Ilk Elektrik Lambasını Bulan Kimdir

İnternetten, bilgisayardan ve diğer pek çok teknolojiden bahsediyoruz ama bunlar elektrik olmasa anlamsız birer kavrama dönüşür. Bugün kullandığımız her cihaz elektrikle çalışır, ampullerle aydınlanırız ve hatta kullandığımız cihazlar bile içindeki küçük ampuller sayesinde bir ekrana sahip olur. Ampulü kim icat etti sorusunun yanıtını pek çok kişi Thomas Edison olarak bilir ancak tarihi şöyle bir incelediğimiz karşımıza farklı yanıtlar çıkıyor.

Evet, Thomas Edison ampulün ve benzeri pek çok aygıtın patentini alan kişidir. Ancak bu demek değil ki ampulü Edison icat etti. yılında patenti alınmış olsa bile aslında ampul ve elektrik sistemleri üzerine yapılan çalışmalar ’lü yılların ilk günlerinde başlıyor. Gelin tarihin tozlu sayfalarında biraz kaybolalım ve bugün onsuz yaşamayı hayal bile edemeyeceğimiz ampulün tarihini yakından inceleyelim.

İlk ampul tuzlu su içindeki bakır tellerdi:

yılına, İtalya’ya gidelim ve mucit Alessandro Volta’nın laboratuvarına bir göz atalım. Alessandro Volta, kendi adını verdiği pratik bir elektrik üretme yöntemi bulmuştur. Volta; tuzlu suya batırılmış kartonlar, çinko ve bakır malzemelerden yapılmış diskler ve bu yığının iki ucuna bağlanmış bakır teller ile hem elektrik akımını iletiyor hem de az da olsa ışık yaymayı başarıyordu. 

Alessandro Volta, İngiltere’deki Royal Society’ye bu çalışmasını bir mektupla anlattığı sıralarda İngiliz mucit Humphry Davy, voltaik yığınlar ile kömür iyotlarını birbirine bağlayarak dünyanın ilk elektrik lambasını icat etmişti. yılında gerçekleştirilen bu buluş Davy lambası olarak bilinir. Bu bir ilkti ancak evlerde kullanılamayacak kadar parlak bir ışık yaydığı için yalnızca dönemin çalışmalarında referans olarak kullanıldı. 

Ampul tasarımları giderek gelişiyor:

yılına geldiğimizde İngiliz bilim adamı Warren de la Rue, bakır yerine platin filaman kullanılan bir ampul icat etti ama platin hayli pahalı olduğu için ticari olarak karşılık bulmadı. yılında ise yine bir İngiliz olan William Staite, lambalardaki karbon çubuk hareketini düzenleyerek ömrünü uzatan bir mekanizma geliştirdi ama bu mekanizmayı çalıştırmak için gerekli olan piller hayli pahalı olduğu için ticari olarak karşılık bulmadı.

yılında İngiliz kimyager Joseph Swan, önceki çalışmalardaki maliyet sorununu ortadan kaldıracak bir sistem buldu; platin yerine karbonize kağıt filamentler kullanmak. yılında icat ettiği ampulün patentini yılında alan Swan, yılında bu çalışmasını Newcastle’da tanıtmıştır. Filamanların oksijen bağını kesmek için vakumlu bir tüp kullanmıştır. Güzel bir lambadır ancak o dönem vakumlu tüp bugün olduğu kadar kullanışlı bir ürün değildir.

Thomas Edison sahneye çıkıyor:

Tam bu noktada adamımız Thomas Edison devreye giriyor ve Joseph Swan’in ampulündeki sorunun filamanlar olduğunu keşfediyor. Yüksek elektrik direncine sahip ince bir filaman icat ederek çok daha pratik bir ampul icat ediyor. Daha az bir akımla çalışan bu ampulü yılında tanıtıyor. İkili arasında önce bir çekişme, daha sonra ise bir ortaklık başlıyor ve Edison-Swan United şirketini kuruyorlar.

yılında Kanadalı mucitler Henry Woodward ve Matthew Evans, nitrojen dolu bir cam silindir ve karbon çubuklardan oluşan bir ampulün patentini almak için epey uğraş verseler de sonunda bu icadı yılında Edison’a sattılar.

Thomas Edison yılında çalışmalarını Amerika Birleşik Devletleri’ne taşıdı ve yılında ilk elektrik üretim istasyonunu açtı. O dönem ABD’de William Sawyer ve Albon Man gibi pek çok mucit daha vardı ancak tek başlarına ayakta kalamayacaklarını anlayınca Edison’la birleştiler ve General Electric şirketini kurdular

Ampuller giderek daha ucuz, güçlü ve pratik olmaya başladı:

Thomas Edison hem ticari hem de siyasi olarak güçlü bir isimdi. Artık bütün amacı çok daha ucuza üretebileceği ampuller geliştirmekti. Edison ve ekibi 3 binden fazla ampul tasarımı üzerine çalıştı. En verimli filamanı bulmak için de 6 binden fazla bitki üzerinde özel çalışmalar yaptılar.

Ekibin çalışmaları sonuç verdi ve sonunda karbonize edilmiş bir bambu filamanı geliştirdiler. Bu filaman saatten daha uzun süre yanabiliyordu. Uzun dönem Edison ampullerinde bu filaman kullanıldı. yılında Edison’la çalışan mühendislerden Willis R. Whitney, cam ampullerin kararmadan çok daha uzun süre yanmasını sağlayacak bir sistemin patentini aldı.

General Electric şirketi ile birlikte çalışan Amerikalı fizikçi William David Coolidge, yılında tüm kimyasal maddelerin en yüksek erime noktasında olan tungsteni geliştirdi. Tungsten, ampul filamanı için mükemmel bir malzemedir. Bugün bile pek çok ampulde hala tungsten kullanıldığı biliniyor. 

Aydınlanmada bir devrim: LED ışıklar

OLED ve AMOLED gibi versiyonları ile bugünün teknoloji dünyasını şekillendiren LED ışıklar aslında ’lı yıllardan beri kullanılmaktadır. General Electric'te çalışan Amerikalı bilim insanı Nick Holonyak, lazer çalışmaları yaparken yanlışlıkla LED ışığı keşfetti. Elektrik akımının maruz kaldığı zaman yarı iletkenlerin ışık yaydığı aslında yüzyılın başından beri biliniyordu ancak Holonyak bunun patentini alan ilk kişidir.

LED ışıklara yıllar içinde sarı ve yeşil renkler eklendi. Japon - Amerikalı bilim insanları Isamu Akasaki, Hiroshi Amano ve Shuji Nakamura ’lı yıllarda mavi LED’i keşfettiler. Mavi LED ışığın diyotları fosforlar kaplanınca beyaz LED ışık elde edilir, bu nedenle icat son derece önemlidir. Üç bilim insanı bu çalışmaları nedeniyle yılında Nobel Fizik Ödülü'ne layık görüldüler.

Günümüzde artık Phillips, Stack, Tesla gibi şirketler ve NASA gibi kurumlar LED ışıkları baz alarak çok daha gelişmiş aydınlatma teknolojilerine imza atıyorlar. Milyonlarca farklı renk yayan ampuller, uzaktan kontrol edilenler ve hatta kendi kendine ortam aydınlatmasını sezen ampuller bile var. Her şeyin tuzlu su içindeki bakır tellerle başlaması ne kadar da ilginç

Haftada bir değişen ampullere inat yüz yıldan uzun süredir yanan Centennial Light:

Adı Centennial Light yani yüzyıllık ışık anlamına gelen bir ampul, yılında ilk kez çalıştırıldığı günden beri neredeyse kesintisiz olarak yanıyor. Bu yıllara meydan okuyan çalışma azmi sayesinde adını Guinness Dünya Rekorları Kitabı, Ripley's Believe It or Not! ve General Electric kayıtlarına yazdırmayı başardı.

Centennial Light, 30 watt olarak başladığı hayatına bugün 4 watt olarak devam ediyor. ’lı yılların sonunda Shelby Electric Company tarafından üretildi. Bugün ABD’de bulunan Livermore-Pleasanton İtfaiye Departmanı’nda çalışmakta olan tarihi ampul; bir kez taşınma sırasında, bir kez de güç kaynağı nedeniyle bir süre kapalı kalmasına rağmen hiçbiri ampul kaynaklı bir sorun olmadığı için rekoru elinde tutuyor.

Centennial Light, ilk kez yılında keşfedikten sonra hakkında pek haber, inceleme, belgesel ve sanat eseri yapıldı. Ampulün devamlı yandığı, düşük enerji yaydığı ve özel bir güç kaynağına bağlı olduğu için bu kadar uzun ömürlü olduğu düşünülüyor. Centennial Light hala yanıyor mu merak ediyorsanız buradaki bağlantı üzerinden canlı olarak takip edebilirsiniz.

Patenti Thomas Edison’da olsa da aslında icadında pek çok kişinin imzası bulunan ampulü kim icat etti sorusunu yanıtladık ve ampulün tarihi hakkında bilmeniz gereken detaylardan bahsettik. Yüzlerce yıl önce ilkel sistemlerle başayan yolculuğun bugün uzayın sonsuz karanlığını aydınlatıyor olması bilim kurgu hikayelerini aratmayacak kadar etkileyici. 

Emoji İle Tepki Ver

48

Ampül Nasıl İcat Edildi?

Tarihimizde ilk kez çalışabilen ampulün icadı ’li yılına kadar gitmektedir. İtalyan mucit Alessandro Volta; çinko ve bakır diskler vasıtasıyla ilk ampulü üretmeyi başarmıştır. Fakat bunun üzerine gitmek yerine bugün batarya olarak kullandığımız aygıtları üretme yolunu seçmiştir.

İlk potansiyel ampulün icadında ise karşımıza çıkan isim İngiliz mucit Humprey Davy’dir. Volta’nın ürettiği bataryaları kullanarak bir ampul icat etmeyi başarmış olan Davy; ne yazık ki ticari bir başarı elde edememiştir. Fakat yine de kısa sürede sönen bu ampuller tasarım olarak ’lü yıllara damgasını vurmayı başarmıştır.

Pratiklik ve kolay kullanım hususunda yaşanan bu sorunları çözen kişi ise Joseph Swan isimli İngiliz kimyagerdir. Kendinden önce gelenlere göre ampulün ömrünü uzatmayı başaran Swan; kullandığı vakum pompalarının verimsiz olması nedeniyle pratik bir ampul üretmeyi başaramamıştır.

yılında Kanadalı mucitler Henry Woodward ve Matthew Evans; tarihin ilk ticari ampullerini üretmeyi başarmışlar ve patente başvurmuşlar fakat seslerini duyuramamışlardır.

yılında ampul üzerinde çalışmalar yürüten Thomas Edison ilk başlarda ampullerin içinde karbon filamentler daha sonra ise karbonize edilmiş bambu filamentler kullanarak ampullerdeki verim sorununu ortadan kaldırdı. Bu araştırmaları sırasında yaklaşık deneme yapan Thomas Edison ’un ilerleyen zamanlarında üretmiş olduğu bu ampulün patentini almayı başardı.

Thomas Edison’un pratik ve uzun ömürlü ampulleri ona büyük bir ün kazandırdı ve Edison Elektrik Aydınlatma adında kurmuş olduğu firma, dünyanın en zengin ve en başarılı firmaları arasında yerini almıştır.

yılından itibaren büyük ticari başarılar kazanan Thomas Edison’ın ampulleri yılından itibaren New York sokaklarında kullanılmaya başlandı. Evlerde satılan ampullerin tanesinin 2,5 dolara satılması ile de evlerdeki gaz lambaları yerini Edison’un ampullerine bıraktı.

Peki, insanlık tarihinin en önemli buluşlarından biri olarak kabul edilen ampul nerede icat edildi? Thomas Edison tarafından, kolay ve pratik bir ticari ürün olarak üretilen elektrik ampulü; Menlo Park’taki bir laboratuvarda icat edilmiştir. Amerika Birleşik Devletleri’nin bir eyaleti olan New Jersey’de bulunan bu laboratuvar, 20 kadar işçinin çalıştığı ve bu işçilerin bizzat Thomas Edison tarafından eğitildiği bir yer olarak dikkat çekmektedir.

İyi bilmeyen birçok insan var ışığı kim icat etti. Elektrik ışığının Thomas Alva Edison tarafından icat edildiği resmi olarak söylenebilse de, tamamen öyle değil. 22 Ekim 'da akkor bir ampulü elektrikle aydınlatmayı başaran bir mucit hakkındadır. Ancak, ışığı icat eden kişinin Edison olduğunu söylemek, bu başarıya sayısız katkıda bulunan diğer bilim adamlarının çabalarını fazlasıyla basitleştiriyor.

Bu yazıda size ışığı kimin icat ettiğini ve bu başarıyı elde etmenin adımlarının neler olduğunu anlatacağız.

Işığı kim icat etti

Çoğu insan ışığı kimin icat ettiğinden bahsederken Thomas Edison'dan bahseder. Ancak bu oldukça basitleştirilmiştir. Thomas Edison'un süreci tamamlayabilmesini sağlayan iki öncülün birkaç çalışması var. Edison'un ilk ampulü sadece 13 buçuk saat dayandı. Bu, bize bugün kullanabileceğimiz elektriği getiren sürekli iyileştirme sürecinin başlangıcıydı.

Edison, elektrik akımının geçişiyle parlayan ve tutabilen yüksek dirençli bir karbon filamenti yapan ilk kişiydi. Bu filaman bir cam çanın içindeydi. Amaç, aydınlatmayı verimli bir şekilde yaymaktı. Bu şekilde Edison ilk elektrik ampulünü yaratmaya geldi. O zamana kadar sokakların ve evlerin aydınlatmasında gaz, petrol, gazyağı ve türevleri kullanılıyordu. Bu, gazın sürekli olarak beslenmesi ve atmosfere karbondioksit yayması nedeniyle bazı insanlar için bazı solunum sorunlarına neden oldu.

Ancak, tüm mucitler gibi Thomas Edison için, Elektrik alanında öncü olan diğer birçok keşif tarafından desteklendi.. Bu nedenle, ışığı icat eden kişinin Thomas Edison olduğunu söylemek çok basitleştirilmiştir. Elektrikteki gelişmelerin örneklerinden biri Alessandro Volta'dır. Diğer birçok şeyin yanı sıra elektrikli bataryayı icat etmekten sorumluydu. Volt ve voltaj terimleri onurundan dolayı yaratıldı. Akım geçtiğinde bir filamenti akkor yapmayı başaran ilk kişidir. Ve bunu yılında, yani Thomas Edison'dan 79 yıl önce yaptı.

Bütün bunlar Edison'u akkor lambayı ilk yaratan değil, daha uzun ömürlü kılan yapar. Diğer bilim adamları ve kaşifler, örneğin Henry Woodward, Mathew Evans, Humphry Davy, James Bowman Lindsay ve diğer birçok mucit bu türden lambalar yaratmıştı. Bu nedenle Edison, en az 22 öncekinin eserlerinden yararlandı.

Işığı icat eden Edison neden

Thomas Edison'un ampulü keşfeden değil, makul bir süre dayanacak bir ampulü tasarlayan kişi olduğunu unutmayın. Aynı şey tükettiği enerji miktarı için de söyleniyor. Unutmayın ki o zaman bugünkü kadar yüksek elektrik üretimi yoktu. Bu nedenle, akkor ampulün enerji tüketimi, bir ampul oluştururken dikkate alınması gereken bir noktaydı. Aynı şey güvenlik için de geçerli. Kullanımı tamamen güvenli bir ampul icat edilmeliydi.

Oluşturulan önceki modeller fazla tutmuyordu ve çok fazla elektrik akımı gerektiriyordu. Diğerleri çok kısa ve sürdürülemezdi. Böylece Edison en uzun ömürlü, en ucuz ve en güvenilir elektrik ışığını icat etti. Ancak, mahkemelerde ışığın mucidi unvanı için rekabet etmek zorunda kaldı, bazıları onun ilk olduğunu düşünmedi.

Diğer mucitleri ve Edison'un onlardan aldığı ilhamı analiz edersek, ışığı icat eden kişinin Edison olduğu fikrini şaşırtabilir ve ortadan kaldırabiliriz.

William Sawyer

Edison'un yaptığına benzer bir akkor lamba tasarlamayı başaran bir İngiliz mucit hakkındadır. Aslında, patenti ondan bir yıl önce tescil ettirmişti. Bu, Sawyer'ı ışığın gerçek mucidi yapar. Bunu güçlendiren Birleşik Devletler Patent Ofisi, 'te Edison'un çalışmasının Sawyer's'a dayandığını kabul etti. Edison, altı yıl boyunca manşet iddiasına itiraz etti. Sonunda, yüksek mukavemetli bir karbon filament için geliştirmeleri geçerli olarak kabul edildi ve buluşu İngiltere'de geliştirmek ve dağıtmak için ortak bir şirket kurdular. Bu şekilde, Sawyer ve Edison binlerce yasal savaşı kurtardı.

Elektrik ışığının mucidinin ampulünün ilk uygulamaları arasında sokakları aydınlatmaya hizmet ettiğini görüyoruz. Çok fazla enerji gerektirmeyen güvenilir bir ışık elde ederek, neredeyse anında uygulanmaya başlandı. Ertesi yıl, 'de Oregon Demiryolu ve Navigasyon şirketinin vapuru Columbia, odalarını Edison ampulüyle aydınlattı. 'de New York, dünyada bir ışık ve elektrik santrali olan ilk şehirdi ve yavaş yavaş gazlı ampullerin yerini alacak olan elektrikli ampullerle aydınlatılmaya başlandı. İlginç bir şekilde, benGücü taşıyan kablolar yükseltilmek yerine yeraltındaydı.

Ampulün evrimi

O dönemlerde yaratılan akkor ampulün bugüne kadar büyük ölçüde evrim geçirdiğini biliyoruz. Akkor ampuller, yakın zamana kadar elektriğin yalnızca% 10'unun ışığa dönüştürülmesi sorununu yaşıyordu. Ampul tarafından tüketilen enerjinin geri kalanı ısıya dönüştürülür. Enerji açısından bu oldukça verimsizdir.

Burada düşündükleri, enerji israfına ve ampullerin güvenliğine son vermek. Başka bir deyişle, yanan bir ampul o kadar ısınır ki üzerine koyulan her şeyi yakabilir. Bugün çözüldüğünü biliyoruz Enerji tasarruflu LED aydınlatma ile bu sorun.

Umarım bu bilgilerle ışığı kimin icat ettiği ve tüm tarihi hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz.