliği (hipotiroidi) göstergesidir. İkincisiyse TSH’ın yüksek, T3,T4’ün yüksek çıktığı durumdur ve daha nadir görülür. Bu sonuç hipertiroidi göstergesidir. Yani TSH yüksek çıktığında bazı hastalar hipotiroidi, bazı hastalar hipertiroidi bulguları gösterir.
Her iki test sonucunda hastadaki belirtiler neredeyse birbirine zıttır.
TSH yüksek, T3,T4 düşük hastalarda belirtiler:
Hipotiroidi belirtileri mevcuttur.
Hipotiroidi şüphesi için bu belirtilerin hepsinin görülmesi gerekmez.
TSH yüksek, T3,T4 yüksek hastalarda belirtiler:
Bu test sonucunun sebebi genelde iyi huylu olan hipofiz tümörleridir. Hipertiroidi belirtilerinin yanında bu hastalarda görme bozukluğu ve baş ağrısı da eşlik edebilir.
Hipertiroidi şüphesi için bu belirtilerin hepsinin görülmesi gerekmez.
Kanda TSH yüksekliğini en sık yapan durumlar:
Hipotiroidi: TSH yüksekliği yapan başlıca sebeptir. Hipotirodi, tiroid bezinin az çalışması sonucu vücuttaki tiroid hormonlarının azalmasıdır. Tiroid bezinin yetersiz hormon salınımı yapmasına sebep olan hastalıklar: Hashimoto Hastalığı, tiroiditler (tiroidin iltihabı), tiroid ameliyatı, iyot eksikliği, aşırı iyot alımı, bazı ilaçlar (lityum, antitroid ilaçları, perklorat, dopamin), radyoaktif iyot tedavisi ve doğumsal hipotiroidi olabilir.
Hashimoto Hastalığı: Hipotiroidinin en sık sebebidir. Kadınlarda erkeklere oranla sık görülür. Kronik bir tiroid iltihabıdır. Ailesinde hashimoto veya başka bir otoimmun hastalık olanlarda Hashimoto görülme riski fazladır.
Tiroiditler: Tiroid bezi iltihabı bezin çalışmasını bozarak hipotiroidiye sebep olabilir. Tiroiditlerde boyunda bezin olduğu yerde ağrı ve hassasiyet vardır. Ateş de görülebilir. Sıklıkla yeni doğum yapmış kadınlarda görülen tipinde ağrı yoktur.
Tiroid ameliyatları: Tiroid bezinden parça çıkarıldığı ya da bezin tümden alındığı ameliyatlar sonrasında kanda tiroid hormonu miktarı düşer.
İyot eksikliği: İyot tiroid hormonu yapımında kullanılır ve eksikliğinde hipotiroidi olur. Vücudumuz iyot üretemez bu sebeple her gün yeterli miktarda iyodun su ve besinlerle alınması gerekir. Aşırı iyot alımı da özellikle Hashimoto Hastalığı olanlarda tiroid hormonu üretilmesini engeller. Yani iyodun hem eksikliği hem de fazlalığı tiroid yetmezliği yapabilir.
Radyoaktif iyot tedavisi: Bazı hipertiroidi hastalıklarının tedavisinde kullanılan radyoaktif iyot tedavisi tedavisinden sonraki birkaç ayda hipotiroidi görülebilir. Ayrıca kanser tedavisi amacıyla baş ve boyun bölgesine radyoterapi (ışın tedavisi) uygulanması tiroid yetmezliği yapabilir.
Doğumsal Hipotiroidi: Doğumsal hipotiroidinin en sık sebebi annenin gebelik döneminde yetersiz iyot alımıdır. Bebeklerde doğumdan sonra topuktan bakılan kanda TSH ölçümü ile anlaşılır. Tanı koyulmasının ardından hızlıca tedaviye başlanmalıdır çünkü çocuklarda hipotiroidi boy kısalığından zeka geriliğine kadar pek çok bozukluğa sebep olabilir.
Hipofiz adenomu: Genellikle iyi huylu olan bazı hipofiz tümörleri aşırı TSH salgılarlar. TSH’ın fazla olması tiroid bezinin de fazla çalışmasına dolayısıyla kanda tiroid hormonlarının artmasına sebep olur. Artan tiroid hormonları sebebiyle vücutta hipertiroidi belirtileri görülür.
Fizik Muayene: Hekiminiz şikayetlerinizi dinledikten sonra tiroid bezini muayene edebilir. Tiroid bezi genelde boynun ön tarafında, soluk borusunun önünde, iki lobu olan bir organdır. Ortalama 20 gr ağırlığındadır. Tiroid bezi muayenesinde hasta başını hafifçe öne doğru eğer. Hekim, parmakları ile tiroid bezini muayene eder. Eğer tiroid muayenesinde guatr saptanırsa yapılacak şey ileri testlerle bu büyümenin sebebini saptamaktır. Guatr, tiroid bezinin normalden büyük oluşuna verilen isimdir. Tiroid bezi normal olarak dışarından bakılarak görülmez. Erkeklerde boyuna dokunma ile de hissedilemeyebilir, ancak kadınlarda çoğunlukla hissedilir. Tiroid bezinin büyümesi bezdeki nodül veya nodüllere bağlı olabileceği gibi bazı durumlarda bezin tümden büyümesi sebebiyle de olabilir.
Normalde tiroid bezine dokunulduğunda hasta ağrı hissetmez. Muayene esnasında ağrı hissedilmesi durumunda akla tirodit, yani tiroid iltihabı gelebilir.
Eğer tiroid bezi fazla büyümüş ise bazen Pemberton Belirtisi denen bir belirti ortaya çıkar. Hasta her iki kolunu yukarı kaldırıp başını arkaya attığında nefesi daralır. Yine bazı hastalıklarda tiroid bezi fazla büyükse hekim steteskop ile tiroid bezini dinler.
Daha ileri inceleme için:
TSH yüksekliği, bu yüksekliğin sebebine göre tedavi edilir. TSH, genelde tiroid bezinin az çalışması ya da hipofizin bir tümörü sebebiyle fazla TSH üretilmesine bağlı olarak artar. Tedaviler bu iki sebebi ortadan kaldırmaya yöneliktir. Tiroid bezinin az çalışmasına bağlı durumlarda tedavi medikaldir. Hipofiz bezindeki adenoma bağlı TSH yüksekliğinde ise tedavi transfenoidal mikrocerrahi ile tümörün alınmasıdır.
Eğer TSH yüksekliği tiroid yetmezliğine (hipotiroidi) bağlı oluşmuşsa:
Hipofiz tümörü kaynaklı durumlarda ise mikrocerrahi ile tümör çıkartılmazsa zamanla boyutu artan tümör beynin diğer bölümlerine bası yaparak çeşitli problemlere sebep olabilir. Görme bozuklukları, ani baş ağrısı ve şok, tedavi almayan hastalarda görülmesi muhtemel belirtilerdir. Ayrıca hipofiz bezinin fazla TSH salgılaması sonucu tiroid bezi de fazla çalışır ve kandaki tiroid hormon (T3, T4) miktarı artar. Bu da vücutta hipertiroidi belirtilerinin görülmesine sebep olur.
TSH yüksekliği tek başına yiyecekler ile tedavi edilmez. Ancak doğru beslenme ile belirtiler en aza indirilebilir. Eğer iyot eksikliğine veya fazlalığına bağlı bir tiroid yetmezliği varsa doktorunuzun talimatları doğrultusunda günlük olarak besinlerle aldığınız iyotu ayarlamanız faydalı olacaktır. Hipotiroidi sebeplerinden olan çinko ve selenyum eksikliği de giderilmelidir. Bunun için selenyumdan ve çinkodan zengin ton balığı, yumurta, nohut, ıspanak, kırmızı et ve tavuk gibi ürünlerin tüketilmesi faydalıdır.
Eğer TSH yüksekliği tiroid yetmezliğine bağlı gelişmiş ise besinlerle yetersiz veya fazla iyot alınmamalıdır. Proteinden fakir, karbonhidrattan fazla zengin besinlerle beslenme önerilmez. Soya, tiroid hormon ilaçlarının emilimini bozduğundan ilaçlarla birlikte soya tüketilmemelidir.
Levotiroksin: Hipotiroidiye bağlı TSH artışının tedavisinde genelde tiroid hormonu takviyesinde kullanılan preparattır.
Gebelerde tespit edilen TSH yüksekliğinin en sık sebebi tiroid yetmezliğidir. Genç kadınlarda tiroid hastalıkları sık görülür. Bu tiroid bozuklukları gebelik döneminde fark edilip tedavi edilmezse anne ve bebek için sorunlara sebep olabilir. Tiroid hastalığı olmayan bir kadında gebelik esnasında tiroid hastalıkları ortaya çıkabilir. Bunun en sık sebebi gebenin yetersiz iyot alımıdır. Ancak zamanında uygun tedavi ile anne ve bebekte meydana gelebilecek sebeplerin önlenmesi mümkündür. Gerekli tedavinin sağlanamadığı durumlarda prematüre doğum, düşük, doğum sonrası bebekte hastalık görülmesi, çocuklarda ilerleyen dönemde zeka geriliği görülme riski artar.
Çocuklarda ilk TSH ölçümü doğumdan sonra alınan topuk kanından bakılır. TSH’ın yüksek çıkması durumunda test tekrarlanır ya da hemen tedaviye başlanır. Hipotiroidisi olan bebeklerde solunum sıkıntıları, dilin büyük olması, sarılık problemler erken dönemde görülebilir.
Tedavinin uygulanmaması durumunda ilerleyen dönemlerde çocuklarda büyüme, gelişme ve zeka gerilikleri görülebilir.
Herhangi bir sebeple yaptırdığınız kan testlerinden birinde TSH yüksekliği varsa, hipotiroidi veya hipertiroidi belirtileri gösteriyorsanız doktora başvurunuz. Tiroid hastalıkları için ilgili bölüm hastanelerin Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları bölümüdür. Eğer çevrenizdeki hastanelerde bu bölüm yoksa İç Hastalıkları (Dahiliye) bölümüne de başvurabilirsiniz.
TSH, T3 ve T4 hormonlarını içerir ve bu hormonlar tiroit bezinden salgılanmaktadır. T4 hormonu vücutta T3'e göre daha fazla bulunur. Bu hormonların üretilmesi iyot için önemlidir. Diğer hormon salgılamada görevi olan organ ve bezler arasında iyot ihtiyacı olan tek bez tiroit olarak bilinir.
TSH Nedir ve TSH Normal Seviyesi Nedir?
TSH, hipofizin ön kısmından salgılanan bir hormondur. Tiroit bezinde yer alan hücrelerin gelişmesini kontrol altında tutar. Tiroit hastalıkların belirlenmesi için TSH seviyesi önemlidir. Hipatalamus ise TSH üretimi kontrol eden bir merkezdir. Hipotalamus TRH salgılar, hipofize ulaştığı zaman TSH yapımı ve salınımını uyarır. TSH düzeyleri gün içinde bile değişebilen bir ritme sahiptir. Normal TSH seviyesi 0.35 - 4.5 mU/ml arasındadır. Genç kişilerde 4.5 mU/ml seviyesine düşer. Yaş ilerledikçe bu düzey, yapısal olarak yükselişe geçmektedir.
TSH Yüksekliği Ne Anlama Gelmektedir?
TSH seviyesi yükseldiği zaman kanda bulunan tiroit hormon seviyesi düşüklüğü bezin uyarılmış olmasına rağmen görevini yerine getirmediğini gösterir. TSH yüksekliği hipotiroidi olarak adlandırılır. Hipotirodi hastalığında metabolizma yavaşlaması görülür. İlerledikçe eklem ağrısı, obezite, kısırlık ya da kalp ve damar hastalıkları gibi rahatsızlıklara da yol açabilir. Hafız zayıflığı ve depresyon gibi belirtiler de çıkabilir. Kadınların regl dönemlerinde değişliklere sebep olabilir.
Bu durumun ortaya çıkması şu nedenlere bağlı olabilir:
1. Tiroit cerrahisi
2. Hashimato tiroidi
3. Virüslere bağlı hastalıklar
4. Hamilelik sonrasında görülebilen postpartum tiroitit
5. İyot ya da boyuna radyasyon tedavinin sonrasında görülebilir.
TSH Seviyesi Yüksek Çıkarsa Ne Yapılmalıdır, Tedavisi Nedir?
TSH yüksekliği, çok sık karşılaşılan bir hastalıktır. Belirtilerin olması durumunda en yakındaki sağlık kuruluşuna girmek gerekmektedir. TSH seviyesinin 10 mU/ml ve üzerinde olan kişilerde tedavi edilmesi gereken bir durum ortaya çıkar. TSH seviyesinin bastırılması ve görevlerini doğru yerine getirmesi için gerekli hormon sağlanması gerekir. Buna bağlı olarak da kişilere dışarıdan ek olarak hormon takviyesi yapılmaktadır.
TSH hipofiz bezinde üretilir. TSH'deki dengesizlik, tiroidiniz ve tiroid hormonları üretme ve salgılama yeteneği hakkında bilgi sağlar. Genellikle tiroid probleminin en hassas göstergesidir. Gelin TSH yüksekliği nedir önce buna bir bakalım.
TSH, tiroid bezinizin tiroksin gibi metabolizmanız için gerekli olan diğer hormonları oluşturmasına yardımcı olur. Ayrıca genel enerji seviyelerinize, sinir fonksiyonlarınıza ve çok daha fazlasına katkıda bulunur. TSH seviyeleri için tipik referans aralığı, litre başına 0,45 ile 4,5 mil arasındadır. TSH yaşınıza, cinsiyetinize ve yaşam evrenize göre değişebilir. Stres, diyetiniz, ilaçlarınız ve adet döneminiz TSH'yi dalgalandırabilir. TSH seviyeleri, vücudunuzda ne kadar tiroid hormonu olduğu ile ters orantılı olarak değişir.
Anormal derecede yüksek TSH seviyeleri genellikle tiroidinizin düşük performans gösterdiği anlamına gelir. Hipofiz beziniz, farkı telafi etmek için ekstra TSH üreterek tiroid hormonu eksikliğine tepki verir. Buna hipotiroidizm denir. Düşük TSH seviyeleri genellikle çok fazla tiroid hormonu ürettiğiniz anlamına gelir. Hipofiz beziniz tiroid fonksiyonunu kontrol altına almak için TSH üretimini azaltarak buna göre yanıt verir. Buna hipertiroidizm denir. Farklı insan grupları için TSH düzeyleri aralığı ve seviyeniz çok yüksek veya çok düşükse ne yapacağınız hakkında daha fazla bilgi edelim.
Bazı durumlar tiroid hormonu dengesizliğine neden olabilir. En yaygın olanları otoimmün hastalıklar ve iyot eksikliğidir. Doktorunuz tiroid bozukluğunuz olduğundan şüpheleniyorsa, tiroid fonksiyon panelinin bir parçası olan bir veya birkaç kan testi önerebilir. Bu testler kandaki tiroid hormon düzeylerini ölçer ve tiroid bezinizin nasıl çalıştığını belirlemeye yardımcı olabilir.
Tiroid bozuklukları genellikle hayatı tehdit edici olmamakla birlikte kişinin yaşamının iyi ya da kötü olmasını etkiler, örneğin kişinin duygusal durumu, mevcut enerjisi, sıcak veya soğuğa karşı olan dayanıklılığı ve kadınlarda adetle ilgili sorunlar tiroid bozukluklarından etkilenebilir.
Tiroid bezi hastalıkları az (hipotiroidi) ya da çok (hipertiroidi) hormon salgılanması veya iyi ya da kötü huylu tümörler oluşturması (guatr) şeklinde kendini gösterir.
Tiroid hormon yapılması: Hormon sentezi beynin hipotalamus denilen kısmında salgılanan tirotropin releasing hormon (TRH) isimli hormonun salgılanması ile başlar. TRH kan yolu ile yine beyindeki hipofiz bezine ulaşır ve burayı etkileyerek tiroid stimulating hormon (TSH) denilen hormonu salgılamasını sağlar. TSH da tiroid bezini uyararak tiroksin (T4) ve tiriyodotironin (T3) denilen hormonları salgılar. Tiroid bezi T3 ve T4 ü salgılamak için gıda ile alınacak yeterli miktardaki iyota ihtiyaç duyar.
Tiroid hormon yapımının regulasyonu: Beyindeki hipofiz bezi kandaki tiroid hormon miktarını algılayarak tiroid hormonlarının az ya da çok salgılanmasını kontrol eder. Kanda çok fazla tiroid hormonu varsa TRH'ın hipofiz bezini uyarması durur, aynı şekilde hipofiz bezinden de TSH salgılaması azalır, bu da kanda fazla miktarda bulunan tiroid hormon düzeyinin düşmesini sağlar. Bu düzenleme mekanizmasındaki bozukluklar hipotiroidi veya hipertiroidiye yol açar. Ayrıca tiroid bezinde hormon yapım mekanizması bozulursa da hipotiroidi oluşabilir.
Doktorunuz anormal TSH seviyeleri için aşağıdaki tedavilerden birini veya daha fazlasını önerebilir:
Hastalıkla ilgili olan günlük ilaçlar
Doğal tiroksin hormonu özleri ve takviyeleri
Lif, soya, demir veya kalsiyum gibi ilacın emilimini etkileyen daha az madde tüketmek
Anormal TSH, tiroid bezinizin düzgün çalışmadığını gösterebilir. Hipo veya hipertiroidizme yol açan altta yatan bir durumunuz varsa, bu uzun süreli komplikasyonlara yol açabilir.
TSH seviyelerinizi düzenli olarak test ettiğinizden emin olun, özellikle de ailede tiroid bozuklukları öyküsü varsa veya önceki test sonuçlarında anormal TSH seviyeleri gördüyseniz.
Sonuçların doğru olduğundan emin olmak için bir TSH testinden önce doktorunuzun bazı ilaçları almayı veya belirli yiyecekleri yemeyi bırakmanız için verdiği talimatları izleyin. Bu şekilde, doktorunuz size anormal TSH nedeni için en iyi olan bir tedavi planı verebilir.
Gebelikte hipotiroidizm: Gebelik esnasında bir kadına hipotiroidizm tanısı konması ihtimali nadiren oluşur. Çünkü tedavi edilmemiş hipotiroidizm olan kadınlarda zaten adet ve yumurtlama sorunları oluşacağı için bunların hamile kalma ihtimali çok düşüktür.
- Gebelik esnasında oluşmuş hipotiroidizm tanısını klinik olarak koymak çok zordur. Çünkü hipotiroidizmin halsizlik, kilo alma, sersemlik, el-ayakların sızlaması gibi bulguları normal gebelikte de görülebilen bulgulardır.
- Gebelik esnasında tanı konulamamış hipotiroidizm anne karnındaki bebekte büyüme geriliği ve ölüdoğum riskini arttırır.
- Gebelik esnasında hipotiroidizm gelişen kadınların pek çoğunluğu hamilelik öncesi tiroid hormon tedavisi almakta olan kadınlardır. Gebelik esnasında kadının almakta olduğu hormon dozu ihtiyacı %25 –50 arasında artabilir. O nedenle tüm hamilelik süresince tiroid hormonlarının düzenli kontrolü ve doz ayarlaması yapılması önemlidir.
Gebelikte hipertiroidizm: Ortalama her 2000 gebelikte 1 kadında yeni oluşmuş hipertiroidizm tesbit edilir
-Hipotiroidizmde olduğu gibi hafif düzeydeki hipertiroidizm semptomları da normal gebelikteki bazı bulguları taklit edebilir. Yine de gebeliği esnasında kilo kaybı, sürekli kusmaları, kan basıncı yükselmesi, devamlı çarpıntı olan kadınlarda tiroid hormon testleri yapılmalıdır.
-Tedavi edilmemiş hipertiroid hem annede hem çocukta komplikasyonlara yol açar.
-Gebelikte oluşan hipertiroidin tedavisi öncelikle ilaç ile yapılır. Radyoaktif iyot tedavisi ve tetkik amaçlı yapılan tiroid sintigrafisi gebelikte sakıncalıdır.
Doğum sonrası tiroid hastalığı: Bazı kadınlarda doğumdan 3 – 6 ay sonra tiroidit gelişebilir. Bu tablo düşükler sonrası da oluşabilir.
- İnsülin kullanan diabetik kadınların %25'inde doğum sonrası tiroid çalışma bozukluğu olduğu gösterilmiştir.
- Doğum veya düşük yapma sonrası ileride belirteceğim hipertiroidi ya da hipotiroidiye uyan semptomlar oluşan kadınların doktora başvurmaları gereklidir.
Tiroid Çalışma Bozukluğu Sebepleri
Hipotiroidizm Sebepleri
1-Tiroid dokusunun kaybı: Hipertiroidinin tedavisi amacı ile radyoaktif iyot tedavisi veya ameliyat yapılan hastalarda bu kez hipotiroidizm gelişebilir.
2-Antitiroid Antikorları: Bu antikorlar diabet,lupus,romatoid artrit(romatizmal eklem hastalığı), kronik hepatit gibi hastalığı olanlarda oluşarak hormon yapımını azaltabilirler.
3-Doğumsal hipotiroidizm: Hipotiroid yeni doğan bebekte doğumsal olarak da meydana gelebilir.
4-Tiroid hormon yapım bozukluğu: tiroid hormon yapımında bozukluk olduğu zaman bu da TSH yükselmesi ve guatr oluşması ile sonlanır.
5-İlaçlar: Bazı ilaçlarla özellikle lityum ile hipotiroidizm oluşabilir.
Hipertiroidizm Sebepleri
1- Graves Hastalığı: Bu hastalık kanda tiroidin aşırı çalışmasını stimüle eden long-acting thyroid stimulator (LATS) denilen maddenin bulunması ile oluşur. LATS, tiroidi aşırı uyararak fazla hormon yapılmasına ve guatr oluşmasına yol açar. Ayrıca gözlerin ileri fırlamasına da sebep olur. Bu durum ilerledikçe gözlerde ağrı, uyurken göz kapaklarının tam kapanmamasına bağlı kuruma ve buna bağlı göz sorunları oluşur.
2- Toksik multinodüler guatr: Bu tablo tiroidin bir kısmının otonomik olarak TSH stimulasyonundan bağımsız olarak hormon salgılaması ile oluşur. Genellikle uzun süreli guatr olan, daha yaşlı kişilerde görülür. Toksik multinodüler guatr göz bulgularının olmaması ve daha hafif hipertiroid bulguları ile seyretmesiyle graves hastalığından ayrılır.
3- Tiroidit: Bu tablo, de Quervain ve Hashimato tiriditi denilen inflamatuar hastalıklarda oluşur. Bu hastalıklarda erken devrede inflamasyona bağlı fazla hormon salgılaması oluşup hipertiroid bulguları meydana gelirken, daha sonra tiroid yetmezliği oluşarak hipotiroid meydana gelebilir.
4- Hipofiz adenomu: Hipofiz adenomları bazen fazla TSH salgılayarak tiroid bezinin aşırı uyarılmasına sebep olabilirler.
5-İlaca bağlı hipertiroidizm: Bu tablo en sıklıkla amiodarone denilen antiaritmik antianjinal kalp ilacı ile oluşur.
Tiroid Problemlerinde Semptomlar
Hipotiroidizm:
-Bebeklerde: Kabızlık
Beslenme bozukluğu
Sarılık
Aşırı halsizlik
-Çocuklarda:
Erişkinlerle aynı semptomlar oluşur.
Okul performansında düşüklük nedenidir.
-Erişkinler:
Erken semptomlar
Kolay yorulma, halsizlik
Soğuk toleransının düşüklüğü,çabuk üşüme
Kabızlık
Karpal tünel sendromu denilen el bileklerinde ağrı ve uyuşukluğa yol açan fibrotik bantların oluşması hali.
Geç semptomlar
İştah bozuklukları (iştahsızlık)
Kilo alma
Cilt kuruluğu
Saç dökülmesi
Entellektüel kapasitede bozulma
Sesin kabalaşması ve kalınlaşması
Gözlerin çevresinde şişlikler oluşması
Depresyon
Hipertiroidizm:
-Çocuklar:
Erişkinlerle aynı semptomlar oluşur
Okul performansı düşer
Davranış bozuklukları oluşur
-Erişkinler:
Uykusuzluk
Ellerde titremeler
Sinirlilik
Normal veya serin ısısı olan ortamlarda aşırı rahatsızlık duyma,
Ateş basması
Barsak hareketlerinde artma, sık tuvalete çıkma kilo kaybı,
Aşırı terleme
Adet düzensizlikleri
Eklem ağrıları
Konsantrasyon güçlüğü
Gözlerde büyüme, ileri çıkma oluşabilir.
-Yaşlılar:
Kalp hastalığı olanlarda göğüs ağrısının kötüleşmesi
Kalp yetmezliği olanlarda nefes darlığının daha da kötüleşmesi
Adele zayıflıkları, özellikle omuz ve kalçalarda oluşur.
Hipotiroidizm ve hipertiroidizm yakınmaları ve septomları tipik olarak haftalar veya aylar süren yavaş bir oluşum seyri gösterir. Yukarıda belirtilen bulguları uzun süreden beri olan ve giderek belirginleşen kişilerin doktora başvurmaları gereklidir.
Tedavi edilmeyen hipotiroidi yaşlılarda beyin fonksiyonları üzerine ağır etkileri olduğu gibi barsak tıkanıklıklarına yol açabilir ve kalbin normal kasılmasını engelleyebilir. Enfeksiyon, soğukta kalma, travma ve bazı ilaçların alınmasıyla hipotiroidi daha da kötüleşebilir. Nefes darlığı, karın ağrısı, bulantı, kusma, şuur bulanıklığı oluşursa acil tedavi gerekebilir.
Ağır hipertiroid tablosuna ise tirotoksik kriz denir ve kalp ve beyin üzerindeki etkileri nedeni ile öldürücü sonuçlara yol açabilir. Halk arasında zehirli guatr denilen bu tablo tedavi edilmeyen veya ilacını düzenli kullanmayan hastalarda oluşabilir. Ağır enfeksiyon halleri de tirotoksik krize yol açabilir. Göğüs ağrısı, nefes darlığı, karın ağrısı, kusma, aşırı ajitasyon, huzursuzluk, yer ve zaman oryantasyonu bozukluğu oluşursa acil tedavi gerekebilir.
Muayene ve Tetkikler
Hastanın öyküsü, muayene bulguları, laboratuvar ve rontgen bulguları bir bütün halinde tanı konmasını sağlar. Hastaların deri, göz bulguları, kalp ve nörolojik muayeneleri önemlidir.
Kan Testleri ve Tetkikler
-Tiroid Stimulating Hormon (TSH) pek çok vakada tanı konmasını sağlayan tek ve en kullanışlı testtir.
Hipertiroidizmde, kanda aşırı tiroid hormonu bulunduğunda TSH düzeyi normalden düşüktür, kanda az tiroid hormonu olan hipotiroidide ise TSH yükselmiştir.
-L-thyroxine – (T4)-
Tiroid hormonlarından birisidir. T4 yüksekliği hipertiroidi gösterirken, hipotiroidi durumlarında düşük çıkar.
- Tiriodotironin (T3)- Diğer bir tiroid hormonudur. Yüksek T3 düzeyleri hipertiroidi , düşük düzeyler ise hipotiroidi gösterir.
- TSH Reseptor Antikoru- Graves hastalığı denen toksik tiroid tablosunda yükselir.
- Antiroid antikor- Hashimato hastalığında yükselir.
- Tiroid Sintigrafisi- Bu testte düşük dozda radyoaktif iyot verilir ve tiroid bezinin özel bir röntgeni çekilir. Radyoaktif materyalin tutulumunun artması tiroid bezinin fazla çalıştığını, azalması ise az çalıştığını gösterir. Bu test hamile kadınlara yapılmamalıdır.
- Tiroid Ultrasonu- Tiroid bezinin ve içindeki nodüllerin özelliklerinin belirlenmesini sağlar.
-İnce İğne Aspirasyonu- Tiroid bezi içine ince bir iğne ile girilerek nodüllerden hücre alınıp incelenmesi işlemidir. Nodül içinde kanser olup olmadığını anlamak için yapılır.
Tedavi
Tiroid hastalıkları tedavisi çalışma bozukluklarında uygun ilaçla yapılır. İlaç ile cevap alınamayan hastalarda ve kanser olduğunda ise ameliyat ile tedavi yapılır. Ameliyat deneyimli cerrahların ellerinde oldukça etkili ve emniyetli bir tedavi şeklidir.
Sonuç olarak ülkemizde çok sık görülen guatr ve fonksiyonel tiroid bezi hastalığı olanlar,ileride çok ciddi hastalık durumları ve kanser riski ile karşılaşmamak için doktor kontrollerini ihmal etmeyerk gerekli tedavilerini yaptırmalıdırlar.
Yazı: [email protected]
ANASAYFAYA DÖNMEK İÇİN TIKLAYINIZ
Boyun bölgesinin ön tarafında ve gırtlağın önünde bulunana bir iç salgı bezin olan Trioid bezi tiroid hormonu salgılamakla görevlidir. Tiroid hormonu vücut hücrelerinin büyüme ve gelişiminde, enerji oluşumu ve kullanımında, vücut ısısının dengelenmesinde görevlidir. Ayrıca vücut işlevlerinin yerine getirilmesinde elzem enzimlerin işlevlerinin yerine getirebilmesi için de vazgeçilmezdir.
Tiroid hormonunun salgılanması için beynin ön lobunda bulunan hipofiz bezinden TSH yani tiroid uyarıcı hormon salgılanır. Kana salgılanan TSH hormonu tiroid bezini uyararak T3 ve T4 adlı iki tiroid hormonunun salgılanmasını sağlar.
Kandaki tiroid hormonlarının seviyesinin kontrolünde görevli olan TSH’ın ana amacı vücudun tiroid hormonlarına olan ihtiyacı kadar salgılanmasını sağlamak ve kandaki seviyelerini belirli oranlarda tutmaktır. Kanda bu hormonların yüksekliği ya da düşüklüğü vücut fonksiyonlarını olumsuz etkiler.
Bu yazımızda Tsh hormonu hakkında en çok sorulan soruların yanıtlarına ulaşabileceksiniz:
Hipertiroid Beslenme Tedavisi, Bitkisel Çözüm
TSH’ın kandaki normal değerleri:
Bu oranlar etnik kökene, kişisel özelliklere göre değişiklik gösterebilir. TSH yüksekliği, tiroid bezinin az çalışması ve yeterli hormon üretememesi sonucu oluşur. Ülkemizde genel olarak TSH’ın normal değer Aralığı 0.4 – 3.0 uIU/mL’dir.
2002 yılına kadar kandaki TSH’ın normal değeri 0.5 – 5.0 uIU/mL olarak kabul edilirken bu oran 2003 yılında Amerika Klinik Kimya Derneği tarafından 0.4-2.5 uIU/mL seviyesine indirilmiştir. Bu kriterler baz alındığında kanda TSH’ın 2.5 uIU/mL’nin üstünde olması TSH yüksekliği olarak kabul edilir.
TSH yüksekliği bitkisel çözüm önerileri:
Çocuklarda:
Bu belirtiler doğrultusunda hekim tarafından yapılan kan testi ile kandaki TSH oranı değerlendirilir ve yükseklik varsa nedene uygun tedavi yöntemi seçilir.
Guatr Belirtileri, Tedavisi, Ne İyi Gelir?
Hipotiroidi Beslenme, Sağlıklı Diyet Listesi
Tsh Düşüklüğü Belirtileri, Neden Olur? Ne Yemeli? Doğal Tedavisi
Tiroid Bezinin Az Çalışması Belirtileri, Tedavileri, Beslenme Önerileri