24 Ekim Dolunay

EKİM  AYINDA

GÜNEŞ : 

GÜNEŞ’imiz EKİM ayı süresince BAŞAK  takımyıldızı sınırları içersinde görülecektir. Ekim ayının son günü  TERAZİ  takımyıldızı sınırlarını geçecektir.

GÜNEŞ’in doğma ve batma konumu bu ay içersinde değişimini sürdürecektir. Bu ayın ilk günlerinde  Coğrafya Yönleri olarak bildiğimiz Tam Doğu  ve  Tam Batı  noktalarından Güneye doğru 05 derece iken ayın son gününde  ise   Güneye doğru 18 derece uzaktaki  bir konumdan    doğup batacaktır.   Bu açı  Aralık ayının 21’ine  kadar her geçen gün artacaktır.

Doğma ve batma saatleri her gözlem yerinde farklı olur. Bu zamanlara etki edenler, tarih yani Güneş’in dikaçıklığı ve gözlem yerinin enlemidir.  Ülkenin tamamında aynı saat dilimi ve ortak bir zaman-saat kullanılır.  Güneş, doğudaki bir gözlem yerinde batıdaki bir gözlem yerine göre  daha erken doğar ve batar. Bu fark, iki gözlem yeri arasındaki coğrafya boylamları farkına denk zaman farkı kadardır.

Güneş’imiz yıllık görünür hareketi sırasında  Güneye doğru  yerdeğiştirmesini sürdürecektir. EKİM ayı süresince Ankara’da   ile  saatleri arasında öğlen çemberinden geçecektir.  Diğer kentlerin Ankara’ya göre boylam farklarına uygun olarak,  doğusundaki kentlerde daha erken, batıdaki kentlerde ise daha geç geçecektir.  

( Örneğin   Ankara’nın Coğrafya Boylamı yaklaşık  derece doğu,  İzmir’in ise  derecedoğu boylamı, buna göre aralarındaki boylam farkı  yaklaşık derece olur.  Her bir derece Güneş’in hareketine uygun olarak 4 zaman dakikasına denk gelir. Buna göre 5.6 x 4 = dakika eder.  Öyleyse Güneş, 1 EKİM günü Ankara Öğlen çemberinden saat   tegeçecek ise, İzmir öğlen çemberinden yaklaşık dakika sonra  yanı  yaklaşık   degeçecek demektir. Ankara’dan daha doğudaki iller için hesap yapılırken boylam farkına denk zaman değeri çıkartılır. Bu ayrıntıyı da unutmayalım…) 

Tam bu geçişler sırasında yani tam öğlen zamanında  ufuktan yüksekliği EKİM ayı süresince  ayın ilk günlerinde 47 derece iken son günlerinde 36 dereceye kadar azalacaktır.

Ekim ayı içinde gündüz süresinin uzunlukları da   azalmasını  sürdürecektir.  Ayın ilk günü yaklaşık olarak 11 sa  46 dk olan gündüz süresi  ayın son gününde  10 sa 31 da olacaktir.  Gündüz Süresi   hergeçen gün kısalmasını sürdürüyor.  Hepimizin bildiği gibi gündüz süresinin kısalması  21 Aralıkgününe kadar devam edecektir.

AY

AY,  elips şeklindeki yörüngesinde dolanırken  ;

09 EKİM  günü  enberi  konumunda &#;  YER’e  en yakın konumda olup   uzaklığı  km

25 EKİM  günü  enöte   konumunda &#;  YER’e  en  uzak konumda olup   uzaklığı  km

Biraz ek BİLGİ :

Şimdi yukarıdaki verilere bakıp “  09 EKİM’de en yakın konumda, 25 EKİM’de en uzak” ne anlama geliyor ?  “  diyebilirsiniz.   Hemen belirteyim. AY,  Yerküre etrafındaki yörüngesinde  yılda   tur atar. Yani 13 turu tamamlar, Turu atarken yıl biter.  

 İşte bu turların herbirinde tamamladığı yörüngeler  birbirinden farklıdır.  Bu yörüngelerin büyük eksenleri döner, yörünge üzerindeki özel noktalar düzenli bir şekilde yerdeğiştirir.

Her bir yörüngenin ya da her turun en yakın ve en uzak konumdaki YER’e  uzaklıkları da sürekli değişir.

Aşağıdaki grafikte bu değişime örnek verilmiştir. AY’ın bir yıl içindeki günlere göre uzaklığı noktalanmıştır.  En uzak olduğu noktadaki uzaklık değişimi  yaklaşık bin  km  olmasına karşın, en yakın olduğu noktanın uzaklık değişiminin ise yaklaşık 13 bin km civarında olduğu görülür.

 Yörünge elipstir, ancak bu elips yörüngenin dışmerkezliği ( basıklığı) da değişmektedir.  İşte bu değişmeler arasında bizim görebildiğimiz   “uzaklıktaki değişim” dir.  Uzaklığı değişince,  görünen büyüklüğü de değişir.  Bunlar da bir düzen içersinde olur. 

Bu değişimlerin nedenleri ve nasılları gökbilimciler tarafından çok iyi bilinmektedir.  Düşünün,  onlarca yıl sonraki tutulmaların nerede, nasıl ve hangi saniyelerde gözlenebileceğini bu bilgileri kullanarak hesaplayabiliyoruz.

Ay ve Yer ikilisinin hareketleri ile ilgili çok güzel vdeoları NASA sayfalarında izleyebilirsiniz.  seafoodplus.info

Dolunay      :   05 EKİMSondördün    :   12 EKİM

Yeniay         :   19  EKİMİlkdördün    :  28 EKİM

7/8  Ekim  : Draconid ( Ejderha ) Göktaşı Yağmuru

8 Ekim    :  Merkür-Güneş Yer dizilişi ( Merkür ; Üst Kavuşum konumunda)

09 Ekim   :  AY,  Aldebaran çok yakın görünümde, (Ay örtmesi sözkonusu..)

12 Ekim   :  Asteroid TC4  Dünya’ya çok yakın bir noktadan geçecek..

14/15 Ekim : AY, Regulus ( Aslan takımyıldızının en parlak yıldızı) yakın görünümde

17 Ekim  :  AY  VENÜS ile MARS arasında yakın görünümde

18 Ekim  : AY ile VENÜS  çok yakın görünümde

24 Ekim  : AY ile SATÜRN çok yakın görünümde

27/28 Ekim   :  Jüpiter-Güneş-Yer dizilişi ( Jüpiter  ;   Kavuşum konumunda )

24 Ekim günü,  Antik dönemlerden bu yana bilinen,  gökyüzünün gezginleri olan, herbiri tanrılarla özdeşleştirlmiş olan, haftanın günlerine  isim olarak bu gökcismi yada ilişkili tanrıların adları verilen   bu 7 gökcisimi aynı anda gökyüzünün  dörttebirlik bir bölgesine dizilmiş olacaklar. Aynı gün, Ay  Satürn ile yakın görünümde olacaktır.  Venüs ve Mars Güneş’in Batı tarafında olacak ve sabah Güneş doğmadan kısa süre gözlenebileceklerdir.  Merkür ve Jüpiter Güneş’e açısal olarak yakın olacaklar ve gözlenemeyeceklerdir. Hilal evresindeki Ay ve Satürn ise Güneş battıktan sonra  Güney-Batı yönünde  derece yükseklikte görüneceklerdir. Astrofotoğrafçılar için güzel bir hedef…. 

5/6  Ekimgecesi  Mars ve Venüs çok yakın görünümde olacaklar. 6 Ekim sabah Güneş doğmadan az önce Doğu ufkunuzda kısa süre gözlenebilecek bu görünüm. Astrofotoğrafçılar, iş başına.. Zor ama  güzel bir hedef olacak bu ikili de…

GEZEGENLERİN GÖZLENEBİLİRLİĞİ

MERKÜR :

Ayın ilk günü GÜNEŞ’in Batı tarafında ve  Güneş’e açısal olarak yaklaşık 6  derece uzaklıkta bulunacak olan  BAŞAK  takımyıldızı sınırları içindeki  gezegen  22 Ekim gününe kadar bu takımyıldızda yeralacak ve sonra TERAZİ takımyıldızı sınırlarına geçecektir.  8 Ekim günü GÜNEŞ ile kavuşum konumuna gelecek  ve sonraki günlerde Güneş’in Doğu tarafına geçecektir.  18 Ekim günü Jüpiter ile çok yakın görünümde olacaktır.  Ay sonuna doğru Güneş’ten açısal olarak  13 derece  uzaklaşmış olacaktır.  Ufuktan yüksekliği bu ay içersinde fazla olmayacak ve gözlenmesi çok çok zor olacaktır.

VENÜS :

Ayın  ilk günü  Güneş’e olan açısal uzaklığı 24  derece  iken ay sonunda  bu açıklık 17 dereceye kadar azalacaktır.  Sabah gökyüzünde Doğu ufkumuzda  “Sabah Yıldızı” olarak yeralmaktadır. Güneş doğmadan kısa süre  önce doğacak ve Güneş doğuncaya kadar gözlenebilecektir. 5 Ekim günü MARS ile çok yakın görünümde olacak ancak ufka yakın olması nedeniyle her geçen gün gözlenmesi zorlaşacaktır. . Ayın ilk günlerinde ASLAN takımyıldızı sınırları içersinde yeralacak, 9 Ekim’de   BAŞAK   takımyıldızı sınırları içine geçecektir.  VENÜS   kadir  parlaklığı ile   GÜNEŞ ve AY’dan sonra gökyüzünün en parlak görünen cismi olmayı sürdürecektir.

MARS :

Ekim ayının ilk günlerinde ASLAN   takımyıldızı sınırları içinde bulunacak olan   “Kızıl Gezegen”  MARS,  12 Ekim günü BAŞAK takımyıldızı sınırları içine geçecektir. Güneş’in

Batı tarafında yeralacak ve Güneş’e ayın ilk günleri açısal olarak 22 derece uzaklıkta ike ay sonuna doğru bu açıklık 33 dereceye kadar ulaşacaktır. Aynın ilk günlerinde Güneş’ten 2 saatönce doğacak ve sabah tanı olayının izin verdiği sürece gözlenebilecektir.  +2 kadir parlaklığı ile sönük bir görünümde olacaktır. Her  geçen gün biraz daha erken doğacak ve gözlem süresi biraz daha artacaktır.

JÜPİTER :

Gezegenlerin “Ağabeyi”  olan bu dev gaz gezegenin  Güneş ile arasındaki açısal uzaklık (u :  uzanım açısı)   Güneş’in Doğu tarafında hergeçen gün azalmaktadır.  Ayın ilk günü 20 dereceolan bu açısal uzaklık azalacak, 27 Ekim günü Güneş ile Kavuşum konumunda olacak ve Güneş’in Batı tarafına geçecektir.  JÜPİTER’in  BAŞAK takımyıldızı içindeki konumu çok az değişmektedir.  Açısal olarak Güneş’e yakın, günbatımı sırasında ufuktan yüksekliği az olması nedeniyle bu ay içinde gözlenemeyecektir.

SATÜRN   :

Gökyüzünün  güzel görünümlü “Halkaların Efendisi”    dev gaz gezegeni olan SATÜRN,EKİM ayısüresince de  YILANCI takımyıldızı sınırları içinde bulunacaktır Akrep’in Kalbi Antares’in doğusunda ve yaklaşık derece olan açısal uzaklığını da koruyacaktır.   Ayın ilk günlerinde Güneş battığında  Güney yönünde  ufuktan derece yükseklikte

görünecek olan SATÜRN  gece yarısından sonra batmış olacaktır.  Ayın ilk günü Güneş’e açısal uzaklığı 73 derece iken ayın son günü 45 dereceye kadar azalacaktır. Her geçen gün  ise daha erken batacak ve daha kısa süre görünecektir.  JÜPİTER kadar parlak

olmasa da  kadire yaklaşacak olan parlaklığı ile Antares’in doğusunda hemen farkedilecektir.    Güzel görünümlü  halkalı gezegen SATÜRN,    Akrep ve Yay-Nişancı takımyıldızlarının, Samanyolu Gökadamızın merkez doğrultusunuın, çok sayıda bulutsu  ve derin uzay cisminin bulunduğu bir bölgede bulunuyor. Çevresiyle keyifli gözlem yapılabilecek bir yerde…

SATÜRN’ün halkası görünüm olarak en uygun konumda,  Astrofotoğrafçılar için güzel bir hedef olur.  Kaçırmayın.

GÖKTAŞI YAĞMURLARI :

Ekim ayı içersinde  iki ayrı göktaşı yağmuru gerçekleşiyor.

Göktaşı Yağmurlarında bilinmesi gereken bir durum sözkonusudur.; belirtilen tarihler, gözlenmesi olası göktaşı sayısının en fazla-maksimum olduğu günlerdir. Bu tarihlerden yaklaşık hafta önce ve sonra da göktaşı kaymaları gözlenir. Ancak sayıları az olur ve  verilen tarihler yaklaştıkça sayılar artar, en fazla sayı verilen tarihlerde olur.

DRACONIDS (EJDERHA)   &#;  GIACOBINIDS   GÖKTAŞI  YAĞMURU  

  Ekim  günlerinde maksimum sayıya ulaşması  beklenen  DRACONIDS &#; EJDERHA  Göktaşı Yağmuru,  dünyamızın   21P Giacobini-Zinner  kuyrukluyıldızının kalıntılarının bulunduğu eski yörüngesinden geçerken gerçekleşecek.

Giacobini tarafından Aralık 20de keşfedilen kuyrukluyıldızın Güneş etrafındaki yörüngesinin dönemi yaklaşık 6,5  yıl.

Ejderha takımyıldızının, ejderhanın başının bulunduğu bölgeye doğru bakılması yeterli olacaktır.  Ancak ufka yakın olması da olumsuz bir etkendir.  Akşamın ilk saatlerinden itibaren gözlenebilir. Sayıca az olması, dolunay evresini yeni geçen AY ışığının gökyüzünü aydınlatması nedeniyle gözlemi pek keyifli olmayacak.

ORIONIDS ( AVCI )  GÖKTAŞI YAĞMURU

Ekim    günlerinde ORİONİDS &#; AVCI  Göktaşı Yağmuru  meydana gelecek. Saatte en fazla 20 civarında göktaşı kayması gözlenebilecek.  Ancak bu kez  yeniay evresi sonrasındaki  ay ışığının etkisi olmayacaktır.  Gece yarısından sonra ışık kirliliğinin olmadığı karanlık bir ortamda belki çok parlak göktaşları gözlenebilecek.  Güney-Doğu yönünde Avcı takımyıldızına doğru bakmak yeterli.  Bir saat içinde 30 civarında göktaşı görülebilir.

Avcı Göktaşı Yağmuru ;  Dünya’mız her yıl bu tarihlerde   yaklaşık 75 yıl yörünge dönemi olan  Halley kuyrukluyıldızının  en son   geçişi sırasında yörüngesinde bıraktığı tozlar içinden  geçerken oluşmaktadır.

Gökyüzünüz açık olsun..