El Parmaklarında Şekil Bozukluğu Neden Olur
4-Sebebi bilinmese de şişmanlarda
5-Kronik böbrekyetmezliği polan ve dialize giren hastalarda (kıkırdak ve kemik metabolizmasındakiolumsuz değişiklikler nedeni ile )
6-Hipermobilite dediğimiz , eklemlerin aşırı hareketlerine izin veren eklem yapısına sahip kişilerde
7-Eklem korunmasının azalmasına yol açan kas zayıflıklarında
8-Kalça özellikle dizlerinde kireçlenme olan hastalarda
Hastalık Nasıl Başlar? Ne gibi Şikayetler Olur?
Bazı hastalarda belirli bir sebep olmadan parmak uç eklemlerinin
üstünde küçük kistler oluşur, bunlar Heberden Nodüllerinin
habercisidirler.
Zamanla sertleşir ve eklemle ilişkilenirler.
Eklemin iki yanında sert şişlikler ve parmak ucunda yana doğrueğilme oluşseafoodplus.infoe bozulma meydana gelirken ağrı, şişlik, kızarıklık,hareketlerde ağrı el becerilerinde azalma olur.
Hızlı bozulma gelişimini tamamlayınca şişlik kızarıklık geçer. Ama hergün olmasa da çoğu gün eklemlerde ağrı sabahları kısa süren hareket zorluğu , deformite , ekleme güvensizlik hissi ve fonksiyonel kısıtlılık devam eder. Yaş arttıkça tutulan eklem sayısı ve deformitesi artar. Zamanla parmak orta eklemleri ve başparmak kökü eklemi de hastalığa katılır.
Nasıl Tedavi Edilir? Ve Nasıl Korunulur?
Hızlı gelişim devresinde dikkatli olmak ve durumu iyi değerlendirmek gerekir.
Bunun için bu devrede eklemleri aşırı yüklenmden korumak ,atel kullanmak , enflamasyon var ise (ağrı,şişlik , kızarıklık, eklemde sıvı gibi) romatizmal ilaçlar, enflamasyon yok ama ağrı var ise parasetamol gibi basit ağrı kesici ilaçalr kullanılmalıdır. Bu önlemler ilerde oluşabilecek deformitelerin gelişmesini önler.
Akut dönemlerde soğuk tedavisi verilir. Kronik dönemde ise Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümlerinde Derin ve Yüzeyel (ultrason , kısa dalga, parafin, infraruj, hotpack gibi…) ısıların uygulanmasındn hastalar yararlanırlar.
Kaslar zayıflayınca eklem korunamaz ., daha çabuk deforme olurlar. Kas aktivitelerini azaltmayacak ama eklemide zorlamayacak egzersizler yapılmalıdır.
Deformiteler oluşmuş hastaların eklemlerine düzeltici ortopedik operasyonlar yapılabilir.
Son yıllarda etkinliği gittikçe kabul edilen kıkırdakların korunmasını ve onarımını sağlayan Glukosamin Sülfat içeren ilaçlarda önerilmektedir.
El ve Ayak Parmaklarının Hastalıkları (Raynaud Hastalığı)
ir tür dolaşım sistemi bozukluğu olarak da bilinen ve toplumda daha çok Raynaud Fenomeni şeklinde adlandırılan Raynaud hastalığı, dışarıdan bakıldığında hastalarda kötü bir görünüme neden olduğu için kişilerin sosyal hayatını çoğu durumda fazlasıyla etkileyebilmektedir. Raynaud hastalığı, genellikle havanın aşırı soğuk olduğu zamanlarda ya da kişilerin gündelik hayatlarında fazlasıyla stres altına girdikleri anlarda daha sık gözlemlenebilmektedir. Bugün dünya üzerinde pek çok kişide görülen Raynaud Fenomeni, nadiren kötü huylu olsa da yarattığı dış izlenimden ve damarlara hasar vermesi nedeniyle vakit kaybedilmeden tedavi edilmesi gereken rahatsızlıklar arasında yer almaktadır.
Raynaud Hastalığı Nedir?
Vücutta yer alan atardamarların normale göre aşırı derecede büzüşmesi sonucunda vücudun uç kısımları olarak da nitelendirilen parmaklara, buruna ya da kulaklara yeterince kan gitmemesi durumunda Raynaud hastalığının meydana geldiği bilinmektedir.
Raynaud Hastalığının Nedenleri
Günümüzde yapılan araştırmalar sonucunda Raynaud hastalığının en çok titreşim gücü şiddetli olan el aletlerinin kullanılmasıyla, soğukla ve stres altında kalmakla ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Tüm bunların dışında bu rahatsızlığı tetikleyebilecek olan diğer etkenlere ise birkaç madde üzerinden açıklama getirilebilmektedir.
Romatizmal Eklem İltihabı: Bazı kişilerin bağışıklık sistemlerinde doğdukları andan beri bulunan bir bozukluk sonucunda ortaya çıkan romatizmal eklem iltihabı, çoğu durumda Raynaud hastalığına da neden olabilmektedir.
Sklerodermi: Deri sertleşmesi rahatsızlığı olarak bilinen Sklerodermi, kan damarlarında şiddetli kasılmalara sebep olarak Raynaud hastalığına davetiye çıkarabilmektedir.
Lupus Rahatsızlığı: Vücudun bağışıklık sisteminin doku ve organlara saldırmasıyla açıklanabilen kronik bir rahatsızlık olan lupus nefriti de benzer şekilde Raynaud hastalığı nedenleri arasında sayılabilecek tetikleyicilerinden birisidir.
Damar Tıkayıcı Hastalıklar: Çok çeşitli isimlerle adlandırılabilen damar tıkayıcı hastalıklar, kan akışını engelledikleri için zaman içerisinde Raynaud hastalığı neden olur noktasında etkili olabilmektedir.
Burger Rahatsızlığı: Genellikle sigara içen kişilerde gözlemlenen ve hem kol hem de bacak atardamarlarında tıkanıklık meydana getiren Burger hastalığı, tedavi edilmediği takdirde Raynaud hastalığının en önemli nedenlerindendir.
Kas İltihabı Hastalıkları: Özellikle çizgili kaslarda şiddetli hasarların meydana gelmesine bağlı olarak, yine bu kasların zayıflaması sonucunda kanın vücutta yeterli şekilde pompalanamaması neticesinde Raynaud hastalığının görülmesi mümkün olabilmektedir.
Nükseden Travmalar: Vücutta iç ve dış etkenlerle meydana gelen ve sürekli tekrar eden travmalar da aynı şekilde Raynaud rahatsızlığının ortaya çıkma nedenlerine örnek olarak verilebilmektedir.
Raynaud Hastalığının Belirtileri
Raynaud hastalığında bazı belirgin bulgular gözlemlenebilmektedir. Bu Raynaud hastalığı belirtilerifark edilmesi halinde ise kişilerin en yakın sağlık kuruluşuna giderek uzman bir doktora görünmeleri tavsiye edilebilmektedir.
Uç Noktalarda Renk Değişikliği: Raynaud hastalığının belirtileri arasında ilk sırada yer alan renk değişikliği, hastalıklı bölgeye yeterince kan gitmemesi neticesinde kendini göstermekte ve söz konusu bölge bir müddet sonra beyaz renge dönmektedir. Kan gitmeme sorununun uzun bir süre devam etmesi halinde de beyaz olan ten rengi mavi tonlarına dönüşmektedir. Sorunlu bölgelere yeniden kan akışının gitmeye başlaması durumunda ise kanın mevcut alanda göllenmesinden ötürü morarma ve sonrasında da kızararak normal rengine geri dönme durumları gözlemlenmektedir.
Bu hastalıkta çok uzun bir süre problemli dokulara kan gitmemesi halinde nadiren bile olsa kangren ya da çeşitli miktarlarda doku kaybı gibi olumsuz sonuçlarla karşılaşılabilmektedir.
Uyuşma ve Karıncalanma: Sorunlu bölgelerde kan akışının durduğu ve hastalığın erken evresi olarak da tanımlanabilen birinci aşamada zaman zaman uyuşma ve karıncalanma hissi gibi durumlar Raynaud belirtileri arasındadır.
Şiddetli Ağrı: Hastalığın ikinci evresi olan kanın sorunlu bölgeye yeniden akış sürecinde ise bazı anlarda orta şiddette ağrı hissedilebilmekte ve bu ağrı birkaç saat boyunca sürebilmektedir.
Uyuşma, karıncalanma ve ağrı belirtileri, genellikle birbirini takiben bir döngü içerisinde gerçekleşmekte ve birkaç dakika gibi sürelerle başlayıp hastalığın ciddiyetine bağlı olarak çok daha uzun sürelerle devam edebilmektedir.
Raynaud Hastalığında Tedavisi
Farklı tetikleyiciler nedeniyle kendini gösterebilen Raynaud hastalığı ayrıca tamamen kendi başına da oluşabilmektedir. Böyle durumlarda hastalığın ortaya çıkması engellenemeyeceği için ancak doğru şekilde tedavi yoluna gidilmesi mümkün olabilmektedir. Bu nedenle kan damarlarının büzülmesinin önüne geçebilmek amacıyla uygulanabilecek bazı yöntemlere dikkat edilmesi, hastalığın tedavisi konusunda oldukça etkili metotlar şeklinde de nitelendirilebilmektedir. Buna göre Raynaud hastalığının tedavisi için;
- Tütün içeren ürünlerden ve kafeinden uzak durulmalıdır.
- Düzenli egzersiz yapılmalıdır.
- Stresten mümkün mertebe sakınılmalıdır.
- Aşırı soğuğa maruz kalınmamalıdır.
- Kış mevsiminde eldiven kullanılmalıdır.
- Ayak ve eller dışarıdan gelebilecek her türlü darbeye karşı korunmalıdır.
- Doktor tavsiyesi ile kan akışını arttıracak ilaç tedavisi uygulanmalıdır.
- Doktor önerisi ile damar büzülmesini engelleyecek ilaç tedavisi uygulanmalıdır.
- Damarları büzüştürme özelliği bulunan ilaçlardan uzak durulmalıdır.
Tüm bu önerilere rağmen iyileşmeyen ve artık son evresine gelen Raynaud hastalığında ise hasta bölgelerde büzüşmeye neden olan sempatik sinirlerin kesilme işlemi yapılabilmektedir. Tamamen cerrahi bir yöntem olan bu operasyon, uzman kişiler tarafından gerçekleştirilmekte ve çoğu durumda yalnızca son çare olarak tercih edilmektedir.
Prof. Suat DOĞANCI
Kalp ve Damar Cerrahi Uzmanı