2 Yeni Sonrası Toplumcu Şiir Özellikleri

İKİNCİ YENİ SONRASI TOPLUMCU ŞİİR ()

sonrası toplumcu şairler “İkinci Yeni”yi eleştirmiş, toplumcu şiiri savunmuşlardır. Toplumsal temalar ağırlık kazanmış, yeni teknik ve biçim arayışları ile dil zenginleşmiştir. Şiirlerde genel olarak güncel temalar işlenmiş, toplumsal duyarlık konusunda mesajlar verilmiştir. II. Yeni şiirinin bunalım ve yalnızlık temalarının yerini “umut, güzel günler beklentisi, mücadele, direniş” gibi temalar almıştır.

TOPLUMCULUK

Toplumda yaşayan her insanın kendisi için istediğini toplumda yaşayan herkes için ayrı ayrı istemesidir. Toplumculuk bir ilkedir, toplumun menfaatlerinin ve varlığının kişi menfaatlerinin önünde tutulması, her çeşit faaliyetin toplumun yararına olacak şekilde yürütüseafoodplus.infoculuk görüşü ikiye ayrılır: Ekonomik görüşü esas alan(mülkiyeti kabul eden) ve sosyal yapıyı temsil eden bölüm(sosyal adalet, fırsat eşitliği…)

Toplumcu Gerçekçilik:

Toplumsal olayları, aksaklıkları ve ilişkileri toplum bilimi açısından ele alarak hem gerçekçilik hem de gelişim süreci içinde irdelemektir. Marksist ideolojinin sanatçıya yansımasıdır. Sanatın toplum için olduğu savunulur. Marksist söylemle kent ve kentleşme sorunları ele alınır., halk ve işçi sınıfı anlayışı dile getirilir. Sanatta estetik kaygı duyulmaz, düşünsel boyutla sanata yaklaşılır. Bireyle toplum arasındaki çatışmayı ortadan kaldırarak bireyin gelişmesini sağlayacak bir düzeni amaçlar.

döneminde Türk şiirinde İhtilali’nden sonra yenilikler oluşmaya başlar. Ülke ve yurt sorunları tekrar gündeme gelir. Soyuttan somuta, anlamsızlıktan anlamlıya doğru bir yöneliş başlar. Düşün ve yazın alanımızda yeni bir dönem başlar. Kültür ve sanat alanında toplumsallaşma yaşanır. Sanatın işlevi, sanatçının konumu, sanatın toplum ve politikayla ilişkisi gibi kavramlar tartışma ortamı yaratır.

Sanata, Estetik Kaygılardan Çok İdeoloji Doğrultusunda Yaklaşan Devrimci Söylem, Genel Olarak Şu İzlekler Üzerinde Yoğunlaşır:

-Yerleşik düzeni eleştiri

-Sınıf anlayışı; halk ve işçi sınıfları

-Yeni bir sığınak: kadın

-Doğa ve diyalektik diriliş

-Kentleşme ve problemleri

Mevcut düzeni sorgulayan bu anlayış, gücünü anamalcı ve sömürücü düzene karşı çıkmaktan alır.

Sınıfsızlaşmış bir toplum kuruluncaya kadar bu karşı çıkış devam edecektir ve şair, vicdanını rahatsız eden nu düzeni korumaya çalışan güçlerle sürekli çatışma halinde olacaktır.

Ataol Behramoğlu, İsmet özel, Süreyya Berfe, Afşar Timuçin, Turgay Gönenç gibi şairler “yelken” dergisi etrafında toplanıp şiirlerini yayımlar.

dönemi şiirimizde yenileşme ve özgürleşme dönemidir. Bu dönem şairleri, şiirde, dil, imge ve biçim yönünden bir yapı kurmaya çalışırlar. Çeviri eserlere ve bilimsel düşüncenin kaynaklarına yönelirler. kuşağı şairleri, çağdaş Türk şiirinin oluşumunda etkili olmuştur. Bu akımın şairleri “II. Yeni”yi eleştirmiş, toplumcu şiiri savunmuşlardır. İsmet Özel ve Ataol Behramoğlu’nun yıllarında çıkardıkları HALKIN DOSTLARI dergisi de bu anlayışın bir parçası olmuştur. Bu dönemde II. Yeni etkisinden sıyrılarak düşünce yapılarını oluşturmaya çalışan şairler arasında kemal Özer, Hilmi Yavuz, Özdemir İnce de sayılabilir.

İSMET ÖZEL(…)

Bir süre Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde öğrenim gördükten sonra, Hacettepe Üniversitesi Fransız Dili ve Edebiyatı’ndan mezun oldu. 18 yıl Devlet Konservatuarı’nda Fransızca okutmanlığı yaptı.

Şiir hayatına İkinci yeni akımının şiir estetiğiyle başlamış; şiirlerindeki imgeleri lirik bir tarzla dile getirmiştir. Ataol B. İle halkın Dostları dergisini çıkarır. Şiirlerini ve yazılarını dönemin önemli dergileri olan “Devinim, Papirüs, Yeni Dergi, Diriliş, Mavera, Dergah”ta yayımlar.

yılında büyük yankılar uyandıran ikinci kitabı Evet İsyan’da topladığı şiirleriyle sonrası toplumcu şiirimizin önde gelen şairlerinden olmuştur. ’e kadar Marksist görüşle şiirlerini oluşturmuş; Amentü şiiriyle İslami söyleme yönelmiş; mistik bir görüşü benimsemiştir. İnsanların temel sorunu olan yabancılaşma, başkaldırı, bunaltı ve özgürlük gibi sorunlar şiirlerinin temasını oluşturmuştur. Sınırları ihlal edilen modern insan adına dünyaya başkaldırmıştır.

Şiir:

Geceleyin Bir Koşu,

Evet İsyan,

Cinayetler Kitabı,

Celladıma Gülümserken,

Erbain,

Bir Yusuf Masalı,

Of Not Being A Jew

Deneme, Söyleşi, Mektup:

Üç Mesele,

Şiir Okuma Kılavuzu,

Zor Zamanda Konuşmak,

Taşları Yemek Yasak,

Bakanlar ve Görenler,

Faydasız Yazılar,

Surat Asmak Hakkımız,

Tehdit Değil Teklif,

Waldo Sen Neden Burada Değilsin?,

Cuma Mektupları,

Neyi Kaybettiğini Hatırla,

Genç Bir Şairden Genç Bir Şaire Mektuplar,

Tavşanın Randevusu,

Kırk Hadis,

Henry Sen Neden Buradasın?,

Kalın Türk,

Çenebazlık

Şairin Devriye Nöbeti (6 kitap)

ATAOL BEHRAMOĞLU(…)

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Rus Dili ve Edebiyatı bölümünü bitirdi. . 'te kardeşi Nihat Behramoğlu'yla birlikte "Militan" dergisini kurdu. Gençlik dönemi şiirlerinde Orhan Veli, Attilâ İlhan ve İkinci Yeni şiirinin ortak özellikleri etkin. Gerçek şiir kimliği arasında Papirüs, Şiir Sanatı, Yeni Gerçek, Yeni Dergi ve Halkın Dostları'nda çıkan şiirleriyle oluştu. Bu şiirlerde toplumcu, etkin bir edebiyat anlayışının örnekleri yer aldı.

Üniversite yıllarında “Ataol Gürus” takma adıyla mahalli gazete ve dergilerde yayımlanan şiirleriyle tanınmıştır. İmgeci şiir anlayışından toplumcu şiire geçerek siyasal düşünceleri de şiirlerinde eritmiştir. Halkın Dostları dergisini ismet Özel’le çıkarmıştır. Rus edebiyatından birçok eseri Türkçeye çevirmiş; Asya, Afrika Yazarlar Birliği Lotus Ödülü’nü almıştır.

Şiirleri:

Bebeklerin Ulusu Yok()

Bir Gün Mutlaka-Toplu Şiirler I()

Yaşadıklarımdan Öğrendiğim Bir Şey Var-Toplu Şiirler II ()

Kızıma Mektuplar- Toplu Şiirler III()

Sevgilimsin ()

Aşk İki Kişiliktir()

Yeni Aşka Gazel()

İki Ağıt()

Beyaz İpek Gibi Yağdı Kar ()

Okyanusla İlk Karşılaşma()

Hayata Uzun Veda()

Beyaz İpek Gibi Yağdı Kar ()

Deneme-İnceleme

Yaşayan Bir Şiir (),eklerle yeni basım

Şiirin Dili-Anadil (),eklerle yeni basım

Utanıyorum ()

Mekanik Gözyaşları ()

Nazım’a Bir Güz Çelengi (),eklerle yeni basım: Nazım Hikmet-Tabu ve Efsane()

İki Ateş Arasında ()

Kimliğim İnsan()

Başka Bir Açı()

Gerçeklik Duygusunun Kaybolması()

Rus Edebiyatı Yazıları ()

Rus Edebiyatında Puşkin Gerçekçiliği()

Kendin Olmak ya da Olmamak()

Yeni Ortaçağın Saldırısı ()

Biriciktir Aşk()

Rus Edebiyatının Öğrettiği()

Sivil Darbe()

Benim Prens Adalarım(

Anı:

Aziz Nesinli Anılar ()

Gezi:

Başka Gökler Altında (),eklerle yeni basım

Yurdu Teninde Duymak()

Oyun:

Lozan()

Mektup:

Genç Bir Şairden Genç Bir Şaire Mektuplar(İ.Özel'le mektupları,)

Şiirin Kanadında Mektuplar(seafoodplus.infoaş'la mektupları,)

Çocuk Kitapları

Yiğitler Yiğiti ve Uçan At Masalı(şiir-masal)

Dünya Halk Masalları(çeviri-uyarlama)

Düşler Kuruyorum (kitapta bölüm)

seafoodplus.infoşçenko-Lastik Papuçlar(çeviri)

Antoloji:

Büyük Türk Şiiri Antolojisi (2 cilt)

Dünya Şiiri Antolojisi ( 4 cilt, Özdemir İnce ile)

Çağdaş Bulgar Şiiri Antolojisi (,Özdemir İnce ile)

Çağdaş Rus Şiiri Antolojisi

Uçur Diye, Ey Aşk(Tematik Aşk Şiirleri,)

SÜREYYA BERFE(…)

Asıl adı, Hikmet Süreyya Kanıpak. Önceleri İkinci Yeni akımı içinde yer aldıysa da, sonradan halk şiirinin yolundan giden başka arayışlara yöneldi. kuşağı şairleri arasında sayıldı.

Çocuk kitapları da yazan Berfe, aralarında 'da aldığı ve tanınmasını sağlayan Türkiye Milli Talebe Federasyonu

Kültür Yarışması Şiir Dalı Birincilik Ödülünün(Kasaba şiiri ile) de bulunduğu çeşitli ödüller aldı. Ayrıca metin yazarlığı yapmaktadır.

Hepsi O Kadar adlı şiiri, Ece Ülker ve Vedat Sakman tarafından bestelendi.

Şiir:

Gün Ola… ,

Savrulan,

Hayat ile Şiir,

Ufkun Dışında,

Şiir Çalışmaları,

Ruhumun,

Kalfa,

Nâbiga,

Seni Seviyorum,

Foklar Söyledi Ben Yazdım,

Çıkrık.

Çocukkitapları:

İlkokullar İçin Matematik,

Çocukça, Eksik Alfabe

REFİK DURBAŞ()

İlk şiiri İzmir'de Ege Ekspres gazetisinin sanat sayfalarında yayınlandı. Devinim, Gösteri, Sanat Olayı, Soyut, Papirüs gibi dergilerdeki şiirleriyle dikkat çekti. Arkadaşlarıyla birlikte arasında "Evrim" dergisini, 'de de "Alan 67" dergisini yayınladı. 'de ilk şiirlerini Kuş Tufanı adlı şiir kitabında topladı. İkinci Yeni esintisi ile başladığı şiir yaşamı, zamanla toplumcu yönelim kazandı. Kendine özgü dili ve benzetmeleriyle, baştan beri tavrını ve varlığını keskinleştiren, anlam kadar biçime de önem veren şiirler yazdı. Çarşıların, işçi kızların, pazar yerlerinin, çay evlerinin dünyasını yansıtan şair olarak tanındı. Şiirinde günlük konuşma dili içine ustaca serpiştirilmiş eski sözcükler de kullandı.

Şiir:

Kuş Tufanı (),Hücremde Ayışığı,

Çırak Aranıyor,

Çaylar Şirketten,

Nereye Uçar Gökyüzü,

Siyah Bir Acıda,

Bir Umuttan Bir Sevinçten,

Meçhul Bir Aşk,

Adresi Uçurum,

Geçti mi Geçen Günler,

Menzil,

Kimse Hatırlamıyor Nereye Uçar Gökyüzü,

İki Sevda Arasında Kara Sevda,

Tilki Tilki Saat Kaç,

Düşler Şairi,

İstanbul Hatırası

Çocuk:

Yedi İklim,

Dört Bucak,

Kırmızı Kanatlı Kartal,

Denizler Sincabı

CAN YÜCEL ()

Dünyaca tanınan modern Türk şair. Kullandığı kaba ama samimi dil ile Türk şiirinde farklı bir tarz yaratmıştır. Eski Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel’in oğludur. yılında, yakın dostu Gazi Yaşargil ile birlikte yurtdışı eğitim bursu kazandığı halde, babası, dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel'in " Bakan, kendi oğluna torpil yaptı derler" diyerek engellemesi nedeniyle yurtdışına gidemedi. Ankara ve Cambridge üniversitelerinde Latince ve Yunanca okudu. Çeşitli elçiliklerde çevirmenlik, Londra’da BBC’nin Türkçe bölümünde spikerlik yaptı.

Askerliğini Kore’de yaptı. ’de Türkiye’ye döndükten sonra bir süre Bodrum ve Marmaris'te turist rehberi olarak çalıştı. Ardından bağımsız çevirmen ve şair olarak yaşamını İstanbul’da sürdürdü. yılında Güler Yücel ile evlendi. Bu evlilikten iki kızı (Güzel ve Su) ve bir oğlu (Hasan) oldu. Son yıllarında Eski Datça’ya yerleşti ve her hafta Leman, her ay Öküz dergilerinde yazıları ve şiirleri yayımlandı.

12 Mart döneminde Che Guevara ve Mao'dan çeviriler yaptığı gerekçesiyle 15 yıl hapse mahkûm oldu. ’de çıkarılan genel afla dışarı çıktı. Dışarı çıkışının ardından hapiste yazdığı Bir Siyasinin Şiirleri adlı kitabını yayımladı. 12 Eylül sonrasında müstehcen olduğu iddiasıyla "Rengahenk" adlı kitabı toplatıldı. 'de İngiltere'deyken, yılından kalma, Latin harfleriyle taş baskısı olarak basılmış bir Türkçe dilbilgisi kitabı bulması geniş yankı uyandırdı.

Şiirlerinde argo ve müstehcen sözlere çok sık yer veren, bu nedenle zaman zaman dikkatleri üzerine çekip koğuşturmaya uğrayan Yücel, ilk şiirlerini yılında `Yazma` adlı kitapta toplamıştır

Can Yücel, taşlama ve toplumsal duyarlılığın ağır bastığı şiirlerinde, yalın dili ve buluşları ile dikkati çekti. Can Yücel'in ilham kaynakları ve şiirlerinin konuları; doğa, insanlar, olaylar, kavramlar, heyecanlar, duyumlar ve duygulardır. Şiirlerinin çoğunda sevdiği insanlar vardır. Can Yücel ayrıca Lorca, Shakespeare, Brecht gibi ünlü yazarların oyunlarından çeviriler yaptı. Shakespeare çevirileri (Hamlet, Fırtına, Bir Yaz Gecesi Rüyası) aslına tam olarak bağlı kalmasa da son derece başarılıdır. Shakespeare'in ünlü 'to be or not to be' sözünü 'bir ihtimal daha var, o da ölmek mi dersin' şeklinde Türkçeleştirmiştir. 'da ilk baskısı yayımlanan 'Her Boydan' adlı kitabında dünya şairlerinin şiirlerini serbest ama çok başarılı bir biçimde Türkçeye çevirmiştir.

Şiir:

Yazma (),

Her Boydan (,

Çeviri Şiirler),

Sevgi Duvarı (),

Bir Siyasinin Şiirleri (),

Ölüm ve Oğlum (),

Şiir Alayı (, ilk dört şiir kitabı),

Rengâhenk (),

Gökyokuş (),

Canfeda (),

Çok Bi Çocuk (),

Kısa Devre (),

Kuzgunun Yavrusu (),

Güle Güle-Seslerin Sessizliği ()

Gezintiler (),

Maaile (),

Seke Seke (),

Alavara (),

Mekânım Datça Olsun ()

Düzyazı:

Düzünden, Ve Can’dan Yazılar

NİHAT BEHRAM(…)

'te ağabeyi Ataol Behramoğlu ile birlikte Militan dergisini ve 'da Yılmaz Güney ile birlikte Halkın Dostları dergisini çıkardı. 'de çıkardığı ilk şiir kitabı olan Hayatımız Üstüne Şiirler kitabı yasaklandı ve yazdıklarından ötürü 12 Mart Dönemi'nde iki yıl askeri cezaevinde tutuklu olarak yattı.

Şiir:

Hayatımız Üstüne Şiirler,

Fırtınayla Borayla Denenmiş Arkadaşlıklar,

Dövüşe Dövüşe Yürünecek,

Hayatı Tutuşturan Acılar,

Irmak Boylarında Turaç Seslerinde,

Savrulmuş Bir Ömrün Günlerinde,

Ay Işığı Yana Yana ,

Yine de Gülümseyerek,

Cenk Çeşitlemeleri, Kundak,

Ölülerimiz, Ayaklanma Çağrısı,

Ya Osmanlıya Dönüş Ya Sosyalist Cumhuriyet Mitingi ()

Roman:

Gurbet ()

Lanetli Ömrün Kırlangıçları ()

Kız Ali ()

Çocukkitabı:

Kuyruğu Zilli Tilki ()

Göğsü Kınalı Serçe ()

Anı:

Darağacında Üç Fidan ()

Ser Verip Sır Vermeyen Bir Yiğit ()

AHMED ARİF()

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü’nde okudu. kendine has lirizmi ve hayal gücüyle Türk edebiyatındaki yerini aldı. Türkçeyi en iyi kullanan şairlerdendir. Şiirlerinde hep ezilen insandan yana oldu ve ezilenlerin kardeşliğine vurgu yaptı. Şiirlerinin toplandığı tek kitabı Hasretinden Prangalar Eskittim 'de yayınlandı. Türkiye'de en çok basılan kitaplar listesindedir. Şiirlerinin çoğu bestelenmiştir. Ayrıca vefatından sonra Yurdum Benim Şahdamarım isimli eseri yayımlanmıştır.

KEMAL ÖZER()

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde Türk Dili ve Edebiyatı okudu. Yazıları, henüz öğrenciyken yayımlanmaya başladı. Üniversiteden arkadaşlarıyla birlikte, – yılları arasında a dergisi’ni çıkardı. Şiir Sanatı dergisini – yılları arasında yayınladı. ’den itibaren yayımlanmaya başlanan Yeni a Dergisi’nin kurucuları arasında bulundu. İlk dönemlerinde İkinci Yeni Hareketi içinde yer aldı. Daha sonra “toplumcu gerçekçi”ler arsında yer aldı.

Şiir:

Gül Yordamı,

Ölü Bir Yaz,

Tutsak Kan,

Kavganın Yüreği,

Yaşadığımız Günlerin Şiirleri,

Sen de Katılmalısın Yaşamı Savunmaya,

Geceye Karşı Söylenmiştir,

Kimlikleriniz Lütfen, Araya Giren Görüntüler,

Sınırlamıyor Beni Sevda,

İnsan Yüzünün Tarihinden Bir Cümle,

Bir Adı Gurbet,

Onların Sesleriyle Bir Kez Daha,

Sevdalı Buluşma

Çağdaş ve Boyun Eğmeyen,

XX. Yüzyıldan Duvar Kabartmaları ()

Öykü:

Baba ile Kız ()

Deneme:

Umut Edebiyatı Yedi Canlıdır,

Acı Şölen,

Gün Olur Söze Yazılır,

Yaşadığımız Günlerin Yazıları

“Benim Ellerimi Al, Benim Gözlerimi Kullan”,

Bendeki Görüntüler,

Şiiri Sorgulayan Yazılar

Anı:

İkinci Yeni’den Toplumcu Şiire

Gezi:

Güldeki Şafak ,

Düşmanı Kardeş Yapmak

Günlük:

Tanık Günler,

Gölgeden Güneşe,

Çocuk kitapları:

Nasrettin Hoca,

Tatil Köyünün Çocukları,

Trenler Ne Güzeldir,

Dünya Onlarla Daha Güzel,

Şiirlerle Ezop Masalları,

Çiçek Dürbünü, Şiirlerle Andersen Masalları,

Sinemayı Seven Çocuk,

Sorulardan Bir Gökkuşağı,

Güneş Arkasına Baktı,

Derleme:

Dünden Bugüne Türk Şiiri (Asım Bezirci’yle, )

ARİF DAMAR ()

Şiir yazmaya orta birinci sınıf öğrencisi iken başladı. Bir müddet Arif 'Barikat' takma ismiyle toplumsal gerçekçi anlayışta şiirler yazdı. yılında "İstanbul Bulutu" adlı kitabıyla Yeditepe Şiir Armağanı'nı Cemal Süreyya ile birlikte aldı. Sonraları İkinci Yeni şairlerinin yanında, imgeye ağırlık veren bir şair olarak göründü. yılında Melih Cevdet Anday ile ortak imza attığı "Yağmurlu Sokak" adlı romanı yayımladı.

Şiir:

Günden Güne,

İstanbul Bulutu (),

Kedi Aklı (),

Saat Sekizi Geç Vurdu (),

Seslerin Ayak Sesleri (),

Alıcı Kuşu Kardeşliğin (),

Ölüm Yok ki (),

Ay Ayakta Değildi (),

Acı Ertelenirken (),

Yoksulduk Dünyayı Sevdik (),

Eski Yağmurları Dinliyordum ()

ÖZDEMİR İNCE()

Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü Fransızca Bölümü’nü bitirdi. İlk şiiri 'te "Kaynak" dergisinde yayınlandı. Pazar Postası, Türk Dili, a, Değişim, Dost, Şiir Sanatı, Papirüs, Soyut, Türkiye Yazıları, Milliyet Sanat, Yusufçuk, Adam Sanat gibi dergilerde yayınlanan şiirleriyle tanındı. Şiir üzerine kuramsal yazılar ve değişik konularda denemeler, eleştire

Şiir:

Kargı,

Tutanaklar,

Kiraz Zamanı,

Karşı Yazgı,

Rüzgara Yazılıdır,

Elmanın Tarihi,

Yedi Deryalar Geçsen Siyasetname,

Zorba ve Ozan,

Başak ile Terazi,

Burçlar Kuşağı,

Can Yelekleri Tavandadır,

Yazın Sesi,

Uykusuzluk Evren Ağacı,

Ot Hızı

Denemeler ve Siyasi Yazılar:

Şiir ve Gerçeklik,

Tabula Rasa

Seçki:

Bulgar Şiiri Antolojisi,

Çağdaş Bulgar Şiiri Antolojisi(Ataol Behramoğlu ile birlikte),

Genç Bulgar Şiiri (F. Erdinç ile birlikte),

Dünya Şiiri Antolojisi(Ataol Behramoğlu ile birlikte)

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:

İKİNCİ YENİ ŞİİRİ

SINIF İKİNCİ YENİ ŞİİR ANLAYIŞI SLAYTI

SINIF TOPLUMCU ŞİİR ANLAYIŞI SLAYTI

SERBEST VEZİN VE TOPLUMCU ŞİİR

Toplumcu Gerçekçilik