Askerlik Yoklama Kaçağı Cezası 2019

Askerî Ceza Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre, firar ve izin tecavüzü gibi suçlarla ilgili olarak hakkında ön inceleme yapılanın bulunamaması nedeniyle ifade almayı imkansız hale getiren zorunlu hallerde, ilgilinin ifadesi alınmayacak. Yükümlü erbaş ve erlerden askeri araçları kullanmakla görevlendirilenler, araç kazası nedeniyle harp malzemesine zarar vermek suçundan kast veya ağır kusur nedeniyle mahkum olmaları durumu hariç, aracın kullanımı nedeniyle meydana gelen zararı tazminle sorumlu olmayacak. Genelkurmay Başkanının yaş haddi, birer yıllık süreyle 72 yaşına kadar Cumhurbaşkanınca uzatılabilecek.

Astsubayların kademelerine düzenleme

Resmi Gazete’de yayımlanan kanunda Astsubayların kademelerine düzenleme gerçekleşti. Buna göre, Yüksekokul mezunu astsubaylar, bir kademe intibakı sağlanarak dokuzuncu derecenin ikinci kademesinden göreve başlatılacak. Görevde olan ve emekli personele de bir kademe intibakı sağlanacak. Kanunla, en az 2 yıl ve daha uzun süreli yükseköğrenimini tamamlamış olan astsubayların bulundukları derece ve kademeye bir kademe ilave edilecek. Lise ve dengi okul mezunlarından, düzenleme yürürlüğe girdiği tarihten sonra en az 2 yıl süreli yükseköğretim bitirenler için bulundukları derece ve kademeye bir kademe ilave edilerek intibakları yapılacak. Bu kapsamda ilave kademe verilen astsubayların sonraki rütbelerinin ve rütbe kademeliliklerinin ilk kademeleri verilen ilave kademe miktarı kadar fazla olacak. Emekli oldukları tarihteki öğrenim durumları esas alınmak suretiyle en az 2 yıl ve daha uzun süreli yükseköğrenim tamamlamış astsubaylardan bu görevleri üzerinden emekli, adi malullük veya vazife malullüğü aylığı ile dul ve yetim aylığı alanlar için de uygulanacak. Bu düzenleme uyarınca yapılacak intibak ve buna bağlı ödemeler 3 ay içinde sonuçlandırılacak. Bu kapsamda emeklilik keseneği veya kurum karşılığı veya sigorta primi çalışan ve işveren paylarında oluşacak fark tutarı; gecikme cezası, gecikme zammı veya faiz uygulanmaksızın, düzenleme yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 ay içinde ilgili kurumlar tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenecek. Kanunla, maaş derecelerinin üçüncü kademesinde bulunanlar, düzenleme kapsamında yapılan intibaklarla bir üst maaş derecesinin birinci kademesine; birinci derecenin üçüncü kademesinde bulunanlar birinci derecenin dördüncü kademesine yükseltilecek. Bu düzenlemenin uygulanması nedeniyle geriye yönelik herhangi bir ödeme yapılmayacak.

Milli Savunma Bakanlığı kadrolarında çalışan kamu görevlileri ile Askeralma Kanunu kapsamında askerlik hizmetini yerine getiren yedek subaylar ve yedek astsubaylar ile erbaş ve erleri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların çözümünde ilgilinin görev yaptığı yerin idari yargı yetkisi yönünden bağlı olduğu bölge idare mahkemesinin bulunduğu yerdeki idare mahkemesi yetkili olacak.

Personel Temin Daire Başkanlığı, Arşiv ve Askeri Tarih Daire Başkanlığı, müze, mehteran ve bando faaliyeti yürütenler ile üniversite gibi askeri kuruluşlarda da döner sermaye kurulacak.

Kanunla Milli Savunma Üniversitesi, kuvvet komutanlıkları, Askeri Fabrikalar Genel Müdürlüğü, Tersaneler Genel Müdürlüğü, Harita Genel Müdürlüğü ve Askeri Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü bünyesindeki döner sermaye işletmelerine tahsis olunan sermaye toplamı milyon liraya çıkarıldı. Tahsis edilen sermaye miktarı Cumhurbaşkanı kararıyla 5 katına kadar artırılabilecek.

Milli Savunma Bakanlığınca yürütülen personel ve askeri öğrenci temin faaliyetleri için oluşturulan komisyonlarda görev yapan diğer kamu kurum ve kuruluşları personeline görev yaptıkları her gün için gösterge ve ayda en fazla 12 bin gösterge rakamının memur aylık kat sayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarı geçmemek üzere döner sermaye gelirlerinden ücret ödenebilecek. Ödenecek ücret, damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmayacak.

Uzman erbaşlıktan astsubaylığa geçmek için gerekli başvuru şartlarına sahip ve 1 Ocak 'dan bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihe kadarki dönemde icra edilen harekat veya yurt dışı operasyon görevleri nedeniyle başvuruda bulunamayan veya seçme sınavına katılamayan uzman erbaşlardan istekli olanlar, hizmet yılı hariç belirtilen diğer şartları taşımaları kaydıyla kullanamadıkları sınav haklarını, hala sınav hakkı bulunanlar son sınav hakkının bitimi tarihinden, sınav hakkı bitmiş olanlarsa bu maddenin yürürlük tarihinden sonra yapılacak ilk seçme sınavından başlamak ve sınava giremedikleri süreyi geçmemek üzere kullanabilecek.

Bedelli ve dövizle askerlik

Kanunla yoklama kaçağı, saklı veya bakaya olup bedelli askerlik hizmetinden yararlanamayan yükümlülerin bu hizmetten faydalanabilmelerine imkan sağlanacak.

‘Askerliğe elverişli’ kararı verilmiş olanlar bedelli askerlikten yararlandırılacak. Ödenecek bedel, ödemenin yapıldığı gün geçerli olan memur aylık katsayısı dikkate alınarak belirlenecek. Seçim sonrasında bedelli askerlikten yararlanma hakkı elde edip de vazgeçenlere yeni bir hak verilmeyecek. Bedelli askerlik hizmetinden, fiili askerlik hizmetine başlayanlar; müracaat tarihine kadar yoklama kaçağı, saklı veya bakaya olanlardan, bedelli askerliğe müracaat edip de seçim öncesi vazgeçenler veya müracaat tarihinden itibaren iki ay içinde ödemelerini yapmayanlar yararlanamayacak.

Yoklama kaçağı ve bakaya kalanlar diğer yükümlülerden daha fazla bedel ödeyerek yararlanacak

Kanunla yoklama kaçağı, saklı veya bakaya olan yükümlülerin, diğer yükümlülerden daha fazla bedel ödeyerek bedelli askerlikten sürekli faydalandırılması amaçlanıyor.

Müracaat tarihine kadar yoklama kaçağı, saklı veya bakaya olanlar hakkında, yoklama kaçağı, saklı veya bakaya kalınan tarihten müracaat tarihine kadar geçen sürenin her ayı için ödenecek tutara ilave ek bedel alınacak. Ek bedel, gösterge rakamının ödemenin yapıldığı gün geçerli olan memur aylık katsayısı ile geçerli mazeretler hariç yoklama kaçağı, saklı ve bakaya kaldıkları toplam sürenin her ayının çarpımı sonucu bulunacak. Belirlenen ek bedele esas sürenin hesabında, 1 ila 30 gün bir ay kabul edilecek. Bir ayı aşan günler müteakip aya eklenerek hesaplanacak.

Dövizle askerlik kapsamından çıkarılanlardan; ödemeleri gereken yabancı ülke parasını ödemedikleri veya herhangi bir takvim yılında toplam olarak gün ve daha fazla süreyle yurt içinde bulundukları için dövizle askerlik kapsamından çıkarılanlar, yurt dışı temsilciliklere veya askerlik şubelerine 31 Aralık 'e kadar müracaat etmeleri ve gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarı, müracaat tarihinde Merkez Bankasınca tespit edilen döviz alış kuruna göre avro veya karşılığı kadar konvertibl yabancı ülke parasını müracaat tarihinden itibaren 10 iş günü içinde ayrıca ödemeleri halinde; önceden ödemiş oldukları tutar, müracaat tarihinde düzenlemede öngörülen tutardan az olanlar, eksik kalan tutarı müracaat tarihinden itibaren 10 iş günü içinde ödemeleri halinde askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılacak. Önceden ödediği döviz tutarı, müracaat tarihinde ilgili düzenlemede öngörülen tutara eşit veya bu tutardan fazla olanlar ise askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılacak. Ancak bunların fazladan ödedikleri döviz geri ödenmeyecek.
Buna göre, döviz ödemeleri, yurt dışında yurt dışı temsilcilikleri, yurt içinde Merkez Bankasınca tahsil edilerek bütçeye gelir kaydedilecek.

GİRİŞ

Türk Hukuku’nda Yoklama kaçağı, saklı ve bakayanların takip ve cezlandırılması Askeralma Kanunu’nda düzenlenmiştir. Askeralma Kanunu’nun 3. maddesinde yoklama kaçağı, saklı ve bakayaların tanımı yer almaktadır. Buna göre:

• Yoklama kaçağı: Tabi olduğu yoklama yılı içerisinde yoklamasını yaptırmayanları,
• Saklı: Yirmi yaşına girmiş oldukları hâlde isimlerini nüfus kayıtlarına geçirmemiş bulunanları,
• Bakaya: Sevke tabi olduğu hâlde sevkini yaptırmayanlar ile sevk edildiği birliğe katılmayanları, ifade eder.

sayılı Askerama Kanunu’nun 26/6/ tarihinde yürürlüğe girmesi ile sayılı Askerlik Kanunu mülga edilmiştir. Yoklama kaçağı ve bakayanlar iççin idari para cezaları yürürlükten kaldırılan (mülga) Askerlik Kanunu’nun maddesi’nde düzenlenmişti. Yoklama kaçağı veya Bakaya, Askerlik Kanunu’nda idari para cezasını gerektiren bir kabahat olarak düzenlenmişti.

Yoklama kaçağı, saklı, bakaya ve geç iltihak bakayalarının kapsamı ve hangi maddeye göre işlem görecekleri Askeralma Kanunu’nun Maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu maddeye göre:

Askeralma Kanunu m. 21

“(1) Bu Kanunda yazılı mazereti bulunduğuna dair belge ibraz etmeyenlerden;

1. a) Tabi olduğu yoklama yılı içerisinde yoklamasını yaptırmayanlar yoklama kaçağı,
2. b) 20 yaşına girmiş oldukları hâlde isimlerini nüfus kayıtlarına geçirmemiş bulunanlar saklı,
3. c) Sevke tabi olduğu hâlde sevkini yaptırmayanlar ile sevk edildiği birliğe katılmayanlar bakaya,

ç) Sevkini yaptırdığı hâlde kendisine tanınan yol süresi dışında birliğine katılanlar geç iltihak bakayası, olarak kabul edilir. Bu durumda bulunan yükümlüler hakkında 24 üncü madde hükümleri uygulanır.

(2) Yoklama kaçağı ve saklılardan; erteleme hakkı bulunanların talepleri hâlinde yoklamaları yapılmadan ertelenir, erteleme hakkı bulunmayanlardan, muayeneleri neticesinde askerliğe elverişli olduğu anlaşılanlar ilk sınıflandırma kaynağına alınır.

(3) Yoklama kaçağı ve saklılardan sınıflandırıldıktan sonra bu Kanunda yazılı bir mazeret nedeniyle ertelemesi yapılanlar, ertelemelerinin bitimini müteakip ilk celp döneminde sevk edilir.

(4) Cezaevinden tahliye olanlar hariç er statüsündeki bakayalar ele geçirilmelerini müteakip derhâl sevk edilirler. Bunlardan bu Kanunda yazılı bir mazeret nedeniyle ertelemesi yapılanlar erteleme bitimini müteakip ilk mesai gününde sevk edilir.

(5) Yedek subay ve yedek astsubay adayı statüsündeki bakayalar ise ele geçirildikten sonraki ilk celp döneminde sevk edilirler. Bunlardan bu Kanunda yazılı bir mazeret nedeniyle ertelemesi yapılanlar erteleme bitimini müteakip ilk celp döneminde sevk edilir.”

Yoklama Kaçağı ve Bakayaların Takipleri

Yoklama kaçağı ve bakayaların takibi genel olarak Askeralma Kanunu’nun Maddesinde ve Askeralma Yönetmeliği’nin Maddesinde düzenlenmiştir.

Askeralma Kanunu m. 26

“Yoklama kaçakları ve bakayalar, askerlik ödevlerini yerine getirmek maksadıyla yakalanmaları için Bakanlıkça İçişleri Bakanlığına bildirilirler. Yakalanarak muhafaza altına alınanlar, mesai saatleri içerisinde en yakın askerlik şubesine getirilirler. Mesai saatleri dışında veya askerlik şubesinin bulunmadığı yerlerde yakalananlar ilgili kolluk kuvveti tarafından hazırlanan tutanağa istinaden derhâl serbest bırakılırlar.”

Askeralma Yönetmeliği m.

“(1) Yoklama kaçağı ve bakayalar, askerlik ödevlerini yerine getirmek maksadıyla yakalanmaları için Askeralma Genel Müdürlüğünce İçişleri Bakanlığına bildirilir.

(2) Kolluk kuvvetlerince yakalanarak muhafaza altına alınanlar, mesai saatleri içerisinde en yakın askerlik şubesine getirilir. Mesai saatleri dışında veya askerlik şubesinin bulunmadığı yerlerde yakalananlar ilgili kolluk kuvveti tarafından hazırlanan tutanağa istinaden derhal serbest bırakılır.

(3) Kolluk kuvvetleri tarafından hazırlanan tutanakların bir nüshası yükümlüye verilir, diğer nüshası ise en geç üç işgünü içerisinde en yakın askerlik şubesine teslim edilir.

(4) Yoklama kaçağı ve bakaya olarak arananlardan yurt dışında yaşadığı tespit edilenlere ilgili Türk Konsoloslukları aracılığıyla işlemlerini tamamlatması tebliğ edilir ve tebellüğ belgeleri askerlik şubesine iade edilir.”

Yoklama Kaçağı, Saklı ve Bakayaların Cezalandırma İşlemleri

Yoklama kaçağı ve bakayaların cezalandırma işlemleri Askeralma Kanunu’nun Maddesinde ve Askeralma Yönetmeliği’nin Maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu düzenlemeler:

Askeralma Kanunu m. 24

“(1) Barışta, kabul edilebilir bir özrü olmaksızın;

1. a) Yoklama kaçakları ve saklılar için, yoklama kaçağı kaldıkları tarihten,
2. b) Bakayalar için, bakaya kaldıkları tarihten,
3. c) Geç iltihak bakayaları için, kendilerine tanınan yol süresinin bitiminden,

ç) Yedeklerden çağrılanlar için, birlikte işleme tabi olanların en son gönderilme tarihinden,

itibaren kaçak kaldıkları gün süresi kadar idari para cezası ile cezalandırılır. Bunlardan kendiliğinden gelenler her gün karşılığı 5 Türk lirası, yakalananlar ise her gün karşılığı 10 Türk lirası idari para cezası ile cezalandırılır. Bu fıkra kapsamında belirlenen idari para cezalarının yeniden değerlendirmesinde 30/3/ tarihli ve sayılı Kabahatler Kanununun 17 nci maddesinin yedinci fıkrası, bir Türk lirasının küsuru dikkate alınarak uygulanır. İdari para cezaları tebliğinden itibaren bir ay içinde ödenir.

(2) Yapılan muayenelerinde askerliğe elverişli olmadıkları anlaşılanlar, askerlikten muafiyet hakkı olanlar ile bu Kanunda belirtilen nedenlerle erteleme hakkı olduğu hâlde süresi içerisinde işlem yaptırmayanlara erteleme sürelerine denk gelen günler için idari para cezası uygulanmaz.

(3) İdari para cezası vermeye yetkili makam; askerlik şubesine bizzat müracaat eden yükümlüler için müracaat ettiği, kolluk kuvvetleri tarafından getirilen yükümlüler için ise getirildiği askerlik şubesi başkanı; bunun dışındaki durumlar için ise nüfusa kayıtlı olduğu yer askerlik şubesi başkanıdır. Yükümlünün bizzat müracaat ettiği veya getirildiği askerlik şubesi başkanınca uygulanan idari para cezası derhâl yükümlünün nüfusa kayıtlı olduğu yer askerlik şubesi başkanlığına bildirilir.

(4) Barışta, birinci fıkra uyarınca verilen idari para cezası kesinleştikten sonra birinci fıkrada sayılan eylemlerden herhangi birini işleyenler ile bu eylemleri seferberlik ve savaş hâlinde işleyenler hakkında askerlik şubelerince suç dosyaları hazırlanarak yükümlünün nüfusa kayıtlı olduğu yer Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir.”

Askeralma Yönetmeliği m.

“(1) Yoklama kaçağı, saklı ve bakayalar Kanunun 24 üncü maddesinin birinci fıkrası esaslarına göre idari para cezasıyla cezalandırılır.

(2) Bunlardan kendiliğinden gelenler her gün karşılığı 5 Türk Lirası, yakalananlar ise 10 Türk Lirası idari para cezası ile cezalandırılır. Bu fıkra kapsamında belirlenen idari para cezalarının yeniden değerlemesinde 30/3/ tarihli ve sayılı Kabahatler Kanununun 17 nci maddesinin yedinci fıkrasındaki idari para cezasının bir Türk Lirasının küsuru dikkate alınarak uygulanır. İdari para cezaları tebliğinden itibaren bir ay içinde ödenir.

(3) Yapılan muayenelerinde askerliğe elverişli olmadıkları anlaşılanlar, askerlikten muafiyet hakkı olanlar ile Kanunda belirtilen nedenlerle erteleme hakkı olduğu halde süresi içerisinde işlem yaptırmayanlara erteleme sürelerine denk gelen günler için idari para cezası uygulanmaz. Uygulandıktan sonra bu madde kapsamında olduğu anlaşılanlar iptal edilir ve iptal edilen para cezaları, 21/7/ tarihli ve sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında takip ve tahsil için gönderildiği vergi dairelerine bildirilir. 54 üncü maddenin üçüncü fıkrası kapsamında ertelemesi yapılanların, yoklama kaçağı veya bakaya olarak geçen süreleri için Kanunun 24 üncü maddesi esasları uygulanır.

(4) İdari para cezası vermeye yetkili makam; askerlik şubesine bizzat müracaat eden yükümlüler için müracaat ettiği, kolluk kuvvetleri tarafından getirilen yükümlüler için ise getirildiği askerlik şubesi başkanı; kolluk kuvvetleri tarafından haklarında tutanak tutulma işlemi de dahil diğer durumlar için nüfusa kayıtlı olduğu yer askerlik şubesi başkanıdır. Yükümlünün bizzat müracaat ettiği veya getirildiği askerlik şubesi başkanınca uygulanan idari para cezası derhâl yükümlünün nüfusa kayıtlı olduğu yer askerlik şubesi başkanlığına bildirilir.

(5) Barışta, Kanunun 24 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca verilen idarî para cezası kesinleştikten sonra bu eylemlerden herhangi birini işleyenler ile bu eylemleri seferberlik ve savaş hâlinde işleyenler hakkında nüfusa kayıtlı olduğu yer askerlik şubesince suç dosyaları hazırlanarak yükümlünün nüfusa kayıtlı oldukları yer Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir.

(6) Yükümlülere verilen idari para cezaları sayılı Kanun ile 25/1/ tarihli ve sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik esaslarına göre tebliğ edilir.

(7) Verilen idari para cezaları hakkında sayılı Kanun hükümleri uygulanır.”

• Trabzon BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 3. Ceza Dairesi E: / K: /

“03 Ağustos tarihli ve sayılı Resmi Gazete&#;de yayımlanarak yürürlüğe giren sayılı &#;Askerlik Kanunu İle Diğer Bazı Kanunlarda ve sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun&#;un  2. maddesi ile sayılı Askerlik Kanunu&#;na eklenen Geçici maddenin 1. fıkrasının, &#;Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte her ne sebeple olursa olsun henüz fiilî askerlik hizmetine başlamamış ve 1 Ocak tarihinden (bu tarih dahil) önce doğan sayılı Kanun ile bu Kanuna tabi yükümlüler; istekleri halinde, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde askerlik şubelerine veya yurt dışı temsilciliklerine başvurmaları, Türk lirası veya Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuruna göre ödeme tarihindeki karşılığı kadar konvertibl yabancı ülke parasını defaten ödemeleri ve 21 gün temel askerlik eğitimini yerine getirmeleri şartıyla askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılırlar.&#; şeklinde düzenleme içerdiği, 6. fıkrasında ise, bu madde hükümlerinden yararlanan yükümlüler hakkında saklı, yoklamakaçağı ve bakayadan dolayı idari ve adli soruşturma ve kovuşturma yapılamayacağının, başlatılmış olanların ise sona erdirileceğinin açıkça hüküm altına alınmıştır.

26/06/ tarihinde Resmi Gazete&#;de yayımlanarak yürürlüğe giren sayılı Askere alma Kanununun geçici seafoodplus.infoinin 5.fıkrasında &#;Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte her ne sebeple olursa olsun henüz fiilî askerlik hizmetine başlamamış yoklamakaçağı, bakaya veya saklı olanlardan; istekli olanlar, 1/11/ tarihine kadar başvurmaları ve bu tarihe kadar 9 uncu maddede belirlenen bedeli peşin ödemeleri şartıyla kuraya tabi tutulmaksızın 9 uncu madde hükümlerinden yararlandırılırlar. Bu kapsamda bedelli askerlik yükümlülüğünü tamamlayanlar hakkında mülga sayılı Kanun ile 24 üncü madde gereğince verilen idari para cezalarının tahsilinden vazgeçilir&#; hükmünü içermektedir.”

Blog Yazılarımız:

DEVLET MEMURLARINA VERİLEN DİSİPLİN CEZALARININ TÜRLERİ NELERDİR?

Stj. Av. Altuğ Eliri
Av. Serhan Cantaş

Yasa teklifinin Meclis Genel Kurulu'ndaki görüşmeleri sırasında verilecek bir önergeyle, yoklama kaçağı ve bakaya durumunda olanların askerliklerini yapmalarıyla birlikte bu para cezalarının da silineceğine ilişkin madde konulacak. 20 yaşını doldurmuş olanlar, askerlik yoklamalarını yaptırmamaları durumunda yoklama kaçağı, askerliğini tecil ettirmiş olanlar da kendilerine tanınan sürede işlemlerini yaptırmamaları durumunda bakaya duruma düşüyorlar. Milli Savunma Bakan Yardımcısı Şuay Alpay, Askeralma Yasa Teklifi'nin TBMM Milli Savunma Komisyonu'ndaki görüşmeleri sırasında milletvekillerinin eleştirilerine yanıt verirken, yoklama kaçağı ve bakaya kalanların sayısının bin değil, bin olduğunu ifade etmişti.

BEDELLİ İMKANI

Teklife son anda eklenen bir maddeyle, yoklama kaçağı ve bakaya durumda olanların da bir defaya mahsus olmak üzere bedelli askerlikten yararlanmalarına imkan getirildi. Ancak teklifte, yoklama kaçağı ve bakaya durumda olanların ödeyeceği idari para cezalarına yönelik bir düzenleme yer almadı. Teklif ile yoklama kaçakları ve bakayaların kaçak kaldıkları her gün için 10 lira idari para cezasına çarptırılması öngörülüyor. Bugüne kadarki sistemde, bakaya durumunda olanlar askerliklerini yapsalar bile bu idari para cezasını ödemeleri gerekiyordu.

GECİKTİRENE CEZA

Cezanın miktarı ise ne kadar süredir kaçak olunduğuna, birliğine zorla teslim edildiğine yahut kendi iradesi ile gelip teslim olup olmamasına göre farklı miktarlarda olabiliyor. Son dönemde 4 ay yoklama kaçağı olan kişilerin kendiliğinden birliklerine teslim olmaları durumunda ödeyecekleri ceza miktarı lira iken, yakalanma yahut zorla getirilme durumunda ödemeleri gereken idari para cezasının bedelinin lira olacağı belirtiliyor.

Yoklama kaçağı ve bakayalara verilen para cezası idari para cezası olduğu için ödenmemesi durumunda hapis cezasına çevrilmeyip, ceza, faiziyle birlikte katlanmaya devam ediyor ve tahsili için icra yoluna gidilebiliyor. Cezanın ödemesinde maddi durumu uygun olmayan kişiler için taksitlendirme sistemi uygulanabilirken, cezanın 4 eşit taksitte ödenmesi de söz konusu olabiliyor.

BİR DEFALIK AF

Yoklama kaç ağı ve bakaya para cezalarının, askerliğini yapmış olanlar için bir defaya mahsus affedilmesine yönelik düzenlemenin, teklifin Genel Kurul'daki görüşmeleri sırasında verilecek bir önergeyle yapılacağı belirtildi. Hazırlığı yapılan ve önümüzdeki hafta ele alınması beklenen önergeye göre yoklama kaçağı ve bakaya duruma düşenlerden askerlik hizmetini yapanlar, askerliklerini yapmalarının ardından cezalarını sildirebilecekler.

Çalışanlardan işe girerken istenen özlük evraklarından biri de askerlik durumunu gösteren belge. Peki, bu belge sadece çalışanın iş hayatının askerlik nedeniyle kesintiye uğrama ihtimalini görmek için mi alınıyor? Bu belgenin işe girerken zorunlu olarak özlük dosyasına eklenmesinin nedeni nedir?

Her T.C. vatandaşı erkeğin, askerlik çağı olarak belirlenen yaşları arasında askerlik görevini yerine getirmesi yasal bir zorunluluk. Kanunda belirlenmiş istisnai durumlar dışında bu görevi yerine getirmekten kaçınan kişiler için, ilgili kanunlar birtakım cezalara hükmediyor. Vatani görevini yerine getirmemek toplumun tamamını ilgilendiren bir durum olması nedeniyle, cezai işlem sadece kaçak durumundaki kişi için değil bu kişileri çalıştıran işverenlere de uygulanıyor.

Kimler Asker Kaçağı Sayılır? Yoklama Kaçağı, Bakaya ya da Firari Nedir?

Ülkemizde askerlik görevi, 20 yaşına girildiği yılın ocak ayının birinci gününden başlayarak 41 yaşına girildiği yılın ocak ayının birinci gününde bitmek üzere en çok 21 yıl içerisinde yerine getiriliyor. Askerlik yaşı 20 ve askerlik süresi de 6 ay olarak belirlenmiştir. Öğrenimi devam eden kişilerin askerlik durumları, kanundaki yaş hadleri dikkat alınarak ertelenebiliyor.

Askerlik görevini yerine getirmekten kaçanlar genel anlamda “Asker kaçağı” olarak nitelendiriliyor. Fakat askerlikle ilgili işlemler yoklama aşamasıyla başlıyor. Yoklama, askerlik çağına gelmiş kişinin askerlik için uygun olup olmadığının tespit edilmesi anlamına geliyor. Herhangi bir mazeret bildirmeksizin kanunun belirlediği sürede yoklama yaptırmayan kişiler “yoklama kaçağı” olarak anılıyor.

Yoklamaya katılan, askerlik görevinin başladığı tarih ve yer belirlendiği halde, belirlenen sürede hizmet vereceği birliğine teslim olamayan kişiler ise “bakaya” durumuna düşer.

“Firari” ise, askerlik görevini yerine getirirken izin almaksızın firar eden ve kaçak durumunda olan kişileri ifade etmektedir.

Asker Kaçağını İşe Alan İşverenin Cezası Nedir?

İşverenlerin bu konudaki sorumluluğu sayılı Askeri Ceza Kanunu’da yer alıyor. Bu kanun askerlikten kaçanlara yardım eden, kaçaklığı kolaylaştıran ve bu kişilere iş sağlayan kişilere de ceza uygulanmasına hükmediyor.

sayılı Askeri Ceza Kanunu
“Kaçaklara yardım edenlerin cezaları
Madde 75 – 1 – (Değişik: 30/4//2 md.) Asker kişileri kaçmağa kışkırtan veya kaçmalarını veya kaçaklığın devamını kolaylaştıran veya kaçakları, izinsizleri, bakayayı, yoklama kaçaklarını, saklıları ve çağrılıp ta gelmiyen yedek subaylar ve yedek astsubaylar ile yedek askeri memurları bilerek özel ve resmi hizmete alanlar veya gizliyenler veya Devlet, il ve belediyelerle bunların denetimi altındaki bütün kuruluş ve kurumlarda ve banka ve kamu faydasına çalışan dernek ve mesleki kuruluşlarda her ne suretle olursa olsun çalıştıranlar ve Hükümetten yapılacak tebligat üzerine özel işlerinden çıkarmıyanlar barışta üç aydan bir yıla ve tekerrüründe bir yıldan üç yıla, seferberlikte veya olağanüstü hallerde altı aydan iki yıla kadar hapis ve bu eylemin seferberlikte veya olağanüstü hallerde tekerrüründe yedi yıla kadar ağır hapis cezasiyle cezalandırılır.”

İlgili maddeden de anlaşılacağı üzere, yoklama kaçağı, bakaya ya da firari durumdaki asker kaçaklarının tüm kurum ve kuruluşlarda çalıştırılmaları yasak. Bu yasağa uymayan işverenler barış zamanında 3 aydan-1 yıla (tekrar etmesi durumunda 3 yıla) kadar hapis cezası ile cezalandırılabiliyor. Eğer savaş/seferberlik/olağanüstü hallerde bu kişileri çalıştırdıkları tespit edilmişse 6 aydan-2 yıla kadar (tekrar etmesi durumunda 7 yıla) kadar hapis cezası uygulanabilecek.     

Askerlik çağı olarak kanunda belirlenmiş yaş aralığı içerisinde askerlik görevini yerine getirmekten kaçınmış ve kaçak durumuna düşmüş bir kişi, bu yaş aralığını geçmiş olsa bile kaçak durumunda olmaya devam eder. Bu konu ile ilgili sayılı Askeralma Kanunu&#;nda şu hüküm yer alıyor:

“Askerlik çağı ve hizmet süresi

MADDE 5- ….(11) Bu Kanunda tespit edilen esaslar dışında muvazzaflık hizmetini yapmadıkça veya yapmış sayılmadıkça hiçbir yükümlü askerlik çağı dışına çıkarılamaz.”

Yani kaçak konumundaki işçinin askerlik çağı geçmiş olsa dahi askere gitme zorunluluğu ortadan kalkmıyor, işverenin de cezai sorumluluğu da aynen devam ediyor.         

Askerlik Durumu Belgesinde Geçen İfadeler

Asker kaçağı çalıştırmanın işverene cezası ağır olmasına binaen, işe alım işlemlerinde özlük evrakları içerisinde istenen askerlik belgelerinin de dikkatle incelenmesi gerekiyor.

Erkek işçilerin muhakkak askerlik durumunu gösterir belgeyi temin ederek, iş yerindeki ilgili birime teslim etmesi ve bu belgenin özlük dosyasında kayıt altında tutulması gerekiyor.

Askerlik durumu ile ilgili evraklarda karşımıza neler çıkabilir? Bu belgelerdeki durumu gösteren terimler neyi ifade ediyor?

Tecilli: Askerlik durumunun tecilli olması, askerlik görevinin belirli bir süre zarfı için ertelenmiş olduğunu ifade ediyor. Tecil işlemi, kişinin bir sağlık problemi nedeniyle ya da öğrenimi devam ettiği için olabildiği gibi, kardeşi askerde olan kişiler ya da lisanslı sporcular için de yapılabiliyor.

Bu kişiler, tecil süresi tamamlandığında yeniden bir tecil söz konusu olmadığı durumda, askerlik görevlerini yerine getirmeli. Belge üzerinde yer alan erteleme tarihinden sonra, çalışandan tekrar askerlik durum belgesi talep edilmesi gerekiyor.

Muaf:  Askerlik yapmaya elverişli olmadığı sağlık muayenelerinde tespit edilmiş kişiler veya ilgili kanunda tanınmış bazı istisnai durumları olan kişiler askerlikten muaf olarak kayda geçiyor.

Yerine Getirmiştir/Terhis Olmuştur: Muvazzaf askerlik hizmeti ya da bedelli fark etmeksizin, görevini tamamlamış kişiler için, askerlik durumlarını gösterir belgede “askerlik hizmetini yerine getirmiştir” ifadesi yer alıyor.

Söz konusu belgelere e-Devlet üzerinden ulaşılabiliyor.