Pct Kan Tahlili

PCT Nedir?

PCT bir kan testi olup vücuttaki enfeksiyonların kana karışması durumunu tespit etmek amacıyla yapılmaktadır. Sepsis hastalığı durumu tespiti için yapılan PCT testi yükselişi ise halk arasında kan zehirlenmesi olarak bilinmektedir.

Viral olarak bilinen enfeksiyon durumunda PCT değerinde herhangi bir değişim olmamaktadır. Fakat bakteri enfeksiyonları PCT değerinin yükselmesine neden olmaktadır.

PCT Kaç Olmalıdır?

PCT değerinin normal aralıklarda olması oldukça önemlidir. PCT testinin normal değer aralığı 0.05 ng/ml'den daha düşüktür. Sepsis hastalarında veya sepsis şok durumlarında PCT değeri yaklaşık 1000 ng/ml seviyesine kadar çıkabilmektedir. Bu değerin yüksek çıkması hastalığın ciddi olması ile doğru orantılı olmaktadır. Bu sebeple buna yönelik testlerin yapılması ve değerinin yüksek çıkması durumunda uzman doktorlar tarafından devamlı takip edilmesi gerekmektedir.

PCT Yüksekliği Neden Olur?

PCT değerinin yüksek olması vücutta ciddi derece enfeksiyon olması anlamına gelmektedir. PCT değerinin yüksek olmasının farklı nedenleri de bulunmaktadır. Bu nedenler şunlardır:

- Çoklu organ yetmezliği durumunda PCT değeri durumu yükselişe geçebilir.
- Troit kanseri PCT testi değerlerinin yüksekliğine neden olmaktadır.
- İdrar yolları enfeksiyonu, uzun süre kullanılan ilaçlar ve zatürre gibi hastalıklar PCT değerlerinin yükselmesine sebep olmaktadır
- Kemik iliği kanseri. böbrek yetmezliği ve cerrahi işlemler PCT değerinin yüksek çıkmasına neden olabilmektedir.
- Travma ve şok gibi durumlar PCT değerinin yükselmesine sebep olmaktadır.

PCT Düşüklüğü Neden Olur?

PCT değeri sağlıklı kişilerde yok denecek kadar az seviyededir. Kan içerisinde düşük olduğunda da bazı enfeksiyon hastalıklarının habercisi olabilmektedir. PCT düşüklüğünün birkaç farklı nedeni olabilmektedir. Bu nedenler şunlardır:

- Yapılan bazı cerrahi operasyonlar sonucunda PCT değeri düşük çıkabilmektedir.
- Vücuda organ nakli yapılması durumunda PCT değeri düşük çıkmaktadır.
- Virüslerden dolayı meydana gelen enfeksiyon hastalıklarında da PCT değeri düşük çıkmaktadır.

PCT kanda prokalsitonin miktarının ölçüldüğü bir kan testidir. Prokalsitonin vücutta ve kanda bulunan bakteriyel enfeksiyonların varlığını, şiddetini belirleyen bir unsurdur.

PCT Nedir?

PCT seviyesi kanda halk arasında “kan zehirlenmesi” olarak da bilinen vücutta bulunan enfeksiyonun kana karışması ile meydana gelen sepsis gibi durumlarda teşhis konulması için ayırıcı bir testtir. Viral enfeksiyonlarda PCT değerinde herhangi bir değişiklik olmazken bakteriyel enfeksiyonlarda PCT değeri kanda yükselir.

PCT yani prokalsitonin vücutta meydana gelen enfeksiyonların çeşitli dokularda hasara yol açması ile birlikte ilk olarak tiroid bezinde olmak üzere karaciğer ve akciğerde hızla üretilen protein yapılı bir maddedir. Normalde de vücutta yok denecek kadar az miktarlarda bulunan PCT enfeksiyon varlığında biyolojik olarak artış gösterir.

PCT Düşüklüğü Nedir?

Sağlıklı bir bireyde neredeyse yok denecek seviyede bulunmasına rağmen kanda düşük miktarlarda gözlemlenen PCT kişide enfeksiyon başlangıcının belirtisi olabilir. Bölgesel olarak vücudun küçük bir yerinde enfeksiyon varlığına bir işaret olabilmektedir. Kanda meydana gelen bir genel enfeksiyon durumunda PCT 2 – 4 saat arasında hızla yükselirken, düşük PCT değeri henüz sistemik bir enfeksiyonun başlangıcında olduğunun bir göstergesi olabilir. Bazen cerrahi operasyonlardan sonra ve vücuda yeni nakledilmiş bir organı vücudun kabul etmemesi durumunda da görülebilmektedir. Bazen virüs kaynaklı enfeksiyonların varlığında da görülebilmektedir. Uzman hekimin düzenli kontrolü ile düşük PCT değerinin kaynağı belirlenir.

PCT Yüksekliği Nedir?

Sağlıklı bir bireyde PCT değer yüksekliği görülmez. PCT değeri vücutta ciddi bakteriyel enfeksiyonlar oluşması halinde yükselir. PCT değerinin yüksek olması başta halk arasında kan zehirlenmesi olarak bilinen sepsis varlığını işaret etse de PCT yüksekliğinin birçok sebebi olabilmektedir. PCT yüksekliği vücutta gelişen bazı hastalıkların belirtisi olabilir. Karında iç zar olarak organları örten periton isimli bir zar bulunur. Peritonun iltihaplanmasında PCT değeri yükselir. Bunun dışında ise:
Çoklu organ yetmezliği
Menenjit
Zatürre
Kullanılan bazı ilaçlar nedeniyle meydana gelen yan etkiler
Tiroid kanseri
İdrar yollarının enfeksiyonu
Böbrek yetmezlikleri
Kemik iliğinde meydana gelen kanserler
Bazı cerrahi işlemler sonrası
Çeşitli travmalar
Tıbbi bir nedeni olmayan şok PCT değerinin yükselmesine neden olan durumlar arasındadır.

PCT diğer bir adıyla prokalsitonin vücutta çeşitli fonksiyonların yürütülmesini sağlayan bir hormondur. Bu yazımda pct testi hakkında çeşitli bilgiler vereceğim. Hangi durumlarda yükseldiği, hangi durumlarda düştüğü ve vücutta hangi görevleri yaptığından bahsedeceğim. Haydi yazımıza geçelim.

PCT (Prokalsitonin) Nedir?

PCT (Prokalsitonin) testi genellikle sistemik enfeksiyonların (sepsis) şüphesinde veya varlığında hastalara uygulanır. Kalsitonin adı verilen hormonu üretilmesi için gerekli olan prokalsitonin, 116 adet aminoasitten oluşur ve tiroid bezinde bulunan parafoliküler hücrelerde, akciğer ve bağırsaktaki nöroendokrin hücrelerde üretilir. İlk defa 1970’li yıllarda Leonard J. Deftos ve Bernard A. Roos tarafından tanımlanmıştır.

Sıklıkla ağır bir bakteriyel enfeksiyon sonrasında vücut prokalsitonin üretmeye başlar. 2 – 4 saat içinde pct düzeylerinde belirgin bir artış meydana gelir. PCT tahlilinin yüksek çıkması hastada bakteriyel enfeksiyonunun eşlik ettiğine işaret eder. Virüs ve diğer patojenlerin neden olduğu sistemik enfeksiyonlarda bu denli belirgin bir artış genellikle gözlenmez. Dolayısıyla bakteriyel enfeksiyonların diğer enfeksiyonlarla ayırt edilmesinde yardımcı bir bulgu olarak değerlendirilebilir.

Üstteki görselde bulunan tablo µg/L cinsinden hazırlanmıştır. Bu görselde 1 numara ile gösterilen bölüm sağlıklı insanlarda görülen pct değerini temsil etmektedir. 2 numara lokal enfeksiyonların varlığını, 3 numara sistemik enfeksyonların varlığını, 4 numara yaygın sistemik enfeksiyonların varlığını ve 5 numara ise septik şok tablosunun varlığını temsil etmektedir.

Serumda prokalsitonin maddesinin yarılanma ömrü 25 – 30 saat civarındadır. Tiroid bezinde üretilmesinde kaynaklı olarak tiroid kanseri ve bazı diğer tiroid bezi hastalıklarında prokalsitonin düzeyinde belirgin değişiklikler hissedilebilir. Prokalsitonin testi hastalıkların tanısının konulabilmesi için doğrudan faydalı bir araç değildir. PTC tahlili kan dolaşımında bulunmakta olan prokalsitonin seviyelerini ölçer.

Doktorlar Neden PCT Testi Yapar?

Hekimler genellikle hastalıkların tanısının koyulması veya tedavisinin yapılması amacıyla bazı tahliller ve tetkikler isterler. Tedavi süreçlerinin takip edilmesi de yine pct testi isteme endikasyonları arasındadır. Peki pct testi neden istenir?

1. Kalp hızının çok yükseldiği ve taşikardi olarak isimlendirilen durumun varlığında
2. Ateş yüksekliği ortaya çıktığında
3. Kan basıncı normal seviyelerin altına düştüğünde
4. Solunum sayısının artması durumunda
5. Zihinsel durumda bozulmalar görülürse
6. Bakteriyel bir enfeksiyonun seyrinin tespit edilmesi gerektiğinde pct testi istenir.

PCT Testinin Yorumlanması

Sağlıklı olarak tanımlanan bireylerde herhangi bir sebep olmaksızın pct değerlerinin yükselmesi normal karşılanabilen bir durum değildir. Önceki başlıkta da belirttiğim gibi pct tahlili doğrudan tanı koymaz ancak var olan bir enfeksiyonu bize işaret eder. Bu noktada enfeksiyon varlığını gözler önüne seren ve çok önemli bir kriter olan c-reaktif protein ile ilgili hazırlamış olduğum CRP Nedir? başlıklı yazımı okumanızda fayda görüyorum.,

Lokal Enfeksiyon ile Sistemik Enfeksiyon Farkları

Lokal enfeksiyon vücutta belirli bir bölgede ortaya çıkan ve o bölgeyle ilgili sonuçları olan bir durumdur. Sistemik enfeksiyon ise tüm vücudu ilgilendirir. Çünkü enfeksiyon tüm vücuttadır. Temel olarak lokal ve sistemik enfeksiyon arasındaki farklar bunlardır.

PCT Normal Değerleri (Referans Aralığı)

Pct normal değeri aşağıda verilmiştir. Bu değerleri dilerseniz önceki başlıkta vermiş olduğum tablodan inceleyebilirsiniz.

• Sağlıklı bireylerde : 0 – 0,05 µg/L
• Lokal enfeksiyonların varlığında : 0,05 – 0,5 µg/L
• Sistemik enfeksiyonların varlığında : 0,5 – 2 µg/L
• Yaygın sistemik enfeksiyonların varlığında : 2 – 10 µg/L
• Septik şok varlığında : 10 µg/L ve üstü

Sepsis veya septik şok durumundan şüphelenilmesi oldukça ciddi seyreden bir tıbbi süreçtir. Bu noktada hekiminiz gerekli müdahaleleri yapacaktır.

PCT Yüksekliği

PCT testi sonuçları lokal veya sistemik enfeksiyonların varlığında sağlıklı insanlardan elde edilen pct değerlerine göre yüksek çıkar. PCT artışı sadece enfeksiyona bağlı olmayabilir. Çeşitli hastalıklarda ve bazı kanserlerde yüksek seyredebilir. Ayrıca ilaç kullanımı neticesinde kan prokalsitonin düzeyleri yükselebilir.

PCT (Prokalsitonin) yüksekliği nedenleri ağır travma durumlarında, ciddi yanıklarda, organ yetmezliklerinde, bakteriyel zatürrelerde, menenjit hastalığında, organların oksijenlenmesinde problem ortaya çıkaran durumlarda, idrar yolu enfeksiyonlarında, tiroid kanserlerinde, büyük cerrahi operasyonlarda ve bazı diğer durumlar olarak sıralanabilir.

PCT Düşüklüğü

Pct düşüklüğü ya da farklı bir deyişle pct değerinin normalin altında olması çoğu zaman herhangi bir probleme işaret etmez ancak herhangi bir kesinlik söz konusu olmamaktadır. Örnek verecek olursak pct değerinin yüksek olması sepsis ya da herhangi bir enfeksiyon olduğunu garanti etmez ve yine aynı şekilde pct değerlerinin düşük olması herhangi bir sorun olmadığını garanti etmez.

Pct testi erken dönemlerde yapıldığında yanlış bilgi verebilir. Bu açıdan dikkatli olunmalı ve hekiminizin önerilerine göre yeniden testi yaptırabilirsiniz.

PCT (Prokalsitonin) Testi Sonuçları

Hasta bireyler tahlil sonuçlarında pct testi düşüklüğü veya yüksekliği gibi sorunlarla karşılaşabilirler ancak bu testin tek başına çoğu zaman bir anlam ifade etmediği unutulmamalıdır. Bu test ile hekiminiz bir takım hastalıklardan uazaklaşacak, ekarte edecek ve tanıya yaklaşacaktır veya zaten takip edilen bir süreçte kontrol muayenesi kapsamında değerlendirecektir. Herhangi bir bölümde yapılan tahlillerinde pct düşüklüğü veya pct yüksekliği olan bireyler dahiliye polikliniklerinden randevu alarak bu durumla ilgili muayene olabilirler. Bu noktada Dahiliye Bölümü Hangi Hastalıklara Bakar? başlıklı yazımızı okumanız faydalı olacaktır.

Kaynakça

1. Pub-Med : Procalcitonin as a diagnostic marker for sepsis: a systematic review and meta-analysis için buradan yararlanıldı. – Erişim Tarihi : 20 Ocak 2021
2. Dove-Med : Procalcitonin Blood Test için buradan yararlanıldı. – Erişim Tarihi : 20 Ocak 2021

Merak ettiklerinizi ve eklemek istediklerinizi konu altındaki yorum bölümüne yazabilirsiniz. Cevap vermekten mutluluk duyacağım. Yorumlarınızı bekliyorum.

(Bu yazı ilk defa 18 Şubat 2018 tarihinde yazılmıştır. Ardından 20 Ocak 2021 tarihinde güncellenmiştir.)

Bu Başlıklar İlginizi Çekebilir: