Edebiyatın Bilimlerle Ilişkisi Kısaca

Bu yazımızda Edebiyatın diğer bilim dallarıyla ilişkisi hakkında bilgi vermeye çalışacağız. Fakat öncesinde edebiyat nedir kısaca bir hatırlayalım. Edebiyat, kişinin duygu ve düşüncesini kendine özgü bir dil kullanarak, estetik kurallar çerçevesinde yazılı veya sözlü olarak dile getirmesidir. Edebiyatın konusu insan olduğu için insanı ilgilendiren bütün bilim dalları edebiyatla bağlantılıdır. Edebiyat insanlarda estetik duyguları uyandırmak için ve ruhen mutlu olmak için ortaya konulan özgün eserler ve ürünlerdir. Edebi eserler orijinal ve ustalık sonucunda ortaya çıkarak değerlendirilir.  Bu anlamda sanatla yakından bağlantılıdır. Eserlerin sanatsal değerleri olduğu için edebi anlamda eserler sanat dalları ile ilişkilendirilebilir. İnsanlar tarafından meydana getirilen konusu insan olan edebiyat, tıpkı sanat eserlerinde olduğu gibi insanlarda güzel duygular ve estetik zevkler uyandırır. Edebiyatın diğer bilimlerle ilişkisi oldukça fazladır.

Edebiyat tiyatro ile sinema ile resimle ve hatta müzikle ilişkili olduğu için sanat dalları ile ilişkisi vardır. Edebiyatın diğer sanat ve bilim dalları ile etkileşim içinde olması edebiyatın birikimlerinin kuşaktan kuşağa aktarılmasını ile gerçekleştirilir.

Edebiyatın sanatla olan ilişkisinin yanı sıra konusu insan olan birçok bilim dalı ile de ilişkisi bulunmaktadır.  Geçmişten günümüze kadar gelen edebi kaynaklarda o zamanın iklimi, tarihi, toplumsal olayları ve kişilerde oluşturduğu psikolojik durumlar edebi eserlere yansımıştır. Edebi kaynaklar incelendiğinde hangi bilim dallarının esintilerinin yer aldığı fark edilmektedir.

Edebiyatın diğer bilimlerle olan ilişkisini şöyle sıralayabiliriz;

• Edebiyatın Sosyoloji ile ilişkisi; sosyoloji toplum bilimidir ve toplumu inceler. Konusu insan olduğu için edebiyatla ilişkilendirilmektedir.
• Edebiyatın Felsefe ile ilişkisi; Felsefe düşünce ile alakalıdır ve konusu insandır. Edebi eserlerde de düşünceler ve insanlarla ilgili eserler verilir.
• Edebiyatın Coğrafya ile ilişkisi; coğrafya insanların yaşadığı yerleri yaşadığı iklimleri inceler. Konusu insan olan tüm bilim dalları edebiyat ile bağlantılıdır.
• Edebiyatın Tarih ile ilişkisi; tarih geçmiş ile alakalıdır ve geçmişi inceler. Geçmişteki olayları insanları ve insanların yaptıklarını inceler.
• Edebiyatın Psikoloji ile ilişkisi; insanların hareketlerini ve davranışlarını konu edindiği için psikoloji ile yakından bağlantılıdır.

Konusu insan ve insanları ilgilendiren her şey kısacası edebiyatı da ilgilendirir. Bu anlamda insanı ilgilendiren tüm bilimler edebiyat ile ilişkilendirilebilir.

Edebiyatın temel öğesi olan dil, diğer bilim dallarının da anlatım aracıdır. Bundan dolayı felsefe, psikoloji, sosyoloji, hatta tarih, coğrafya, ekonomi vb. diğer bilim dallarıyla yakından ilişkisi vardır. Araştırmacılar da edebiyat araştırmalarında yazarın biyografisini yazarken tarih biliminden, yaşadığı ortamı yazarken sosyoloji biliminden, yazarın içinde bulunduğu ruhsal durumu anlatırken ise psikolojiden faydalanırlar. Yazarı etkileyen toplumsal, siyasal ve felsefî görüşleri de diğer sosyal bilimlerin yardımıyla ortaya koyarlar.

Edebiyat-Sosyoloji İlişkisi

Sosyoloji toplum bilimidir. Toplumda meydana gelen olaylar edebi eserlere yansır. Sosyologlar da bu eserlerden yola çıkarak toplumsal olgulara ulaşabilirler. Tam tersi de olabilir.

Edebiyat-Tarih İlişkisi

Tarihçiler edebi eserlere bakarak, eserin yazıldığı dönem hakkında bilgi edinebilirler. O dönemdeki yaşam koşullarını bulabilirler.

Edebiyat-Psikoloji İlişkisi

Edebiyatçıların yazmış olduğu eserlerden psikologlar veya psikiyatrlar psikanaliz yapabilirler.

Edebiyat Coğrafya İlişkisi

Özellikle yazılan gezi yazılarından coğrafyacılar, o eserdeki yerin coğrafi özelliklerini bulabilirler.

Güzel Sanatlar İçinde Edebiyatın Yeri

Güzel sanatları diğer eserlerden ayıran en önemli özellik insanda coşku ve estetik haz uyandırmasıdır. Güzel sanatlar için yapılan en iyi sınıflama bu sanatların kullandıkları malzemelere göre yapılan sınıflandırmadır. Bu malzemeler fonetik ve plastik olarak ikiye ayrılır. Sesle yapılan sanatlara fonetik sanatlar, görüntüyle yapılan sanatlara ise plastik sanatlar denir. Güzel sanatların genelinde plastik malzeme kullanılırken edebiyat ve müzik ise sese dayalı bir sanattır.

Edebiyatın malzemesi kelimelerdir ve edebiyat dille gerçekleştirilen bir güzel sanatlar etkinliğidir. Edebiyatın asıl amacı güzel sanatların en önemli öğesi olan estetik zevk duygusunu dil aracılığıyla gerçekleştirmektir. Edebiyatta fayda sağlamak amaç olarak her zaman ikinci plandadır.