Ayak Tarak Kemiği Kırığı Alçı Sonrası
KIRIK VE ÇIKIK SONRASI
Kırık, kemiğin çeşitli sebeplerden dolayı yapısal bütünlüğünün bozulmasıdır. Kırık meydana geldiği zaman bazı belirtiler ortaya çıkabilir.
Bunlar;
-Bölgenin hareket edilmesi ile artan yoğun ağrı,
-Şekil bozukluğu,
-Bölgede ödem ve kanama sonucu morarma,
-İşlev kaybı,
-Hareketlerde kısıtlama,
-Şişlik.
Alçı Çıktıktan Sonra uzun süren alçı uygulamalarında kemik ve kaslar uzun süre hareketsiz kaldığı için zamanla tembelleşir ve zayıflar. Alçı çıkarıldıktan sonra bazı şikayetlerin görülmesi normaldir. Hareketsizlik ve kullanmama kemiğin zayıflamasına yol açar. En kısa zamanda Fizik tedaviye başlanması gerekir. Bu sayede kırık, iyileşme sürecinde tam fonksiyon için gereken eklem hareket açıklığı ve kas gücü büyük oranda sağlanabilir. Özellikle eklemi ilgilendiren kırık veya bağ ameliyatlarından 24 - 48 saat sonra devamlı pasif hareket cihazları ile harekete başlanmaktadır. Ağrı azalır azalmaz etkin ve sürekli fizyoterapiye devam edilir. Eklemi ilgilendirmeyen kırıklarda da kas gücünü devam ettirici, çevre eklem hareketlerini koruyucu fizyoterapiye hemen başlanabilir. Uzun süreli alçı uygulaması gerektiren hastalarda alçı içinde kalan kasların gücünü manuel kuvvetlendirme yaparak alçı sonrası normal aktiviteye dönüş süresini ciddi biçimde kısaltabiliriz. Zayıflayan kasların kuvvetlendirilmesi manuel olarak yapılabildiği gibi, kum torbası veya esnek olan dirençli lastiklerle yapılabilir. Kuvvetlendirmede uygulanan direnç ve ağırlıkların şiddeti tedrici olarak arttırılmalı ve hastada ek bir komplikasyon yaratılmamalıdır.
Eklemde meydana gelen kısıtlılıklarda (limitasyon) ise başta germe olmak üzere Avrupa’da çok kullanılan ve son yıllarda ülkemizde de uygulanmaya başlanan manuel terapi yöntemleri vardır. Bu yöntemler eklemi mobilize etmeye ve limitasyonları açmaya yarar. Çok tercih edilme sebepleri genelde ağrısız ve çabuk sonuca ulaştırabilmeleridir.
Dolaşımı aktivite etmek için de fizik tedavi uygulamaları kullanılır Tedavi duruma göre ay arası devam eder. Şartlar ne olursa olsun tedavi sürecine hastanın aktif katılımı çok önemlidir ve tedavi süresince kurallara ve ev programlarına uyulmalıdır. Gereken fizik tedaviyi görmediği ve egzersizleri yapmadığı takdirde eklem hareket kısıtlığı mutlaka olacaktır.
Bununla birlikte her alçı sonrası yukarıdaki tablonun yaşanmadığını, ihtiyaçların ve uygulamaların kişiden kişiye değiştiğini ve tedavinin mutlaka uzman hekim tarafından kişiye özel planlanması gerektiği unutulmamalıdır.
Ayakta meydana gelen travma sonrasında 26 kemikten herhangi birinde kırık gelişebilir. Travma yeri ve şiddetine bağlı olarak hangi kemikte kırık olduğu belirlenir. Yüksekten düşme vakalarında daha çok talus ( aşık kemiği ) ve kalkaneus ( topuk kemiği ) etkilenir ve hastada kalıcı problemlere neden olabilir. Direkt çarpmalarda parmaklar, ezilme yaralanmalarında ve burkulmalarda tarak kemikleri kırılabilir. Yüksek enerjili travmalarda daha fazla ağrı ve dolaşımı bozabilme etkisine sahip çıkıklar, kırıklara eşlik edebilir.
Travma sebepli kırıklar dışında, ağır spor yapanlar, askerler ve bazende çok ayakta duran kadınlarda kendiliğinden oluşan ayak ağrılarının altından stres kırıkları çıkabilir. Stres kırıkları, direkt travma olmaksızın mikrotravmalar sonucu oluşan ayrışmamış kemik kırıklarıdır.
Şikayet
Travma yeri ve şiddeti doğrultusunda ayakta ağrı, şişlik, morluk ve deforme görünüm oluşabilir.
Muayene
Hastadan alınan bilgiler ve şikayet doğrultusunda ayak yapısı incelenerek, şişlik ve morluklar değerlendirilir. Kırıktan şüphe edilen bölge, hastaya çok ağrı vermeden dikkatli bir şekilde, el ile muayene edilir. Ayak kırıklarının dolaşımı bozabilme etkisi nedeniyle damarlar ve tırnak yatağı muayene edilerek, ayağın atardamar ve toplardamar sisteminin normal olduğu görülmelidir.
Teşhis
Teşhis için kullanılan ilk seçenek röntgendir. Bazen röntgende şüphe edilen veya tam bulgu vermeyen kırıklar için bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans istemek gerekebilir. Stres kırıklarında sintigrafi yöntemi tanı koydurucudur.
Tedavi
Erken müdahale edilmeli, iyi takip edilmeli ve hastanın ayağı yükseltilmelidir. Ayrışmamış kırıklar ve stres kırıkları alçı ile tedavi edilir. Ayrışmış kırıklar ise yerine getirme işlemi sonrası alçı ile sarılabilir veya travma şiddeti doğrultusunda ameliyat gerekebilir. Ayak ağrılarının giderilmesi ve yürümenin sağlanabilmesi için doğru ve zamanında tedavi gerekmektedir. Alçı tedavileri genellikle 4 ile 6 hafta arasında değişkenlik gösterirken, topuk kırıklarında daha uzun süreli tedavi gerekebilir. Genel olarak monash.pw sonrasında şikayetler gerilemesine rağmen tedavinin her aşamasında kontrole ihtiyaç vardır. Hasta-doktor iletişiminin ön planda olduğu tedavi yöntemlerinden biridir. Alçı çıkarma sonrası sorunlar çözülmeyebilir, hastalar hemen basmakta sorun yaşayabilir, alçı tedavisine bağlı kemik erimeleri gelişebilir ve ek tedavilere ihtiyaç duyulabilir.
Stres Kırıkları
Stres Kırıkları Nedir, En Çok Nerede ve Kimlerde Görülür?
Stres kırıkları; ilgili kemiklerin potansiyelinden fazla güce maruz kalması sonucunda oluşan kırıklardır. Kol ve bacakların yanı sıra aynı zamanda omurga ve kaburga kemiklerinde de sıklıkla görülmektedir.
Stres kırıkları yetmezlik ve yorgunluk kırıkları olarak iki farklı grupta incelenmektedir. Aşırı yüklenme sonucunda sağlıklı kemikler yaşanan kırıklar yorgunluk kırıkları olarak adlandırılırken, direnci azalmış kemiklerde oluşan kırıklar ise yetmezlik kırıkları olarak tanımlanmaktadır.
Yapılan araştırmalar sonucunda stres kırıklarının en çok görüldüğü bölge ayak tarak kemikleridir.
Stres Kırıkları Neden Olur?
Stres kırıklarının oluşum nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilmektedir;
- Yanlış ayakkabı seçimi
- Zorlanma
- Aşırı spor
- Ayak deformiteleri
- Topuklu ayakkabı giyme
- Menopoz
- Kemik erimesi
Yorgunluk kırıkları; sporcularda, gençlerde, askerlerde, dansçılarda görülmektedir. Yetmezlik kırıkları ise; osteoporoz, osteomalazi, hiperparatiroidi gibi problemler yaşayan kişilerde ve uzun süre kortizon içeren ilaç kullanan kişilerde görülmektedir.
Stres Kırıkları Belirtileri Nelerdir?
Stres kırıklarının açığa çıkardığı belirtiler genellikle incinme ile karıştırılmaktadır. Bu nedenle pek çok hasta uzun süre doktora başvurmayı erteleyebilmektedir. Ağrı hissinin yanı sıra kırığın oluştuğu bölgede oluşan şişlik de stres kırıklarının belirtileri arasındadır.
Stres kırıkları sonucunda gelişen ağrı hissi genellikle geceleri şiddetlenmektedir. Pelvik bölgesinde oluşan stres kırıkları ise kasık ve bel bölgesinde ağrı hissine neden olmaktadır.
Stres Kırıkları Teşhis Nasıl Koyulur?
Stres kırıklarının teşhisinde ayrıntılı bir fizik muayene ve röntgen değerlendirmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Aynı zamanda bilgisayarlı tomografi ve MR gibi uygulamaların yanı sıra kemik yoğunluğu ölçümleri de uygulanmaktadır.
Stres Kırıkları Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
Stres kırıklarında başlıca tedavi yöntemi istirahattir. İlgili bölgenin dinlendirilmesi, herhangi bir güce maruz bırakılmaması gerekmektedir. Aynı zamanda bu süreçte buz kompresi yapılması da önerilmektedir. Ayakta oluşan stres kırıklarında dinlenme sürecinde koltuk değneği kullanılması ve ayakkabı kullanımına özen gösterilmesi gerekmektedir.
İstirahat sürecinin yanı sıra stres kırıklarının açığa çıkardığı ağrının kontrol edilmesi amacıyla doktorun önerdiği ağrı kesici ilaçların kullanımı aksatılmamalıdır. Bunun yanışı ödem söktürücü ilaçlar da kullanılabilmektedir.
Kırık yaşanan bölgenin koruma altına alınması amacı ile alçı uygulaması da gerçekleştirilebilmektedir.
Stres Kırıklarında Fizik Tedavi
Fizik tedavi yöntemi ile stres kırıkları tedavi edilebilmektedir. Gerek su terapileri gerekse de basınç uygulamaları ile kırık oluşumu tamir edilmektedir. Çeşitli egzersizler ile ilgili kemiğin güçlenmesi sağlanmaktadır.
Stres Kırıklarında ESWT Tedavisi
ESWT tedavisi ses dalgaları ile tedavi disiplinine dayanmaktadır. Bu yöntem ile kırığın hızlı bir şekilde iyileştirilmesi amaçlanmaktadır.
Stres Kırıklarında PRP Tedavisi
PRP tedavisi kişinin kendi kanından elde edilen trombositlerin enjekte edilmesi disiplinine dayanan PRP tedavisi ile kemik dokunun kendi kendine iyileşmesi sağlanmaktadır.
Stres Kırıklarına Ameliyat
Cerrahi dışı tedavi yöntemlerinin fayda sağlamadığı durumlarda cerrahi yöntemlere başvurulmaktadır. Bu süreçte kırılan kemik doku temizlenmekte, gerektiği durumlarda vidalama işlemleri yapılmaktadır.
Kemik kırıklarının iyileşme süreci kırılan kemiğin durumu, konumu ve hastanın kemik ölçüm değerlerine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Bu süreçte hastanın bağışıklık sistemini güçlü tutması, ideal kilosunu koruması ve aynı zamanda fizyolojik açıdan zorlanmaması gerekmektedir.
Stres kırıklarının tekrarlanmaması için ise aşağıdaki maddelere dikkat edilmesi önerilmektedir;
- Kemiklerin güçlendirilmesi gerekmektedir. (Güneş ışığından faydalanılabilir)
- Uzun süre ayakta durulmamalıdır
- Kalsiyumdan zengin besinler tüketilmelidir
- Alkol ve sigara kullanımı bırakılmalıdır.
- Fiziksel aktivite sırasında ağrı hissedilmesi durumunda hemen durulmalıdır.
- Uzun süre kortizonlu ilaç kullanımında ortopedi uzmanına başvurulmalıdır.
- Vücuttaki ödem atılmalıdır.