Yürürken Dizden Ses Gelmesi

DİZ EKLEMİNDEN GELEN SESLERE DİKKAT
Diz eklemi vücudun en fazla yük taşıyan eklemidir. Bu nedenle diz kıkırdaklarına ve de özellikle diz kapağı kıkırdaklarına aşırı yük biner. Bu yük çömelme, merdiven inip çıkma gibi hareketlerde kişinin ağırlığına göre birkaç yüz kiloya kadar çıkabilir. Bu nedenle vücudun en kalın kıkırdak tabakası diz kapağı arkasındadır.
Dizden niye ses gelir?
Diz ekleminin bu yükleri ağrısız bir şekilde taşıyabilmesi kıkırdaklar arasındaki sürtünmenin çok az olmasını gerektirir. Hangi sebeple olursa olsun kişinin diz kapağının arkasını döşeyen kıkırdağın yıpramasının ilk bulgusu dizden ses gelmesidir. Bu sesler diz hareketleri sırasında özellikle çömelip kalkarken ortaya çıkar ve daha çok “çıtırdama” şeklindedir. Bu ses büyük oranda diz kapağı kıkırdağının yüzeyinin bozulması ve hareket halinde bu bozuk yüzeyin karşı kemiklere sürtmesinden kaynaklanmaktadır. Bu durum tıpta “kondromalzai patella” olarak adlandırılır. Bazen menüsküs yırtıklarından da ses gelebileceği unutulmalıdır. Bu durumda dizden gelen sesler daha çok “kütleme” şeklindedir.
Dizden ses gelmesi önemli midir?
Dizden ses gelmesi genellikle orta ve ileri yaşlarda olur. Bununla beraber gençlerin dizinden de ses gelebilir. Dizden ses gelmesi özelikle orta yaşlarda(30-45) ortaya çıkarsa erken kireçlenmenin habercisidir. Sesle birlikte ağrı varsa ve bu ağrı özellikle oturup kalkmalarda ,diz kırarak yapılan aktivitelerden sonra oluşuyorsa mutlaka araştırılmalıdır. Bu aşamada yapılacak en doğru hareket bir fizik tedavi uzmanına başvurmaktır.
Tanı nasıl konabilir?
Bu tip olgularda ağrı olmasa dahi dizden inceleme gereklidir. Seçilecek yöntem kıkırdak dokuyu ve menisküsleri çok iyi gösterebilmesi nedeniyle manyetik rezonans(MR) incelemesidir. MR ile diz kemiklerinin kıkırdakları ayrıntılı bir şekilde görülebilir.
Ne zaman tedavi edilmelidir?
Dizden ses gelmesi her zaman bir patolojiye delalet etmez. MR’da kıkırdak hasarı yani kondromalazi patella varsa ağrı olmasa bile tedavi uygulanmalıdır. Aksi takdirde diz yavaş yavaş da olsa kireçlenmeye gidecek ve hasar kalıcı hale gelecektir.
Dizdeki erken kıkırdak hasarı nasıl tedavi edilmelidir?
Bu hastaların tedavisinde 3 temel prensip vardır. İlki, hasta dizine iyi bakacaktır. Yani çömelme, merdiven inip çıkma, uzun süreler dizleri kıvırarak oturma, bağdaş kurma gibi hareketleri mümkün olduğunca az yapacaktır. İkinci prensip; hasta dizi kuvvetlendirecek egzersizler yapacaktır ve sonuncusu kilo almayacak, kilolu ise verecektir. Bu temel prensipler dışında bu dizlerde kıkırdak iğneleri ve fizik tedavi uygulamaları işe yarayabilir. Son yıllarda PRP (trombositten zengin plazma) tedavisi başarılı bir şekilde kullanılmaktadır.
PRP tedavisi nedir ?
PRP tedavisi dünyada son 4 yıldır,Türkiye’de ise son 2 yıldır kullanılan bir yöntemdir. Hastadan damar yolu ile yaklaşık 20 cc kadar kan alınır ve bu kan özel bazı işlemlerden geçirilerek içerisinde çok sayıda trombosit hücresi içeren PRP elde edilir. Kandan elde edilen trombositten zenginleştirilmiş plazma sıvısı doğal bir ilaç gibi etki gösterir. Enjeksiyon ile eklem içine verilen trombosit hücrelerinden çıkan doğal hormonlar yaralanmanın ve zedelenmenin olduğu bölgede kıkırdak gibi yapıların hücrelerini uyararak o bölgedeki iyileşmeyi hızlandırır. PRP tedavisi ayda bir kez toplam 3 defa uygulanır
PRP tedavisi kıkırdak zedelenmelerinde etkin bir tedavidir?
İki yıldır çok sayıda diz hastasına uyguladığımız PRP yöntemi özellikle kıkırdak zedelenmelerinde son derece başarılı sonuçlar vermektedir. Yan etkisinin olmaması en önemli avantajıdır.
Dizdeki erken kıkırdak zedelenmeleri temel prensiplere bağlı kalarak yapılan PRP tedavisi ile son derece etkin bir şekilde tedavi edilebilmektedir. Unutulmaması geren nokta; erken müdahale edilirse “kireçlenme kader değildir”.

Doç.Dr.Cengiz Bahadır

Dizlerden Neden Ses Gelir?

Dizinizden gelen çıtırtı sesi krepitus olarak adlandırılır. Dizinizde başka bir belirtiniz yoksa, krepitus için özel bir tedaviye gerek yoktur. Krepitus, eklem hareketi sırasında kıkırdağın eklem yüzeyine veya diz çevresindeki diğer yumuşak dokulara sürtünmesi sonucu oluşur.

Diz ekleminde ağrı ile birlikte çatırtı sesi varsa, genellikle bir menisküs yırtığı veya eklem dejenerasyonu gibi durumlardan kaynakla bilir.

Diz kapağının uyluk kemiğiyle veya femurla buluştuğu patellofemoral eklem tipik olarak diz krepitusunun kaynağıdır. Kıkırdak dokusu, kemiklerin uçlarını örten, pürüzsüz ve elastik bir yapıdadır. Bu kıkırdaklar normalde kemiklerin eklemde kolayca kaymasına yardımcı olur.

Ancak zamanla, eklem yapısında bulunan bu kıkırdak yapıların yüzeyi pürüzsüzlüğünü kaybetmeye başlayabilir. Dizinizde duyduğunuz çıtırtı sesi diz ekleminizde bulunan kıkırdakların pürüzlü olmasından kaynaklanır. Çünkü eklem kıkırdağının pürüzlü olmasından dolayı kemikler normalde olduğu gibi eklemde kolayca hareket edemez.

Dizlerden Ses Ne Zaman Gelir?

Diz krepitusu tipik olarak diz büküldüğünde, örneğin çömeldiğinizde, merdivenlerden inerken veya bir sandalyeden kalktığınızda meydana gelir. Kendi başına, krepitus genellikle endişe kaynağı değildir.

Dizden ses gelmesi özelikle orta yaşlarda(30-45) ortaya çıkarsa erken dizde kireçlenmenin habercisidir.

Kireçlenme tedavisi için yapılması gerekenleri diğer yazımızda bulabilirsiniz.

Dizlerden Gelen Ses Sonrası Neler Olabilir?

Dizlerden gelen bu ses (krepitus ) tek başına genellikle sorun oluşturmaz. Diz ekleminde bulunan kıkırdaklar sertleşir ve sonrasında yıpranmaya başlayabilir. Diz kapağı kıkırdakların yıpranması ile de artrit oluşma riski artar.

Diz Eklemi Sesini Engellemek İçin Ne Yapabiliriz?

Bu durumda diz problemlerini önlemeye yardımcı olmak için, kuadriseps adı verilen uyluğunuzun önündeki kasları güçlendirmeye çalışmalıyız. Yürüyüş, bisiklet ve yüzme, kuadriseps kasını güçlendirmek için yararlı olabilir.

Ayrıca çeşitli başka egzersizler de yardımcı olabilir. Belirli egzersizler hakkında sorularınız varsa veya başka tıbbi durumlarınız varsa, doktorunuzla konuşmanızı öneririm.

Güçlü kuadriseps kası patellofemoral ekleminizden yükünün bir kısmını alabilir. Böylece diz eklemindeki kıkırdağın yıpranma olasılığını azalır. Ayrıca, daha fazla kıkırdak hasarı ve diğer diz yaralanmalarını önlemeye yardımcı olmak için, eklemi aşırı yüklemekten kaçınılmalıdır.

Eklemde krepitus ile birlikte diz ağrısı veya sıvı birikmesi gibi semptomlar görülebilir. Bu durum diğer diz sorunların başlangıcına işaret edebilir. Örneğin, diz eklemindeki diz ağrısının ve eklem şişliğinin yaygın bir nedeni olan osteoartrit gibi. Osteoartrit dizdeki kıkırdak aşınması durumunda gelişebilir.

Diğer diz semptomları gelişmesi durumunda hızlı bir şekilde dizin değerlendirilmesi önemlidir. Tedavi edilmediğinde, osteoartrit dahil bazı diz rahatsızlıkları ağrı, eklem hasarı ve sonunda sakatlığa neden olabilir. Ancak hızlı bir şekilde tanı konur ve tedavi edilirse eklemlerde hasar oluşmaz.

Bu yazımızda dizlerden neden ses gelir sorusuna cevap vermeye çalıştık. Diğer yazılarımızı okumak için blog sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Vücuttaki eklemlerin en çok yük taşıyanı diz eklemidir.Bu sebeple diz kıkırdaklarına ve özellikle diz kapağı kıkırdaklarına aşırı yük binmektedir. Merdiven inip çıkma,çömelme gibi hareketler esnasında bu yük kişinin ağırlığına göre birkaç yüz kiloya kadar çıkabilir. Vücudun en kalın kıkırdak tabakası diz kapağının arka kısmındadır. Dizde kıkırdak bozulması ve kireçlenme belli bir yaş sonrası kendiliğinden başlayabileceği gibi, travma, menisküs yaralanmaları veya romatizmal hastalıklar dizde kireçlenmeye sebep olabilir. Ekrem kireçlenmesi genellikle ağrıyla başlayıp, sonrasında hareket kısıtlılığı, fonksiyon kaybı ve kıkırdak kaybına neden olmaktadır. Bir süre sonra da dizde şişlik şekil bozukluğu ortaya çıkar.

Kıkırdaklar arasındaki sürtünmenin çok az olması sayesinde diz eklemi bu yükleri ağrısız şekilde taşıyabilir. Kişinin diz kapağının arkasını döşeyen kıkırdağın yıpranmasının ve aşınmış olmasının ilk belirtisi dizden ses gelmesidir. Çıtırdama şeklinde meydana gelen bu sesler çömelirken,çömelip kalkarken ortaya çıkmaktadır.Bu sesin en büyük sebebi diz kapağı kıkırdağının yüzeyinin bozulması ve hareket halinde bu bozuk yüzeyin karşı kemik yüzeye sürtmesindendir.Bu duruma da "Kondromalazi Patella" denir. Ancak bazen dizden gelen kütleme şeklinde duyulan ses de meniskus yırtığı nedeniyle de oluşabilir.

Dizden ses gelmesi genellikle ileri ve orta yaş gruplarında meydana gelir. Ama genç kişilerde de oluşabilir.35-40 yaşlarında dizlerden ses geliyorsa bu erken kireçlenmenin belirtisi olabilir.Sesle birlikte ağrı meydana geliyorsa ve bu ağrı özellikle oturup kalkmada ,diz kırarak yapılan hareketlerden sonra duyuluyorsa mutlaka bir Fizik Tedavi Uzmanına başvurulmalıdır.

Ağrı olmasa bile dizden ses gelmesi inceleme gerektirir. Seçilecek en doğru yöntem kıkırdak dokuyu ayrıca menisküsleri çok iyi görebilmesi nedeniyle (MR) çekilmesidir. MR ile diz kemiklerinin kıkırdakları ayrıntılı bir şekilde gösterilebilmektedir.

DİZ KİREÇLENMESİ TEDAVİSİ NEDİR ? NASIL UYGULANIR ?

Hastanın ağrısını ortadan kaldıran ve hayat kalitesini düzelten en zararsız tedavi en doğru tedavidir. Dizde kireçlenmesi olan hastaların ideal kilolarına inmesi dize binen yükleri azalttığından hem hastalığın ilerlemesini azaltır hem de uygulanan tedavi yöntemlerinin etkinliğini ve süresini arttırır Kilo vermek hem kıkırdak hasarı oluşmasına engel olacak hem de menisküsleri koruyacaktır. Bir diz hastasnın %10 kilo vermesi diz eklem kireçlenmesinin ilerlemesini durduracaktır. Bu çok önemlidir. Ne kadar çok kilo verilirse bu etki o kadar artacaktır.

Egzersiz ve su içi yürüyüş önemlidir. Ağrının olması durumunda, yürüyüşe daha fazla devam edilmemeli ve diz zorlanmamalıdır.

Dizde şişme ve ısı artışı yoksa dizde kireçlenmesi olan hastalar kaplıcalardan ve sıcak uygulamalardan kısmi yarar görebilirler. Ağrının azaltılması ve kıkırdak onarıcı etkilerinden dolayı glukozamin ve kondroitin ve hyaluronik asit preparatları tedavide kullanılabilir. Yine eklem içi sıvı enjeksiyonları -hyoluronik asit- tedavi seçenekleri arasındadır. Hyoluronik asit eklemi oluşturan kemiklerin yumuşak bir biçimde diğeri üzerinden kaymasını ve eklem yük aktarımı sırasında şok absorbsiyonu sağlar.

Eklem içi ve dışı ozon, PRP , CGF-CD34, kök hücre tedavisi ve proloterapi tedavileri tedavi seçenekleri arasında ön planda yer almalıdır. Fizik tedavi ve rehabilitasyon kireçlenmelerin başlangıç ve orta evrelerinde çok etkili olabilir. Ancak ilerleyen aşamalarda fizik tedavinin etkisi azalır. Diğer tedavi yöntemlerine cevap vermeyen ileri evre diz kireçlenmeleri diz protezi ile tedavi edilebilir.