Kadeş Savaşı Kimler Arasında Oldu

Bu yazımızda Kadeş Savaşı ne zaman, nerede ve kimler arasında yaşandı? Kadeş neresidir? Kadeş Savaşı’nın nedenleri nelerdir? Kadeş Savaşı’nın sonuçları nelerdir? Kadeş Savaşı’nın önemi nedir? Mısır ve Hitit ordularınının birbirlerine üstünlük sağlayamamalarının nedenleri neler olabilir? Kadeş Savaşını Kim Kazandı? sorularını yanıtladık. Ayrıca Kadeş Antlaşması ve tableti hakkında bilgi verdik.

Kadeş Savaşı Nedir?

Kadeş savaşı milattan önce yılında Eski Doğunun en büyük güçleri olan Mısır ve Hitit devletleri arasında gerçekleşen büyük çaplı bir muharebedir. Bugün, Suriye’nin Humus valiliği sınırlarında Asi Nehri yakınlarında bulunduğu tahmin edilen Kadeş antik kentinde yer alan savaş esnasında; Kadeş, Mısır Devletinin topraklarında bulunmaktaydı. Bu büyük savaşın yer aldığı zamanda Hitit Devleti’nin kralı 2. Muvattali, Mısır’ın firavunu ise iktidarının 5. Yılında olan 2. Ramses’tir.

Kadeş savaşı o zamanda bulunan en donanımlı ordular arasında gerçekleşmiştir. Her iki orduda savaş arabaları ve piyadeleri eş zamanlı olarak kullanmıştır. Mısır ordusu karma bir orduydu ve içinde başta Hitit Devletine düşman olan diğer topluluklar olmak üzere farklı topluluklardan askerleri bulunmaktaydı. Ayrıca İki orduda da çok sayıda savaş arabası bulunmaktaydı ve bu nedenle Kadeş Savaşı tarihte en çok savaş arabası kullanılan savaş olarak bilinmektedir.

Kadeş Savaşı Nedenleri

Eski Doğu’nun en büyük iki gücü olan Mısır ve Hitit devletlerini karşı karşıya getiren bu savaşın temel nedeni 2. Muvattali ve 2. Ramses’in Kuzey Suriye üzerinde ekonomik çıkarlarını olmasıdır. Mısır ve Hititlerin güç durumları birbirine denk durumu gelmişti ve Amurru ve Amma ticaret yolları gibi önemli ticaret yollarını ele geçirmek istiyorlardı. Ayrıca, her iki devlette Kuzey Suriye toprakları üzerinde hak iddia etmekteydi.

2. Ramses kendisinden önce 1. Sethos’un Kadeş’i Hititlerden almıştır ve iki devlet arası sınırlar ve çekişme daha da artmıştır. Bunun üzerine bir barış ortamı sağlamak ve benzeri nedenlerde ötürü 2. Ramses ve 2. Muvattali’nin kızı evlenmiştir ancak bu akrabalık bağının pek bir yararı olmamış ve iki devlet arası ilişkiler kızışmıştır. Ayrıca, Hititlerin hala ayakta olmasını sorun bir sorun bilen 2. Ramses, bu Hitit sorununu çözmek istemiştir. Bu gelişmeler üzerineyse 2. Ramses ordularını, Hitit ordularının topraklarında yer alan Suriye’ye doğru sürmüştür.

Kadeş Savaşı Ne Zaman, Nerede ve Kimler Arasında Yaşandı?

Milattan Önce yılında Mısır firavunu 2. Ramses’in ordularını Hitit ordularını kendi topraklarında bularak onları yok etmek için yola çıktı. kişilik tümenlerden oluşan 2. Ramses’in ordusu düzenli bir orduydu, her tümene bir Mısır tanrısının adı verilmişti ve farklı uyruklardan (topluluklardan) oluşmaktaydı. Bunun yanı sıra her tümen kendi sancaklarını taşıyan bölük komutanlarının idaresindeki kişilik 20 bölük halindeydi. Ordu temel olarak zırh giymeyen, mızrak, kalkan, savaş baltası ve kılıç kullanan ağır piyadeler; karma yay, sadak ve kalkanla teçhiz edilmiş okçulardan oluşmaktaydı. Ayrıca okçularda bu teçhizata ek olarak yakın dövüşte kendilerini savuna bilmeleri için hançer benzeri silahları vardı. (2. Ramses 4 tümen kullanmayı düşünmüştü.)

Hititler, Mısırlıların sefere hazırlandığını önceden öğrenmişti bu nedenle önceden hazırlık yapmışlardı. Hitit ordusunun yapısı yaya piyadeler ve savaş arabalarından oluşmaktaydı. Piyadeler ana silah olarak mızrak kullanmaktaydılar ve oklar ve diğer darbelerden korunmak için kalkanlarını vücutlarının bir parçasıymış gibi kullanmaktaydılar. Savaş arabaları ise Mısırlıların Savaş arabalarına göre çok daha hafiflerdi ve daha hızlı gidebiliyorlardı. Arabalarının sahip olduğu bu hız ise onlara ani saldırı ve ani geri çekilme durumlarında avantajlı duruma getiriyordu. Ayrıca, bu arabaların içinde 1 sürücü ve 2 mızraklı savaşçı bulunmaktaydı.

Kadeş Savaşı Hakkında Bilgi

Yaklaşık kişilik Mısır ordusu sahil kesimini kullanmış ve Asi Nehri’nin geçebileceği yerlerden olan Şabtuna Kasabası’na gelmişti. Bu sırada 2. Muvattali’nin gönderdiği 2 casus 2. Ramses’i yanıltmak için Hitit ordularının kuzeyde olduğu haberini yaydılar. Bu tuzağa kanan Ramses 2 tümenini Asi Nehri’nin gerisinde bırakıp diğer 2 tümenini yanına alarak kuzeye yöneldi ve ordularını savaş düzenine sokmayı uygun görmedi. Bunun üzerine 2. Muvattali ordularını ani saldırı yapabileceği bir yer olan Kadeş’in kuzeydoğusuna çekti. Daha sonradan Mısırlar bunun bir kandırmaca olduğunu öğrenince, 2. Ramses geride kalan Ra ve Path tümenlerinin intikalini emretti. Bunu öğrenen Hititliler ise Ra ve Path tümenlerinin önünü kesmişlerdir ve bu sayede Mısır ordusu iki bölünmüştür. Bunun üzerine 2. Ramses ordusundaki tüm kullanılabilir savaş arabalarını Hitit ordusunun sağ kanadına sürmüştür.

Savaşın gidişatında Hitit ordusu Mısırlıların ganimetlerinin olduğu ordugahı yağmalamaya çalışmışlardır ve bu durum Mısırların lehine olmuştur çünkü Hititlerin savaş düzeninde bozulmalar olmuştur. Ayrıca, bu süreçte Batıdan gelen ek Mısır kuvvetleri Mısır ordusunun merkezine saldırmakta olan Hititlere saldırmışlardır. 2. Muvattali ordusunun bir kısmına savaşa dahil etmemişti ancak savaşa takviye savaş arabaları göndermişti ancak bu bir hata oldu çünkü seafoodplus.info’in intikal ettiği ordular gelmişti ve bu 2 tümen 2. Muvattali’nin sonradan gönderdiği savaş arabalarını yok etmişlerdir. Daha fazla risk almayan 2. Muvattali ordunun geri kalanını Kadeş Kalesi’ne çekmiştir ve böylelikle savaş bitmiş oldu.

Kadeş Savaşı Sonuçları

Kadeş savaşının sonucu hakkında Hititler tarafından yazılış çok bir kaynak bulunmamaktadır. Buna karşılık Mısır firavunu 2. Ramses adına birçok tablet bulunmaktadır ve bu tabletlerde Mısır’ın büyük galibiyetinden bahsetmektedir. Ancak bu belgeler firavunun emri üzerine yazıldığı için tek taraflı görüş bildirmektedir ve Hititlerin yenilgilerini kabul ettiklerini kanıtlayan ve savaşın sonucunu tarafsız bir görüşle net bir şekilde veren kaynaklar yoktur. Ve kaynakların tamamına bakıldığında Kadeş Savaşı’nda iki tarafında birbirinin açıklarını değerlendirememiştir ve orduların güçleri birbirine yakın olduğu için birbirine karşı üstünlük sağlayamamıştır.

2. Ramses hedefini gerçekleştirememişti yani Kadeş’i alıp Hititleri mutlak bir galibiyetle yenememişti. Hititler ise saldırılarının üstünlüğünü sağlayamamışlar ve planladıkları saldırıyı uygulayamamışlardı. Hem Mısır Devleti hem de Hitit Devleti yenilgiyi kabul etmemişti ve kendi galibiyetlerini öne sürmüşlerdir. Kadeş Savaşı sonrasında 2. Ramses Hititler üzerine birkaç sefer daha düzenlemiştir ancak bu seferler çok önemli olmamış, Hititler üzerinde çok büyük etkileri olmamıştır. Bu seferlerden de bir sonuç alınamayınca ortada net bir galibiyet veya kayıp olmamıştır. Mısır ve Hitit Devletleri arasında bir barışa varılmak, barış antlaşması yapılmak zorunda kalınmıştır.

Kadeş Savaşını Kim Kazandı?

İki ordunun birbirlerine üstünlük sağlayamamasının nedenleri neler olabilir? Mısır ve Hitit orduları arasında gerçekleşen Kadeş Savaşı’nda iki ordu da birbirine üstünlük sağlayamamıştır bu durumun nedenleri ise her iki ordunun güçlerinin birbirine yaklaşık olarak eşit seviyede olmasıdır. Ordulardaki savaşçı sayısı ve savaş arabaları yaklaşık olarak aynıydı. Aynı zamanda her iki tarafta birbirinin açıklarını değerlendirememiştir ve de taktiksel hatalarda bulunmuştur. Bu hataları ise doğru bir şekil lehlerine döndüremedikleri için iki tarafta bir üstünlük sağlayamamıştır.

Kadeş Antlaşması Hakkında Bilgi

Milattan önce yılında Hititler ve Mısırlılar arasında Kadeş Savaşı’nın tam olarak sonuçlanamaması nedeniyle yapılmıştır. Antlaşma 2. Ramses ve 3. Hattuşili arasında yapılmıştır çünkü 2. Muvattali antlaşmayı imzalayamadan vefat etmiştir. Tarihin ilk yazılı antlaşması olarak tarihi gelişimde önemli bir antlaşmadır. Aynı zamanda tarihin eşitlik ilkesiyle anılan en eski antlaşmasıdır.

Antlaşma çivi yazısıyla ve Akadca yazılmıştır. Antlaşmanın altında kralların mührünün yanı sıra kraliçenin de mührü bulunmaktadır. Antlaşmaların ilk olarak gümüş plakalara yazıldığı bilinmektedir ancak bu gümüş plaklar bulunamamıştır ve kil tabletler bulunmuştur.
Kadeş antlaşmasının metninde iki kraldan büyük övgü ile bahsetmektedir ve yüceltilmektedir. Aynı zaman da antlaşmada tanrıların isimleri çok kez geçmektedir, bu devletlerin her ikisinin de kendi dinlerinin olduğunu kanıtlar ve antlaşmada bulunması her iki devletinde karşılıklı olarak dinlerine saygı gösterdiği kanısı ortaya çıkarmaktadır.

Kadeş Antlaşmasının maddelerinde başlıca söz edilenler:

• Her iki hükümdar da devletler arası barış ve kardeşlik ilan etmektedir ayrıca düşmanlık olmayacaktır.
• Herhangi bir saldırı sırasında her iki devlet birbirine yardım edecektir.
• Devletler kendilerine sığınan vatandaşları geri verecektir.
• Her iki ülkenin kendi tanrı ve tanrıçaları bu antlaşmanın koruyucuları olarak geçmektedir.

Metnin orijinal halinin bulunduğu gümüş tabletler şu anda kayıptır. Mısır’ da tapınak duvarlarına kazınan anlaşmanın bir kısmı ise kil tabletler halinde İstanbul Arkeoloji müzesinde bulunmaktadır. Aynı zamanda, anlaşma tarihin en eski yazılı antlaşması olduğu için kil tabletin büyütülmüş ve bakır levha üzerine işlenmiş bir kopyası New-York Birleşmiş Milletler binasına asılmıştır.

Kadeş Savaşı Önemi

Kadeş Savaşı dünya tarihini etkileyen nadir savaşlardan biridir. Tarihte en çok savaş arabası kullanılan savaş olarak bilinmektedir. Savaşı yapan her iki taraf da savaşı kendilerinin kazandığını iddia etmektedir ve her iki taraf da ne kendi yenilgilerini kabul etmiştir ne de karşı tarafın galibiyetini ve bu nedenle savaş tam olarak sonuçlanamamıştır. Savaşın kesin bir yenilgi ve galibiyetle sonuçlanmamasından dolayı yapılan antlaşma (Kadeş Antlaşması) tarihin ilk yazılı antlaşmasıdır ve bilinen en eski eşitlikçi antlaşma olarak kabul edilmektedir.

Aynı zamanda, Kadeş Antlaşması ilk olarak gümüş tabletlerin üstüne yapılmıştır. Kil tablet üzerindeki kopyasının (antlaşmanın yapıldığı zamanlarda yapılmıştır.) ise günümüze kadar sağlam bir şekilde muhafaza edilebilmesi ve en eski yazılı antlaşma olması bu savaş ve Kadeş Antlaşması’nın önemini arttırmaktadır.

Kadeş Antlaşması’nın başka bir önemi ise antlaşma metninin altında kralların yanı sıra kraliçenin de mührü bulunmaktadır. Bu durum bu devletlerde kadınların da söz sahibi olduğu konusunda bir işarettir.

Bu konuyla ilgili olarak İnandık Vazosu Nedir? Hititlerde Kutsal Evlenme Töreni başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.