Eğilince Gözde Basınç
kaynağı değiştir]
Mekanizmaya bağlı olarak sebepler farklılık gösterir:
- Beyin tümörüne bağlı kitle etkisi, enfarkta bağlı ödem, kafa içi yaralanma (kontüzyon), subdural kanama, epidural kanama, abse
- Beyinin oksijensiz kalmasına bağlı şişmesi, akut karaciğer yetmezliği,[7]hipertansif ensefalopati, hiperkapni, Reye sendromu
- Venöz sistemde tıkanmaya sebep olan venöz sinüs trombozu, kalp yetmezliği gibi hastalıklar,
- Beyin omurilik sıvısının emiliminin bozulduğu veya dolaşımının bozulduğu hidrosefali&#;hastalığı, Arnold-Chiari malformasyonu, beyin zarlarını lgilendiren hastalıklar (menenjit, kanser vb.),
- Artmış beyin omurilik sıvısı üretimi
- Sebebi bilinmeyen (idiyopatik) hastalıklar: Benign kafa içi hipertansiyonu,
- Kraniyosinostoz
Artmış kafa içi basıncı Kafa travmalarının direkt olarak kötü prognoz ile ilgisi artmış kafa içi basıncından kaynaklanır.[8] Kafa içi basıncının kontrolsüz olarak aşırı artmasıyla ciddi beyin hasarı meydana gelir.[9] Kafa içi basıncının uzun süre kalması ölümcül sonuçlara sebep olurken çocuklarda bu duruma daha dayanıklıdırlar.[10] Kafa içi basınç artışı özellikle ciddi kafa travmalarında ortaya çıkar. Travmaya bağlı kontüzyon, ödem, kanamaya bağlı kafa içi basıncı yükselir. Ancak kontrol edilmezse herniasyon meydana gelir, ardında bozulan serebral perfüzyona bağlı beyin hasarı ve ölüm meydana gelir.[11] Artan kafa içi basıncına bağlı refleks bradikardi&#;meydana gelir.[12]
Azalmış kafa içi basıncı Spontan intrakraniyal hipotansiyon sıklıkla beyin omurilik sıvısının başka bir vücut boşluğuna geçtiği durumlarda olur. Genellikle lomber ponksiyona bağlı veya omurilik ve beyni içeren cerrahi işlemler sonrası ortaya çıkar. Cerrahi işlemlere bağlı kafa içi hipotansiyon genellikle kendini sınırlandırma eğilimindedir. Eğer lomber ponksiyona bağlı ortaya çıkan hipotansiyon düzelmezse lomber kan yaması uygulaması yapılabilir. Hastalığın tedavisinde farklı yöntemler denenmiş olsa da damar içi kafein ve teofilin uygulamalarının faydası olduğu gösterilmiştir.[13]
Patofizyoloji[değiştir kaynağı değiştir]
Kafa içi basıncını ölçmenin en doğru yolu kafa içine bir basınç ölçer yerleştirmektir. Beynin lateral ventriküllerine cerrahi olarak yerleştirilecek bir katater yardımı ile hem kafa içi basıncı ölçülebilir, hem de basınç düşürme ve örnekleme amacıyla beyin omurilik sıvısı boşaltılabilir. Bu işlem için kullanılan sistemlere eksternal ventriküler drenaj denir.[8] Eğer az bir sıvı alımı basıncı düşürülebilecekse (benign kafa içi hipertansiyonu gibi) lomber ponksiyon yapılabilir veya kalıcı olması için lumboperitoneal şant takılabilir. Kafa içi basıncının invazif olmayan yöntemleri üzerine çalışmalar devam etmektedir.
Tedavi[değiştir kaynağı değiştir]
Kafa içi basınç-hacim değerleri kan, beyin omurilik sıvısı, beyin dokusu, Serebral perfüzyon basıncı arasındaki dengeyle sağlanır ve bu denge durumuna Monro-Kellie hipotezi veya doktrini olarak tanımlanır.[16][17][18] Monro-Kellie ismi Edinburg'lu doktor Alexander Monro ve George Kellie'nin isimlerinden alınmıştır.