kaynağı değiştir]
Lös Nedir?
Rüzgarın savurduğu ince yapılı toz ve silt gibi maddeler dünya üzerinde bazı yerlere yayılmaktadır. Mineral açısından verimli ve zengin olan bu malzeme tabakasına lös adı verilmektedir. Löslerin oluşum sebebi genellikle rüzgarlar olmaktadır. Fakat dünya üzerinde bazı yerlerde buzullar tarafından oluşmuşlardır.
Türkiye'de Var mı?
Ülkemizde lös toprakları bulunmaktadır. Bu türden oluşan bir zemin yapısını İç Anadolu Bölgesinde görebilmek mümkündür. Özellikle löslerin İç Anadolu'da görülmesinin ana nedeni iklimidir. İç Anadolu iklimi karasal yani step iklimidir. Bu sebeple de löslerin oluşumunu desteklemektedir.
Lös Toprak Özellikleri Nelerdir?
Lös toprakları 91 metreden daha fazla kalınlığa sahiplerdir. Diğer topraklardan farklı olarak ise lös topraklar daha gevşek ve soluk bir yapısı bulunmaktadır. Lös topraklar kolay parçalanır ve oyulacak kadar yumuşak, fakat sağlam duvar kadar da güçlü olmaktadır. Lös topraklar ülkemizde de görülmektedir. Fakat dünya üzerinde en çok Kuzey Çin'de görülmektedir. Bunun yanı sıra Kuzey Amerika'nın büyük ovaları, Orta Avrupa, Kazakistan ve Rusya'da görülmektedir.
Köşeli kuvars taneleri, feldispat, mikalar ve kalsitten oluşan silt ve kil boyutundaki rüzgâr çökelleri lös olarak bilinir.[1] Lösler rüzgârlarla taşınan ince unsurlu malzemenin bir örtü halinde yarı kurak alanlarda birikmesiyle oluşur. Böyle bir oluşumun meydana gelebilmesi; ince unsurlu malzemenin bol bulunmasına, rüzgârın şiddetli esmesine ve bitki örtüsünün fakir veya yoksun olmasına bağlıdır.[2]
Löslerin dağılımı üç ana kaynaktan geldiklerini gösterir:
Lösler çok küçük partiküllerden meydana gelmişlerdir. Kalınlıkları fazla olan lösler açık veya sarımsı renktedirler. Bunlar kalker bakımından zengin olmalarına rağmen ilk oluşumlarındaki kalkerlerin bir kısmı erimiştir. Lösler engebeli arazileri örterek onların basık bir şekilde görünmesine neden olurlar. Lösler genelde çöl kökenli olmalarına rağmen glasiyel kökenli olanları da bulunmaktadır [3] Lös kökenli topraklar dünyanın en verimli toprakları arasındadır. Dünyanın başlıca tahıl üretim bölgeleri; Kuzey Avrupa Düzlüğü, Ukrayna ve Kuzey Amerika’nın Büyük Ovaları gibi geniş lös çökellerinin dağıldığı yerlerdir. Günümüzde lös çökelleri yeryüzünün yaklaşık olarak %10’unu ve ABD’nin %30’unu kaplarlar.[4]