Arabayı Hurdaya Satmak 2018

I- GİRİŞ

tarih ve 2 nci Mükerrer sayılı Resmi Gazete (RG)’de yayımlanan sayılı Kanun’un geçici 1 inci maddesi ile kısaca “Hurda İndirimi” diye anılan uygulama yayım tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

Ancak gerek uygulamanın niteliği ve şekli ve gerekse hangi tutarda bir indirim öngöreceği konusunda anılan maddede Bakanlar Kuruluna (BK) ve İlgili Bakanlıklara yetki verilmiştir. Bu yetki ilk olarak BK tarafından 18/5/ tarihli sayılı RG’de yayımlanan 14/5/ tarihli ve / sayılı BK Kararı ile ikinci olarak Maliye Bakanlığı’nca tarihinde sayılı RG’de yayımlanan “ Sayılı Vergi Kanunları İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Geçici 1 İnci Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Genel Tebliğ” ile kullanılmıştır.

Yazının ilerleyen bölümlerinde hurda indirimi olarak adlandırılan bu uygulama sadece ihraç edilen bazı araçlar bakımından yukarıda anılan mevzuat hükümleri çerçevesinde özetlenecektir.

II- HURDA İNDİRİMİNİN UYGULANMA KOŞULLARI

Hurda indirimi teşviki diye anılan uygulamanın, araçlar ve uygulamayı yapacak olan kişiler bakımından kapsamı, yeni araç alımında terkin edilecek Özel Tüketim Vergisi (ÖTV)’nin tutarı, uygulamadan yararlanma süresi, yeni araçla ilgili düzeltme işlemleri ve verginin ödenmemesi hallerindeki sorumluluk konusunda tarihinde “monash.pw” adresinde yayımlanan “Hurda Araç Sahibi Olmanın Vergisel Çekiciliği (Aracını Hurdaya Ayıranlar Bakımından)” isimli makalemizde[1] yer alan açıklamalardan yararlanılabilecektir.

A) UYGULANMA KOŞULLARI

1. Araçların Doğrudan veya İhracatçılar Vasıtasıyla İhraç Edilmesi

tarihinde “monash.pw” adresinde yayımlanan “Hurda Araç Sahibi Olmanın Vergisel Çekiciliği (Aracını Hurdaya Ayıranlar Bakımından)” isimli makalemizin (II/A1) bölümünde belirtilen araçların (II/A.2) bölümünde belirtilen gerçek veya tüzel kişiler tarafından, doğrudan veya ihraç edeceği mala göre ilgili “İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine” üye olan, vergi numarasına sahip gerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişilik statüsüne sahip olmamakla birlikte yürürlükteki mevzuat hükümlerine istinaden hukuki tasarruf yapma yetkisi tanınan ortaklıklar vasıtasıyla ihraç edilmesi halinde, aynı cins ( G.T.İ.P. numarasında yer alan araçlardan sadece motor silindir hacmi cm³’ü geçmeyen) yeni bir aracın ilk iktisabında tahakkuk eden ÖTV’nin, yukarıda belirlenen kısmı terkin edilecektir.

Bu düzenlemeden yararlanabilmesi için eski aracın yurt dışındaki müşteriye teslim edilmek üzere T.C. Gümrük Bölgesinden çıkmış olması şarttır. Yurt dışındaki müşteri tabiri, ikametgâhı, işyeri, kanuni ve iş merkezleri yurt dışında olan alıcılar ile yurt içindeki bir işletmenin, yurt dışında faaliyet gösteren şubelerini ifade edecektir. Aracın ihraç edilmeden önce yurt dışındaki alıcı adına hareket edenlere veya bizzat alıcıya yurt içinde teslimi, ihracat sayılmayacaktır. Düzenlemeden yararlanılabilmesi için ihracatın gerçekleştirildiğinin gümrük beyannamesi ile tevsik edilmesi zorunludur.

Ayrıca, düzenleme kapsamında ihraç edilmek istenen aracın geçerli muayenesinin bulunması şarttır.

Araçların Doğrudan İhraç Edilmesine İlişkin Usul ve Esaslar

Adına kayıtlı aracını doğrudan ihraç edecek kişi, aracın yaşına göre farklı olan matbu dilekçe ile herhangi bir tescil kuruluşuna[2] başvuracak aracın ihraç edilmesinde bir sakınca olmadığına dair yazı verilmesini talep edecektir.

Tescil kuruluşunca ilgili aracın uygulama kapsamına dahil olup olmadığı, geçerli muayenesinin bulunup bulunmadığı ve yaşı tespit edilecektir. Araç, düzenleme kapsamındaki araçlardan değilse, geçerli muayenesi yoksa veya 16 yaşından daha küçük ise işlem yapılmayacaktır.

İhraç edilmek istenen aracın 16 ve daha büyük yaşta ancak modelden yeni olması halinde, tescil kaydında mülkiyeti muhafaza, rehin, haciz ve benzeri şerhler ile mükellefin motorlu taşıtlar vergisi, bu vergiye bağlı gecikme faizi, gecikme zammı, vergi cezası ve tescil plakasına kesilen idari para cezası bulunmaması kaydıyla, tescil kuruluşunca “ihraç edilmesinde sakınca bulunmadığına” dair bir “ yazı verilecektir. Ancak ihraç edilmesine engel herhangi bir takyidatın veya borcun bulunması halinde, takyidat kaldırılmadıkça ve borçlar ödenmedikçe söz konusu yazı verilmeyecektir.

Model yılı veya daha eski olan araçlar için aynı zamanda sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrası hükmünden yararlanılması da mümkün olduğundan, sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tatbik edilmiş olan hacizler dışında, üçüncü şahıslar tarafından konulmuş mülkiyeti muhafaza, rehin, haciz ve benzeri şerhlerinbulunmaması kaydıyla, tescil kuruluşunca sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi ile sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi kapsamında “ihraç edilmesinde sakınca bulunmadığı”na dair bir yazı verilecektir.

Tescil kuruluşunca verilen yazı, araca ilişkin “Motorlu Araç Tescil Belgesi”nin noter onaylı bir örneğiyle birlikte aracın ihracında gümrük idaresine ibraz edilecektir. Aracın ihracatına ilişkin gümrük beyannamesinde, ihraç edilen aracın marka, model, şasi ve motor numarası ile en son tescil plakasının yazılması zorunludur.

İlgili gümrük idaresince araç, araca ilişkin belgeler ile beyanname kontrol edilecek ve uyumlu olması halinde aracın ihracına izin verilecektir.

Aracın ihracatının gerçekleştirilmesi halinde, aracını doğrudan ihraç eden kişi tarafından dilekçe ve gümrük beyannamesinin aslı ya da gümrük idaresi veya noter onaylı bir örneği ile aracın ihraç edilmesinde sakınca bulunmadığına dair yazıyı veren tescil kuruluşuna başvurularak, aracın tescil kaydının silinmesi talep edilecektir. Bunun üzerine, tescil kuruluşunca aracın tescil kaydı silinecek ve “İhraç Nedeniyle Kayıt ve Tescili Silinmiştir” şerhi düşülen “Motorlu Araç Tescil Belgesi” araç malikine verilecektir.

Araçların İhracatçılar Vasıtasıyla İhraç Edilmesine İlişkin Usul ve Esaslar

Adlarına kayıtlı 16 ve daha büyük yaştaki araçlarını, ihracatçılar vasıtasıyla ihraç etmek isteyen gerçek veya tüzel kişilerin, bu araçlarını ihraç edeceği mala göre ilgili “İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine” üye olan, vergi numarasına sahip gerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişilik statüsüne sahip olmamakla birlikte yürürlükteki mevzuat hükümlerine istinaden hukuki tasarruf yapma yetkisi tanınan ortaklıklara teslim etmeleri ve bu kişiler tarafından araçların fiilen ihraç edilmesi halinde, hurda indirim teşvikinden yararlanmaları mümkündür.

İhracatçılara yapılan teslimin, aracın adına kayıtlı olduğu kişi ile ihracatçı arasında düzenlenen ve karşılıklı yükümlülükleri içeren, imzaları noterce onaylanmış bir “İhracat Amacıyla Araç Teslim Sözleşmesi” ile tevsik edilmesi gerekir.

Adına araç kayıtlı olan kişi, aracın zilyetliğini devretmek ve aracın ihraç edilmesinde sakınca bulunmadığına dair yazıyı ihracatçıya teslim etmekle, ihracatçı da teslim aldığı aracı ihraç etmek ve ihracata ilişkin tevsik edici belgeleri, aracın adına kayıtlı olduğu kişiye teslim etmekle yükümlüdür.

 İhracat Amacıyla Araç Teslim Sözleşmesi”nde asgari;

- Adına araç kayıtlı olan kişi tarafından, ihraç edilmek üzere ihracatçıya aracın, araca ilişkin “Motorlu Araç Tescil Belgesi”nin noter onaylı bir örneğinin ve aracın ihraç edilmesinde sakınca bulunmadığına dair yazının teslim edileceğinin,

- İhracatçı tarafından, teslim alınan aracın, aracın ihraç edilmesinde sakınca bulunmadığına dair yazının düzenlendiği tarihten itibaren üç ay içinde ihraç edileceğinin ve buna ilişkin gümrük beyannamesinin gümrük idaresince veya noter onaylı örneğinin araç malikine teslim edileceğinin,

- Araç malikinin kusurundan kaynaklı durumlar hariç olmak üzere, ihracatın belirlenen sürede gerçekleşmemesi veya buna ilişkin gümrük beyannamesi örneğinin araç malikine teslim edilmemesi halinde, ihracatçının, araç malikinin bu sürede oluşabilecek devlete karşı mükellefiyetleri ve ÖTV düzenlemesine yönelik hak kayıplarından araç malikine karşı özel hukuk hükümleri çerçevesinde sorumlu olacağının,

karşılıklı olarak beyan ve taahhüt edilmesi gerekir.

Adına kayıtlı aracını ihracatçı vasıtasıyla ihraç edecek kişi, aracın yaşına göre matbu bir dilekçe ile herhangi bir tescil kuruluşuna başvurarak aracın ihraç edilmesinde bir sakınca olmadığına dair bir yazı verilmesini talep edecektir.

Tescil kuruluşunca, aracın yaşına göre sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinden yararlanıp yararlanamayacağı hususu da dikkate alınmak suretiyle, aracın; cins, yaş, geçerli muayene, borç ve takyidat bakımından gerekli kontrolleri yapılarak, “ihraç edilmesinde sakınca bulunmadığı”na dair bir yazı verilecektir.

Tescil kuruluşunca verilen yazı, araca ilişkin “Motorlu Araç Tescil Belgesi”nin noter onaylı bir örneğiyle birlikte ihracatçı tarafından aracın ihracında gümrük idaresine ibraz edilecektir. İhracatçı tarafından, aracın ihracatına ilişkin gümrük beyannamesinde, ihraç edilen aracın marka, model, şasi ve motor numarası ile en son tescil plakası ve adına kayıtlı kişinin adı-soyadı/unvanı ile gerçek kişilerin T.C. kimlik numarası/tüzel kişilerin vergi kimlik numarasının yazılması zorunludur.

İlgili gümrük idaresince araç, araca ilişkin belgeler ile beyanname kontrol edilecek ve uyumlu olması halinde aracın ihracına izin verilecektir.

Aracın ihracatınıngerçekleştirilmesi halinde, aracını ihracatçı vasıtasıyla ihraç eden kişi tarafından bir dilekçe ve gümrük beyannamesinin aslı ya da gümrük idaresi veya noter onaylı bir örneği ile “aracın ihraç edilmesinde sakınca bulunmadığı”na dair yazıyı veren tescil kuruluşuna başvurularak, aracın tescil kaydının silinmesi talep edilecektir. Tescil kuruluşunca aracın tescil kaydı silinecek ve “İhraç Nedeniyle Kayıt ve Tescili Silinmiştir” şerhi düşülen “Motorlu Araç Tescil Belgesi” araç malikine verilecektir.

İhraç Edilen Araç Yerine Yeni Araç Alımına İlişkin Usul ve Esaslar

Aracını doğrudan veya ihracatçılar vasıtasıyla ihraç ederek ihraç ettiği araçla aynı cins bir aracı ilk iktisap etmek isteyen kişi, “İhraç Nedeniyle Kayıt ve Tescili Silinmiştir” şerhi düşülen “Motorlu Araç Tescil Belgesi”nin aslı ya da ilgili tescil kuruluşu veya noter onaylı bir örneği ile ihracata ilişkin gümrük beyannamesinin aslı ya da gümrük idaresi veya noter onaylı bir örneğini motorlu araç ticareti yapan ÖTV mükellefine ibraz ederek ilk iktisap edeceği yeni araç için tahakkuk edecek olan ÖTV’nin, BK’nca belirlenen kısmının, kendisinden tahsiledilmemesini isteyecektir. Aracını ihracatçılar vasıtasıyla ihraç ederek düzenlemeden yararlanmak isteyen kişilerce, söz konusu belgelere ek olarak ihracatçı ile yapılan sözleşme de ÖTV mükellefine ibraz edilecektir.

İhraç edilen aracın birden fazla gerçek veya tüzel kişi adına tescilli olması ve diğer maliklerin yeni araç alımında doğacak terkin hakkından tek bir kişi lehine feragat etmesi durumunda, buna ilişkin noter nezdinde düzenlenmiş feragat beyanının da ÖTV mükellefine ibrazı gerekmektedir. Aksi halde, düzenlemeden yararlanılabilmesi için ilk iktisap edilecek yeni aracın tüm malikler tarafından müştereken iktisap edilmesi söz konusu olacaktır.

ÖTV mükelleflerince, düzenleme kapsamında araç tesliminde hesaplanan ÖTV tutarının faturada tam olarak (terkine konu edilecek kısım dâhil) gösterilmesi ve katma değer vergisi ile diğer fatura bilgilerinin buna göre hesaplanması/düzenlenmesi gerekir. Ancak tahakkuk edecek özel tüketim vergisinin, iktisap edilecek araç için terkin edilecek kısmı alıcıdan tahsil edilmez ve bu tutar faturada “…….. model, ……. cinsi, ………….şasi numaralı ve … plakalı aracınızı ihraç etmeniz nedeniyle, sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi kapsamında, fatura toplamına dâhil edilmekle birlikte, ……… TL ÖTV tarafınızdan tahsil edilmeyecektir/edilmemiştir. Bu tutar, anılan madde gereği, araca ilişkin tahakkuk eden ÖTV’den terkin edilecek ve Hazine tarafından tahsil edilmeyecektir.” şerhi ile gösterilecektir.

ÖTV mükelleflerince, ilk iktisap edilen araç için hesaplanan ÖTV, (2A) numaralı ÖTV Beyannamesinde tam olarak beyan edilir. Beyannamedeki “ sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinden yararlanma talebi vardır.” kutucuğu işaretlenir ve beyannamenin ilgili kısmında ihraç edilen araca ait bilgilere yer verilir. Beyannamenin verildiği günü takip eden günün mesai saati bitimine kadar bir dilekçe ekinde;

- Aracın ihracatçılar vasıtasıyla ihraç edilmesi halinde, ihracatçı ile yapılan sözleşme,

- İhraç edilen araca ait “İhraç Nedeniyle Kayıt ve Tescili Silinmiştir” şerhli “Motorlu Araç Tescil Belgesi”nin aslı ya da ilgili tescil kuruluşu veya noter onaylı bir örneği,

- İhraç edilen araca ait gümrük beyannamesinin aslı ya da gümrük idaresi veya noter onaylı bir örneği,

-Gerektiği takdirde Feragat Beyanı Belgesi,

- Alıcının/Alıcıların Nüfus Cüzdanı fotokopisi,

- Satış faturasının, aslının aynı olduğu işletme yetkililerince imzalanarak ve kaşe tatbik edilerek onaylanmış fotokopisi,

ÖTV mükellefi tarafından, beyannamenin verildiği vergi dairesine verilecektir. Aksi halde, ÖTV mükellefi adına sayılı Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri gereği ikinci derece usulsüzlük cezası kesilecek ve gerekli belgeler ibraz edilmediği müddetçe “ÖTV Ödeme Belgesi” düzenlenmeyecektir.

Vergi dairesince, beyanname ve söz konusu belgeler incelenerek tahakkuk eden özel tüketim vergisinin BK’nca belirlenen kısmının terkin edildiğini de gösteren “ÖTV Ödeme Belgesi” mükellefe verilecektir.

Vergi dairelerince, aylık dönemler itibarıyla toplu olarak takip eden ayın beşine kadar, ihraç edilen araçlara istinaden düzenleme kapsamında yeni araç iktisap edildiği hususu ilgili gümrük idarelerine yazıyla bildirilecek ve eski araçların ihracatının gerçekleştirildiğinin doğrulanması istenecektir.

İhraç Edilen Araçların Geri Gelmesi Halinde Yapılacak İşlemler

İhraç edilen aracın, tekrar geri gelmesi (ithal edilmesi) halinde, yeni aracın ilk iktisabında terkin edilen ÖTV tutarı, terkin tarihinden tahsil tarihine kadar geçen süre için sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre hesaplanan tecil faizi ile birlikte, ilk iktisapla ilgili işlemleri yapan vergi dairesine ödenmeden araç ithal edilemeyecektir.

Doğrudan veya ihracatçılar vasıtasıyla ihraç edilen aracın geri gelmesi halinde, ilgili gümrük idaresince, ihraç edilen aracın yerine düzenleme kapsamında yeni bir aracın iktisap edilip edilmediği, gümrük idaresinin bulunduğu yerdeki motorlu taşıtlar vergisi ile görevli vergi dairesinden yazı ile sorulacaktır. Sorgulama sonucunda, henüz düzenlemeden yararlanılmamış olması halinde, ilgili gümrük idaresince, durum iki iş günü içinde Gelir İdaresi Başkanlığı (Uygulama ve Veri Yönetimi Daire Başkanlığı)’na bildirilecektir. İhraç edilen aracın yerine yeni bir aracın ilk iktisap edilmiş olması halinde ise aracın ilk iktisabında terkin edilen özel tüketim vergisi tutarı ve tecil faizi, ihracatçı tarafından ödenmeden ithalat işlemleri yapılmayacaktır.

III- SONUÇ

Yazının önceki bölümlerinde yer alan açıklamalardan anlaşılacağı üzere sayılı Yasa ile hurda ya da 16 ve daha fazla yaşa sahip taşıt aracı sahibi olanlara belli şartları yerine getirmek koşuluyla ÖTV indirimi teşviki verilmiştir. Böylece anılan kişiler eğer 16 ve daha yaşlı araçlarını doğrudan veya ihracatçılar aracılığıyla fiilen ihraç ederlerse ve ihraç edilen araçla aynı cinsten yeni bir aracı ilk olarak satın alırlarsa bu araçlar için hesaplanacak ÖTV’nden en fazla TL en az TL’ye kadar avantaj elde edeceklerdir. Yeni aracın ilk iktisabında tahakkuk eden ÖTV, teşvik edilen tutarın altında olması halinde ÖTV tahsil edilmeyecektir. Tahakkuk eden ÖTV’ni aşan tutar ise iade edilmeyecek ve başka bir araç alımında da kullanılamayacaktır.

Uygulamanın kapsamı ve nasıl işleme tabi tutulacağı konusunda ise yazının (II) bölümündeki açıklamalara göre hareket edilecektir.

K A Y N A K Ç A

1)  ÖTV Kanun Metni.

2)  ve sayılı Kanunlar.

3) 14/5/ tarihli ve / sayılı BK Kararı.

4) tarih ve sayılı RG’de yayımlanan “ Sayılı Vergi Kanunları İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Geçici 1 İnci Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Genel Tebliğ”

5) Murat DAYANÇ, , “monash.pw”, “Kullanılmış Binek Araç Ticaretinde Uygulanacak KDV Oranları ve İndirim Mekanizması” isimli makale.

[1] Bakınız Murat DAYANÇ, , monash.pw, “Kullanılmış Binek Araç Ticaretinde Uygulanacak KDV Oranları ve İndirim Mekanizması”

[2] “Tescil kuruluşu” tabiri, ilgili mevzuatına göre, trafik tescil kuruluşlarını ve tescile yetkili birimleri ifade eder.

Kaynak: monash.pw
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemizekayıt olun.

>> Vergi Affı Rehberi ( Soru - Cevap) Ücretsiz E-Kitap:hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

GÜNDEM

Maliye Bakanı Naci Ağbal, kamuoyunda "hurda araç teşviki" diye bilinen ve bugün Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren düzenlemenin ayrıntılarını açıkladı.

Sadece otomobil değil, 16 ve daha büyük yaştaki arazi taşıtı, panelvan, kamyon, kamyonet, otobüs ve minibüs türü araçların hurdaya ayrılması veya ihraç edilmesi ve karşılığında yeni araç alımı halinde önemli bir ÖTV teşvikinden yararlanılacağının altını çizen Ağbal, şunları kaydetti:

"Söz konusu Bakanlar Kurulu kararıyla, bu durumda sağlanacak ÖTV teşviki tutarları ile hurdaya çıkartılacak veya ihraç edilecek araçların teslim edilmesi gereken yerler veya kişiler ve bunlarda aranacak nitelikler belirlendi. Buna göre, yeni alınacak otomobil ve arazi taşıtlarının vergisiz fiyatı 46 bin lirayı aşmayanlar için 10 bin lira, vergisiz fiyatı 46 bin ila 80 bin lira arasında olanlar için 8 bin lira, vergisiz fiyatı 80 bin lirayı aşanlar için 3 bin lira ÖTV indirimi sağlayacağız. Bu tutarları yerli üretimin rekabetçiliğini destekleyecek şekilde belirledik. Otomobil ve arazi taşıtları dışında kalan ve yeni alınacak kamyon, kamyonet, otobüs, minibüs ve panelvan cinsi araçlarda ise fiyat ayrımı yapılmaksızın 10 bin lira ÖTV indirimi yapılacak."

SİSTEM NASIL İŞLEYECEK?

Elinde 16 yaş üzerinde aracı olanların bu düzenlemeden nasıl yararlanacağını da anlatan Ağbal, şöyle devam etti:

"Vatandaşımız, elinde 16 yaşından büyük otomobil, arazi taşıtı, panelvan, kamyon, kamyonet, otobüs ve minibüsü varsa, teşvikten yararlanmak için bu araçlarını öncelikle Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Hurda Müdürlüklerine, büyükşehir belediyelerine, il özel idarelerine veya özel sektör tarafından işletilen Ömrünü Tamamlamış Araç Toplama Merkezlerine teslim edecek. Ayrıca, vatandaşlarımız araçlarını hurdaya ayırmak yerine doğrudan veya aracı ihracatçılar vasıtasıyla ihraç ederlerse de bu indirimden yararlanabilecek. Daha sonra bu yerlerden aldıkları belgeleri, trafik tescil kuruluşlarına verecekler ve araçlarının kayıt ve tescilinin silinmesini talep edecekler. Aracının kayıt ve tescilinin silindiğine dair belgeyi alan vatandaşlarımız, yeni araç alımı için otomotiv bayisine gittiğinde, bu belgeleri bayiye teslim edecek ve kendisinden, teşvik tutarı kadar kısmın tahsil edilmemesini talep edecek. Bayi de vatandaştan devlete yatırmak üzere tahsil edeceği vergilerden, teşvik tutarı kadar kısmını almayacak. Dolayısıyla vatandaşımızı uğraştırmayacağız. Bu işlemleri otomotiv bayileri yapacak. Vatandaşlarımız, hurdaya ayırma yerine ihraç etme seçeneğini tercih etmesi halinde de belgesini gümrük idaresinden alacak ve sonrasındaki işlemler aynı şekilde ilerleyecek."

Ağbal, teşvikten yararlanılabilmesi için, yeni alınacak aracın hurdaya çıkarılan veya ihraç edilen araçla aynı cinsten olması gerektiğine işaret ederek, "Örneğin, kamyonetini hurdaya ayıran bir kişi, yeni kamyonet alımında teşvikten yararlanacak. Diğer araçlar için de aynı kural geçerli" diye konuştu.

"OTOMOTİV PİYASASI CANLANACAK"

Ağbal, bu düzenleme ile otomotiv piyasasının canlanacağını, özellikle getirdikleri fiyat aralıkları sayesinde yerli üretimin destekleneceğini bildirdi.

Bu düzenleme ile aynı zamanda can ve yol emniyetinin artacağının da altını çizen Ağbal, "Eski, fazla yakıt tüketen, çevreyi daha çok kirleten araçlar piyasadan kalkacağı için her açıdan hem vatandaşımızın hem de ülkemizin yararına olacak bir düzenlemeyi hayata geçirmiş bulunuyoruz" dedi.

Ağbal, düzenlemeden yararlanmak isteyen vatandaşların bu işlemleri yılı sonuna kadar bitirmesi gerektiğini belirterek, "Ülkemizde 16 ve daha büyük yaşta 4,3 milyonu otomobil ve arazi taşıtı olmak üzere, yaklaşık 5,7 milyon bu madde kapsamına giren araç var. Tabi burada kaç vatandaşımızın bu düzenlemeden yararlanacağını kestirmek zor. Aracını piyasadan çekmek ve bu teşvikten yararlanmak, tamamen vatandaşımızın takdirinde" ifadesini kullandı.

DÖVİZDEKİ DALGALANMA SATIŞLARI NASIL ETKİLER?

İmdat TÜRKAY

1. Giriş

Ülkemizin gündeminde zaman zaman yer alan model yılı eski olan araçların önce hurdaya ayrılması ve ardından trafik kayıtlarının silinmek suretiyle trafikten çekilmeleri hemen hemen herkesi ilgilendiren bir konudur. Çünkü hurda araçların her gün trafikte mevcut olması hem o aracı kullananları, hem çevreyi, hem de diğer sürücüleri ve de yayaları tehdit altında bırakmaktadır. Zira, bu araçların ekonomik ömürleri tamamlanmış olup artık çevreye ve insanlara zarar verme nokrasına gelmiştir. Eski araçların trafik kazalarına sebebiyet vermesi ile motorlarından çıkan egzoz gazlarının doğaya verdiği zarar ise ayrıca bir tartışma konusudur. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı verilerine göre ülkemizde hurda araç kapsamında yaklaşık 6 milyon araç bulunmakta olup bu araçların trafikten çekilmesiyle doğaya karışan yaklaşık 15 milyon ton karbondioksit salınımının sora ereceği tahmin edilmektedir. Tüm bu nedenlerle hurdaya ayrılması gereken araçlara ilişkin olarak TBMM tarafından yapılan tüm düzenlemeler her zaman toplum ve çevre yararına olan düzenlemeler olarak dikkat çekmektedir.

Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) Nisan motorlu kara taşıtları istatistiklerine göre, Ülkemizde trafiğe kayıtlı araç sayısı Nisan ayı sonu itibarıyla olmuştur. Trafiğe kayıtlı toplam taşıtın %54,3’ünü otomobil, %16,4’ünü kamyonet, %13,9'unu motosiklet, %8,2’sini traktör, %3,8’ini kamyon, %2,1’ini minibüs, %1’ini otobüs ve %0,3’ünü ise özel amaçlı taşıtlardan oluşmaktadır.¹ TÜİK'in verilerine göre Türkiye'de son 3 yılda hurdaya ayrılan araç sayısı bini aşmış bulunmaktadır. Bilindiği üzere daha önce 27 Mayıs tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren sayılı Kanun ile Model ve altında olan araçların hurdaya ayrılması ve mevcut borçlarının (MTV, TPC, zam ve faizleri) silinmesi düzenlemesi getirilmişti. Bu Kanunun uygulama hükümleri 31 Aralık tarihine kadar devam edecekti. 21/3/ tarihli ve sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunla son yapılan düzenleme ile bu süre tarihine kadar uzatılmış oldu. Ayrıca, sayılı Kanunla hurda araçlara ilişkin olarak getirilen düzenlemenin içeriğinde hurda araçlar için sıfır araç alımında ÖTV indirimi sağlanmasına ilişkin düzenleme yer almıyordu. TBMM tarafından kabul edilen sayılı Kanun ile hurda araçlar için ÖTV indirimi sağlanması düzenlemesi getirilmiştir. yılı sonuna kadar olmak üzere 16 yaş ve üzerindeki araçlar trafikten sildirilir ve imha edilirse, bu araç karşılığında yeni alınan aynı cinsten araç için 10 bin liraya kadar ÖTV indirimi sağlanmaktadır.

sayılı Kanunun maddesiyle; 18/5/ tarihli ve sayılı Kanunun geçici 1. maddesinde hem süre uzatımı yapılması hem de model veya daha eski taşıtların ihraç edilmesi halinde de madde hükümlerinden yararlanılacağına dair düzenleme yapılmıştır. Konu hakkında uygulamanın ne şekilde yapılacağına ilişkin olarak Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan 50 seri monash.pw Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliği 11/06/ tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Yine, 16 ve daha büyük yaştaki bazı araçların ihraç edilmesi ya da hurdaya çıkartılmasına bağlı olarak yeni araç alımında Özel Tüketim Vergisi uygulamasına ilişkin usul ve esaslar hakkında Sayılı Vergi Kanunları İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Geçici 1. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Genel Tebliği de 11/06/ tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Hurda araç teşvikine yönelik olarak yapılan bu düzenleme ile yılı sonuna kadar 16 yaş ve üzerindeki otomobil, panelvan, pick-up, arazi taşıtı, ATV, minibüs, midibüs, otobüs, kamyonet ve kamyonların trafikten silmesi ve bu trafikten silinen aracın imha merkezlerine teslim edilmesi halinde, bu şartla ihraç edilen veya imha edilen bu araç karşılığında yeni alınacak aynı cinsten araç için 10 bin liraya kadar ÖTV teşviki getirilmiş bulunmaktadır.

2. Yasal Düzenleme

sayılı Kanunun maddesiyle öncelikle sayılı Kanunun geçici 1. maddesinin birinci, ikinci ve dördüncü fıkralarında yer alan “31/12/” ibareleri “31/12/” şeklinde değiştirilerek taşıtların hurdaya çıkarılmasına ilişkin düzenlemenin uygulama süresi bir yıl daha uzatılmıştır. sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı listenin , , , G.T.İ.P. numaralarında yer alan ve model veya daha eski taşıtların doğrudan ya da ihracatçılar vasıtasıyla ihraç edilmesi halinde de madde ile düzenlenen hükümlerden yararlanılabilecektir. Sayılı Kanunun Geçici 1 inci Maddesine İlişkin Genel Tebliğde; sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı listenin , , ve G.T.İ.P. numaralarında yer alan, kayıt ve tescile tabi 16 ve daha büyük yaştaki araçların adlarına kayıtlı gerçek veya tüzel kişiler tarafından doğrudan veya ihracatçılar vasıtasıyla ihraç edilmesi veya bir daha kullanılmamak üzere hurdaya çıkartılması halinde, aynı cins yeni bir aracın iktisabında tahakkuk eden özel tüketim vergisinin TL’yi aşmamak kaydıyla, Bakanlar Kurulunca belirlenen kısmının terkin edilmesine ilişkin düzenlemeleri içeren geçici 1. maddesinin uygulama usul ve esasları belirlenmiştir.

Daha sonra konu hakkında Gelir İdaresi tarafından yapılan 11/06/ tarihli Duyuruda; düzenlemeden faydalanmak isteyen vatandaşların öncelikle her hangi bir notere başvurarak aracın hurdaya çıkartılmasında sakınca bulunmadığına dair bir uygunluk yazısı alacağı ve bu yazı ile birlikte büyükşehir belediyeleri, il özel idareleri, MKEK hurda işletmesi müdürlükleri ile ömrünü tamamlamış araç teslim yerleri veya geçici depolama alanları işletmecilerine araç teslimlerinin gerçekleştirileceği belirtilmiştir. Aracı teslim alan kurumların ise Başkanlığın internet vergi dairesi üzerinden “Taşıt Teslim Tutanağı”nı düzenlemesi gerekmekte olup, bu işlem için bulundukları ildeki motorlu taşıtlar vergisi ile görevli vergi dairesinden kullanıcı kodu, parola ve şifre talep etmeleri gerekmektedir. Söz konusu teslim yerlerinden alınacak tutanak veya bertaraf formları ve aracın ruhsatı ile birlikte uygunluk yazısının alındığı notere başvuru yapılarak aracın hurdaya ayrılma işlemlerinin tamamlanması müteakip yeni alınacak aracın ÖTV indiriminden faydalanılması mümkün olacaktır.²

3. Araçların Hurdaya Ayrılması ve Düzenlenecek Belgeler

sayılı Kanunun geçici 1. maddesiyle getirilen düzenlemelerin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar 48 seri monash.pw Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliğinde açıklanmıştı. sayılı Kanununa ekli (II) sayılı listenin , , , G.T.İ.P. numaralarındaki model veya daha eski olan taşıtların ihracında yapılacak müracaatlarda, Sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Geçici 1 inci Maddesinin Uygulamasına İlişkin Genel Tebliği ekinde yer alan “EK:1B, EK:2B, EK:3B” belgeler düzenlenecektir. İl özel idarelerine, büyükşehir belediyelerine ve Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKEK) Hurda İşletmesi Müdürlüğüne ait hurda müdürlüklerinden herhangi birine teslim edilerek hurdaya ayrılacak model veya daha eski taşıtlara ilişkin müracaatlarda ise 48 seri monash.pw Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliği ekinde yer alan “EK:1a/1b, EK:2, EK:3a/3b, EK:4, EK:5” belgeler yerine, hurdaya ayrılacak taşıtın sayılı Kanunun geçici 1. maddesi kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın Sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Geçici 1 inci Maddesinin Uygulamasına İlişkin Genel Tebliği ekinde yer alan “EK:4B, EK:4Ç, EK:5B, EK:6B, EK:6Ç, EK:7B, EK:8B” belgeler düzenlenecektir.

Ancak, motorlu taşıtını noter satış senediyle veya kamu kurum ve kuruluşlarından satın aldığını gösteren belgeyle iktisap eden ve ilgili trafik tescil kuruluşunda (Türkiye Noterler Birliği veya noterliklerde) adlarına kayıt ve tescil ettirmemiş olan mükellefler tarafından yapılacak başvurularda; noter satış senetlerinin veya kamu kurum ve kuruluşundan satın aldığını gösterir belgenin bir örneği mükellef dilekçelerine eklenecektir. sayılı Kanunun geçici 1. maddesi kapsamında il özel idaresine, büyükşehir belediyesine veya MKEK hurda müdürlüklerine taşıtların teslim edilmesi üzerine anılan Kurum yetkililerince Gelir İdaresi Başkanlığının internet vergi dairesi üzerinden “Taşıt Teslim Tutanağı” (EK:7B) hazırlanacak ve sistemden onaylanarak dört nüsha olarak üretilecektir. İnternet vergi dairesi üzerinden oluşturulmayan tutanaklara istinaden bu uygulama kapsamında işlem tesis edilmeyecektir.

4. Hurda Araç Teslimine İlişkin Süre Uzatımı

Model veya Daha Eski Olan Taşıtların Hurdaya Ayrılmasına İlişkin Süre Uzatımı

sayılı Kanunun geçici 1. maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında, model veya daha eski taşıtların 31/12/ tarihine kadar il özel idarelerine, büyükşehir belediyelerine ve MKEK hurda müdürlüklerine teslim edilmesi halinde, 31/12/’e kadar tahakkuk etmiş ve ödenmemiş olan motorlu taşıtlar vergisi ile gecikme zammı, gecikme faizi, vergi cezaları ve 31/12/ tarihine kadar tescil plakasına kesilen idari para cezalarının terkin edileceği düzenlenmişti. sayılı Kanunun maddesiyle yapılan değişiklikle anılan madde düzenlenmesinden faydalanma süresi ve terkin edilecek motorlu taşıtlar vergisi ile gecikme zammı, gecikme faizi ve vergi cezalarının kapsamı 31/12/ tarihine kadar uzatılmıştır. İlgili trafik sicilinde adlarına model veya daha eski taşıt kayıt ve tescilli bulunan gerçek ve tüzel kişilerin, 48 seri monash.pw Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliğinde yapılan açıklamalar doğrultusunda, taşıtlarını en geç 31/12/ tarihine kadar il özel idarelerine, büyükşehir belediyelerine veya Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Hurda İşletmesi Müdürlüğü hurda müdürlüklerine teslim ederek Araçların Satış, Devir ve Tescil Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak taşıtlarını hurdaya çıkarmak suretiyle kayıt ve tescillerini sildirmeleri halinde, tescil kayıtları silinen taşıtlarına ilişkin olarak 31/12/ tarihine kadar tahakkuk etmiş ve ödenmemiş olan motorlu taşıtlar vergisi ile gecikme zammı, gecikme faizi, vergi cezaları ve 31/12/ tarihine kadar tescil plakasına

kesilen idari para cezaları terkin edilecektir.

Mevcut Olmayan veya Motorlu Taşıt Vasfını Kaybetmiş Olan Taşıtlara İlişkin Süre Uzatımı

sayılı Kanunun geçici 1. maddesinin dördüncü fıkrasında Maliye ve İçişleri Bakanlığı tarafından belirlenen esaslar çerçevesinde mevcut olmadığı veya motorlu taşıt olma vasfını kaybettiği kabul edilen model ve daha eski taşıtların motorlu taşıtlar vergilerinin 1/4’ünün 31/12/ tarihine kadar ödenmesi şartıyla, kalan vergi aslı, gecikme zammı, gecikme faizi, vergi cezaları ve tescil plakasına kesilen idari para cezaları terkin edileceği düzenlenmişti. sayılı Kanunun maddesiyle yapılan değişiklikle anılan madde düzenlenmesinden faydalanma süresi 31/12/ olarak yeniden belirlenmiştir. Tescil kuruluşlarında adlarına kayıt ve tescilli model yılı veya daha eski taşıtı olup, bu taşıtı 27/5/ tarihi itibarıyla mevcut olmayan veya herhangi bir nedenle motorlu taşıt vasfını kaybetmiş bulunan gerçek ve tüzel kişilerin; 48 Seri monash.pw Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliğinde yapılan açıklamalar doğrultusunda, bu durumlarını kanaat verici belgelerle tevsik etmeleri veya tescil kuruluşları tarafından taşıtın mevcut olmadığının kabulü ve bu taşıtlara ait motorlu taşıtlar vergisi asıllarının 1/4'ünü 31/12/ tarihine kadar ödemeleri şartıyla, kalan vergi aslı, gecikme zammı, gecikme faizi, vergi cezaları ve Karayolları Trafik Kanununun maddesine istinaden tescil plakasına kesilen trafik idari para cezalarının tamamının tahsilinden vazgeçilir ve ödemeyi müteakip trafik tescil kayıtları silinecektir.

5. Model veya Daha Eski Olan Taşıtların İhraç Edilmesi

sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı listenin , , , G.T.İ.P. numaralarında yer alan model veya daha eski olan taşıtları adına kayıt ve tescilli olan gerçek ve tüzel kişiler bu taşıtlarını doğrudan ihraç etmeleri veya ihracatçılara üç ay içerisinde ihraç edilmek üzere teslim etmeleri halinde sayılı Kanunla getirilen uygulamadan faydalanabilecektir.

Madde Hükmünden Yararlanılabilecek Taşıtlar ve Kapsam Dışı Olanlar

sayılı Kanunla değişik sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrasına göre, düzenlemenin kapsamına sayılı Kanuna ekli (II) sayılı listenin;

G.T.İ.P. numarasında yer alan yarı römorkler için çekiciler,

G.T.İ.P. numarasında yer alan sürücü dahil on veya daha fazla kişi taşımaya mahsus minibüs, midibüs ve otobüsler,

G.T.İ.P. numarasında yer alan binek otomobil, panelvan, pick-up, arazi taşıtı, ATV, steyşın vagon vb. taşıtlar,

G.T.İ.P. numarasında yer alan eşya taşımaya mahsus van, panelvan, pick-up, kamyonet, kamyon vb. taşıtlar,

girmektedir. Bu taşıtlardan, model veya daha eski olan taşıtların doğrudan veya ihracatçılar vasıtasıyla ihraç edilmesi halinde düzenlemeden yararlanılabilecektir. Bu araçlardan, 16 ve daha büyük yaşta olanların, doğrudan veya ihracatçılar vasıtasıyla ihraç edilmesi ya da hurdaya çıkartılması halinde, aynı cins yeni bir aracın ilk iktisabında düzenlemeden yararlanılabilecektir. Dolayısıyla, Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı liste  kapsamında yer almayan araçlar için düzenlemeden yararlanılamayacağı gibi, söz konusu liste kapsamında yer almakla birlikte kayıt ve tescile tabi olmayan veya maddede belirtilen G.T.İ.P. numaraları dışında kalan araçlar için de düzenlemeden yararlanılması mümkün değildir. Yani, özel amaçlı motorlu taşıtlar, motosikletler ve mopedler, hava taşıtları, deniz taşıtları, traktörler, iş makinaları gibi araçlar kapsam dahilinde bulunmamaktadır.

Mevcut olmayan yani kayıp ve çalıntı olan araçlar kapsam dışındadır

Uygulamadan yararlanılabilmesi için kapsama dâhil kayıt ve tescile tabi 16 ve daha büyük yaştaki araçların doğrudan veya Bakanlar Kurulunca nitelikleri belirlenen ihracatçılar vasıtasıyla ihraç edilmesi ya da yine Bakanlar Kurulunca belirlenen hurda teslim yerlerine fiilen teslim edilmesi şart olduğundan, mevcut bulunmayan (kayıp, çalıntı gibi) veya motorlu araç vasfını kaybetmiş araçlar için düzenlemeden yararlanılması mümkün değildir. Buna göre, ihraç edilecek veya hurdaya çıkartılacak aracın araç bütünlüğünün korunuyor olması, motor ve şanzıman gibi önemli aksamlarının mevcut bulunması gerekmektedir. Kayıt ve tescili silinerek ihraç edilecek veya hurdaya çıkartılacak araçların yaşı, tescil işleminin yapıldığı yıl dikkate alınmaksızın, tescil belgesinde yazılı model yılında aracın bir yaşında olduğu kabul edilmek suretiyle tespit olunur. Örneğin, tescil belgesinde model olduğu belirtilen bir aracın yılındaki yaşı, yılında bir yaşında kabul edilmek suretiyle 25 olarak hesaplanacaktır. Bu durumda yılında model ve daha eski model araçların, yılında ise model ve daha eski model araçların ihraç edilmesi veya hurdaya çıkartılması halinde düzenlemeden yararlanılabilecektir.

Mükellefler Tarafından Yapılacak İşlemler

Mükelleflerin model veya daha eski olan taşıtlarını doğrudan veya ihracatçılar vasıtasıyla ihraç ederek söz konusu düzenlemeden yararlanabilmeleri için, tescil kuruluşuna 1 Seri monash.pw Sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Geçici 1 inci Maddesinin Uygulamasına İlişkin Genel Tebliği ekinde yer alan dilekçeyle (EK:1B) müracaat etmeleri gerekmektedir. Trafik sicilinde adlarına kayıt ve tescilli bulunan sayılı Kanununa ekli (II) sayılı listenin , , , G.T.İ.P. numaralarındaki model veya daha eski olan taşıtların üzerinde sayılı Kanun hükümlerine göre tatbik edilmiş hacizler dışında, üçüncü şahıslar tarafından konulmuş bulunan mülkiyeti muhafaza, rehin, haciz ve benzeri şerhlerin bulunmadığına ve taşıtın ihraç edilmesinde herhangi bir sakınca olmadığına dair tescil kuruluşundan belge (EK:2B) almaları gerekmektedir.

Öte yandan, taşıtını doğrudan ihraç etmek isteyen mükellef tarafından taşıtların en geç 31/12/ tarihe kadar ihraç edilmesi gerekmektedir. 1 Seri monash.pw Sayılı Kanunun Geçici 1 inci Maddesinin Uygulamasına İlişkin Genel Tebliğinde yapılan açıklamalar doğrultusunda taşıt ihracatının gerçekleştirilmesi halinde, gümrük beyannamesinin aslı ya da gümrük idaresi veya noter onaylı bir örneği ile taşıtın ihraç edilmesinde sakınca bulunmadığına dair yazıyı veren tescil kuruluşuna dilekçeyle (EK:3B) başvurularak, 31/12/ tarihine kadar Araçların Satış, Devir ve Tescil Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak taşıtlarının kayıt ve tescillerini sildirmeleri gerekmektedir. Motorlu taşıtını noter satış senedi ile iktisap eden veya kamu kurum ve kuruluşlarından satın alan ancak, adlarına kayıt ve tescil ettirmemiş olan mükellefler ise, noter satış senetlerinin veya kamu kurum ve kuruluşundan satın aldığını gösterir belgenin bir örneğini tescil kuruluşlarına yapacakları müracaatta ibraz edeceklerdir.

İhracatçılar Tarafından Yapılacak İşlemler

Taşıtını ihracatçılar vasıtasıyla ihraç etmek isteyen mükellef ile / sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi eki Kararın 5. maddesinin beşinci fıkrasında tanımı yapılan ihracatçı arasında noter nezdinde karşılıklı yükümlülükleri düzenleyen imzaları noterce onaylanmış bir “İhracat Amacıyla Araç Teslim Sözleşmesi” düzenlenmesi gerekmektedir. İhracatçılar, “İhracat Amacıyla Araç Teslim Sözleşmesi” ile teslim aldıkları taşıtları Sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Geçici 1 inci Maddesinin Uygulamasına İlişkin Genel Tebliğindeaçıklanan esaslar çerçevesinde üç ay içerisinde taşıtın maliki adına vekaleten ihraç edecektir. Bu düzenlemeden yararlanılabilmesi için ihraç edilecek taşıtların yurt dışındaki müşteriye teslim edilmek üzere T.C. Gümrük Bölgesinden çıkmış olması şarttır. Taşıtın ihraç edilmeden önce yurt dışındaki alıcı adına hareket edenlere veya bizzat alıcıya yurt içinde teslimi ihracat sayılmaz. Düzenlemeden yararlanılabilmesi için ihracatın gerçekleştirildiğinin gümrük beyannamesi ile tevsik edilmesi zorunludur.

İhracatın, mutlaka 31/12/ tarihine kadar gerçekleştirilmesi gerekmekte olup ihracatçı, ihracata ilişkin gümrük idaresinden aldığı onaylı gümrük beyannamesinin aslı ya da gümrük idaresi veya noter onaylı bir örneğini, taşıtı adına kayıt ve tescilli olan gerçek veya tüzel kişiye teslim etmekle yükümlüdür. Mükellef, taşıt ihracatının gerçekleştirilmesi halinde, ihracatçı tarafından teslim edilen gümrük beyannamesinin aslı ya da gümrük idaresi veya noter onaylı bir örneği ile taşıtın ihraç edilmesinde sakınca bulunmadığına dair yazıyı veren tescil kuruluşuna dilekçeyle (EK:3B) başvurarak, 31/12/ tarihine kadar Araçların Satış, Devir ve Tescil Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak taşıtının kayıt ve tescillini sildirecektir.

Tescil Kuruluşları Tarafından Yapılacak İşlemler

sayılı Kanunla değişik sayılı Kanunun geçici 1. maddesinin birinci fıkra hükmünden yararlanmak üzere, taşıtların ihraç edilmesi kaydıyla herhangi bir tescil kuruluşuna yapılan mükellef başvuruları üzerine, ihraç edilecek olan taşıtlar üzerinde sayılı Kanun hükümlerine göre tatbik edilmiş hacizler dışında, üçüncü şahıslar tarafından konulmuş mülkiyeti muhafaza, rehin veya haciz gibi şerhlerin bulunmadığına ve taşıtın ihraç edilmesinde herhangi bir sakınca olmadığına dair bu hususta düzenlenecek belge (EK:2B) ilgiliye verilecek, aksi halde belge düzenlenmeyecektir. Mükellefler tarafından dilekçeyle (EK:3B) ve ihracata ilişkin belgelerle taşıtın ihraç edilmesinde sakınca bulunmadığına dair yazıyı veren tescil kuruluşuna yapılan başvuru üzerine ihraç edilen taşıtın tescil kaydı, tescil kuruluşunca silinecektir. Taşıta ait "Motorlu Araç Tescil Belgesi" ne “İhraç Nedeniyle Kayıt ve Tescili Silinmiştir” şerhi konularak taşıt sahiplerine geri verilecektir. Tescil kuruluşlarınca madde hükmüne göre yapılacak kayıt ve tescil işlemleri sırasında taşıta ait motorlu taşıtlar vergisi ilişiğinin kesildiğine dair belge aranılmayacaktır. Trafik tescil kaydının silinmesi işleminin yapılmasından sonra, taşıtın kayıt ve tescilinin silindiği hususu elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığına, bunun mümkün olmaması halinde üç iş günü içerisinde kayıtlı bulunduğu vergi dairesine bildirilecektir. Bu madde hükmü uyarınca, tescil kaydı silinecek taşıtın trafik tescil kaydında, sayılı Kanun hükümlerine göre konulmuş hacizler varsa, tescil kuruluşları haczi koyan idarelerden bildirim beklemeksizin bu hacizleri kaldıracak ve hacizlerin kaldırıldığı hususu haczi koyan ilgili tahsil dairelerine ayrıca bildirilecektir.

Vergi Daireleri Tarafından Yapılacak İşlemler

Başvuruda bulunan mükellefin motorlu taşıtlar vergisi yönünden bağlı olduğu vergi daireleri tarafından, tescil kuruluşlarından gelen, taşıtın ihraç edilmek suretiyle kayıt ve tescilinin silindiğini belirten yazı ve ekinde yer alan belgelerdeki bilgiler ile vergi dairesi kayıtları karşılaştırılarak bilgilerin doğruluğu kontrol edilecektir. Bilgilerin doğruluğu tespit edildikten sonra ilgili taşıttan dolayı motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerin motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyetleri sona erdirilecektir. Bu düzenleme kapsamında, ihraç edilen taşıtlara ilişkin olarak 31/12/ tarihine kadar tahakkuk etmiş ve ödenmemiş olan motorlu taşıtlar vergisi ile gecikme zammı, gecikme faizi, vergi cezaları ve 31/12/ tarihine kadar tescil plakasına kesilen idari para cezaları terkin edilecek, bu alacaklar nedeniyle sayılı Kanun hükümlerine göre mükellefin sair mal varlığına tatbik edilmiş olan hacizler kaldırılacak ve yapılan işlem sonucundan mükellefe bilgi verilecektir.

6. İhraç Edilen Taşıtın Geri Gelmesi Halinde Yapılacak İşlemler

sayılı Kanunla değişik sayılı Kanunun geçici 1. maddesinin birinci fıkrası kapsamında ihraç edilmesi nedeniyle trafik tescil kayıtları silinen motorlu taşıtların sayılı Gümrük Kanununun , ve maddelerinde belirtildiği şekilde geri gelmesi halinde, tescil kuruluşları tarafından terkin tarihinde adına kayıt ve tescilli olan kişi için tescil kaydının silindiği tarih itibarıyla trafik tescil kaydı yapılarak, durum elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığına, bunun mümkün olmaması halinde ilgili vergi dairesine üç iş günü içerisinde bildirilecektir. Bu bildirim üzerine vergi dairesince mükellef adına motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyeti tesis edilerek daha önce yapılan terkin işlemi iptal edilecektir.

7. Yeni Araç Alımında ÖTV İndirimi

21/3/ tarihli ve sayılı Kanunun geçici 1. maddesinde düzenlenen 16 ve daha büyük yaştaki bazı araçların ihraç edilmesi ya da hurdaya çıkartılmasına bağlı olarak yeni araç alımında Özel Tüketim Vergisi uygulamasına ilişkin usul ve esaslar 11/06/ tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Sayılı Vergi Kanunları İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Geçici 1. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Genel Tebliğinde açıklanmış bulunmaktadır.

Madde Hükmünden Yararlanabilecek Kişiler

Madde hükmünden, ilgili trafik sicilinde adlarına kayıtlı kapsam dahilindeki araçlarını Tebliğde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde, doğrudan veya ihracatçılar vasıtasıyla ihraç eden ya da hurdaya çıkartan gerçek ve tüzel kişiler ile bunların mirası reddetmemiş mirasçıları yararlanabilir. Düzenlemeden yararlanma hakkı, trafik sicilinde adlarına araç kayıtlı olan kişilere ait olup, bir başkasına devredilemez. İhraç edilen veya hurdaya çıkartılan aracın birden fazla gerçek veya tüzel kişi adına tescilli olması halinde, sadece tek bir aracın ilk iktisabında düzenlemeden yararlanılabilir. Bu kapsamda yeni araç, ihraç edilen veya hurdaya çıkartılan aracın tüm malikleri tarafından adlarına müştereken kayıt ve tescil edilmek üzere iktisap edilebileceği gibi diğer maliklerin, araç üzerindeki mülkiyet hakkından bir kişi lehine feragat etmesi suretiyle, maliklerden biri tarafından da bu malik adına kayıt ve tescil edilmek üzere iktisap edilebilir. sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa tabi kamu idareleri ile kamu tüzel kişiliğini haiz diğer kurum ve kuruluşlar (meslekî kuruluşlar ve vakıf yükseköğretim kuruluşları hariç) madde hükümlerinden yararlanamazlar.

Yeni Araç Alımında Terkin Edilecek ÖTV Tutarı

18/5/ tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 14/5/ tarihli ve / sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Kararın 5. maddesinin birinci fıkrasında, madde kapsamında ihraç edilecek veya hurdaya çıkartılacak araçla aynı cins yeni bir aracın ilk iktisabında tahakkuk eden özel tüketim vergisinin terkin edilecek kısmı;

-Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı listenin G.T.İ.P. numarasında yer alan otomobil ve arazi taşıtı cinsi araçlar için özel tüketim vergisi matrahı esas alınarak aşağıdaki tablodaki gibi,

-Diğer araç cinsleri için TL olarak,

tespit edilmiştir. Buna göre, yeni araç alımında tahakkuk eden özel tüketim vergisinden; otomobil ve arazi taşıtı cinsi araçlar için özel tüketim vergisi matrahı esas alınarak anılan Kararnamede belirlenen tutarlar, bunların dışında kalan kamyon, kamyonet, tır çekicileri, van, panelvan, minibüs, otobüs gibi araçlar için ise özel tüketim vergisi matrahına bakılmaksızın TL terkin edilecektir. Yeni aracın ilk iktisabında tahakkuk eden özel tüketim vergisinin, araç cinsleri itibarıyla yukarıda belirtilen tutarın altında olması halinde özel tüketim vergisi tahsil edilmeyecektir. Tahakkuk eden özel tüketim vergisini aşan tutar iade edilmez ve başka bir araç alımında kullanılamaz.

Madde Hükmünden Yararlanma Süresi

Düzenlemenin yürürlüğe girdiği 27/3/ tarihinden 31/12/ tarihine kadar kayıt ve tescili silinerek doğrudan veya ihracatçılar vasıtasıyla ihraç edilen veya hurdaya çıkartılan araçlar yerine 31/12/ tarihine kadar ilk iktisabı yapılacak araçlar için tahakkuk eden özel tüketim vergisinin Bakanlar Kurulunca belirlenen kısmı terkin edilecektir. 27/3/ tarihinden önce tescil kaydı silinen, ihraç edilen veya hurdaya çıkartılan araçlar yerine ilk iktisap edilen araçlar için düzenlemeden yararlanılamayacağı gibi, 31/12/ tarihinden sonra tescil kaydı silinen, ihraç edilen veya hurdaya çıkartılan araçlar yerine ilk iktisap edilen araçlar için de düzenlemeden yararlanılamaz. 27/3/ ile 31/12/ tarihleri arasında eski araç ihraç edilmek veya hurdaya çıkarılmakla birlikte, 31/12/ tarihine kadar düzenleme kapsamında yeni araç alınmamış olması halinde, bu tarihten sonra alınacak yeni araçlar için düzenlemeden yararlanılamaz. Ayrıca, sayılı Kanunun geçici 1. maddesinin yürürlüğe girdiği 27/3/ tarihinden bu Tebliğin yayımlandığı 11/06/ tarihine kadar, adına kayıt ve tescilli kişiler tarafından bu Tebliğ hükümlerine uygun olarak doğrudan ihraç edilen araçlar ile hurdaya çıkartılan araçlar için de işlemin belirtilen belgelerle tevsikine bağlı olarak, / sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Kararın Resmi Gazete’de yayımlandığı 18/5/ tarihinden itibaren iktisap edilecek araçlar bakımından uygulamadan faydalanılması mümkün olacaktır.

ÖTV İndiriminden Haksız Yere Yararlanılması Durumunda Sorumluluk

Uygulamadan haksız olarak faydalanılması halinde, zamanında ödenmeyen özel tüketim vergisi, faydalanandan sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecektir. İhracatçılar vasıtasıyla ihraç edilen araçlar için ihracatın gerçekleştiğinin ilgili gümrük idaresince teyit edilmemesi halinde, zamanında ödenmeyen özel tüketim vergisi, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte ihracatçıdan tahsil edilecektir. Bu uygulamada, belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde işlem tesis edilmemesi suretiyle ilk iktisap kapsamında araç teslim edilmesi halinde, zamanında ödenmeyen özel tüketim vergisi, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte, düzenlemeden faydalananın ve ihracatçının sorumlu tutulduğu yukarıdaki haller dışında, motorlu araç ticareti yapanlardan aranacaktır.

8. Sonuç

Hurda araçların trafik kayıtlarından silinmesiyle sağlanan teşvikler ile yeni araç alımında sağlanan ÖTV indirimi hakkında özetlersek şunlar söylenebilir; öncelikle, trafik sicilinde adlarına model veya daha eski taşıt kayıt ve tescilli bulunan gerçek ve tüzel kişilerin, taşıtlarını en geç 31/12/ tarihine kadar il özel idarelerine, büyükşehir belediyelerine veya Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Hurda İşletmesi Müdürlüğü hurda müdürlüklerine teslim ederek Araçların Satış, Devir ve Tescil Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak taşıtlarını hurdaya çıkarmak suretiyle kayıt ve tescillerini sildirmeleri halinde, tescil kayıtları silinen taşıtlarına ilişkin olarak 31/12/ tarihine kadar tahakkuk etmiş ve ödenmemiş olan motorlu taşıtlar vergisi ile gecikme zammı, gecikme faizi, vergi cezaları ve 31/12/ tarihine kadar tescil plakasına kesilen idari para cezaları terkin (silinecektir) edilecektir. Aynı uygulamadan, model veya daha eski olan taşıtları adına kayıt ve tescilli olan gerçek ve tüzel kişiler bu taşıtlarını doğrudan ihraç etmeleri veya ihracatçılara üç ay içerisinde ihraç edilmek üzere teslim etmeleri halinde de yararlanılacaktır. Hurda araçlara ilişkin ikinci önemli teşvik ise, yılı sonuna kadar olmak üzere 16 yaş ve üzerindeki araçlar trafikten sildirilir ve imha edilirse, bu araç karşılığında yeni alınacak aynı cinsten araç için TL’ye kadar ÖTV indirimi sağlamasıdır. Yapılan düzenlemeyle, ekonomik ömrünü tamamlamış olan ve trafikte insanların can güvenliğini tehlikeye atan araçların getirilen teşvikle hurdaya ayrılmalarının cazip hale getirilmesi sağlanmış bulunmaktadır. Ancak, yaklaşık 6 milyonun üzerinde hurdaya çıkmayı bekleyen aracın olduğu Ülkemizde bu teşvikten daha çok aracın yararlanması için 31 Aralık tarihine kadar konunun sürekli olarak ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından gündemde tutulmasında fayda vardır.

1. sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu
2. sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
3. sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda ve Bir Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
4. 14/5/ tarihli ve / sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
5. 48 ve 50 seri monash.pw Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliğleri
6. Sayılı Vergi Kanunları İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Geçici 1. maddesinin Uygulanmasına İlişkin Genel Tebliği
7. (Vergi Müfettişleri Derneğinin Vergi Raporu Dergisi Ağustos/ Sayısında Yayınlanmıştır.)