Genellikle bebek doğduğunda ilk yapılan şey, gözlerine bakmak ve göz rengiyle ilgili tahminlerde bulunmaktır. Göz rengi, ebeveynlerin dikkatini ve merakını pek çok özelliğe göre daha fazla çeken özelliktir. Aileler bebeğin göz rengini merak ederler. Sonuçta bebeğin göz rengi, anne ve babasından aldığı genetik özelliklere bağlıdır. Göz rengi ebeveynin genlerinin kombinasyonu ile belirlenir. Bu nedenle, bebeğin göz rengini tahmin etmek göründüğü kadar kolay değildir.
Göz Rengi Nasıl Oluşur?
Kafkas bebeklerinin çoğu grimsi-mavi gözlerle doğarken, birçok Afrikalı, Amerikalı, Asya ve İspanyol bebekler kahverengi veya koyu kahverengi gözlerle doğmaktadır. Ve nadir olsa da siyah göz rengiyle de doğabilen bebekler vardır. Fakat ebeveynler bu renge çok fazla ciddiye almamalıdır, çünkü ışık iris içindeki renk üreten hücrelere çarptığında bu renk değişecektir. İris, ışığın girmesi için göz bebeğinin boyutunu kontrol eden korneanın arkasındaki göz kısmıdır. Genellikle, bu renk değiştirme işlemi, bebeğin göz renginin stabilize olduğu andan altı ay sonrasına kadar sürebilir, ancak göz rengi bazı çocuklarda üç yaşına kadar değişmeye devam edebilir. Ve nadir olsa da yetişkinlik dönemimde göz rengi değişimi olduğu bilinmektedir.
Melanin
![Bebeklerin Göz Rengi Hakkında Bilinmesi Gerekenler]()
Genel olarak, göz rengi ihtiyaç duyduğu yerde protein melanini salgılayan hücreler olan melanositler tarafından belirlenir. Zamanla bebeğin gözleri mavi ise melanositler küçük bir melanin salgılarlar, biraz daha melanini salgılandığında ise bebeğin gözleri yeşil veya ela gibi görünmektedir. Eğer melanositler çok fazla melanin salgılarlarsa bebeğin gözleri kahverengi olmaktadır.
Genetik Faktörler
Bilim adamlarına göre melanositlerin ne kadar ürettiği, çocuğun göz renginin gelişiminde etkili olan 15 genden etkilenir. En çok bilinen iki gen, kahverengi ya da mavi rengin versiyonları, diğeri ise mavi ve yeşilin versiyonları olan iki formda oluşur veya alelde bulunur. Sonuç olarak, bebeğin göz rengi ebeveynlerinden aldığı alel kombinasyonuna bağlı olmaktadır. Gri, ela, menekşe ve diğer birçok kombinasyon gibi diğer göz renkleri bu noktada tam olarak bilinmemektedir. Yine de, şu anda bilinenlere dayanarak, bebeğin göz renginin nasıl olacağına ilişkin bazı genel kurallar vardır. Örneğin, her iki ebeveyn koyu gözlere sahipse, kahverengi alel baskın olduğu için bebeğin koyu gözlere sahip olma olasılığı yüksektir. Bununla birlikte, ailenin her iki tarafında mavi gözler varken, kahverengi gözlü iki ebeveynin mavi gözlü bir çocuğa sahip olması bilinmeyen bir durum değildir.
Yıllarca, kahverengi göz rengi baskın özellik olarak bilinirken mavi göz rengi ise resesif özellik olarak kabul edilmiştir. Ancak modern bilim, göz rengini belirlemenin bu kadar basit olmadığını göstermeye başlamıştır. Bu son dönem çalışmalarına göre göz rengi bir veya iki genden etkilenmez, bunun yerine birlikte çalışan çoklu genler tarafından belirlenir. Bu nedenle, çocukların ebeveynlerinden herhangi birinden tamamen farklı göz rengine sahip olmaları duyulmamış bir durum değildir. Ve mavi gözlü iki ebeveynin kahverengi gözlü bir çocuğa sahip olması nadirdir, fakat bu da duyulmamış bir durum değildir. Bu fenomen, göz renginin poligenik olması veya göz renginin belirlenmesi için birlikte çalışan çoklu genlerden etkilenmesi nedeniyle oluşmaktadır.
Bebeğin Göz Rengini Tahmin Etmek
![Bebeklerin Göz Rengi Hakkında Bilinmesi Gerekenler]()
Hala genler arasındaki etkileşimin göz renginin belirlenmesindeki rolüyle ilgili çok fazla bilinmeyen olduğu için, bebeğin gözlerinin hangi tonda olacağı konusunda kesin tahminlerde bulunmak zordur. Ancak dikkat edilmesi gereken bazı olasılıklar vardır. Göz rengiyle ilgili bazı genel senaryolar şu şekildedir:
Her iki ebeveyn de mavi gözlere sahipse bebeğin de mavi gözlere sahip olma olasılığı oldukça yüksektir. Fakat % bu şekilde olacak diye bir genelleme yoktur. Aynı şekilde, her iki ebeveyn de kahverengi gözlere sahip olduğunda, bebeğin kahverengi gözlere sahip olma olasılığı çok yüksektir. Ancak, özellikle ailenin her iki tarafında büyükbaba veya büyükannenin mavi gözleri varsa, bu kuralın istisnaları da vardır. Tabii ki bu durum, ebeveynlerin mavi gözler için gerekli olan genetik bilgiyi daha sonraki kuşağa aktarmaları kaydı ile bu mümkündür.
Bu arada, eğer bir ebeveynin gözleri kahverengi, bir ebeveyn mavi gözleri varsa bebeğin mavi gözlü olma şansı yaklaşık 50/50’dir. Yalnız göz rengindeki değişikliklerin tipik olarak açıktan koyuya gittiğini hatırlamak önemlidir. Bu nedenle eğer bebek başlangıçta mavi gözlere sahipse bu renk yeşile, ela veya kahverengiye dönebilir. Başka bir deyişle, bir bebek kahverengi gözlerle dünyaya gelirse göz renginin mavi olması pek mümkün değildir. Ek olarak, bebeklerin yaklaşık yüzde 10&#;u, yetişkinlik döneminde göz renginde değişiklikler yaşamaya devam etmektedir. Genel olarak, sadece ebeveynlerin gözlerine bakarak bebeğin göz rengini tahmin etmek imkânsızdır çünkü göz rengi belirleme süreci bundan çok daha karmaşıktır.
Açık Renk Gözlüler Işığa Daha Duyarlı
![Bebeklerin Göz Rengi Hakkında Bilinmesi Gerekenler]()
Doktorlara göre, mavi, gri veya yeşil gözlü kişiler kahverengi veya siyah gözlü kişilerden daha fazla ışığa duyarlı olma eğilimindedir. Aslında, daha açık renk gözlü kişiler genellikle fotofobiden ya da güneş ışığında kısmalarına ya da bir süre floresan ışıkların altında oturduktan sonra yorgunluk hissetmelerine neden olan ışığa duyarlılıktan mustariptir. Bu duyarlılık, açıkgözlü insanların, gözün birçok katmanında koyu gözlü olanlara göre daha az pigmentasyona sahip olmalarından kaynaklanmaktadır. Sonuç olarak, açıkgöz rengine sahip olanlar parlak ışıkların veya güneş ışığının etkilerini engelleyemezler. Ebeveynler bu gerçekten yola çıkarak, dışarıda iken çocuklarına göz kulak olmalı ve gözlerinin yorulma ihtimaline ya da sert güneş ışığında koruma önlemleri almalılardır. Elbette, bebeğinizin göz renginden bağımsız olarak, gözlerini dışarıda güneş gözlükleriyle korumak önemli bir davranıştır. Bu korumayı sağlamak için UV koruması sunan kaliteli çocuk güneş gözlükleri alınmalı ve her iki ultraviyole ışığını engellemek ve bebeğin gözlerini güvende tutmak için UVB ve UVA koruması içeren güneş gözlüklerini seçilmelidir.
Bebeğin Gözlerini Güvende Tutma
Bebeklerin gözleri çok hassastır, bu yüzden, bebeğin gözlerini güvende tutmak için yapılacak birkaç adım vardır. İlk olarak, doğumdan sonraki ilk aylarda bebeğin gözlerinden hafif bir akıntı olduğunu fark edilirse bu akıntı banyo yaparken ılık suyla ıslatılmış bir pamukla dikkatlice temizlenmelidir. Bebeğin gözlerini sürekli bir mendil veya el bezi ile silmekten kaçınılması gerekir. İkincisi, bebeğin oynadığı oyuncaklara dikkat edilmelidir. Çünkü bebeklerin kas kontrolü çok az olduğu için elinde oynadıklarını kendi gözlerine sokarak yaralamaları sık görülen bir durumdur. Kaza ile oluşan bu göz yaralanmaları bazı durumlarda kalıcı görme kaybına neden olabilir. Bunun yerine, bebeğe görüşünü artıracak ilgi çeken parlak renkli bebek oyuncakları vermektir. Bebeğin göz hizasına giren bir şeyi görüp görmediğini dikkatlice kontrol etdilmeli ve takip edilmelidir. İlk birkaç ay içinde küçük bir gevşeme ya da yanlış hizalama olması doğal olsa da, üç aylıkken devam ederse veya gözler herhangi bir şekilde titreme görünüyorsa, çocuk göz doktoru ile görüşülmelidir.
Diğer Hususlar
![Bebeklerin Göz Rengi Hakkında Bilinmesi Gerekenler]()
Bazen bebekler gözlerinde bir renkle uyuşmayan oluşumlarla doğarlar. Tipik olarak, heterokromya olarak bilinen bu durum doğumda veya başka bir durumun veya bir tür travmanın sonucu olarak bulunur. Heterokromik doğumlu bebeklerde, durum doğuştan heterokromya olarak kabul edilir. Diğerlerinde, durum bir travma veya başka bir durumdan kaynaklanabilir. Bir örnek, beyindeki yüz ve gözün bir tarafına giden sinir yolunun bozulması olan Horner Sendromu&#;dur. Bebeğin göz renginde olağandışı bir görünüm görülürse, bir çocuk doktoruna görülmesi gerekir.
Bebeğin göz rengi genetik faktörlere göre belirlenirken ebeveynlerin gözlerinden farklı renklerde olması bilinen bir durumdur. Ebeveynler için bebeğinin gözlerinin rengi ne olursa olsun, bu renk kesinlikle eşsiz bir renk olduğudur gerçekler arasındadır.
Kaynakça:
seafoodplus.info
seafoodplus.info
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu