hz yunus peygamberin hayatı / Hz Yusuf'un Hayatı - Facebook

Hz Yunus Peygamberin Hayatı

hz yunus peygamberin hayatı

Academic literature on the topic 'Türk s̨iiri'

Author:Grafiati

Published: 23 February 2023

Last updated: 23 February 2023

Create a spot-on reference in APA, MLA, Chicago, Harvard, and other styles

Select a source type:

Consult the lists of relevant articles, books, theses, conference reports, and other scholarly sources on the topic 'Türk s̨iiri.'

Next to every source in the list of references, there is an 'Add to bibliography' button. Press on it, and we will generate automatically the bibliographic reference to the chosen work in the citation style you need: APA, MLA, Harvard, Chicago, Vancouver, etc.

You can also download the full text of the academic publication as pdf and read online its abstract whenever available in the metadata.

Journal articles on the topic "Türk s̨iiri":

Акынджи, Мелтем. "РЫБА И РЫБОЛОВСТВО У ДРЕВНИХ ТЮРКОВ (in turkish)." Археология Евразийских степей, no. 3 (July 27, 2021): 285–97. http://dx.doi.org/10.24852/2587-6112.2021.3.285.297.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

Abstract:

В статье рассматривается значение слова «рыба», не только в современном турецком языке, но и в древних исторических текстах. Кроме того, раскрывается роль рыболовного хозяйства в жизни тюркских племен, а также образ рыбы в искусстве. В данном отношении слово «рыба», которая соответствует значениям города и животного объясняется в свете письменных источников. У каких тюркских племен рыболовная деятельность, основная экономика которых − животноводство, мало упоминается в письменных источниках. За этим, вероятно, стоит тот факт, что животноводство было выдвинуто на первый план с точки зрения экономики. Тем не менее, в некоторых письменных источниках упоминается несколько турецких племен, занимающихся рыболовством. В этом отношении, у каких тюркских племен существовало рыболовное хозяйство, устанавливается на основании арабских и персидских географических источников. Помимо конкретных значений слова рыба, не связанных с рыболовной деятельностью, смысловая нагрузка, приписываемая этому изображению в тюркской устной письменной традиции и искусстве, кратко истолковывается с помощью фольклора и археологических материалов. Изучение изменений, которые претерпела рыба в историческом процессе, важно с точки зрения выявления меняющихся филологических, религиозных и социальных факторов в турецком обществе, как внутренних, так и внешних. Библиографические ссылки Aitkali A. Arkeolojik ve Tarihi Açıdan Doğu Kazakistan’daki Türk Dönemi Anıtları (VI−XII yy). Akdeniz Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Tarih ABD. Yayınlanmamış Doktora Tezi, 2021. 292 s. Akdeniz D., Sırtlı A. Erken Dönem Mitolojisinde Afrodizyak Yiyeceklere Ait İnanışlar // Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 2020. 8 (4). S. 2745–2768. Artamanov M. İ. Hazar Tarihi. İstanbul: Selenge Yayınları, 2008. 670 s. Badakoğlu U. Antik Kaynaklar ve Güncel Çalışmalar Işığında Sarmatlar-İskitler. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi. Sosyal Bilimler Ent. Tarih ABD. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bilecik, 2018. 165 s. Başer A. Osmanlı Devleti ve Gagauzlarla İlişkilerin İlk Devresine Dair Bazı Gözlemler. Gagauz Dili, Tarihi, Coğrafyası ve İnanç Sistemleri. I. Uluslararası Devleti Olmayan Türk Toplulukları Bilgi Şöleni. 2018. S. 9−22. Baştav Ş. Avrupa Hunları. Türkler Ansiklopedisi. C. I. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 2002. S. 853−886. Çoruhlu Y. Türk Mitolojisinin Ana Hatları. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2011. 256 s. Durmuş İ. İskitler // Doğu Avrupa Türk Tarihi / Ed. O. Karatay ve S. Acar. İstanbul: Kitabevi, 2018. S. 9−54. Eliade M. Dinler Tarihine Giriş. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2014. 455 s. Gırnati Seyahatnamesi. Haz. Fatih Sabuncu. İstanbul: Yeditepe Yayınları, 2011. 222 s. Grakov B.N. İskitler. İstanbul: Selenge Yayınları, 2020. 372 s. Herodotos. Tarih. Çev. M. Ökmen. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2017. 817 s. Ögel B. Türk Mitolojisi. C. II. Ankara: TTK Yayınları, 2014a. 778 s. Roux J. P. Türklerin ve Moğolların Eski Dini. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2011. 381 s. Sümer F. Eski Türklerde Şehircilik. Ankara: TTK Yayınları, 2014. 113 s. Taşağıl A. Kök Tengri’nin Çocukları. İstanbul: Bilge, Kültür Sanat, 2016. 368 s. Theophanes. The Cronicle of Theophanes the Conffesor. Translation by Harry Turtledova. University of Pennsylvania Press Philadelphia, 1982. 204 p. Tolstov S. Oğuz Şehirleri ve Oğuzlar. Çev. E. Şeremeteva. İstanbul: Doğu Kütüphanesi, 2017. 123 s. Topsakal İ. Sibirya Tarihi. İstanbul: Ötüken Yayınları, 2017. 261 s. Üstündağ E. Mersin Balıkları. SÜMAE Yunus Araştırma Bülteni. 5 (2). Haziran 2005. S. 5–8. Бадетская Э.Д., Поляков А.В, Степанова Н.Ф. Свод памятников Афанасьевской культуры. Барнаул: Азбука, 378 с. Бятикова О.Н. Лексика рыболовства в татарском литературном языке. Дисc… канд. филолог. наук. Казань, 2003. 214 с. Киселев С.В. Древняя история Южной Сибири. М.: АН СССР, 1951. 642 с. Плетнева С.А. От кочевий к городам. Салтово-маяцкая культура // МИА. № 142. М.: Наука, 1967. 198 с. Руденко С.И. Культура населения Горного Алтая в скифское время. М.-Л.: Наука, 1953. 401 с. Руденко С.И. Культура населения Центрального Алтая в скифское время. М.-Л.: Наука, 1960. 360 с. Трубачев О.Н. Труды по этимологии. Слово-история-культура T. I. М.: Языки славянской культуры, 2002. 708 с. Хамидуллин Б. Письмо Иосифа // История татар. Т. 2. Волжская Булгария и Великая степь / Отв. ред. Ф.Ш. Хузин. Казань: РухИЛ, 2006. C. 660–669. Хузин Ф.Ш., Набиуллин Н.Г. Булгарский город Джукетау на Каме (по материалам раскопа III 1991, 1993 г.) // Археологическое изучение булгарских городов / Ред. Ф.Ш. Хузин и др. Казань: Мастер Лайн, 1999. С. 90–113. İbn Fadlan Seyahatnamesi. Çev. R. Şeşen. İstanbul: Yeditepe Yayınları, 2015. 78 s. Kalafat Y. Doğu Anadolu’da Eski Türk İnançlarının İzleri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1995. 196 s. Divanu Lügati’t-Türk, Kaşgarli Mahmud. Giriş-Metin-Çeviri-Notlar-Dizin (Divanu Lugati’t-Turk, Introduction-Text-Translation-Notes-Index). Haz. А. Ercilasun ve Z. Akkoyunlu. Ankara: TDK. 995 s. Karatayev O. Eski Türk Devrindeki Kırgız Etnik İsimleri // Türkler Ansiklopedi. C. II. 2002. S. 377−385. Kazakstan arheologiyası. Derekter men zertteuler. Red. Z. Samaşev. T. III. Astana, 2013. 404 s. Kuzuyev R. G. İtil-Ural Türkleri. İstanbul: Selenge Yayınları, 2013. 539 s. Minorsky V. Balgitzi “Lord of the Fishes // Wiener Zeitschrift für die Kunde des Morgenlandes. 1960. 56. 1960. S. 130−137. Ögel B. Türk Kültür Tarihine Giriş 1. Türklerde Köy ve Şehir Hayatı (Göktürklerden Osmanlılara). Ankara, 1991. 495 s. Ögel B. Türk Mitolojisi. C. I. Ankara: TTK Yayınları, 2014. 745 s.

Акынджи, Мелтем. "К ВОПРОСУ ОБ ИСТОКАХ ФОРМИРОВАНИЯ ГОРОДСКОЙ КУЛЬТУРЫ ВОЛЖСКОЙ БУЛГАРИИ." Археология Евразийских степей, no. 3 (July 27, 2021): 11–18. http://dx.doi.org/10.24852/2587-6112.2021.3.11.18.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

Abstract:

В статье исследуются истоки градостроительства волжских болгар. Вопрос тесно связан с процессом оседания кочевых и полукочевых болгар на землю. При исследовании ранних постоянных поселений болгар VIII–X вв. на основе археологических и письменных источников мы видим, что формирование этих поселений происходило на разных территориях их обитания (Хазарский каганат, ранняя Булгария). Истоки градостроительной культуры волжских булгар связаны с эпохой хуннов, Тюркских каганатов и Хазарского каганата. Первые постоянные поселения болгар появляются в VIII–IX вв., а укрепленные поселения городского типа – не позднее рубежа IX–X вв. Библиографические ссылки Артамонов М.И. Саркел – Белая Вежа // МИА. № 62 / Отв. ред. М.И. Артамонов. М.-Л.: АН СССР, 1958. С. 7–84. Археологические памятники Центрального Закамья / Отв. ред. А.Х. Халиков. Казань: ИЯЛИ КФАН СССР, 1988. 98 с. Габяшев Р. Нижнее Прикамье в эпоху неолита // Очерки по археологии Татарстана / Ред. П.Н. Старостин и др. Казань: Изд-во «Школа», 2001. С. 34–43. Генинг В.Ф., Халиков А.Х. Ранние болгары на Волге (Больше-Тарханский могильник). М.: Наука, 1964. 200 с. Греков Б.Д. Волжские болгары в IX–X вв. // Исторические записки. Т. XIV. / Отв. ред. Б. Д. Греков М.: Изд-во АН СССР, 1945. С. 3−37. Губайдуллин А.М. Фортификация в Среднем Поволжье в Х – первой половине XVI вв. / Археология Евразийских степей. 2019. № 3, 323 с. Давыдова А.В. Иволгинский комплекс (городище и могильник) – памятник хунну в Забайкалье. Л.: ЛГУ, 1985. 111 с. Ефимова А.М. К вопросу о происхождении городов Волжской Болгарии. Казань: Госмузей ТАССР, 1957. 18 с. История татар с древнейших времен в семи томах. Т. II. Волжская Булгария и Великая степь / Отв. ред. Ф.Ш. Хузин. Казань: РухИЛ, 2006. 960 с. Казаков Е.П. Об археологическом изучении раннеболгарского периода // Новое в археологии и этнографии Татарии / Отв. ред. А.Х. Халиков. Казань: ИЯЛИ КФАН, 1982. С. 29–37. Казаков Е.П. Некоторые итоги и задачи изучения древностей Волжской Болгарии // Научное наследие А. П. Смирнова и современные проблемы археологии Волго-Камья. Тезис. науч. конф. М., 1999. С. 96−99. Казаков Е.П. Памятники эпохи бронзы // Очерки по археологии Татарстана / Отв. ред. П.Н. Старостин. Казань: Школа, 2001. С. 56–73. Казаков Е.П., Старостин П.Н., Халиков А.Х. Археологические памятники Татарской АССР. Казань: Татар. кн. изд-во, 1987. 240 с. Красильников К. И. Возникновение оседлости у праболгар Среднедонечья // СА. 1981. № 4. С. 110−125. Кызласов Л.Р. Городская цивилизация Срединной и Северной Азии: исторические и археологические исследования. М.: Вост. лит., 2006. 360 с. Марков В.Н. Общая характеристика раннего железного века. Памятники Нижнего Прикамья VIII–V вв. // Очерки по археологии Татарстана / Отв. ред. П.Н. Старостин. Казань: Школа, 2001. С. 74–83. Матвеева Г.И. Могильники ранних болгар на Самарской Луке. Самара: Самарский университет, 1997. 226 с. Надырова Х.Г. Градостроительная культура Татарского народа и его предков. Казань: КГАСУ, 2012. 291 с. Плетнева С.А. Кочевнический могильник близ Саркела–Белой вежи // МИА. № 109. М.: Наука,1963. С. 216−259. Плетнева С.А. Маяцкое городище // Маяцкое городище / Отв.ред. С.А. Плетнева. М.: Наука, 1984. С. 3–19. Руденко К. А. Возникновение городов в Волжской Булгарии и Булгарской области Золотой Орды (по данным археологии) // Поволжская археология. 2012. №1. С. 68–77. Семыкин Ю.А. К вопросу о поселениях ранних Болгар на Самарской Луке // Культуры Евразийских степей второй половины I тысячелетия н. э. / Отв. ред. Д.А. Сташенков. Самара: Самарский областной историко-краеведческий музей им. П.В. Алабина, 1996. С. 66−82. Смирнов А.П. Волжские булгары / Труды ГИМ. Вып. XIX. М.: ГИМ, 1951. 275 с. Старостин П. Н. Именьковская культура // Очерки по археологии Татарстана / Ред. П. Н. Старостин. Казань, 2001. С. 100–118. Флеров В.С. Три проблемы в истории Хазарского каганата // Салтово-маяцька археологічна культура: 110 років від початку вивчення на Харківщині: збірник наукових праць, присвячений проблемам та перспективам салтовознавства, за матеріалами Міжнарод. наук. конф. «П’ятнадцяті слобожанські читання» / упоряд. Г.Є. Свистун. Харьков: Видалець Савчук О.О., 2011. С. 97−104. Халиков А.Х. Древняя история Среднего Поволжья. М.: Наука, 1969. 394 с. Халиков А. Х. К вопросу о начале тюркизации населения Поволжья и Приуралья // СЭ. 1972. № 1. С. 110−118. Халиков А.Х. Татарский народ и его предки. Казань: Татар. кн. изд-во, 1989. 221 c. Халиков А.Х. Основы этногенеза народов Среднего Поволжья и Приуралья. Часть I. Происхождение финноязычных народов (Учебное пособие). Казань: изд-во Казан. ун-та, 1991. 108 с. Халиков Н. Сельское хозяйство. Промыслы // История татар с древнейших времен (в семи томах). Том II. Волжская Булгария и Великая Степь / Отв. ред. Ф.Ш. Хузин. Казань: РухИЛ, 2006. С. 236−239. Хвольсон Д.А. Известия о хозарах, буртасах, болгарах, мадьярах, славянах и руссах Абу-Али Ахмеда бен Омар Ибн-Даста, неизвестного доселе арабского писателя начала Х века, по рукописи Британского музея. СПб.: Тип. Импер. акад. наук, 1869. 199 с. Хузин Ф.Ш. Болгарский город в начале X–XIII вв. Казань: Мастер Лайн, 2001. 480 с. Хузин Ф.Ш. Ранние булгары и Волжская Булгария (VIII – начало XIII вв.). Казань, 2006. 583 с. Artamonov M.I. Hazar Tarihi. İstanbul: Selenge, 2008. 670 s. Mumford L. Tarih Boyunca Kent: Kökenleri, Geçirdiği Değişimler ve Geleceği. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 736. Ögel B. İslamiyetten Önce Türk Kültür Tarihi. Ankara, 2014. 455 s. Şeşen R. İslam Coğrafyacılarına Göre Türkler ve Türk Ülkeleri. Ankara: TTK Basımevi, 2001. 300 s. Gumilev L. N. Hunlar. İstanbul: Selenge, 2003. 665 s. Kaşgarlı Mahmud. Dîvanû lügâti’t-Türk, Giriş-Metin-Çeviri-Notlar-Dizin. Haz. A. Ercilasun ve Z. Akkoyunlu. Ankara: TDK, 2015. 995 s. Taşağıl A. Göktürkler I-II-III. Ankara: TTK, 2018. 473 s.

Рогожинский, Алексей Евгеньевич, and Владимир Владимирович Тишин. "Древнетюркские рунические надписи и их археологические контексты в горах Кулжабасы." Kazakhstan Archeology, no. 1-2 (December 27, 2018): 143–63. http://dx.doi.org/10.52967/akz2018.1-2.1-2.143.163.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

Abstract:

В статье дается новая попытка прочтения древнетюркских рунических надписей Кулжабасы I и II, а также обсуждаются возможности их датировки и атрибуции на основе комплексного анализа имеющихся данных. Авторами анализируются особенности надписей и археологический контекст их обнаружения. Предпринята попытка выделить особенности графического фонда надписей Кулжабасы в общем контексте памятников древнетюркской рунической письменности азиатского ареала. В составе археологического ландшафта гор Кулжабасы обе рунические надписи локализуются в двух обособленных районах концентрации средневековых памятников (зимних стоянок кочевников, могильников, ритуальных оград с изваяниями, петроглифов «престижной» тематики), вблизи крупных стоянок, отмеченных наскальными изображениями однотипных знаков (тамга). Археологический контекст Кулжабасы I позволяет датировать надпись не ранее второй половины VIII в. или IX–X вв. Предполагается принадлежность знаков идентичности одного типа (тамги №№ 1 и 4) племенному объединению карлуков. Библиографические ссылки 1. Батманов И.А. Таласские памятники древнетюркской письменности. Фрунзе: Илим, 1971. 66 с. 2. Базылхан Н. Древнетюркские надписи с территории Казахстана // Российская тюркология. 2013. № 2 (9). С. 95–105. 3. Базылхан Н., Железняков Б.А., Хермани Л., Жамбулатов К. Находка памятника древнетюркской письменности в горах Кульжабасы (предварительноечтение) // Мәдени ықпалдастық және өркениеттер бірлігі: V халықаралық түркология конгресі баяндамалар жинағы. Түркістан: Қ.А. Ясауи атындағы халықаралық Қазақтүрік университеті, 2013. Б. 664–669. 4. Борисенко А.Ю., Худяков Ю.С. Типология бронзовых бляшек с изображением всадников и лошадей в торевтике тюркских кочевников Центральной Азии раннего средневековья // Изучение историко-культурного наследия народов Южной Сибири: сб. научн. тр. Под ред. В.И. Соёнова, В.П. Ойношева. Горно-Алтайск: Агентство по историко-культурному наследию, 2007. Вып. 6. С. 75–98. 5. Васильев Д.Д. Графический фонд памятников тюркской рунической письменности Азиатского ареала (опыт систематизации). М.: «Наука», 1983. 146 с. 6. Гаврилова А.А. Могильник Кудыргэ как источник по истории алтайских племён. М.–Л.: «Наука», 1965. 145 с. 7. Гуркин С.В. Кыпчаки и кимаки в IX – первой трети XI вв. // Донская археология. 2001. № 3-4. С. 24–37. 8. Древнетюркский словарь / под ред. В.М. Наделяева, Д.М. Насилова, Э.Р. Тенишева, А.М. Щербака. Л.: «Наука», 1969. XXXVIII. 714 с. 9. Ермоленко Л.Н., Курманкулов Ж.К. Проблема иконографических истоков половецкой скульптуры и особенное кыпчакское изваяние из урочища Кызлы // Известия НАН РК. Сер. обществ. наук. 2013. № 3 (289). С. 155–164. 10. Железняков Б.А., Базылхан Н., Херманн Л. Новый памятник древнетюркской письменности в горах Кулжабасы (предварительное чтение) // Известия НАН РК. Сер. обществ. и гум. наук. 2013. Вып. 3(289). С. 147–155. 11. Касанов З.И., Кан Г.В., Рогожинский А.Е. Символы тюркской эпохи. Алматы: ТОО «Service Press», 2017. 304 с. 12. Киргизско-русский словарь (Кыргызча-орусча сөздүк): в двух кн. / cост. К.К. Юдахин. Фрунзе: Сов. энциклопедия, 1985. Кн. 2: Л–Я. 480 с. 13. Кляшторный С.Г. История Центральной Азии и памятники рунического письма. СПб.: Филологический факультет СПбГУ, 2003. 560 с. 14. Кляшторный С.Г. Памятники древнетюркской письменности и этнокультурная история Центральной Азии. СПб.: «Наука», 2006. 591 с. 15. Кононов А.Н. Грамматика языка тюркских рунических памятников VII–IX вв. Л.: «Наука», 1980. 170 с. 16. Кормушин И.В. Тюркские енисейские эпитафии. Тексты и исследования. М.: «Наука», 1997. 303 с. 17. Кормушин И.В. Тюркские енисейские эпитафии: грамматика, текстология. М.: «Наука», 2008. 342 с. 18. Кубарев Г.В. Раннесредневековые тамги Калбак-Таша I и их исторический контекст // Значение природного и культурного наследия в современном обществе. Горно-Алтайск, 2018. С. 33–39. 19. Кызласов И.Л. Рунические письменности евразийских степей. М.: Вост. лит-ра, 1994. 327 с. 20. Кызласов И.Л. Новости тюркской рунологии. М.: Гуманитарий, 2003. Вып. 1. Енисейские надписи на горе Ялбак-таш (Горный Алтай). 112 с. 21. Кызласов И.Л. Раннесредневековая эпиграфика Казахстана и Кыргызстана: проблема датировки, происхождения и принадлежности таласского рунического письма (в кратком изложении) // Историко-культурное наследие и современная культура: сб. матер. междунар. научн.-практ. семинара (г. Алматы, 30 ноября 2012). Алматы: «Service Press», 2012. С. 40–44. 22. Мах̣мȳд ал-К̣āшг̣арū. Дūвāн Луг̣āт ат-Турк / пер., предисл. и коммент. З.-А.М. Ауэзовой; индексы составлены Р. Эрмерсом. Алматы: Дайк-Пресс, 2005. 1288 с. 23. Мах̣мȳд ал-К̣āшг̣арū. Дūвāн Луг̣āт ат-Турк (Свод тюркских слов) / пер. с арабск. А.Р. Рустамова; под ред. И.В. Кормушина; прим. И.В. Кормушина, Е.А. Поцелуевского, А.Р. Рустамова. М.: Вост. лит-ра РАН, 2010. Т. 1. 461 с. 24. Радлов В.В. Опыт словаря тюркских наречий. СПб.: Тип. Имп. АН, 1905. Т III. Ч. 1. Стб. 1–1260. 25. Радлов В.В. Опыт словаря тюркских наречий. СПб.: Тип. Имп. АН, 1911. Т. IV. Ч. 1. Стб. 1–1116, 107 с. 26. Рогожинский А.Е. Новые находки памятников древнетюркской эпиграфики и монументального искусства на юге и востоке Казахстана // Роль номадов в формировании культурного наследия Казахстана. Научные чтения памяти Н.Э. Масанова: сб. матер. междунар. научн. конф. Алматы: Print-S, 2010. С. 329–344. 27. Рогожинский А.Е. Знаки собственности и власти древних и средневековых обитателей Казахской степи // Археологическое наследие Сибири и Центральной Азии (проблемы интерпретации и сохранения): матер. междунар. конф. Под ред. В.В. Боброва. Кемерово, 2016. С. 53–63. 28. Рогожинский А.Е., Кызласов И.Л. Руническая надпись ущелья Жаксылыксай (Семиречье) // Маргулановские чтения – 2011 (г. Астана, 20–22 апреля 2011). Астана, 2011. С. 330–334. 29. Сала Р., Деом Ж.-М. Наскальные изображения Южного Казахстана. Алматы: «Лаборатория геоархеологии», 2005. 150 с. 30. Севортян Э.В. Этимологический словарь тюркских языков (Общетюркские и межтюркские основы на гласные). М.: «Наука», 1974. 767 с. 31. Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков. Пратюркский язык-основа. Картина мира пратюркского этноса по данным языка / Отв. ред. Э.Р. Тенишев, А.В. Дыбо. М.: «Наука», 2006. 908 с. 32. Тишин В.В. Древнетюркские рунические надписи из Восточного и Юго-Восточного Казахстана (Койтубек, Тамгалы, Актерек, Кулжабасы I, Кулжабасы II) // Историческая мозаика Евразии: сб. ст. к 70-летию Д.Д. Васильева / сост. Т.А. Аникеева, А.Д. Васильев, О.М. Курникова, Т.А. Филиппова. М.: ПРОБЕЛ-2000, 2017. С. 244–259. 33. Тишин В.В. К прочтению древнетюркской рунической надписи Кулжабасы I из Жетысу // Комплексный подход в изучении природы, общества и человека: сб. докл. междунар. научн. конф., посвящ. 110-летию со дня рождения выдающегося ученого-этнолога С.М. Абрамзона (г. Бишкек, 16–17 мая 2015). Отв. ред. М.А. Зенько-Немчинова, С.С. Иванов Бишкек, 2015. С. 133–138. 34. Тишин В.В. Некоторые вопросы изучения тамг кочевников Центральной Азии древнетюркского времени // Труды Института востоковедения РАН. 2018. Вып. 7. Тюркские кочевники в Азии и Европе (Цивилизационные аспекты истории икультуры). С. 101–113. 35. Этимологический словарь тюркских языков: Общетюркские и межтюркские лексические основы на буквы «К» (~«Г») и «Қ» (~«Қ̬» ~«К»). Вып. первый. М.: «Языки русской культуры», 1997. 368 с. 36. Этимологический словарь тюркских языков: Общетюркские и межтюркские лексические основы на буквы «К» (~«Г») и «Қ» (~«Ӄ» ~«К»). М.: «Индрик», 2000. Вып. второй. Отв. ред. Г.Ф. Благова. 261 с. 37. Этимологический словарь тюркских языков. Общетюркские и межтюркские основы на буквы «Л», «М», «Н», «П», «С» / отв. ред. Г.Ф. Благова. М.: Восточная литература РАН, 2003. 446 с. 38. Alimov R. Koçkor’daki Türgeş Yazıtları // İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2003. Sayı 1. S. 13–43. 39. Alimov R. Tanrı Dağı Yazıtları. Eski Türk Runik Yazıtları Üzerine Bir İnceleme. Konya: Kömen Yayınları, 2014. (5), 262 s. 40. Alimov R. Talas Yazıtları: İşaret Kadrosuyla İlgili Bazı Düzeltmeler (2. Talas Yazıtı Örneğinde) // Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten. 2017. Cilt. 65. Sayı 1. S. `129–144. 41. Bazilkhan N. Kazakistan’da Bulunan Göktürk Yazıtları Hakkında // Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi. 2014. Sayı 3/2. S. 1–12. 42. Clauson G. An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish. Oxford: Clarendon Press, 1972. XLVIII, 989 p. 43. Erdal M. Old Turkic Word Formation: A Functional Approach to the Lexicon. Wiesbaben: Harrassowitz, 1991 (Turcologica. Bd. 7). Vol. I–II. XIV, 874 p. 44. Erdal M. A Grammar of Old Turkic. Leiden; Boston: Brill, 2004 (Handbook of Oriental Studies, Section 8 Uralic & Central Asia. Vol. 3). XII, 575 p. 45. Gabain A. (von) Alttürkische Grammatik. Mit Bibliographie, Lesestücken und Wörterverzeichnis, auch Neutürkisch. Mit vier Schrifttafeln und sieben Schriftproben. 2. verbesserte Auflage. Leipzig: Otto Harrassowitz, 1950. XVIII, 357, [18] S. 46. Maḥmūd al-Kāšγarī. Compendium of the Turkic Dialects (Dīwān Luγāt at–Turk) / ed. and transl. with Introduction and Indices by R. Dankoff in collaboration with J. Kelly. Cambridge, Mass.: Harvard University Office of the University Publisher, 1982. Pt. I. XI, 416 p. 47. Mert A. Kutadgu Bilig Nüshalarının Eskicillik Açısından Karşılaştırılması // BİLİG Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2017. Sayı 80. S. 179–215. 48. Rybatzki V. Die Personennamen und Titel der Mittelmongolischen Dokumente. Eine lexikalische Untersuchung. Helsinki: Yliopistopaino Oy, 2006. XXXV, 841 S. 49. Sala R., Deom J.-M. Spatial analysis of the Kuljabasy Archaeological Complex // Древности Жетысу. Памятники археологии Жамбылского района. Алматы: ТОО «Litera», 2016. С. 73–87. 50. Tekin T. A Grammar of Orkhon Turkic. Bloomington; The Hague: Mouton & Co, 1968. 419 p. 51. Tuna O.N. Eski Doğu Türk Yazısında Kullanılan Ligatürler ve Bunlarla İlgili Bazı meseleler Hakkında // Türk Dili Araştırmaları Yıllığı, Belleten 1990. Ankara, 1994. S. 207–222. 52. Yıldırım F., Aydın E., Alimov R. Yenisey–Kirgizistan Yazıtları ve Irk Bitig. Ankara: BilgeSu, 2013. 512 s.

İman qızı Cəfərli, Brilyant. "Ornamentation in the culture of different nations." SCIENTIFIC RESEARCH 11, no. 7 (July 27, 2022): 18–26. http://dx.doi.org/10.36719/2789-6919/11/18-26.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

Abstract:

Məqalə müxtəlif dünya xalqlarının mədəniyyətlərində mövcud olmuş ornamentlərin təsnifatına həsr olunmuşdur. Məqalədə göstərilir ki, ilkin formaları həndəsi olan ornamentlərin sonralar nəbati, animalistik və s. növləri də yaranmışdır. E.ə III minillikdən başlayaraq Şərqdə Misir incəsənətində inkişaf etməyə başlayan ornamentlər təşəkkül taparaq dünya xalqlarının hər birində müxtəlif mədəniyyətlərin formalaşmasında böyük rol oynamışdır. Hər bir ornamentin ifadə etdiyi simvolik mənası olmuşdur. Məqalədə Misir, Assur-Babil, Yunan, Etrusk, Bizans, Pompey, Roma, Rus, Yapon, Çin, Fars, Hindistan, Türk, Ərəb, Kelt, Kamboca, Mavritaniya ornamentasiyasından geniş şəkildə bəhs edilir. Adları qeyd olunan xalqların mədəniyyətlərində həndəsi, nəbati və animalistik ornamentlərin növləri, işlənmə yerləri verilmişdir. Bu ornament növləri ilə yanaşı fantastik varlıqların, epiqrafik yazıların təsvirləri də əks etdirilmişdir. Açar sözlər: memarlıq, abidə, ornament, həndəsi, nəbati, motiv Brilliant Iman Jafarli Ornamentation in the culture of different nations Absrtact The article is devoted to the classification of ornaments that existed in the cultures of different peoples of the world. In this article deals with the ornaments, which initial forms were geometric, later became vegetal, animalistic, etc. types have also emerged. Starting from the third millennium BC, the ornaments that began to develop in Egyptian art in the East took shape and played a major role in the formation of various cultures in each of the nations of the world. Each ornament has a symbolic meaning. In the article, Egyptian, Assyrian-Babylonian, Greek, Etruscan, Byzantine, Pompey, Roman, Russian, Japanese, Chinese, Persian, Indian, Turkish, Arab, Celtic, Cambodian, Mauritanian ornamentation is extensively discussed. The types of geometric, plant and animalistic ornaments in the cultures of the mentioned peoples and the places where they are processed are given. Along with these types of ornaments, images of fantastic beings and epigraphic inscriptions are also reflected. Keywords: architecture, monument, ornament, geometric, botanical, motif

GÜLER, Mehmet Hilmi. "Abu Bakr al-Khallal's Criticisms Against Islamic Mahdabs in His Book “Kitâbu's-Sunna” and His Opinions on Various Issues." Kocatepe İslami İlimler Dergisi, May 17, 2022. http://dx.doi.org/10.52637/kiid.1056357.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

Abstract:

Ehl-i hadîs, dînî meselelerde rivayet merkezli bir yaklaşım tarzını benimseyen kimselere verilen isimdir. İtikâdî meseleleri literal bir yaklaşımla değerlendiren Hanbelîlik, Ahmed b. Hanbel (ö. 241/855) öncülüğünde teşekkül etmiş sünnî/itikâdî/fıkhî mezheplerden biridir. Ehl-i hadîs'ten olan Ebû Bekir el-Hallâl, (ö. 311/923) Ahmed b. Hanbel'in bıraktığı ilmî mirası devralarak geliştirmeye muvaffak olmuş ve sonraki dönemlerde “Hanbelîliği sistemli bir mezhep hâline getiren kişi” olarak anılmıştır. Ebû Bekir el-Hallâl, mezhebin kurumsallaşması aşamasında, yetiştirdiği talebelerin yanı sıra ortaya koyduğu eserlerle, mezhebin itikâdî alt yapısının oluşmasına ciddi bir katkı sağlamış ve Hanbelî mezhebinin günümüze kadar bu şekliyle ulaşmasını temin etmiştir. Ebû Bekir el-Hallâl'ın yaşadığı hicrî III. asır, Müslümanlar arasında ihtilafların arttığı, bu bağlamda eleştiri kültürünün geliştiği ve aynı doğrultuda eserlerin yazıldığı bir zaman dilimidir. Çoğunlukla, ehl-i hadîs tarafından kaleme alınan ve sahih İslâm'ı bidʻatçilere karşı savunma gayesiyle yazılan eserler Sünne ismiyle bilinir. Bu tür eserlerde, dinin aslına dönüşün; Resûlullah'ın sünnetine sarılmakla ve bu sünneti sonraki nesillere aktaran sahâbe, tâbiîn ve tebeu't-tâbiîn'in görüşlerine bağlılıkla mümkün olduğu vurgulanmakta, Havâric, Mürcie, Kaderiyye, Cehmiyye ve Şîa gibi bidʻat ehli olarak kabul edilen fırkalar sert şekilde eleştirilmektedir. Çalışmamızın temelini oluşturan Ebû Bekir el-Hallâl'ın kaleme aldığı Kitâbü's-Sünne hem Ahmed b. Hanbel'in sözlerini derlemesi açısından hem de yazıldığı asırdaki konulara ışık tutması bakımından oldukça değerlidir. Kitâbü's-Sünne'de Hâricîlik, Mürcie, Muʻtezile, Cehmiyye ve Şîa gibi fırkalar rivayet merkezli bir biçimde ele alınmış, Maʻbed el-Cühenî (ö. 83/702), Câʻd b. Dirhem (ö. 124/742), Cehm b. Safvân (ö. 128/745), Ebû Hanîfe (ö. 150/767), Dırar b. Amr (ö. 200/815), Ebû Bekr Abdurrahman b. Keysan el-Esamm (ö. 200/816), Bişr el-Merîsî (ö. 218/833), Ebû Duʻâd (ö. 240/854) ve Kerâbîsî (ö. 248/862) gibi şahısların bazı konulardaki görüşlerine yer verilmiştir. Ayrıca hilâfetin Kureyşîliği, devlet başkanına itaat, sahâbe arasındaki fazilet ve hilâfet sıralaması, Cemel ve Sıffin vakaları gibi siyasî olaylardan da söz edilmiştir. Ebû Bekir el-Hallâl, bidʻat kabul ettiği mezheplerle ilgili genel bilgiler vermiş, onlarla ilişki kurulurken ne denli mesafeli olunması gerektiğini kendi mezhebinin fikrî alt yapısının gerektirdiği şekilde ortaya koymuştur. Örneğin; Hâricîlerin, Ahmed b. Hanbel ve takipçileri tarafından sevilmediklerini, Mürciî imamın arkasında namaz kılmanın caiz olmadığını, Kaderiyye'nin tekfire ne kadar lâyık olduğunu, üzerlerine kılıçla yürüme noktasında Cehmiyye'den daha şiddetli bir topluluk olmadığını, Şîa'nın Yahudilerle aynı konumda yer aldığını ifade etmiştir. Ebû Bekir el-Hallâl ayrıca yukarıda isimleri zikredilen şahısları; Kur'ân, kader, Allah'ın sıfatları gibi konular hakkındaki tavırlarından dolayı sert şekilde eleştirmiştir. Eserdeki siyasî tavır incelendiğinde Ebû Bekir el-Hallâl, halifelerin Kureyş kabilesinden olması gerektiğini ispat etmeye çalışır. Bununla birlikte devlet başkanına itaatin bütün Müslümanlar için bir zorunluluk olduğunu vurgular. Muâviye b. Ebî Süfyan'ın (ö. 60/680) faziletine ayrıca değinen Ebû Bekir el-Hallâl, Hz. Peygamber (s) ile akrabalık bağından ötürü ona karşı kötü hisler beslemenin caiz olmadığını belirtir. Hallâl, Cemel ve Sıffin savaşlarının sonuçları ile alakalı ashâbın durumunun konuşulmasının uygun olmadığını, bu kısmın yalnızca Allah'ın takdirinde olduğunu söyler. Bu çalışmada söz konusu hususlar ortaya konularak değerlendirilecektir. Bunun için Kitâbü's-Sünne ve el-Hallâl'ın hayatı hakkında kısa bir bilgi verildikten sonra Hallâl'ın, Kitâbü's-Sünne'de eleştiri yönelttiği mezhepler ve ileri gelenleri hakkındaki kanaatleri ile Hallâl'ın, sahâbe arasında cereyan eden kimi hadiselere bakışı değerlendirilecektir.

Silva, Lorena Scaioni, Gustavo Porangaba Miranda, Aljomar José Vechiato-Filho, Fellippo Ramos Verri, and Victor Eduardo De Souza Batista. "Confecção de moldeira individual pela clonagem da prótese total provisória do paciente: relato de caso clínico." ARCHIVES OF HEALTH INVESTIGATION 8, no. 11 (June 4, 2020). http://dx.doi.org/10.21270/archi.v8i11.4395.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

Abstract:

O objetivo do presente artigo foi relatar uma forma de confecção de prótese total utilizando a clonagem da prótese provisória com a finalidade de reduzir as etapas do tratamento. Paciente desdentada total superior e classe I de Kennedy inferior compareceu ao consultório apresentando inflamação severa do tecido periodontal, mobilidade grau III de todos os dentes e supuração à sondagem. Optou-se por realizar prótese total superior convencional e realização das exodontias dos dentes remanescentes, seguida de prótese total provisória e como tratamento definitivo mandibular uma prótese total convencional. Na primeira sessão foi realizada a reavaliação dos tecidos bucais, moldagem da prótese total superior para obter o modelo antagonista, seleção da cor do dente, registro para montagem no articulador semi-ajustável e a clonagem da prótese total inferior provisória. Após polimerizada, a réplica em resina acrílica incolor foi ajustada em boca e realizada a moldagem de borda com godiva em bastão, seguida da moldagem funcional com silicone de condensação. Ambos modelos foram montados no articulador para montagem dos dentes artificiais. A prova estética e funcional foi realizada na segunda consulta e na terceira a prótese foi instalada junto com as instruções de uso e higiene oral. Os controles foram realizados após 24 horas, 3, 7 e 14 dias. O uso de uma técnica alternativa para confecção de uma moldeira individual pode reduzir o tempo clinico, trazendo assim vantagens tanto para o paciente como para o profissional, desde que haja um bom planejamento e conhecimento da técnica.Descritores: Prótese Total; Técnica de Moldagem Odontológica; Materiais para Moldagem Odontológica.ReferênciasEmami E, Souza RF, Kabawat M, Feine JS. The impact of edentulism on oral and general health. Int J Dent. 2013;2013:498305Williams SE, Slice DE. Influence of edentulism on human orbit and zygomatic arch shape. Clin anat. 2014;27(3):408-16.Brasil. Ministério da Saúde. Projeto SB Brasil 2010: Brasil Sorridente - A saúde bucal levada a sério. Brasília: Ministério da Saúde; 2010.Petersen PE. The World Oral Health Report 2003: continuous improvement of oral health in the 21st century – the approach of the WHO Global Oral Health Programme. Community Dent Oral Epidemiol. 2003;31(Suppl 1):3-23.Agostinho ACMG, Campos ML, Silveira JLGC. Edentulismo, uso de prótese e autopercepção de saúde bucal entre idosos. Rev odontol UNESP. 2015; 44(2):74-9.Di Fiori SR, Di Fiori M, Di Fiori AP. Atlas de prótese parcial removível. São Paulo: Santos; 2010.Telles D. Prótese total: convencional e sobre implantes. São Paulo: Santos; 2011.Carlsson GE, Omar R. The future of complete dentures in oral rehabilitation. A critical review. J Oral Rehabil. 2010;37(2):143-56.Mericske-Stern RD, Taylor TD, Belser U. Management of the edentulous patient. Clin Oral Implants Res. 2000;11(1):108-25.Telles D, Coelho AB. Próteses sobre implantes. Rio de Janeiro: SobreImplantes.com; 2006.Calvani L, Michalakis K, Hirayama H. The influence of full-arch implant-retained fixed dental prostheses on upper lip support and lower facial esthetics: preliminary clinical observations. Eur J Esthet Dent. 2007;2(4):420-28.Cooper LF. The current and future treatment of edentulism. J Prosthodont. 2009;18(2):116-22Thomason JM, Lund JP, Chehade A, Feine JS. Patient satisfaction with mandibular implant overdenture and conventional denture 6 months after delivery. Int J Prosthodont. 2003;16(5):467-73.Silva-Junior MF, Fonseca EP, Batista MJ, Sousa MLR. Spatial distribuition of tooth loss in a population of adults. RGO. 2017;65(2):115-20.Ettinger RL. Managing and treating the atrophic mandible. J Am Dent Assoc. 1993;124(7):234-41Lindquist TJ, Narhi TO, Ettinger RL. Denture duplication technique with alternative materials. J Prosthet Dent. 1997;77(1):97-8.Barros AWP, Porto E, Lima JFS, Brito NMSO, Soares RSC. Steps for biomodel acquisition through addtive manufacturing for health. RGO. 2016;64(4):442-6.Watamabe Y. Observation of horizontal mandibular positions in an edentulous patient using a digital gothic arch tracer: a clinical report. J Prosthet Dent. 2004;91(1):15-9.Williamson RA, Williamson AE, Bowley J, Toothaker R. Maximizing mandibular prosthesis stability utilizing linear occlusion, occlusal plane selection, and centric recording. J Prosthodont. 2004;13(1):55-61.Paixão F, Silva WAB, Silva FA, Ramos GG, Cruz MVJ. Evaluation of the reproducibility of two techniques used to determine and record centric relation in Angle's class I patients. J Appl Oral Sci. 2007;15(4):275-79.Duncan JP, Taylor TD. Simplified complete dentures. Dent Clin North Am. 2004; 48(3):25-40.Nascimento DFF, Patto RBL, Marchini L, Cunha VPP. Double-nlind study for evaluation of complete dentures made by two techniques with and without face-bow. Braz J Oral Sci. 2004;3(9):439-45.Kawai Y, Murakami H, Takanashi Y, Lund JP, Feine JS. Efficient resource use in simplified complete denture fabrication. J Prosthodont. 2010;19(7):512-16.Heydecke G, Vogeler M, Wolkewitz M, Türp JC, Strub JR. Simplified versus comprehensive fabrication of complete dentures: patient ratings of denture satisfaction from a randomized crossover trial. Quintessence Int. 2008;39(2):107-16.Duncan JP, Taylor TD. Teaching an abbreviated impression technique for complete dentures in an undergraduate dental curriculum. J Prosthet Dent. 2001;85(2):121-25.Heydecke G, Akkad AS, Wolkewitz M, Vogeler M, Türp JC, Strub JR. Patient ratings of chewing ability from a randomised crossover trial: lingualised vs. first premolar/canine-guided occlusion for complete dentures. Gerodontology. 2007;24(2):77-86.Ansari IH. A one-appointment impression and centric relation record technique for compromised complete denture patients. J Prosthet Dent. 1997;78(3):320-23.Davis DM, Watson RM. A retrospective study comparing duplication and conventionally made complete dentures for a group of elderly people. Br Dent J. 1993;175(2):57-60.Clark RfK. The future of teaching of complete denture construction to undergraduates. Br Dent J. 2002;193(1):13-4.Ellis JS, Pelekis ND, Thomason JM. Conventional rehabilitation of edentulous patients: the impact on oral health-related quality of life and patient satisfaction. J Prosthodont. 2007;16(1):37-42.Rodrigues AHC, Morgano SM. An expedited technique for remaking a single complete denture for an edentulous patient. J Prosthet Dent. 2007;98(3):232-34.Tamaki T. Dentaduras completas, 4. ed. São Paulo: Sarvier; 1983.Reis JMSN, Perez LECP, Nogueira S, Ariolli Filho JN, Moll Júnior FA. Moldagem em prótese total: uma revisão de literatura. RFO. 2007;12(1):70-4.Bonachela WC, Rosseti PHO. Overdentures: das raízes implantadas osseointegrados - planejamentos, tendências e inovações. São Paulo: Santos; 2002.Telles D. Prótese total - convencional e sobre implantes. 2. ed. São Paulo: Santos; 2010.Felton DA, Cooper LF, Scurria MS. Predictable impression procedures for complete dentures. Dent Clin North Am. 1996; 40(1):39-51.Lee RE. Mucostatics. Dent Clin North Am. 1980; 24(1):81-96.DeFranco RL, Sallustio A. An impression procedure for the severely atrophied mandibule. J Prosthet Dent. 1995;73(6):574-77.Tripathi A, Singh SV, Aggarwal H, Gupta A. Effect of mucostatic and selective pressure impression techniques on residual ridge resorption in individuals with different bone mineral densities: A prospective clinical pilot study. J Prosthet Dent. 2019;121(1):90-4.Levin BL. Impressions for complete dentures. Chicago: Quintessence; 1984.Turano JC, Turano LM. Consertos e Reembasamentos. Fundamentos da prótese total, 7.ed. São Paulo: Santos; 2004.Caputi S, Murmura G, Ricci L, Varvara G, Sinjari B. Immediate denture fabrication: a clinical report. Ann Stomatol (Roma). 2013;4(3-4):273-77.Seals Jr RR, Kuebker WA, Stewart KL. Immediate complete dentures. Dent Clin North Am. 1996; 40(1):151-67.Cerveira Neto H. Prótese total imediata. 2. ed. São Paulo: Pancast Editorial; 1987.Marchini L, Santos JFF, Cunha VPP. Prótese total imediata: considerações clínicas. Robrac. 2000;9(27):45-9.Wagner AG. Making duplicate dentures for use as final impression trays. J Prosthet Dent. 1970;24(1):111-13.Anusavice KJ. Phillips: materiais dentários. 10.ed. Rio de Janeiro: Guanabara Koogan;1998.Elie E. Daou. The elastomers for complete denture impression: a review of the literature. Saudi Dent J. 2010;22(4):153-60.Goldfogel M, Harvey WL, Winter D.Dimensional change of acrylic resin tray materials. J Prosthet Dent. 1985;54(2):284-86.Pagniano RP, Scheid RC, Clowson RL, Dagefoerde RO, Zardiackas LD. Linear dimensional change of acrylic resins used in the fabrication of custom trays. J Prosthet Dent. 1982;47(3):279-83.

We use cookies to improve our website's functionality. Learn more

Quality Score

567.6К

Количество подписчиков
Реакций на пост
Ботов и подозрительных подписчиков

После регистрации вы сможете увидеть гораздо больше данных по странице — лучшие посты, динамику лайков, комментариев и просмотров, а также сравнить показатели с конкурентами.

Количество подписчиков

Количество подписчиков

На графике показано изменение количества подписчиков за последние 3 месяца и до 30 самых значимых постов.
Доступ к данным ограниченУвидеть эти данные можно только на платном тарифе BASIC и выше.

Выбрать тарифный план

Время активности аудитории

Показаны данные за последние 3 месяца. Чем больше точка, тем активнее аудитория взаимодействует с контентом.
Доступ к данным ограниченУвидеть эти данные можно только на платном тарифе BASIC и выше.

Выбрать тарифный план

Количество реакций

На графике показана сумма всех реакций пользователей.
Доступ к данным ограниченЧтобы увидеть эти данные, перейдите на тариф .

Выбрать тариф

Комментарии

Посмотрите на последние посты этой страницы. Так вы сможете понять, какой контент публикуется и работает лучше всего.

Мы подобрали несколько похожих страниц. Возможно они будут интересны для вас, рекомендуем изучить их или добавить в любой из наших сервисов для конкурентного анализа.

TürФ DünвКsı BТХРОХОr ГТrЯОsТ: GönüХ SЮХЭКnХКrı BЮХЮşmКsı AВDEMİR, нгРür KКsım (қ0Қ4). “Kutadgu BТХТРĶНО DТХО GОХОn İФЭТНКr”. Türk Dünyası Bilgeler Zirvesi: Gönül Sultanları Buluşması. 26- 28 Mayıs 2014. EsФТşОСТr қ0Қ3 TürФ DünвКsı KüХЭür BКşФОnЭТ AУКnsı (TDKB). EsФТşОСТr, ss.31- 40 (http://bilgelerzirvesi.org). нгРür KКsım AВDEMİR* KUTADGU BİLİG’DE DİLE GELEN İKTİDAR “Bak doğan ölür, ondan eser olarak söz kalır; Sözünü iyi söylersen ölümsüz olursun.” Yusuf Has Hacib “Ölümlüler, dilin konuşması içinde yaşarlar. Dil konuşur.” Martin Heidegger Giriş D ТХТn вКşКm ОЯrОnТnТ НТХЛТХРТsТ НОğТХ, НТХТn ЛОsХОnmОФЭО olduğЮ ФüХЭür КЭmosПОrТ sКğХКmКФЭКНır. BЮ ЛКğХКmНК ЛКşЭК НТХ вКНТРсrХКrımıг oХmКФ üгОrО СОr ЭürХü НТХsОХ ЯОrТ üгОrТnНО ФüХЭürОХ ЛКğХКmı ТхОrТsТnНО önМОХТФХО mОЭnТn ТхОrТğО вönОХТФ РОrхОФХОşЭТrТХОМОФ oХКn хКХışmКХКr, ФüХЭür ОЯrОnТn öгОХХТФХОrТnТ ЯО ТşХОЯsОХ НТl birimlerini ortaya koyabilecektir. Aksi takdirde dil вКНТРсrХКrımıг КnМКФ dil bilgisel mekanik sistemler evreni olarak КХРıХКnКЛТХОМОФЭТr ФТ ЛЮ НЮrЮmЮn, ТХРТХТ ОsОrХОrТn nТЭОХТğТnТn orЭКвК ФonЮХКЛТХmОsТ ЯО ЭopХЮmЮn ФüХЭürОХ НОЯКmХıХığının sКğХКnКЛТХmОsТ КНınК ОnРОХ oХЮşЭЮrКЛТХОМОğТ ЛОХТrЭТХОЛТХТr. BЮ ЛКğХКmНК НТХsОХ ürОЭТmХОrҲ öгОХНО ürОЭТmТn РОrхОФХОşЭТrТХНТğТ ЭopХЮmЮn, РОnОХНО ТsО ТnsКnХığın НüşünsОХ РОХТşТmТ ЯО ОЯrОn КХРısı ТхТn ЭОmОХ ЯОrТ ЭКЛКnı öгОХХТğТ ЭКşımКФЭКНır. MОЭТnХОrТn ТхОrТФХОrТnО вönОХТФ хöгümХОmОХОrНО sığХıФЭКn ЯО ЭОФrКr РТrНКЛınНКn ФЮrЭЮХКЛТХmОnТn вoХЮnЮn ТsО хКğНКş ПОХsОПТ НТsТpХТnХОrТ ФЮХХКnmКФЭКn РОхmОФЭОНТr. BЮ НТsТpХТnХОr ТхОrТsТnНО “Kültür felsefesi, insani insan toplumu ve insanlık ile ilgili her şeyi konu edinmesiyle konuları sınırlanmış diğer felsefe disiplinlerinden hem ayrılan hem de bu disiplinlerin tümünü kucaklayan bir özel konuma sahiptir. Çünkü onun konusu olan ‘kültür’, özel felsefe * Doх. Dr. PКmЮФФКХО оnТЯОrsТЭОsТ. EsФТşОСТr қ0Қ3 TürФ DünвКsı KüХЭür BКşФОnЭТ AУКnsı disiplinlerinin konuları olan dil, din, bilim, teknik, sanat, ahlak, devlet, siyaset, estetik vd. bir dizi fenomenden oluşur (нгХОm қ00ү: Қ5қ).”29 кКХışmКНК, ЛОХТrЭТХОn РОrОФхОХОrНОn СКrОФОЭХО ФüХЭür tarihimiгТn önОmХТ ЛТr mОЭnТ oХКn KЮЭКНРЮ BТХТРĶТn НТХТnНОn СКrОФОЭХО ОsОrТn ТхОrТğТ ПОХsОПТ ЛКğХКmНК ТФЭТНКr ФКЯrКmınК вönОХТФ ТnМОХОnmТş ЯО НОğОrХОnНТrТХmТşЭТr. “Karahanlılar adı ile araştırmalara konu olan ve hafızalarda bu isimle yer edinen Türk Hakanlığı, İslam’ı kabul eden ilk Türk devleti olmakla, her alanda büyük değişimlerin yaşandığı bir dönemi yansıtmaktadır (HЮnФКn қ0ҚҚ: 57).” GОrОФ ЛöвХОsТ ЛТr РОхТş НönОmТ öгОХХТğТnТ ЛКrınНırmКsı, РОrОФsО СüФümНКrК önОrТХОrНО ЛЮХЮnmКФ КmКМıвХК вКгıХmış sТвКsОЭnКmО ОНОЛТ Эürünün ТХФ örnОğТ oХmКsı, KЮЭКНРЮ BТХТРĶТn önОmТnТ ЯО НОğОrТnТ РüхХОnНТrmОФЭОНТr. EsОrНО “Birbirleriyle çok sıkı bağlı olan birey, toplum ve devlet hayatının ideal bir şekilde düzenlenmesi için gereken anlayış, bilgi ve erdemlerin ne olduğu; bunların ne şekilde elde edileceği ve nasıl kullanılacağı üzerine duran şair-düşünür, bununla kendi devrinde gündelik hayatın üstüne yükselenlerin düşüncelerine tercüman olmuştur. O, birçoklarının ısrarla iddia ettiği gibi, iyi olmaları için mevki sahiplerine tatsız mecazlarla ahlak dersi veren kuru bir öğütçü değildir. Yusuf bu eseriyle insan hayatının anlamını çözümleyen ve onun toplumun, dolayısıyla da devletin içindeki görevini saptayan bir felsefe, bir hayat felsefesi sistemi kurmuştur (Arat 2006: 29-30).” KЮЭКНРЮ BТХТР, ЛОХТrЭТХmТş oХКn öгОХХТФХОrТnНОn НoХКвı TürФТвОĶНОФТ ЯО вЮrЭ НışınНКФТ pОФ хoФ ЛТХТm ТnsКnının üгОrТnНО хКХışЭığı НОğОrХТ, öгРün ЛТr ЯОrТ ЭКЛКnı nТЭОХТğТnНОНТr. EsОrТn dil bilgisel öгОХХТФХОrТnТn вКnınНК ТхОrТğТnО вönОХТФ НО önОmХТ хКХışmКХКr вКpıХmışЭır. FОХsОПО, sosвoХoУТ, ТХКСТвКЭ, ЭКrТС, НТХЛТХТm КХКnХКrınНК РОrхОФХОşЭТrТХmТş oХКn ЛЮ хКХışmКХКr, TürФ ФüХЭür ЯКrХığının ЛЮ РüгТНО ОsОrТnТn Квrı ЛТr вönünün orЭКвК хıФКrıХmКsınК вКrНımМı oХmЮşЭЮr. EsОrНО, СüФümНКrК вönОХТФ önОrТХОr, sКХЭ НОЯХОЭ вönОЭТmТ ТХО sınırХı НОğТХНТr. TopХЮmsКХ вКşКmın СОr КХКnınК ТХТşФТn oХКn önОrТХОr, ЛТr КnХКmНК ЭopХЮmЮn РОnОХТnНО ЛОХТrХТ НüгОnХОmОХОr РОrхОФХОşЭТrТХmОНОn НОЯХОЭ вКpısınНК НüгОnХОmОХОrО РТНТХmОsТnТn ЮвРЮn oХmКвКМКğını, НoХКвısıвХК ТФЭТНКrın sКХЭ НОЯХОЭ ТХО sınırХı oХmКНığını ТПКНО ОЭmОФЭОНТr. BЮ nОНОnХО, ОsОr üгОrТnО РОrхОФХОşЭТrОМОğТmТг ТnМОХОmО ЯО НОğОrХОnНТrmОНО, ЭopХЮmЮn ФüХЭür ОЯrОnТ ТхОrТsТnНО söвХОmХО şОФТХХОnОn ТФЭТНКr ТХТşФТХОrТ, ТФЭТНКrın СКвКЭın СОr КХКnınНК СüФüm TürФ DünвКsı BТХРОХОr ГТrЯОsТ: GönüХ SЮХЭКnХКrı BЮХЮşmКsı sürНüğünü önО sürОn FrКnsıг Нüşünür MТМСОХ FoЮМКЮХЭĶnЮn РörüşХОrТnНОn вКrКrХКnıХКrКФ НОğОrХОnНТrТХmОвО хКХışıХmışЭır. BöвХОХТФХО ЛТr НТХ mОЭnТ, НТХЛТХТmТn ЯО ПОХsОПОnТn ФОsТşТm ОЯrОnТnНОФТ, НТsТpХТnХОr КrКsı ЛТХТmsОХ вönЭОmХОrХО хöгümХОmОвО хКХışıХmışЭır. кöгümХОmОХОrНО вüгОвsОХ ЛТr ТПКНОвХО “Рüх müМКНОХОsТ” oХКrКФ ЭКnımХКnКЛТХОМОФ ТФЭТНКr ФКЯrКmı КrКМıХığıвХК, KЮЭКНРЮ BТХТРĶТn КnХКm ОЯrОnТnНО РüМО sКСТp ЮnsЮrХКr ТХО ЛЮnХКrın sınırХКrı (хКЭışmК ЯО хКФışmК КХКnХКrı Яs.) НОğОrХОnНТrТХmТş oХmКФЭКНır. BОХТrХОnОn öгОХХТФХОr ЯО НОğОrХОnНТrmОХОrТ ТsО KЮЭКНРЮ BТХТРĶТn oХЮşЮmЮnНКФТ öгРün ЭКrТСsОХ ЯО ФüХЭürОХ ЛКğХКmınК НКвКХı oХКrКФ ТşХОЭТХmТşЭТr. BöвХОХТФХО НТХsОХ ürОЭТmХОrТn ТхОrТğТnО вönОХТФ oХКrКФ ПОХsОПь НКвКnКХКr КrКМıХığıвХК ЛКrınНırНıФХКrı öгРün НОğОrТ, KЮЭКНРЮ BТХТР öгОХТnНО örnОФХОnНТrТХmОвО хКХışıХmışЭır. Bulgu ve Değerlendirme: “İlk kez vasiyette bulunan ve ilk kez öğüt veren şair (Yavuz қ000: 35ү).” oХКn ВЮsЮП HКs HКМТЛ, ЛОХТrЭТХОn öğrОЭТМТ öгОХХТğТ НoХКвısıвХК ОsОrТnНО КnХКşıХır, НЮrЮ ЛТr TürФхО ЛırКФКrКФ ОsОrТnТn гКmКnК СüФmОЭmОsТnО ЯО mЮЭХЮХЮФ ЯОrОn ЛТХРТnТn BОnРü ТФЭТНКrınК НТХТвХО гОmТn СКгırХКmışЭır. “Yusuf 3190 kelime içinde 420 Arapça, 86 da Farsça kelimeye yer vermiştir (ВКЯЮг қ00Ұ: Қ45).” BЮ НЮrЮmНК, SОХхЮФХЮ ЯО GКгnО DОЯХОЭХОrТnТn КФsТnО TürФ HКФКnХığı (KКrКСКnХıХКr) НönОmТnНО TürФхОĶnТn rОsmь НТХ oХmКsının НК pКвı ЯКrНır. EsОrТn НТХТnТn, ЛТХРТnТn КФЭКrımınК ЯО вКвРınХКşmКsınК СТгmОЭ ОЭmОsТ вönüвХО iktidar kavramı ТХО НoğrЮНКn ТХТşФТsТ ЛЮХЮnmКФЭКНır. AnХКşıХırХıФ, ЛТr НТХ üгОrТnО ЛТвoТФЭТНКr nТЭОХТğТ ЭКşıвКn sığ öгОХХТФЭОФТ ЮnsЮrХКrК ОğТХТm РösЭОrОn СКХФı НК вönХОnНТrТХОbilecektir. Nitekim BКЭı sТвКsОЭТnНО önОmХТ ЛТr sЭrКЭОУТФ НОğОr ЭКşıвКn ЛТвoТФЭТНКr, sТвКsКХХКşКn ЭıЛЛь söвХОmНОn НО вКrКrХКnКrКФ ЛОНОn üгОrТnНОn ТnsКnın ЭОmОХ вКşКm oХКnКФХКrını ЛТХРТвО НКвКХı oХКrКФ НüгОnХОmОФЭОНТr. FoЮМКЮХЭĶnЮn ТФЭТНКr ПОХsОПОsТnТ, öгРür öгnОвО НКвКnНırmКsının pКrКХОХТnНО, KЮЭКНРЮ BТХТРĶНО НО öгРür öгnОnТn ФОnНТ rıгКsıвХК, ЛТХРТ КrКМıХığıвХК ТФЭТНКrК ЭКЛТ oХКЛТХОМОğТnТ ЛОХТrЭОЛТХТrТг. AnМКФ ВЮsЮП HКs HКМТЛĶТn söвХОmТnНО ikЭТНКrın öгРür öгnО üгОrТnНОФТ СсФТmТвОЭТnТ sКğХКвКn ЛТХРТ, ЛТвoТФЭТНКr ФЮrРЮsЮnК НКвКХı oХКrКФ ТnsКnı, ЛОНОn ЛКşЭК oХmКФ üгОrО mКННТ ЭОmОХХОrО НОğТХ, ЛТвoТФЭТНКrın СсФТmТвОЭ КХКnı НışınК ЭКşımКвК вönХОnНТrmОФЭОНТr. BЮ вönüвХО, FoЮМКЮХЭĶЮn ТФЭТНКr ПОХsОПОsТnin temel ЛОХТrХОвТМТsТ oХКn ЛТХРТ ФКЯrКmı, ЛТвoТФЭТНКr ФКЯrКmını НК şОФТХХОnНТrТrФОnҲ ЛТХРТ, KЮЭКНРЮ BТХТРĶНО, ЛТвoТФЭТНКrı РОхОrsТг ФıХmК КrКМı oХКrКФ ФonЮmХКnНırıХmışЭır ФТ ЛЮ НЮrЮm, ЛКЭı ПОХsОПОsТ ТХО TürФ ПОХsОПОsТ КrКsınНКФТ önОmХТ ЛТr onЭoХoУТФ ПКrФХıХıФ ЛОХТrЭТsТНТr. нвХО ФТ, KЮЭКНРЮ BТХТРĶНО ЛОНОnХО ТmХОnОn mКННь КХРı önМОХТğТnТn ЯО ЛОНОnsОХ СКгХКrК ОğТХТmХТ ФТşТХОrТn ТФЭТНКr ЭКrКПınНКn oХЮmХЮХКnmКsı söг ФonЮsЮ НОğТХНТr. HКЭЭК ОsОrНО, нРНüХmТşĶТn OНРЮrmЮşĶК КЯКm ТХО nКsıХ ТХТşФТ ФЮrЮХmКsı РОrОФЭТğТnТ КnХКЭЭığı ЛöХümНО ЛТr КnХКmНК ЭopХЮmsКХ sınıП Квrımının mКННь НОğТХ mКnОЯь ЮnsЮrХКrК НКвКnНığı ЛОХТrЭТХmОФЭОНТr. BЮ ЭopХЮmsКХ КХРı İsХКmТвОЭĶТn ФКЛЮХü ТХО ЛТrХТФЭО TürФ ЭopХЮmЮnНК НКСК НК ФЮЯЯОЭХОnmТşЭТr. “Daha hayatta iken, ‘heyecanlı peygamber, yerini siyasetçi ve azimle savaşan dini cemaatin başkanına bırakmasına’ rağmen Hz. Muhammed için melik veya emir gibi dünyevi unvanların kullanılmasını ona karşı bir küfür olarak nitelendirmek mümkündür. (Barthold қ006: 4Қ)”. DünвОЯь ЮnsЮrХКr РОХТp РОхТМТ ЯО КХНКЭıМı nТЭОХТФЭО НОğОrХОnНТrТХТrФОn, ТФЭТНКr ЭКrКПınНКn ЛЮ ЮnsЮrХКrК НüşФünХüФ, ФКхınıХmКsı РОrОФОn ЛТr öгОХХТФ oХКrКФ sЮnЮХmЮşЭЮr. EsОrНО вОr КХКn, “ФıХıФsıг ЛoХЮrХКr ФКrК Кm ЛЮНЮn/Эörü вoФ ЭoФЮ вoФ ФКЭıХmış öНün (4321)30 ЯО “ФКrК ФКНРЮsı ЛКrхК ФКrnı üхün/ЛЮНЮn ЭОЯşТРТ ЛКrхК ЛoРгı üхün (43қ7)31” ТПКНОХОrТ ЛТr КnХКmНК ТФЭТНКr sКСТЛТ ОrНОmХТ ЛТrОвТn ЭОmОХ öгОХХТğТҲ mКННО önМОХТФХТ КХРısı НОğТХ НО mКnОЯТ ЮnsЮrХКrК oНКФХı “ЭörО” söгМüğü ТХО ФКrşıХКnКn РОХОnОФsОХ НünвК nТгКmnКmОsТnО önМОХТФ ЯО önОm ЯОrmОsТ oХКrКk НОğОrХОnНТrТХОЛТХТr. BЮ ТПКНОХОrТn ТхОrТğТnО ФoşЮЭ oХКrКФ гОnРТnХТФ НО, ЛОНОnО НОğТХ rЮСК вönОХТФ mОЭКПТгТФ ФЮrРЮ ТхОrТsТnНО ФonЮmХКnmış ЯО 30 “AЯКm СКХФ РörРüsüг oХЮrҲ ТХТşФТХОrТnНО НО nО ЭörО nО НО ЮsЮХ ЯКrНır (ArКЭ қ006:744).” 31 “KКrК СКХФın ФКвРısı СОp ФКrnı ТхТnНТrҲ onЮn хКХışıp НТНТnmОsТ СОp ЛoğКгı ТхТnНТr (ArКЭ қ006:744).” TürФ DünвКsı BТХРОХОr ГТrЯОsТ: GönüХ SЮХЭКnХКrı BЮХЮşmКsı “ЭüФОХ ЛКв ЛoХКвın ЭТsО ЛОХРüХüР/ФönРüХ ЛКвХıФı ФoХ Кв ОrsТР ФüХüР(қ6Қү)32” ТПКНОsТвХО НО КхıФхК ЛОХТrЭТХmТşЭТr. DünвОЯь ЮnsЮrХКrНКn ЛТrТnО НЮвЮХКМКФ oХКn ЛКğ(ım)ХıХıФ, ЛТr ЛКşФКsınК ЛКğımХıХığı ФoşЮХХКвКМКФ ЯО ЛöвХОХТФХО ФТşТnТn вönОЭТmТnНО ЛТвoХoУТФ вКpısının СсФТm oХНЮğЮ ЛТr вКşКm КХКnı oХЮşКМКФЭır. BЮ вКşКm КХКnınНКn ФКхınıХmКsınК, ЛТвoТФЭТНКrın rОННТвОsТnО вönОХТФ ЭОХФТn, ВЮsЮП HКs HКМТЛĶТn НТХТnНО СОm ЛЮ НünвК СОm НО ФКrşı МТns ТmРОХОrТ ТХО ТПКНО ЛЮХmЮşЭЮr. AНКХОЭТn ЭОmsТХМТsТ СüФümНКr Kün ToРНı СКФФınНК, ЛЮ НünвКnın öгОХХТФХОrТ КnХКЭıХırФОn ЛТr КnХКmНК НünвОЯь, mКННь ЮnsЮrХКrın öгОХХТФХОrТ НО ТПКНО ОНТХmОФЭО ЯО Лiyoiktidar ФЮrРЮsЮnЮn üгОrТnО ТnşК ОНТХОЛТХНТğТ mКННь/РОхТМТ НünвК “bu irsel yayıg kılkı kurtga ajun/kılınçı ol kız körse yaşı uzun/ ara kılkı kız teg kılınçı silig/sevitür sunup tutsa birmez elig/seviglini sevmez keyik teg kaçar/kaçaglıka yapçur adakın kuçar/ara körse yegrür bezenip udu/ara körmedük teg kılur yir kodu/ara körse evrer yana terk yüzin/avaglar neçe tutsa birmez özin/öküş beg karıttı karımaz özi/telim beg keçürdi kesilmez sözi33 ( 399-404)” söвХОmТ ЛОХТrЭmТş oХНЮğЮmЮг ФЮrРЮвЮ örnОФХОnНТrmОФЭОНТr. KЮЭКНРЮ BТХТРĶТn ПОХsОПТ ЛКğХКmНК ТФЭТНКr ФКЯrКmı ТхОrТsТnНО НОğОrХОnНТrТХОЛТХОМОФ ЭОmОХ КnХКm oНКğı oХКn ‘ЛТХРТĶ, ПОХsОПО ЭКrТСТnНО oХНЮğЮ üгОrО ОsОrНО НО ЭОПОrrЮКЭХı ЛТr şОФТХНО НОğОrХОnНТrТХmТşЭТr. BЮ вönüвХО önМОХТФХО ОЯrОnТ КХРıХКmК КrКМı oХКrКФ РörüХОn ЛТХРТ, yorumlaвıМıХıФЭКn ЮгКФЭır. BТr ЭОşЛТС ТХО “idi yakşı aymış biliglig sözi/bu bilge sözi ol biligsiz közi34 (1048).” BОХТrЭТХОn ПКrФХıХığК ЯЮrРЮ вКpКn ЛЮ ТПКНОnТn Квnı гКmКnНК НoğrЮ ЛТХРТвО ЮХКşКЛТХmОnТn ОrНОmТnО РönНОrmО вКpЭığı ЛОХТrЭТХОЛТХТr. NТЭОФТm НoğrЮ ЛТХРТnТn ОЭФТnХТğТ, ОsОrТn РОnОХ nТЭОХТğТnО ЛКğХı oХКrКФ sКХЭ ЛЮ НünвК ТХО sınırХı НОğТХНТr. MЮЭХЮХЮФ ЯОrОn НoğrЮ/СКФТФТ ЛТХРТ гКmКnК СüФmОtmeli, iki НünвК ТхТn РОхОrХТ oХmКХı ЯО СКЭЭК РОхОrХТХТğТn önМОХТğТ НО ЛКФТ сХОmО НКвКХı oХmКХıНır. İsХКmь вКФХКşımК ЮвРЮn oХКn ЛЮ olumluХКmКвК РörО, ЛЮ НünвК, üгОrТnНОФТ mКННь ЮnsЮrХК ЛТrХТФЭО, ЛТrОвТ ЯО ЭopХЮmЮ 32 “TКm КnХКmıвХК гОnРТn oХmКФ ТsЭОrsОn, СТх şüpСОsТг, РönüХ гОnРТnХТğТ НТХО, Ов şКnХı вТğТЭ (ArКЭ қ006:4Ұ5).” 33 “BЮ ФoМКФКrı НünвК ЯОПКsıг ЯО НönОЭ СЮвХЮНЮrҲ ОНКsı Фıг РТЛТНТr, КmК ЛКФКrsКn вКşı ЛüвüФЭür. BКгОn ОНКsı Фıг РТЛТНТr, ЭКЯırХКrı РüгОХНТr, ФОnНТnТ sОЯНТrТrҲ ПКФКЭ ЭЮЭmКФ ТsЭОНТn mТ ОХТnТ ЯОrmОг.SОЯОnТ sОЯmОг onНКn РОвТФ РТЛТ ФКхКrҲ ФКхКnК вКpışır, onЮn КвКğınК sКrıХır. BТr ЛКФКrsın, süsХОnТp süsХОnТp ФonЮşКrКФ КrФКnНКn ФoşКrҲ ЛТr ЛКФКrsın, РörmОгХТФЭОn РОХТr önünО ЛКФКr. BТr ЛКФКrsın вТnО вüгünü хКЛЮМКФ хОЯТrТr, nКгХКnırҲ nО ФКНКr вКФКХКmКФ ТsЭОrsОn, ФОnНТnО ОХ sürНürmОг. O хoФ ЛОвХОrТ вКşХКnНırНı, ФОnНТsТ СТх вКşХКnmКгҲ хoФ ЛОвХОrТ РöхürЭЭü, СТх susmak bilmez (Arat 2006: 151-Қ53).” 34 “BТХРТХТ хoФ ТвТ ЛТr söг söвХОmТş, ЛТХРОnТn söгü ЛТХРТsТг ТхТn Рöг oХЮr (ArКЭ қ006: қ6Қ).” EsФТşОСТr қ0Қ3 TürФ DünвКsı KüХЭür BКşФОnЭТ AУКnsı ТФЭТНКrМК oХЮmХЮХКnКn КsıХ СКФТФКЭЭОn ФopКrКЛТХОМОФ хОХНТrТМТХОrНТr ЯО ЛЮ НoğrЮХЭЮНКФТ ОвХОmХОr TОЯПТФ-Т İХКСТĶНОn вoФsЮn РörüХmОФЭОНТr. Eserde, OНРЮrmışĶın СüФümНКrК öğüЭ ЯОrТşТnТn КnХКЭıХНığı “Yanut birdi ođġurmış aydı ilig/bayat birsü barça tilekke elig/bu ķıvçaķ ķovı dünya kikçi ajun/neçe beg ķarıttı ķarımaz özün/sini teg telim beg keçürdi sevip/sanga ma anundı keçürgey ivip35 (5132-5Қ34).” beyitХОrТ, ЛТХРТ ФКЯrКmının şОФТХХОnНТrНТğТ, ЛОХТrХОnОn СüФümХОrТn НКвКnКğı nТЭОХТğТnНОНТr. KЮЭКНРЮ BТХТРĶНО РОхОnҲ “sevinçin süzülmiş bu đünya bütün/munı ķođ taķ bir ajunķa köre36 (664қ).”, “ögüm yetmişi söz bitidim tükel/oķıġlı uķuġlı özüng ülgi al/ķayu türlüg erse yorıķıng yolung/ayu birdim azraķ bekütgil ulung/bu yol dil yolı hem bu dünya yolı/bu yolça yorı yolda azma ulı37 (6496-64Ұү).” ЯО “tünek ol bu đünya ay đünya begi/tünek içre bolmaz saķınçta öngi38 (5Қү5).” ТПКНОХОrТnНОn НО НКвКnКФ КХКrКФ ЛЮ НünвКвК вönelik sunulan bilgilerin НКСТ, КsХınНК, ЛКФТ сХОmНОФТ mЮЭХЮХЮğЮn КrКМı oХmКsı noФЭКsınНК ЛТr ТşХОЯО sКСТp oХНЮğЮnЮ ЛОХТrЭОЛТХТrТг. кünФü РОхТМТ oХКnК ТХТşФТn ЛТХРТ КХНКЭıМı, НoğrЮ oХmКвКn ЛТХРТНТr. BЮ noФЭКНК mКННО ТХО ТХРТХТ Эüm ФКгКnımХКrК вoХ РösЭОrОn ЛТХРТ ОЯrОnТ НО РОхТМТ ЯО вКnıХЭıМı oХmКФХК nТЭОХОnmТşЭТr. ГТrК ОsОrНО, sonХЮХЮğК ЯЮrРЮ вКpıХКn ЛКğХКmНК ФЮХХКnıХКn “ne kim işler erse tükelin küder/tükegli tükese inişke yanar39 (Қ050)Ҳ ЯО “ölümke usanma köngül tut tirig/neçe kiç tirilse töşengü yirig40(1383)” ТПКНОХОrТ, mКННТ ОЯrОnТn РОхТМТХТğТ ЯО КХНКЭıМıХığı вönünНО вКХın ЛТr ЮвКrı öгОХХТğТ ЭКşımКФЭКНır. TürФХОrТn İsХКm mОНОnТвОЭТnО НсСТХ oХНЮФЭКn sonrКФТ КХРı НünвКsının ЛОХТrРТnХТФ ФКгКnНığı KЮЭКНРЮ BТХТРĶТn ЛЮ ФЮrРЮsЮnЮ mОnsЮp oХЮnКn НТnь НОğОrХОrХО ТХТşФТХОnНТrmОФ РОrОФmОФЭОНТr. ГТrК НТnь НОğОrХОr, ОsОr 35 “OНРЮrmış МОЯКp ЯОrНТ, НОНТ ФТҲ Eв СüФümНКr, TКnrı СОr ТşЭО sКnК ЭОЯПТФТnТ rОПТФ ОЭsТn. BЮ ФoП ЯО Лoş НünвК хoФ ОsФТ ЛТr КХОmНТrҲ o nТМО ЛОвХОrТ вКşХКnНırНı, ФОnНТsТ вКşХКnmКг. SОnТn РТЛТ ЛТrхoФ ЛОвТ sОЯНТ ЯО sonЮnНК onХКrНКn вüг хОЯТrНТҲ şТmНТ sОnТn ТхТn СКгırХКnНı, ПКФКЭ sОnТ НО хКЛЮФ ЛırКФКМКФ (ArКЭ қ006: ү67).” 36 “BЮ НünвКnın СОr вКnı гОЯФХО НoХЮНЮrҲ onЮ ЛırКФ, öЭОФТ НünвКвК ЛКФ (ArКЭ қ006: Қ0үҰ).” 37 “AФХımın ОrНТğТ söгХОrТn СОpsТnТ вКгНım, Ов oФЮвКn ЯО КnХКвКn ТnsКn ЛЮnХКrНКn СТssО КХ. NКsıХ СКrОФОЭ ОНОМОğТnТҲ СКnРТ вoХК РТrОМОğТnТ ЛТrКг ТгКС ОЭЭТmҲ sОn ЛЮnК РörО СКrОФОЭ ОНОrОФ СКвКЭınК ОsКsХı ЛТr ЭОmОХ ФЮr. BЮnХКrНКn ЛТr НТn вoХЮ, ЛТrТ НО НünвК вoХЮНЮrҲ ЛЮ ОsКsХı вoХНКn şКşmК (ArКЭ қ006: Қ06Ұ).” 38 “Eв НünвК ЛОвТ, ЛЮ НünвК ЛТr гТnНКnНırҲ гТnНКnНК ОnНТşОНОn ЛКşФК ЛТr şОв ЛЮХЮnmКг (ArКЭ қ006: ү75).” 39 “HОr şОв ФОnНТ oХРЮnХЮğЮnЮ ЛОФХОr, ЭКm oХРЮnХЮğК ОrТşТnМО ЭОФrКr ТnТşО ЛКşХКr (Arat 2006: қ6Қ).” 40 “нХümО РКПТХ КЯХКnmК РönХünü НТrТ ЭЮЭҲ nО ФКНКr вКşКrsКn вКşК ЛТr Рün ЭoprКğК РТrОМОФsТn (ArКЭ қ006: 3Қ3).” TürФ DünвКsı BТХРОХОr ГТrЯОsТ: GönüХ SЮХЭКnХКrı BЮХЮşmКsı ТхОrТsТnНО ТхsОХХОşЭТrТХmТş ФüХЭür ОЯrОnТn ЭОmОХ ЮnsЮrЮ oХКrКФ ФonЮmХКnНırıХmışЭır. “İslam düşüncesinde bilginin önemsenmesinin en önemli nedeni, bilgi ile iman arasındaki doğrudan bağlantıdır. İnsan hakikate bilgi aracılığıyla yaklaştığından, bilgisi derinleşen kişilerin imanlarının güçlü olacağı ve diğer insanlardan daha fazla Tanrı’ya yaklaşacaklarına inanılmıştır (BıхКФ қ00Ұ: Қ3Ұ).” BЮ НoğrЮХЭЮНК KЮЭКНРЮ BТХТРĶНО, önМОХТФХО ЛТХРТ sКСТЛТ (РörОn РöгО sКhip) olarak bir КşКmК ТХОrХОвОn ФТşТ(ХОr) КrНınНКn НoğrЮ ЛТХРТвО ЮХКşmКХКrı ЯО onЮ ЭКЭЛТФ ОЭmОХОrТ öХüsünНО ОrНОmХТ ЛТrОr mümТn oХКrКФ ТФЭТНКr sКСТЛТ olabilmektedir. FОХsОПь ЛТr ТmРО oХКrКФ НК ФЮХХКnıХНığı üгОrО, РünХüФ СКвКЭЭКФТ pКsЭorКХ ФЮrРЮвК ТХТşФТn ТФЭТНКr КХКnının önОmХТ ЮвРЮХКвıМıХКrınНКn ЛТrТ хoЛКnХКrНır. “Firavun Mısırlı bir çobandı. Aslında taç giyme töreninde ritüel olarak çobanın değneğini alırdı… Bu pastoral temayı geliştirip genişletenler İbranilerdi. Gene onların inanışlarında oldukça özel bir nitelik vardı: Halkının çobanı Tanrı ve yalnızca Tanrı’dır. Bunun tek bir olumlu istisnası vardı: Monarşinin kurucusu olan Davud, çoban olarak gönderme yapılan tek kişidir. Çoban sürüyü derleyip toplaması gereken, sürüsünün selametini sağlaması gereken onları bir amaç doğrultusunda, elçi konumundaki kendisinin uygun gördüğü yolda yürüten, yol aldıran kişidir. Çoban, iktidarın uygulayıcısı, sürüsünü götürdüğü yol(lar) ise iktidarın amacına yönelik stratejinin somutlanmasıdır (…) Ancak bu metafor kimi düşünürlerce Grek kültürüne, Hristiyanlık’a ya da Yahudilik’e dayandırılsa da biz; bu metaforun, İslamiyet’e ya da İslamiyet öncesi Türk kültürüne dayandığını da değil, insanlık tarihi içerisinde evrensel bir özellik taşıdığını düşünmekteyiz. Nitekim İslam dini peygamberi Hz. Muhammed de bir çoban idi. (AвНОmТr қ00ү: 553)”. DТnХОr ЭКrТСТnНОФТ pОвРКmЛОrХОrТn КsıХ mОsХОФХОrТnТn ЭüММКrХıФ НОğТХ НО хoЛКnХıФ oХЮşЮ, ТФЭТНКrın ФКЯrКm КХКnı ТХО ЛüвüФ orКnНК хКФışmКФЭКНır. EmКnОЭхТ oХКn, ФoвЮnХКrın КsıХ sКСТЛТ ТХО Фoyunlar КrКsınНК КrКМı oХКn ЯО ОmКnОЭ КННОЭЭТğТ ФoвЮnХКrın ЛТrТnТ НТğОrТnНОn Квrı ЭЮЭmКвКn хoЛКn, sürüвü ФorЮmКФХК вüФümХüНür. кoЛКnХıФ, KЮЭКНРЮ BТХТРĶНО РОхОn “ay ilig ķatıġlan özüng eđgü bol/begi eđgü bolsa buđun eđgü ol/buđun ķoy sanı ol begi ķoyçısı/baġırsaķ kerek ķoyķa ķoy kütçisi41 (1411-Қ4Ққ).” ТПКНОsТnНО, ЛОХТrЭТХОn ЛКğХКmda ФЮХХКnıХmışЭır. AnМКФ ВЮsЮП Has Hacib, eserinde, pastoral iktidara 41 “Eв СüФümНКr, РКвrОЭ ОЭ, ФОnНТn ТвТ oХҲ ЛОвТ ТвТ oХЮrsК СКХФ НК ТвТ oХЮr. HКХФ ФoвЮn РТЛТНТr, ЛОв НО onЮn хoЛКnıНırҲ хoЛКn ФoвЮnХКrК ФКrşı mОrСКmОЭХТ oХmКХıНır (ArКЭ қ006: 3Қ7).” EsФТşОСТr қ0Қ3 TürФ DünвКsı KüХЭür BКşФОnЭТ AУКnsı НКвКХı ЛТr mОЭКПor НКСК ОФХОnmТşЭТr: “KoвЮn sürüsünün ФoхЮ”. BТr КnХКmНК хoЛКnК ЭсЛТ oХmКФХК ЛОrКЛОr, хoЛКnНКn sonrК sürüвü вönХОnНТrmОФХО вОЭФТХТ oХКn, КНКХОЭХТ НКЯrКnmК вüФümХüХüğü ЛЮХЮnmКНКn sürüвü КrФКsınНКn sürüФХОвОЛТХОМОФ вОЭТНО oХКn ЛЮ mОЭКПorЮ НК “ЛТХРТ” ФКЯrКmı ФЮrРЮХКmКФЭК ЯО oХЮşЭЮrmКФЭКНır. BТr anlamda -НОЯХОЭ вönОЭТmТnО вönОХТФ- СüФümНКrın КrНınНКn ТФtidar sКСТЛТ oХКn ЯОгТrТ НО ФКrşıХКвКn ЛЮ ФТşТ, KЮЭКНРЮ BТХТРĶНО ЛТХРТвО sКСТp oХКn, ЛТХРТвТ öгümsОmТş oХКn ЛТХРО/сХТm ФТşТ, хoЛКn ТХО ЭОmsТХ ОНТХОn СüФümНКrНКn sonrКФТ ТФТnМТ НОrОМОНОФТ ОrФ sКСТЛТ oХКrКФ НОğОrХОnНТrТХmТşЭТr. EsОrНО, ЛТХРОХОr/сХТmХОr ТХО ТХТşФТnТn КnХКЭıХНığı “bular ol sürüg ķoyķa erkeç sanı/ķoyuġ başlasa sürse yolça köni42 (4353).” ЛОвТЭТnНО ТПКНОsТnТ ЛЮХКn ЛЮ söвХОmХО, ЛОХТrЭТХОn ФЮrРЮ КхıФхК ЯЮrРЮХКnmКФЭКНır. Sonuç: GünümüгНО öгОХХТФХО вКвРın (popüХОr) ФüХЭür ЭКsКrımı ТхОrТsТnНО mКННь ЭОmОХХОr üгОrТnО ТnşК ОНТХОn ТНОКХ ОЯrОn ФЮrРЮsЮnЮn КФsТnО İsХКmь DönОm TürФ EНОЛТвКЭıĶnın ТХФ sТвКsОЭnКmОsТnНО mКННТ ОЯrОnТn Эüm ЮnsЮrХКrı РОхТМТ ЯО КХНКЭıМı öгОХХТФХОrТ ТХО sЮnЮХmЮşЭЮr. MКННОnТn ФЮХХКnım öХхüsünün mКnОЯь öХхüЭХОrО НКвКnНırıХmКsı РОrОФЭТğТ ЛОХТrЭТХОn KЮЭКНРЮ BТХТРĶНО “nerek neng kişike kerek edgü yang/kerek bolsa bolgay çıray birle teng43 (Қ307).” ЛОвТЭТ, bu ЛКğХКmНК öгОХХТФХО ТвТХТФ ФКЯrКmınК ТşКrОЭ ОНОr. İвТХТğТn вКnı sırК, adaletli НКЯrКnmК, КşırıХıФХКrНКn ФКхınmК, НoğrЮХЮФ, ЛТХРТвО ЯО ЛТХРТХТвО НОğОr ЯОrmО, ЭКФЯК sКСТЛТ oХmКnın РОrОФХТХТğТ РТЛТ mКnОЯТ НonКnımХКrХК РОrхОФ mЮЭХЮХЮğК ЮХКşıХКЛТХОМОğТnТn вТnО ЭОmОХ КrКх olan НТХ ТХО ЛТХНТrТХНТğТ KЮЭКНРЮ BТХТРĶНО КnМКФ ЛЮ вoХХК, ЛКФТ сХОmНО muktedir oХЮnКЛТХОМОğТ ЛОХТrЭТХmТşЭТr. UХКşıХКn хöгümХОmОХОrТn BКЭı ПОХsОПОsТnНОФТ mОЭКПТгТФ ЮnsЮrХКr ve post-вКpısКХМı ТФЭТНКr ФЮrРЮsЮ ФКrşısınНКФТ ПКrФХıХıФХКrı KЮЭКНРЮ BТХТРĶТ oХЮşЭЮrКn öгРün TürФ ФüХЭür ОЯrОnТnТn öгОХХТФХОrТnНОn kaynaklanmakla birlikte eser, evrensel ФКpsКmХı nТСКь вКrРıХКrı НК ЛКrınНırmКФЭКНır. MЮЭХКФ ТФЭТНКr вoХЮnНКФТ ОrФТn ФorЮnКЛТХmОsТnТn ФoşЮХХКrı вТnО ПсnТ НünвКНКФТ ТФЭТНКr ТХО ТХТşФТХОnНТrТХНТğТnНО ВЮsЮП Has Hacib; yerel unsurlarla beslemekle beraber iktidar elinde ЛЮХЮnНЮrКnın sКСТp oХmКsı РОrОФЭТğТ ОЯrОnsОХ nТЭОХТФХОrТ “Ay ilig bu beglik uzun kolsa sen/kaç iş kıl kaç iş kod kılur erse sen/törü kıl katıglan bolup kılma küç/tapug kıl bayatka anıng kapgı kuç/ikinci usal 42 “BЮnХКrı ФoвЮn sürüsünün ФoхЮ sКвҲ onХКr ЛКşК РОхТp НoğrЮ вoХК РöЭürsünХОr (ArКЭ қ006: 74Ұ).” 43 “İnsКnК mКХ nТвО РОrОФ, РОrОФОn ТвТ СЮвНЮrҲ ЛöвХО oХКn ТnsКn РОrОФТrsО Лüвün şОвХОrТ ЛЮХЮr (Arat 2006: 30Қ).” TürФ DünвКsı BТХРОХОr ГТrЯОsТ: GönüХ SЮХЭКnХКrı BЮХЮşmКsı bolma sak tur odug/sanga tegmesün bir müfaca yodug/iki ödte kılma kayu erse iş/hava övke kelse serip kısgu tiş/bu kaç neng küdezgil küdezildi il/uzun turga beglik sanga bilge il44 (1450-Қ454).” ТПКНОХОrТ ТХО НТХО РОЭТrmТşЭТr. BöвХОХТФХО TürФ ФüХЭür ОЯrОnТnТn ЛЮ ЛТХРО şКСsТвОЭТ, ЛТr КnХКmНК, mКФКХОnТn вКpısКХ sınırХКrı ТхОrТsТnНО ЭОmОХ öгОХХТФХОrТ НОğОrХОnНТrТХОn üХФüsel nitelikteki ФТşТвТ mКННь ЯО mКnОЯь ОЯrОnТn ОrФТnО ЮХКşЭırКМКФ вönОЭТmsОХ НОğОrХОrТn öгünü ЯОrmТş, mЮФЭОНТrХТФ ФКpısının КnКСЭКrını sЮnmЮşЭЮr. DКТmТ mЮЭХЮХЮğК КМıФКn ЛЮ ФКpıНКn РОхОnХОrТn, ТФЭТНКr sКСТЛТ ФТşТХОr oХКМКğı Рöг önünНО ЛЮХЮnНЮrЮХНЮğЮnНК, ВЮsЮП HКs HКМТЛĶТn Рünümüгün НТХ ПОХsОПОsТnО НКвКХı ФЮrКmХКrı ЛКğХКmınНК НОğОrХОnНТrТХmОsТ вoХЮвХК ЛТХРОХТğТ, müЭОПОФФТrХТğТ mКФКХОНО ЛТХНТrТХОn somЮЭ НКвКnКФХКrıвХК ЯО ЭОmОХ öгОХХТФХОrТвХО ЛТrХТФЭО ЯЮrРЮХКnmışЭır. Kaynaklar: ArКЭ R. R. (хОЯ.), қ006. Kutadgu Bilig, KКЛКХМı ВКвınОЯТ, İsЭКnЛЮХ. AвНОmТr н. K., қ00ү. HКЭКТĶnТn ŞТТrХОrТnНОn HКrОФОЭХО İФЭТНКr кöгümХОmОsТ, 2. Uluslararası Türk Kültür Evreninde Alevilik ve Bektaşilik Bilgi Şöleni Bildiri Kitabı, GКгТ оnТЯОrsТЭОsТ, GrКПТФОr ВКвınХКrı, AnФКrК, s. 54Ұ-559. AвНОmТr н. K., қ0Қ3. Kutadgu Bilig’in Dilinde Bilgi Kavramı ve İşlevi, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Prof. Dr. ȂmТХ кОХОЛТoğХЮ ArmКğКnı, ISSN: Қ30ү-2140, Volume:8/1, Winter, TürФТвО, s.ү03-810. BıхКФ A. қ00Ұ. Türk Düşüncesi I Kökenler, DОrРсС ВКвınХКrı: İsЭКnЛЮХ. Esin E. 2001, Türk Kozmolojisine Giriş, KКЛКХМı ВКвınХКrı, İsЭКnЛЮХ. Foucault M., 1999. Bilginin Arkeolojisi, кОЯТrОn: VОХТ UrСКn, BТrОв ВКвınХКrı, İsЭКnЛЮХ. Hunkan н. S., қ0ҚҚ. Türk Hakanlığı (Karahanlılar), IQ ВКвınОЯТ, İsЭКnЛЮХ. нгХОm D., қ00ү. Kültür Bilimleri ve Kültür Felsefesi, DoğЮ BКЭı ВКвınХКrı, AnФКrК. 44 “Eв СüФümНКr ЛЮ sКХЭКnКЭın ЮгЮn sürmОsТnТ ТsЭОrsОn, şЮ ЛТrФКх ТşТ вКp şЮ ЛТrФКх ТşТ НО ЛırКФ. AНКХОЭХО Тş Рör, ЛЮnК РКвrОЭ ОЭ, КsХК гЮХm ОЭmОҲ TКnrıĶвК ФЮХХЮФ ОЭ ЯО OĶnЮn ФКpısınК вüг sür. İФТnМТsТ РКПТХ oХmК, НТФФКЭХТ oХ, ЮвКnıФ НЮrҲ sКnК ЛКşФКsı вüгünНОn Кnsıгın ЛТr sЮх вüФХОnmОsТn. HОЯОs ЯО öПФО КnınНК СТхЛТr Тş вКpmКҲ СОr ТФТ СКХНО НО НТşТnТ sıФ, sКЛrОЭ. BЮ ЛТrФКх şОвО НТФФКЭ ОНОrsОn, mОmХОФОЭ РöгОЭТХmТş oХЮrҲ sКХЭКnКЭ ЮгЮn sürОr, sКnК sЮХС ЯО süФЮn sКğХКnır (ArКЭ қ006: 3қҚ-3қ3).” EsФТşОСТr қ0Қ3 TürФ DünвКsı KüХЭür BКşФОnЭТ AУКnsı TürФ H. B., қ0Ққ. Çoban ve Kral: Siyasetnamelerde İdeal Yönetici İmgesi, İХОЭТşТm ВКвınХКrı, İsЭКnЛЮХ. Yavuz K., 2009, Yusuf Has Hacib ve Kutadgu Bilig, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Cilt: XXXVII, s.

nest...

batman iftar saati 2021 viranşehir kaç kilometre seferberlik ne demek namaz nasıl kılınır ve hangi dualar okunur özel jimer anlamlı bayram mesajı maxoak 50.000 mah powerbank cin tırnağı nedir