A&#;ac&#;n&#;n görünü&#;ü ve kokusuyla dikkatleri üzerine çeken &#;&#;DE, kendine has tad&#;yla da ilgiyi hak ediyor. Birçok farkl&#; kullan&#;m &#;ekli olan i&#;denin yararlar&#; da oldukça fazlad&#;r. A&#;&#;zda b&#;rakt&#;&#;&#; hafif mayho&#; tad&#;yla ad&#;ndan söz ettiren i&#;de meyvesi, vitamin aç&#;s&#;ndan da oldukça zengindir. Taze olarak yemenin yan&#; s&#;ra, reçelini ya da kompostosunu da yaparak kahvalt&#; ve ak&#;am yeme&#;i sofralar&#;na zenginlik katabilirsiniz.
Besin de&#;eriyle öne ç&#;kan i&#;deyle yeni tan&#;&#;t&#;ysan&#;z, bu meyvenin tad&#; ilk ba&#;larda biraz de&#;i&#;ik gelebilir. E&#;er özgün aromas&#;na ve k&#;vam&#;na al&#;&#;&#;rsan&#;z en sevdi&#;iniz meyveler aras&#;na rahatl&#;kla girecektir.
&#;&#;de Nedir? Çe&#;itleri Nelerdir?
&#;&#;de, oval ve kabuklu meyvelere sahip bir bitki türüdür. &#;&#;de bitkisi, ülkemizin karasal iklime sahip bölgelerinde s&#;kl&#;kla yeti&#;tirilmektedir. &#;&#;de rengi, sar&#; ve kahverengi tonlar&#;ndad&#;r ve a&#;ac&#; da k&#;&#;&#;n yapraklar&#;n&#; döker.
&#;&#;de kelimesinin anlam&#; konusunda net bir bilgi yoktur. Dünyan&#;n birçok yerinde yeti&#;en bu bitkinin bilimsel cins ad&#; Elaeagnus’ tur. Elaeagnaceae familyas&#; içerisinde yer alan bu bitkinin de&#;i&#;ik çe&#;itleri vard&#;r. En yayg&#;n türlerinden birisi ku&#; i&#;desidir. K&#;rm&#;z&#; i&#;de ve japon i&#;desi gibi birçok alt türü de mevcuttur.
Güzel kokmas&#;yla ünlü olan bitkiden i&#;de esans&#; ya da i&#;de parfümü yap&#;labilmektedir. &#;&#;de kokulu parfüm, bu bitkinin enfes kokusunu bilen herkesin sevece&#;i özgün bir aromaya sahiptir. &#;&#;de çiçe&#;i kokusu kadar görüntüsü ile de be&#;eni toplamaktad&#;r. Yararl&#; yönleriyle göz dolduran i&#;de a&#;ac&#; hikayesi ile de ad&#;ndan söz ettirir. Zor ko&#;ullara ba&#;ar&#;l&#; bir &#;ekilde adapte olabilen i&#;de, güzelli&#;i ile de bahçelere renk katar.
&#;&#;de A&#;açlar&#; Nerede Yeti&#;ir? Özellikleri Nelerdir?
&#;&#;de a&#;ac&#;, kökünde azot depolayabilme özelli&#;ine sahip oldu&#;undan verimsiz topraklarda da yeti&#;ebilir. &#;&#;de a&#;ac&#; özellikleri aras&#;nda kurakl&#;&#;a dayan&#;kl&#; olmas&#; da ilk s&#;ralarda yer al&#;r. Bu özelli&#;i dolay&#;s&#;yla erozyonla mücadele edilen alanlarda dikimi yap&#;lmaktad&#;r. &#;&#;de a&#;ac&#; çiçe&#;i ve ho&#; kokusu nedeniyle s&#;kl&#;kla bahçe kenarlar&#;na dikilmektedir.
Ülkemizde i&#;de yeti&#;tiricili&#;i genellikle &#;ç Anadolu bölgesinde gerçekle&#;tirilir. Soluk ye&#;il bir renge sahip olan yapraklar&#; oldukça güzel bir görünüm ortaya ç&#;kar&#;r. Birçok hava ko&#;uluna uyum sa&#;layabilen i&#;de a&#;açlar&#; yakla&#;&#;k 7 metreye kadar uzayabilir ve haziran ay&#; civar&#;nda çiçek açan i&#;delerin yapraklar&#; ye&#;il renklerini muhafaza edebilir. &#;&#;de, güzel kokusu ve sa&#;l&#;&#;a faydas&#;n&#;n yan&#;nda estetik görünümüyle de oldukça ünlü bir bitkidir.
&#;&#;de yeti&#;tiricili&#;i, i&#;de a&#;ac&#; fidan&#; ya da i&#;de tohumu ile yap&#;labilir. Tohumla yeti&#;tiricilik için tohumlara uygun &#;ekilde katlama i&#;lemi gerçekle&#;tirilir. Katlanan tohumlar ise ilkbahar mevsiminde ekilir. &#;&#;de k&#;rsal alanlarda kendili&#;inden de yeti&#;ebilir.
&#;&#;de meyvesi olgunla&#;&#;nca d&#;&#; taraf&#;ndaki kabuk toprak rengini al&#;r. Bu evrede olgunla&#;ma sürecini tamamlayan meyve yenilebilir hale gelir. &#;&#;de a&#;ac&#;n&#;n k&#;r&#;lm&#;&#; dallar&#;, güzel kokulu bir süs bitkisi olarak evlerdeki vazolarda suya konularak muhafaza edilebilir. &#;&#;de a&#;ac&#;n&#;n tomurcuklar&#; k&#;sa, sürgünleri dikenlidir. Çal&#; &#;eklinde türleri de olan i&#;de a&#;ac&#; pek uzun ömürlü bir a&#;aç de&#;ildir. &#;lkbahar sonlar&#;nda çiçeklenen i&#;de a&#;ac&#;n&#;n yaz ortalar&#;nda budanmas&#; yararl&#; olacakt&#;r.
&#;&#;denin Faydalar&#; Nelerdir?
&#;&#;denin faydalar&#; aras&#;nda en fazla bilineni böbrek rahats&#;zl&#;klar&#;n&#; gidermeye yard&#;mc&#; olmas&#;d&#;r. &#;&#;de, böbre&#;in ideal biçimde çal&#;&#;abilmesine destek sa&#;lar.
&#;&#;de tüketiminin a&#;z&#; ve di&#; sa&#;l&#;&#;&#; aç&#;s&#;ndan da yararl&#; oldu&#;u belirtilmektedir.
&#;&#;de hurmas&#; asl&#;nda i&#;de meyvesine verilen farkl&#; isimlerden birisidir. &#;&#;de hurmas&#;n&#;n faydalar&#; da i&#;de ile ayn&#;d&#;r. &#;&#;de çekirde&#;i ve tad&#; ile hurmaya benzedi&#;inden bazen bu isimle de an&#;l&#;r. &#;&#;de meyvesi haz&#;ms&#;zl&#;&#;a iyi gelir.
Taze i&#;de midenin rahat bir &#;ekilde çal&#;&#;mas&#;na yard&#;m eder. Mide bulant&#;lar&#;n&#;n önlenmesine katk&#; sunar. &#;&#;de gaz yapar m&#; &#;eklinde sorular&#; olanlar a&#;&#;r&#; tüketimden kaç&#;n&#;lmal&#;d&#;r zira fazla tüketilirse gaz problemlerine neden olabilmektedir.
C vitamini bak&#;m&#;ndan zengin bir meyve olan i&#;deyi k&#;&#;&#;n tüketmek bünyenin güçlenmesini sa&#;layacakt&#;r. Bu sayede so&#;uk alg&#;nl&#;&#;&#;na kar&#;&#; vücudun korunmas&#;na da destek olur.
Özellikle Uzak do&#;u ülkelerinde i&#;de kullan&#;m&#;n&#;n cilt rahats&#;zl&#;&#;&#; geçirenler için faydal&#; oldu&#;u dü&#;ünülmektedir.
S&#;kça sorulan i&#;de zay&#;flat&#;r m&#; sorusuna cevap vermek gerekirse, i&#;de ile zay&#;flama gibi bir yöntemin olmad&#;&#;&#; söylenebilir. &#;&#;de diyeti &#;eklinde bir diyet olmasa da, i&#;denin az kalori içermesi kilo almak istemeyenler taraf&#;ndan rahatça tüketilmesini sa&#;lar.
&#;&#;de hamilelere zararl&#; m&#;, i&#;de süt yapar m&#; ya da i&#;de &#;ekere iyi gelir mi benzeri sorulara cevap bulmak için uzman doktorlardan görü&#; almak gerekir. Çe&#;itli rahats&#;zl&#;klar ya da alerjik reaksiyonlar ya&#;amamak için i&#;de yemeden önce doktorunuza ba&#;vurunuz.
&#;&#;de Yapra&#;&#;n&#;n Faydalar&#; Nelerdir?
&#;&#;de yapra&#;&#; ile yap&#;lan çay&#;n öksürük gibi durumlarda rahatlat&#;c&#; bir etkisi olabilmektedir.
&#;&#;de yapra&#;&#;çay&#;n&#;n metabolizmay&#; h&#;zland&#;rd&#;&#;&#; ve ba&#;&#;rsaklarda olu&#;abilecek sorunlara kar&#;&#; vücudun daha dirençli olmas&#;n&#; sa&#;lad&#;&#;&#; dü&#;ünülmektedir.
Olumsuz etkileri önlemek için i&#;de yapra&#;&#; ya da i&#;de çay&#;n&#; tüketmeden önce doktorunuza dan&#;&#;&#;n&#;z.
&#;&#;de Suyunun Faydalar&#; Nelerdir?
&#;&#;de suyu denince genellikle meyvesinin kaynat&#;lmas&#;yla elde edilen su akla gelmektedir. &#;&#;de suyunun sindirim sistemini rahatlat&#;c&#; bir etkisi bulunmaktad&#;r.
&#;&#;de çiçe&#;i, kimi yörelerde çay &#;eklinde kullan&#;labilmektedir. &#;&#;de çiçe&#;iyle yap&#;lan çay&#;n kokusu oldukça güzeldir ve i&#;tah&#; açar.
Çe&#;itli rahats&#;zl&#;klarla kar&#;&#;la&#;mamak için, i&#;de suyu ya da i&#;de çiçe&#;i çay&#;n&#; tüketmeden önce doktorunuza dan&#;&#;&#;n&#;z.
&#;&#;de Kürü Neye Yarar?
&#;&#;de safra kesesi problemlerini azaltmaya destek oldu&#;u dü&#;ünülen bir bitki türüdür. Safra kesesi ta&#;&#; gibi sorunlar ya&#;ayanlar, i&#;de kürü benzeri do&#;al tedavileri deneyebilmektedir. &#;&#;de meyvesi sindirim sistemi için oldukça faydal&#; bir besin olsa da tedavi için yeterli de&#;ildir.
Safra kesesi sorunu ya&#;ayanlar, doktorlar taraf&#;ndan hastanelerde tedavi edilmelidir. &#;&#;de ve benzeri bitkilerin kürleri de sadece uzman doktor tavsiyesi ile kullan&#;lmal&#;d&#;r.
&#;&#;de Nas&#;l Yenir?
&#;&#;de a&#;ac&#; meyvesi taze olarak yenilebilir ve kendine has buruk bir tad&#; vard&#;r. &#;çi hafif unu and&#;ran yap&#;ya sahip oldu&#;u için yerken a&#;&#;zda farkl&#; bir his b&#;rak&#;r. Meyvesinden ya da yapraklar&#;ndan çay yap&#;labilir. Sa&#;l&#;k aç&#;s&#;ndan hem taze tüketimi hem de kurusu faydal&#;d&#;r.
Reçeli yap&#;l&#;p, özgün lezzetinin kahvalt&#;lara e&#;lik etmesi sa&#;lanabilir. Kompostosu da k&#;vam&#; ve aromas&#;yla ana yemeklere e&#;lik edecek güzel bir alternatif olacakt&#;r. Zor ko&#;ullara ayak uydurabilmek konusunda oldukça yetenekli olan i&#;de a&#;ac&#;n&#;n meyvelerinden yapraklar&#;na ve çiçeklerine kadar her unsuru kullan&#;labilmektedir.
Çiçeklerinin kokusu da oldukça sevilen i&#;de, dünyan&#;n çe&#;itli yerlerinde birçok farkl&#; &#;ekilde tüketilebilmektedir. Uzak do&#;uda yap&#;lan i&#;de sirkesi gibi örneklerin yan&#; s&#;ra i&#;de unu benzeri yenilikçi kullan&#;m &#;ekilleri de ortaya ç&#;kmaktad&#;r.
&#;&#;de Nas&#;l Saklan&#;r?
Genellikle taze olarak tüketilir ama birçok farkl&#; meyve çe&#;idi gibi kurusu da mevcuttur. &#;&#;de kurusu, temiz ve havadar bir ortamda haz&#;rlanmal&#;d&#;r. Oldukça bereketli bir meyve olan i&#;deden de&#;i&#;ik ürünler ç&#;kar&#;labilmektedir. Kokusu ve görünü&#;ü süs a&#;ac&#; olarak da tercih edilmesine olanak tan&#;r.
&#;&#;de ya&#;&#; yap&#;m&#;n&#;n yan&#; s&#;ra i&#;de çekirde&#;i ya&#;&#; da üretilebilmektedir. Kurakl&#;&#;a olan dayanakl&#;l&#;&#;&#; ile dikkat çeken i&#;de Anadolu’nun birçok kö&#;esinde kar&#;&#;n&#;za ç&#;kabilir. &#;&#;de reçeli de i&#;denin bol yeti&#;ti&#;i yörelerde s&#;kl&#;kla tüketilen bir kahvalt&#;l&#;k çe&#;ididir. Bir kilo taze meyve &#;eklindeki i&#;de fiyat&#;, yakla&#;&#;k 20 TL olabilmektedir.
Verimli verimsiz birçok toprakta yetişebilen iğde, ülkemizin çoğu bölgesinde büyütülmektedir. Böbrek hastalıklarından damar rahatsızlıklarına kadar birçok derde deva olan bu meyvenin insan vücuduna olan katkıları bir hayli fazladır. Çok zengin vitamin ve mineral kaynağı olan iğde, ayrıca meyve olmasına rağmen içerisinde yağ asitlerini bulundurmaktadır.
İğdenin Faydaları Nelerdir?
İğde böbrek hastalıklarına yakalanma riskini azaltmakta olup, aynı zamanda bu hastalıklara yakalanmış kişilerin tedavisinde etkili olmaktadır. İğdenin çiçeği ile birlikte hazırlanmış iğde çayının, böbrek taşı probleminin giderilmesine etki ettiği bilinmektedir.
İçerisinde zengince bulundurduğu C vitamini sayesinde, kış aylarında soğuklara karşı vücudumuzun direncini kaybetmemesini sağlamaktadır. Bu sayede soğuk algınlığı, grip ve diğer hastalıklardan korunmamıza yardım etmektedir.
İğde ile yapılan çayın böbrek taşı sorununa çözüm olduğu gibi, kuru öksürük gibi problemlerin de giderilmesine etkilidir.
Sindirim ve bağırsak problemleri insanların mücadele ettiği bazı sıkıntılar arasında yer almaktadır. En sık görülen ishal rahatsızlığı bazen olumsu etkiler oluşturabilmektedir. İğdenin bir diğer önemli faydalarından biri ise ishale iyi gelmesidir. İğdeyi suyun içine atarak kaynatıp içtiğinizde bu problemden kısa bir sürede kurtulabilirsiniz.
Omega 7 yağını bulunduran iğde meyvesi cilt ve saç köklerindeki hücrelerin yenilenmesine olanak sağlamaktadır.
Ayrıca antioksidan özelliği ile vücuttaki toksinleri uzaklaştırır ve kolesterol sorununa çözüm olarak damar sağlığının korunmasına yardımcı olur.
Midede şişkinlik ve hazım sorunu yaşayanlar için şifa olan iğde, sindirim sistemi için de etkisi olan bir meyvedir. Ayrıca midede gerçekleşen bir diğer sorunlardan olan mide bulantısı ve kusma gibi problemlere de iyi gelmektedir.
İğdenin kendisi kadar yaprağı da bir o kadar faydalıdır. İğde çiçeğinin suyu ateş düşürme özelliği ile bilinmektedir.
Meyve konuları konuşulduğunda iğde pek akıllara gelmese de iğdenin faydaları hakkında bilgi sahibi olanlar, bu meyvenin ne kadar önemli olduğunun farkındalardır. Tüketim bakımından da son derece kolay olan bu meyve, alınması gereken gıdalar arasında olmalıdır.
İğde Nasıl Tüketilmelidir?
İğdeyi direk meyve olarak tüketebileceğiniz gibi, iğde yapraklarından çay yaparak da yararlanabilirsiniz. Bunun dışında cilt sağlığı için macun şekilde de tüketimi oldukça yaygındır. Her ne kadar ismi duyulmasa da zamanla faydaları ve kolay tüketilebilmesi sayesinde kullanımı sıklaşmaya başlamıştır.
İğdenin bir başka kullanım şekilleri ise reçel ve komposto türleridir. Güçlü aroması sayesinde komposto yapılabilen iğde, çeşitli yerlerde un haline çevrilip kullanılmaktadır. Kür olarak da yapılan bu meyve, böbrek taşı sorunu gibi problemler için uygulanmaktadır.
İğde Hangi Hastalıkların Tedavisinde Kullanılabilir?
Mide bulantısı ve kusma gibi problemler kimi zaman can sıkıcı olabilmektedir. Eğer sık sık bu durumları yaşıyor iseniz, düzenli olarak iğde tüketerek bu sıkıntılardan kurtulabilirsiniz. İğdenin çay olarak tüketimini tercih etmeniz bu problem için daha iyi olacaktır.
Bunun dışında kuru öksürük, grip ve nezle gibi hastalıkların tedavisini hızlandırmak için iğde tüketebilirsiniz.
Ayrıca egzama gibi cilt hastalıklarına da iyi gelmektedir.
Bunun dışında kadınlarda adet ağrılarını dindirdiği gerekçesiyle adet dönemlerinde de tüketilen meyvelerden biridir. Ağrıları dindirmekte kalmayıp adetleri düzenlemede de etkili olabilmektedir.
Kimler İğde Tüketimi Yapmamalıdır?
Küçükten büyüğe iğde tüketiminin bir sakıncası yoktur. Fakat aşırı tüketiminde çoğu gıda gibi bazı yan etkileri bulunabilmektedir. Bu yan etkilerinden bazıları kabızlıktır. Bunun dışında iğde tüketiminden sonra su içilmesi önerilmektedir. İğde susuz bir meyve olduğundan dolayı ağızda kuruluk hissi oluşmasını yol açmaktadır. Aynı zamanda içeriğindeki şeker oranı bakımından makul değerlerde olan bu meyvenin şeker hastaları tarafından tüketimi dikkatli bir şekilde yapılmadır.
Bu şekilde düzenli ve bazı hususlar dikkate alınarak tüketildiğinde herhangi bir yan etkisi görülmemektedir. Çoğu hastalığın tedavi sürecini hızlandıran ve olumlu bakımdan destek olan iğdeyi, farklı bir hastalığınız varsa doktorunuza danışarak tüketmeniz sağlınızı riske atmamanız demektir.
