Protein Tozu Zararlı Mı
Protein, elzem olan yapı taşları vücut tarafından üretilemeyen dışardan alınması zorunlu olan vücudun temel ihtiyaçlarındandır. Hücre gelişimini destekleyen, kansızlık oluşumunu engelleyen, vücut direncini ve kas dokusunu güçlendiren temel bir besindir. Et, yumurta, süt, yoğurt, peynir, fasulye, nohut vb. besinler proteinlerin temel kaynaklarıdır. Bu gıdalar yoluyla alınan proteinler, yüksek molekül ağırlığına sahip, çeşitli amino asitlerden oluşan organik bir bileşiktir. Protein vücuda alındığında mide ve ince bağırsaklarda amino asitlerine parçalanarak sindirime uğrar. İnce bağırsak yoluyla emilir ve kan yoluyla karaciğere taşınır. Metabolizmanın ihtiyacına göre karaciğerde kullanılır.
Günlük protein ihtiyacı
Kronik hastalıklardan ve özel ihtiyaçlardan bağımsız olmak şartıyla sağlıklı bir yetişkinin protein ihtiyacı 0,8 gr/kg (kilo başına 0,8 gr protein)’dir. Kuvvet/güç sporcularında, protein gereksinimi daha fazladır. Kas dokusunun egzersiz sonrası onarımı için, yeterli düzeyde yüksek kalite proteinin her öğünde alınması gerekir.
Hafif şiddette egzersizde protein gereksinim miktarı günlük 0,,0 g/kg, orta şiddette egzersizde protein gereksinim miktarı günlük ,5 g/kg, ağır egzersizde protein gereksinim miktarı 1, g/kg kadar olup, sporcunun kas kütlesinde artış hedeflediği ve çok ağır egzersiz durumlarında bu gereksinim 2,2 g/kg’a kadar yükselebilmektedir.
Protein tozu nedir? Protein tozu ne işe yarar?
Protein suplementleri ile protein içerikli öğünler 90’lı yılların başında popüler olmuştur ve günümüzde hala bu popüleritesini korumaktadır. Protein tozları, peynir altı suyunun izole edilmesi, kazein (süt proteini), soya proteini ve yumurta proteininden elde edilir. Bitkisel beslenmenin popüler hale gelmesiyle birlikte susam ve bezelye proteininden üretimlerde başlamıştır.
Proteinin saflaştırılması için kimyasal ve ısıl işlemler uygulanır. Bu işlemler protein tozunun kalitesini ve biyoyararlılığını (vücut tarafından ne kadarının kullanılabileceğini) belirler. Genel olarak bu ürünler whey, kazein ve/veya soya içermektedir. Marka ve firma tercihlerine bağlı olarak şeker, yapay tatlandırıcı, koyulaştırıcılar, renk vericiler, vitaminler ve mineraller gibi diğer bileşenleri de içerebilirler. Toz halindeki takviyelerin bir ölçek başına sağladığı protein miktarı ürünün içeriğine göre değişkenlik gösterir.
Protein tozları, protein içeren gıdaların yarattığı etki benzeri GLP-1, PYY ve kolesistokinin gibi iştah azaltıcı hormonların düzeylerini artırır. Açlık hormonu olan ghrelin düzeyini azaltır, iştahı dengelemeye yardımcı olur. Ancak tüm bu etkilerden yararlanmak için ürün seçiminde içerik ve miktar etmenlerine dikkat etmek gerekir. Özellikle şeker ve kalori oranı yüksek protein tozları uzun süreli kullanımda kilo artışına neden olabilir.
Kaslarınız, güç/kuvvet antrenmanı sonrası kas dokusunu yeniden inşa etmek için proteine ihtiyaç duyar. Protein tozları, kas toparlanması ve kas büyümesini desteklemek için egzersizlerden sonra genellikle tercih edilmektedir. Egzersiz sonrası günlük protein ihtiyacı sadece gıda yoluyla karşılanamıyorsa protein tozları kullanılabilir. Fakat bilimsel araştırmalar gösteriyor ki gıda yoluyla yeterli protein alınabiliyorsa, protein tozu kullanmanın çok fazla faydası yoktur.
Protein tozu zararları
Vücudun ihtiyacından fazla protein alımı ve protein tozu kullanımı zararlıdır. Protein tozu sporla ilgilenen her birey için gerekli değildir. Yalnızca profesyonel sporcular tarafından, uzman eşliğinde günlük gereksinim hesaplamaları yapıldıktan sonra kullanılması uygundur. Web sitesi tavsiyeleri, arkadaş referansları sonrası ihtiyaç fazlası protein tozu kullanımı pek çok sağlık problemlerine yol açabilir.
Bilinçsiz ve vücudun ihtiyacından fazla protein tozu kullanımı:
- Kemik erimesine,
- Sindirim sistemi sorunlarına,
- Böbrek taşı oluşumuna,
- Kardiyovasküler hastalıkların ortaya çıkmasına,
- Karaciğerin olması gerekenden fazla çalışıp yorulmasına,
- GUT hastalığına sebep olabilir.
Ayrıca aşırı kullanıma bağlı olarak bağırsak tarafından yeteri kadar emilemeyen protein diyare ve distansiyon gibi sağlık problemlerine sebep olabilir. Protein tozunun elde edildiği protein kaynağına göre alerjik reaksiyonlara da sebebiyet verebilir. Örneğin, laktoz alerjisi olan bireyler için birçok protein tozu uygun değildir, hastalığa bağlı şikayetleri tetikleyebilir.
Günlük protein ihtiyacının belirlenmesi, gıda yoluyla alınabilecek protein miktarının hesaplanması ve eğer gerekiyorsa, protein tozu kullanımı önerisi için mutlaka uzman yardımı alınmalıdır. Günlük protein ihtiyacınız hakkında detaylı bilgi için Beslenme ve Diyet Bölümümüze başvurabilirsiniz.
Dyt. Esma Nazlı Bulut
Bayındır Söğütözü Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü
Protein Tozu Zararl&#; M&#;?
Protein tozu sütten üretilir, sentetik de&#;il, do&#;ald&#;r. Üretildi&#;i süt ne kadar sa&#;l&#;kl&#;ysa, tozu da o kadar sa&#;l&#;kl&#;d&#;r. Ülkemizde sporcular aras&#;nda büyük bir gündem tutan “protein tozu zararlar&#;” konusunu inceleyip, “protein tozu zararl&#; m&#;?” sorusuna yan&#;t verelim.
Protein Tozu Zararlar&#;: Özet
Protein tozu milyonlar&#;n sofras&#;ndaki ekmekten daha sa&#;l&#;kl&#;d&#;r. Fakat sütten üretildi&#;i için, derinlemesine incelendi&#;inde süte ba&#;l&#; problemleri, birçok protein tozu da ta&#;&#;r. Yani süt içmesi zararl&#; olan ki&#;i için, protein tozu da sütten üretildi&#;i için zararl&#;d&#;r.
Süt kimi insanlarda alerjiye, sivilceye ve gaz & &#;i&#;kinlik gibi problemlere neden olabilir. Laktoz alerjisi olanlar izole whey tercih edebilirler.
Protein tozlar&#; veya protein böbreklere zarar vermez. Fakat böbreklerinde problemleri olan insanlar&#;n dikkatli protein tüketmesi, dolay&#;s&#;yla dikkatli protein tozu tüketmesi gerekir. Genel olarak protein tüketmek vücudun pH dengesini asidik yapaca&#;&#;ndan dolay&#;, bol su içmek kas geli&#;tirmek isteyen insanlar için faydal&#; olacakt&#;r.
Protein tozu hakk&#;nda kalp krizlerinden, yapay kaslardan, sarkan kas olu&#;turmalardan tutun da; çok h&#;zl&#; kas yapmalara, anormal büyümelere kadar hurafeler dizilmektedir. Fakat ürünün fayda ve zarar durumlar&#; özetlendi&#;i gibidir, san&#;ld&#;&#;&#; kadar aksiyonlu bir supplement de&#;ildir.
Peynirdir i&#;te yahu!
Sonuç:
Protein tozunu zararl&#; göstermek için onlarca sebep say&#;labilir. Basit bir google ara&#;t&#;rmas&#;nda kocaman doktorlar&#;n yazd&#;klar&#;n&#; görüp irkilmi&#; olabilirsiniz.
Nihayet olarak protein yemek, yani tavuk veya peynir yemek ne kadar zararl&#; ise, protein tozu da o kadar zararl&#;d&#;r. Protein tozu kullan&#;m&#; ve faydalar&#; makalemizde at&#;fta bulundu&#;umuz hiçbir akademik çal&#;&#;mada da bir soruna rastlanmam&#;&#;t&#;r.
Bu ara&#;t&#;rmalar aktif, sa&#;l&#;kl&#; gençler üzerinde yap&#;lm&#;&#;t&#;. Zaten böbrek hastas&#; olan birinin üzerinde ara&#;t&#;rma yapmak da pek ak&#;ll&#;ca de&#;ildir. (Yazar burada iç geçirir: Yüce Allah’&#;m, bu topraklarda rasyonel bir sporcu olmak için u&#;ra&#;t&#;&#;&#;m&#;z &#;eylere bak…)
Hepsinden önce a&#;a&#;&#;daki teste bak&#;n, protein tozu kullanman&#;za gerek var m&#;?
Protein tozunun zararlar&#; hakk&#;ndaki iddialara yan&#;t verdi&#;imiz videomuza göz at&#;n!
Protein Tozu Böbrekler &#;çin Zararl&#; M&#;?
Protein tozunun böbrekler üzerindeki etkisini anlamam&#;z için a&#;a&#;&#;daki çal&#;&#;malar&#; özetleyelim:
Sa&#;l&#;kl&#; böbrekleri olan insanlarda kütlenin kat&#;na kadar test edilmi&#; ve olumsuz bir durumla kar&#;&#;la&#;&#;lmam&#;&#;t&#;r (1). Sa&#;l&#;kl&#; böbrekleri olan insanlar için protein al&#;m&#; konusunda pek de endi&#;e edilecek bir durum görünmüyor, fakat protein al&#;m&#;n&#;n yava&#; yava&#; art&#;r&#;lmas&#; ve beraberinde bol su tüketimi tavsiye ediliyor (2).
Ancak, protein sa&#;l&#;kl&#; olmayan böbrekler için kesinlikle s&#;k&#;nt&#; olu&#;turuyor. Bu yüzden al&#;m&#;n&#;n k&#;s&#;tlanmas&#;, böbrek s&#;k&#;nt&#;lar&#;n&#;n artmas&#;n&#; yava&#;latabilir (3). Kilo ba&#;&#;na 0,6 gram tavsiye ediliyor (4). Ancak siz size özel durumlar&#; doktorunuza dan&#;&#;&#;n.
Asl&#;nda olay tam da bu noktada kar&#;&#;&#;yor, çünkü böbreklerimizin sa&#;l&#;kl&#; olup olmad&#;&#;&#;n&#; anlamam&#;z kolay de&#;il.
Böbrek problemleri kendisini erkenden göstermiyor. Bu yüzden özellikle fazla protein tüketenlerin böbrek sa&#;l&#;&#;&#; konusunda ara&#;t&#;rma yapmalar&#; ve idrarda herhangi bir anormallik görenlerin derhal uzman bir hekime dan&#;&#;malar&#; çok önemli.
Böbrek problemleri ciddi bir konu, ölüm sebepleri aras&#;nda 9. s&#;rada. Özellikle hayvansal proteinler böbrek s&#;k&#;nt&#;lar&#; olu&#;turma noktas&#;nda bitkisel proteinlerden çok daha s&#;k&#;nt&#;l&#; (5,6,7).
Anormal bir durum ya&#;arsan&#;z, normal olan bunu ara&#;t&#;rmakt&#;r. Panik yapmak veya bir &#;eyleri suçlamak de&#;il.
Protein Tozu Kalp &#;çin Zararl&#; M&#;?
Protein tozu ve kalp aras&#;nda negatif bir ili&#;ki bulunmuyor. Bu konuda TV, gazeteler ve endi&#;eli aileler proteinin; özellikle whey protein tozunun kalbi büyüttü&#;ünü iddia etse de, bu iddia sadece Türkiye s&#;n&#;rlar&#; içerisinde biliniyor.
Öte yandan American Heart Association’a göre, doymu&#; ya&#; içeren protein kaynaklar&#; kalp sa&#;l&#;&#;&#;n&#; olumsuz etkileyebilir (8), fakat bu iddialar da son meta-analizde çürütülmü&#; görünüyor (9).
Yani protein tozu tüketirken kalbinizle ilgili bir endi&#;e duyman&#;za gerek görünmüyor.
Steroid kullan&#;yorsan&#;z, ya da kullanmay&#; dü&#;ünüyorsan&#;z kalp sa&#;l&#;&#;&#; konusunda birçok potansiyel problemle kar&#;&#;la&#;abilirsiniz. Bu proteinle, tozla alakal&#; bir &#;ey de&#;ildir. Bu steroid kullan&#;m&#;n&#;n, protein tozu san&#;lmas&#;yla alakal&#;d&#;r ve ülkemize ait, Edirne’den ötede duyulmam&#;&#; bir endi&#;edir.
Whey Protein zararl&#; m&#;?
Tamam, protein sa&#;l&#;kl&#; insanlar için belki zararl&#; de&#;il; ancak protein tozu? Çünkü “do&#;al” de&#;il diyorlar?
Protein tozu t&#;pk&#; marketten ald&#;&#;&#;n&#;z her &#;ey gibi, bir besindir. Hormon, ilaç, kimyasal, sentetik bir ürün de&#;ildir. Süt ne ise, protein tozu da odur. E&#;er süt ile ilgili bir probleminiz yoksa (laktoz alerjisi gibi), protein tozu ile de hiçbir s&#;k&#;nt&#;n&#;z olmayacakt&#;r. Hatta sütle s&#;k&#;nt&#;n&#;z varsa, izole whey protein tozu ile süt proteininden faydalan&#;p, alerjilerinizi tetiklememi&#; olursunuz (11).
Bu konuda medyada tart&#;&#;&#;lan her &#;ey, hiçbir bilimsel arkaplan&#; olmaks&#;z&#;n, cehalet ürünüdür. Nas&#;l bakanl&#;ktan onayl&#; peyniri gidip marketten al&#;yorsan&#;z, yine bakanl&#;ktan onayl&#; protein tozunu da eczanelerden, ma&#;azalardan, internetten, arkada&#;&#;n&#;zdan, spor salonunuzdan vb. alabilirsiniz.
Neden Doktorlar Protein Tozu Zararl&#; Diyor?
Bu ifadeyi de bolca duyduk, sayg&#;yla kar&#;&#;l&#;yoruz.
E&#;er bu &#;ekilde dü&#;ünüyorsan&#;z &#;unu anlamal&#;s&#;n&#;z: doktor olman&#;z, hatta direk böbrek doktoru olman&#;z, protein tozunun ne oldu&#;u hakk&#;nda bir &#;ey bildi&#;inizi garanti etmez.
Sürekli yeni bir &#;ey ç&#;k&#;yor dünyada, ben spor konusunda her &#;eyi sonsuza kadar bilebilecek miyim? Tabii ki hay&#;r. &#;nsanlar bu yüzden uzmanl&#;klar&#;nda özelle&#;iyorlar, s&#;n&#;rl&#; alanlarda uzman olabiliyorlar, hatta o alanlar bile sürekli de&#;i&#;iyor.
Tozun üretiminde, bizlerin ve takip etti&#;imiz uzmanlar&#;n bilmedi&#;i ne biliyorlar? Biliyorlarsa neden bunu medyada anlat&#;yorlar?
Bilim yapman&#;n yeri akademik çal&#;&#;malard&#;r, medya spekülasyonu yaratmak bilim de&#;ildir!
Doktorlar, protein tozu zararlar&#; konusunda tam manas&#;yla saçmal&#;yorlar ve bu yan&#;tlar&#; vermek biz sporculara kald&#;&#;&#; için biz de üzgünüz.
Proteinli Sütler Zararl&#; M&#;?
Görüyoruz ki, whey bazl&#; haz&#;r protein shake diyebilece&#;iniz proteinli sütler piyasada yayg&#;nla&#;t&#;.
Haliyle, spor yapan ço&#;ald&#;, spor yapan artt&#;kça küçük protein tozu markalar&#; de&#;il de büyük süt markalar&#; bu duruma uyand&#;lar. Proteinli sütler yapt&#;lar.
Bunun ald&#;&#;&#;n&#;z toz kutusundan ne fark&#; var? Neden süte kimse bir &#;ey demiyor da, toz “yasaklanmal&#;” deniyor?
Takdiri size b&#;rak&#;yoruz.