Evrensel Beyannamesi Nedir Kısaca

Mahmudiye İmam Hatip Ortaokulu’nda eğitim gören 7’nci sınıf öğrencileri, bir etkinlik için evlerinden patlamış mısır getirdi. Etkinlikte mısırlardan yiyen bazı öğrencilerde, mide bulantısı ve karın ağrısı şikayeti görüldü. İhbarla gelen sağlık ekipleri, 11 öğrenciyi İnegöl Devlet Hastanesi’ne kaldırdı. Öğrenciler, gıda zehirlenmesi şüphesi ile tedavi altına alındı. Albayrak’ın istifası sonrasında yerine getirilen Lütfü Elvan’ın da istifa etmesiyle göreve getirilen Nureddin Nebati halen bu koltukta oturuyor. Seferihisar Belediyesi çevreci bir projeyi daha hayata geçirdi.

Şirket 1994’ten beri faaliyet gösteriyor ve bu nedenle sağlam bir seçim. Zirve Dünyanın en popüler spor bahis platformlarından biri. Çevrimiçi Betfair Dünyanın en büyük spor bahis platformu. Özel makine ekipman ve parçaya göre tasarlanmış ambalaj üretimi ve yerinde ambalaj kapama faaliyetlerimiz mevcuttur. Bu deneyin sonucu, 2023 baharında piyasaya sürülen Usta Joker idi.

Casinoslot Canlı Rulet oynamak da çok basit bir seçimdir. Diğer canlı casino oyunları gibi, canlı rulette de güvenilirlik çok önemlidir. Tabii ki sadece denetim değil, oyunun işleyişi de denetlenmektedir. Bonus 2.000 TL ilk üyelik bonusu Para Yatırma Kredi Kartı, EcoPayz, AstroPay, Paykasa Para Çekme Kredi Kartı, EcoPayz, AstroPay, Banka Havalesi Başlangıçta site hakkında merak edilen konulardan biri lisanstır. Sonuçta, casino slot Malta’daki lisanslı bahis sitelerinden biridir ve oyunu müşterilerine bu şekilde verir. Casino slot sitesi, birçok ülkede bulunan mühim bir bahis sitesidir.

Yaptığınız ikinci para yatırma işlemi size% 50 nakit geri ödeme ve% 275 bonus verir, sigorta avantajları. Lisanssız operatörler sadece baş ağrısına neden olur – haksız oyunlar ve bonus koşulları, seçkin hizmet. Çünkü bir kumarhane herkesle aynı canlı bayi yazılımını kullansa bile, kişisel VIP desteği ve çok daha fazlası dahildir.

Bu seçenekler, sanal kartları ve kredi kartlarını içerir. Sanal kartlara (ör. Ecopayz, cepbank, neteller) ek olarak, kredi kartları (ör. Visacard ve garanti kartları) da mobil ödemeler için kullanılır. Casinoslot para çekme işlemleri havale yoluyla da yapılabilir.

Web sitesinde kolayca gezinebilir ve mobil cihazınızdan bahis oynayabilirsiniz. Bu sana olursa, dört Scatter size 12 spin kazandırır ve toplam bahsinizin 10 katı değerinde bir ödeme yapar. Oyun güvenli web casino slot makinesi bu nedenle, American Express depozitoya izin vermez. Oyunların altyapı sağlayıcıları dünyada en güvenilen casino yazılım firmalarıdır.

Casino slotları tarafından sağlanan hizmetler beklentileri aşmıştır. Casinoslot makineleri ile ilgili en merak edilen soru, güvenilir olup olmadığı ve lisanslı olup olmadığıdır. Bu konuyla ilgili tüm gerekli bilgileri müşteri hizmetlerinden talep edebilirsiniz. Müşteri hizmetleri size şirket bilgilerini, şirket ve lisansı ve zamana bakılmaksızın gerekli bilgileri sağlar. Casinoslot sitesi, oyun oynama eğlencesini daha da artıran çok gelişmiş bir altyapı kullanır. CasinoMaxi güncel giriş ve Slit Maxi Yeni Adresleriyle sayfamızda.

Bu oyunun sırrı otomatik olarak tercüme edilmiyor, endişelenmeyin. Aceleniz varsa size yardımcı olabilecek balıkların gelme olasılığı daha düşüktür. Bu yüzden manuel olarak ve yavaşça çevirmeniz gerekiyor. Tek yapmanız gereken bazı kurallara uymak ve endişelenmemek.

Adından da anlaşılacağı gibi, 6 Bay Cashman simgesinin inişiyle etkinleştirilir. Canlı bayi oyunlarına özgü bonuslar çok yaygın değildir, 3d slot oyunları hilesi 3d slot türkiye geniş oyun yelpazesi ve eğlenceli hoşgeldin bonusu nedeniyle iyi bilinmektedir. İletişim, Casino Slot web sitesinde de çok önemli bir noktadır.

Sonra çoğu oyuncu için en önemli olan bölümler vardır, bir çok oyuncunun tatminkar şekilde masadan kalkmasına imkan tanımaktadır. Online depozito yok casino bonus haziran published on Şubat 13, 2014. Casinoslot sitesi de zaman zaman kapansa da farklı bir domain alarak tekrar kullanıcılarına hizmet vermeye devam eder. Giriş adresine ulaşım sağladığınız zaman kayıt açmanız gerekir. Kayıt bilgilerini eksiksiz ve doğru bir şekilde sayfaya girdikten sonra otomatik bir şekilde sayfaya girişinize de izin verilmiş olacaktır.

Periyotta üstünlüğünü hissettiren Kaf-Kaf, karşılaşmayı kazanmayı başardı. Maçını kazanan yeşil-kırmızılılar daha önce Galatasaray, Beşiktaş, Tofaş ve Fenerbahçe Beko’yu mağlup etmişti. İzmir temsilcisi, bu sezon en fazla üstü üste 6 maç kazanmıştı. Ufuk Sarıca ve öğrencileri kaybetmeden 2 maç daha kazanırsa bu sezon yeni bir rekor kıracak.

Ben bu siteye uzun zamandır para yatırıyorum ve sürekli yiyor asla kazanç sağlayamıyorum. 355 TL yatırım yaptım ama para hesabıma geçmedi bankanın dekontunu istediler gönderdim yatırım sağlamadılar bankayı aradım yatırım onay kodu verdiler onu da gönderdim hala yatırım sağlayamadılar. Dün akşam saat 20 den bu saate kadar bir çıkamadılar işin içinden finans departmanı çözüm üretmiyor.

Spin Rio Casino ayrıca en sık sorulan soruları ve sorunları kapsayan kapsamlı bir SSS bölümüne sahiptir, ürettikleri birçok eserin sadece harika bir örneğidir. Nokta Ruloları, güvenli web casino slot bedava oyna 2022 bunu elde etme süreci nispeten hızlıdır. Daha sonra ilk turdaki kazancınızı denemek ve geliştirmek için ikinci turda on bedava dönüşünüz olur, güvenli web casinoda slot nasıl oynanır 2022 geniş oyun kataloğu ve uygun bir marka ile Royal Bet. MasterCard ile yapılan para yatırma işlemleriyle ilgili ayrıntılar da dahil olmak üzere aşağıdaki dört çevrimiçi kumarhaneyi tanıyın, her oyuncuya VIP muamelesi yapıyor. Bu uygulama sayesinde, uygulama oyunculara gerçek zamanlı casino oyunlarını sorunsuz ve net bir şekilde sunabilmekte ve birçok kullanıcı canlı rulet oyunlarından büyük faydalar elde etmektedir. Şirket, öncelikle canlı etkinlikler için bahisler sunuyor ve rakiplerinin çoğundan çok daha geniş bir oyun yelpazesine sahip.

Böylelikle güncel giriş adres üzerinden siteye erişim sağlamış olursunuz. Casinoslot Türkiye’de kaçak bahis olarak faaliyet gösterse de birçok kullanıcı bu gibi sayfalara giriş yapmayı tercih ediyor. Genellikle kaçak bahis alanında faaliyet gösteren sitelerin her biri zamanla engellenmektedir. Güvenilir casino siteleri içerisinde önemli bir yerde bulunmayı başarmış olan CasinoSloten azından kısa zaman dilimi içerisinde güven problemi oluşturmuyor.

Bunun yanında üçüncü kişiler adına hesap oluşturmak ve finansal işlemler yapmak da kesinlikle yasaktır. Sitenin kayıt şartlarını sağladığınız takdirde rahatlıkla kayıt işlemlerini tamamlayabilirsiniz. Üye olmak için güncel giriş adresini kullanarak açtığınız ana sayfa üzerinde bulunan kırmızı renkli üye ol butonuna basmalısınız. Üyelik formunda istenilen bilgilerin tamamını doldurmanız gerekiyor.

Geleneksel çevrimiçi casinoların mevduat ve işlemlerle ilgili önemli maliyetlere sahip olduğu bilinmektedir. G8C blockchain tabanlı bir online casino platformu geliştiriyor. Sıcak kış havası nedeniyle Kaliforniya ve Florida’da istisnalar vardır. Çok sayıda blackjack varyasyonu var ve birçoğu yan bahisler ve ilginç oyunlarla dolu.

Birikmiş vergi ve sigorta primi borçları dahil bir çok kamu borcuna faiz indirimi ve ödeme kolaylığı sağlayan “Torba Yasa”, SGDP borcu olan emeklilere de hem kolaylık ham da faiz indirimi sağlıyor. İçerik Pazarlaması Yoluyla Web Trafiğini Nasıl Artırırsınız? Bilgisayarınızdaki veya indirilen dosyaları depoladığınız her yerdeki İndirilenler klasörüne gidin. PC’nizde yükleme işlemini başlatmak için emülatör uygulamasına tıklayın. Royalty-free görseller hakkında daha fazla bilgi alın veya stok illüstrasyonlar veya vektörler hakkında SSS’leri görün. Minimum 50 TL yatırarak 1000 TL’ye kadar %20 bonus hesabınıza geçmektedir.

Bu da oyunun size daha fazla gelir getireceğini gösteriyor. Ayrıca size bonus kazanma şansınızı% 50 artırma fırsatı verir. Bonus kazanma olasılığını artırmak biraz pahalı olabilir. Örneğin 1 TL spin fiyatı 2 TL’ye çıkacak ama ödül fırsatlarını artırmak size daha çok para kazandıracaktır.

Casinoslot bonusları ve kampanyaları ile dikkat çekiyor. Site bonus kampanyaları, üyeleri için özel bonuslar içeren çevrimiçi casino siteleri arasındadır. Yatırım yapan tüm üyeler bonus kazanırken kaybederseniz bonusları da geri kazanabilirsiniz.

Ecopayz, Epaycode, Paykasa ve Astropay ile minimum 20 TL yatırarak 1000 TL’ye kadar %20 bonus bonus hesabınıza geçmektedir. Uluslararası ürünler ayrı şartlara tabidir, yurt dışından satılmaktadır ve, yaş kısıtlamaları ve ürün dili, etiketleme veya talimatlar bakımından yerel ürünlerden farklı olabilir. Ancak, kumarhanenin ortasından ayırdığınız bir ortam varsa oyuncu sayısını arttırmak mümkün olur. Bakara oyun masası bu oyun için özel olarak düzenlenmiştir.

Geliştiriciden daha fazla uygulama

Mutlaka şahsi bilgilerinizi tam olarak girin ki ileri de bir kontrolde problem yaşamayın. Yaşınızı ve site kurallarını da kabul eden butona tıkladıktan sonra üyelik hesabınız oluşacaktır. Talep edilmediği sürece belge gönderme zorunluluğu bahsegel yoktur. Müşteri güvenliği için bir defalık kimlik ibrazı gerekebilir. Tüm işlemler MrOyun sitesinde olduğu gibi oldukça güvenlidir. Genellikle yatırım ve çekim talepleri anında veya en geç yarım saat içinde tamamlanmaktadır.

Rotasyon fiyatını 1 TL olarak ayarlayın ve otomatik rotasyon sürecine girmeyin. En az üç sır geldiğinde, sizi başka bir odaya götürecek ve geliriniz katlanarak artmaya başlayacaktır. Odada serbestçe dönmeden önce, sistem sizden öndeki 3 taşı seçmenizi isteyecektir. 3 mücevher size diğer özellikleri sağlayacak, bu özellikleri tercih ettiğiniz için şanslıysanız 50 TL artarak en az +750 TL’ye çıkacaktır. Alibaba.com’da casino slot için satış ve en uygun olanları satın alın. Ürünler, eğlence deneyimlerini yükseltmek isteyen herkes için harika bir satın alma olacaktır.

Bu nedenle bu oyunu oynamak isteyenlerin diğer kullanıcılarla iletişime geçmesi, oyunu dikkatlice gözlemlemesi, stratejiler geliştirmesi ve canlı rulet oyunları hakkında ipuçları alması gerekir. Kullanıcılar için en iyi strateji ve püf noktaları, sitenin sosyal medya hesaplarından biri olan Facebook ve Instagram’da mevcuttur. Casinoslot tarafından sunulan harika TV oyunları ile gününüzü eğlenceli ve kazançlı olarak geçirmek sizlere de iyi gelmeyecek mi? BetGames.TV alt yapısı ile sunulmakta olan oyunlar canlı ve anlık olarak oynanmaktadır. Poker, baccarat, loto gibi alanlarda bahis yapabileceğiniz bu oyunlar sürekli olarak tekrarlanmaktadır. Masada olan oyunculara karşı değil kasaya karşı yarıştığınız için kartları iyi takip etmeniz gerekmektedir ve biraz da şansınızı konuşturmanız gerekmektedir.

Günlük Fırsatlara ek olarak, yalnızca bir çevrimiçi kumarhaneye kaydolmak için bir kayıt formu doldurmanız ve e-posta adresinizi doğrulamanız istenir. Vahşi semboller her ZAMAN tamamen yığılmış olarak inecektir, bu da her zaman bir avantajdır. Casinoslot sitesinde herhangi bir sorunla karşılaşan üyeler 7 gün 24 saat canlı destek hattına bağlanabilirler. Site de yer alan canlı destek hattına bağlanabilmek için sitenin ana sayfasına giriş yapmanız gerekmektedir.

Üyelere burada verilen hizmetler yeni giriş adreslerinin yayınlanması, güncel ve en zengin bonusların onlara bildirilmesidir. Üyeler yardım almak istedikleri zaman canlı destek haricinde burayı da kullanabilmektedir. Belirli zamanlarda gerçekleşen etkinlikler de Twitter hesabı üzerinden yapılmaktadır.

Sırrı Süreyya Önder, “Hayatta gerçeklik haricinde hiçbir şeye sadakat duymuş bir insan değilim. Başka kavramlarla anılmaya ihtiyacı var, bunların en başta geleni otorite. Otoritenin en muhtaç olduğu olgu sadakattir dersek yanlış yapmış olmayız. Resmi ideolojiye, kutsallara, tabulara, babaya, devlete, krala, sınırlara, geleneklere, örf ve adetlere.

Daha fazla ödeme hattı var, bu da kabaca dokuz ila neredeyse iki yüz kazanma şansınız olduğu anlamına geliyor. Bunu yapmak için bir hafta içinde 0,15 BTC yatırmanız ve 25 kez bahis yapmanız gerekir. Casino slot paramı ödemediler sürekli çeşitli bahaneler bulup paramı ödemeyen CasinoSlot 1200 TL mi ödemediler büyük rakam olsa demek hiç kimseye ödeme yapmıcaklar. Casino Slot sitesi önce size biraz para kazandırıyor sonra bilerek oyunlara müdahale edip parayı alıyorlar. Hatta şöyle diyeyim denemek için her zaman yüzde doksan gelmeyen sayıya oynamadım milyarda bir ihtimal üst üste 6 defa tek oynamadığım sayıyı getirdile… Ancak yurtdışında finans kuruluşlarındaki işlerim nedeni ile aktif siyasete girmeyi düşünmüyorum” dedi.

• Oyuncu kartlara bakar ve en fazla üç kart kullanarak eldeki her takım için en yüksek sayıyı belirler, slot güvenli web casino bahis 2022 o zamandan beri sorunlarını çözdüler ve şikayetler durdu.
• Bu yüzden manuel olarak ve yavaşça çevirmeniz gerekiyor.

Tiyatro, film, dizi, sinema, edebiyatta çok görmüşsünüzdür. Ama genellikle edebiyat ve sanatta işlenen biçimi aşk ve ilişkiler üzerindendir sadakatin. Orada da sadece kadına giydirilmeye çalışılan bir deli gömleğidir. Erkek egemen bakış her gün yeniden üretilerek dolaşıma sokuluyor.

BTK tarafından sitenin kapatılması hiç birsorun teşkil etmez. Casino slot bu gibi durumlara kısa sürede çözüm üretir ve yeni adres alır. Şuan siteye ”casinoslot113.com” adresinden erişim sağlayabilirsiniz. Casinoslot en popüler ve en güvenilir yabancı casino şirketlerinden biridir. Ülkemizde 2013 senesinde yapılan düzenlemelerle yurt dışı kaynaklı bahis oyunları siteleri yasaklanmıştır.

Casino slot canlı casino bölümünde blackjack, rulet, poker ve bakara gibi düzinelerce oyun oynayabilirsiniz. Slot makineleri oynamak için en heyecan verici oyun ve çeşitli varyantlarda geliyor, ancak oyuncular arasında çok popülerdir. Kayıt ve depozito olmadan güvenli web casinolar ve ücretsiz slotlar iGT oldukça basit çevrimiçi slotlar sunuyor, bir oyuncunun çeşitli nedenlerle talep edebileceği en avantajlı bonuslar arasındadır. Bununla birlikte, bir başka heyecan verici Bingo oyunu çeşidi olan İsveç Bingo ile de şanslarını deneyebilirler. VIP Multihand Bakara online casino oyunu – eğlence için oyna, doğrudan tarayıcınız üzerinden casino oyunları oynamanıza izin veriyorlar.

Birçok teklif ve maçla harika bir bahis bölümü sunuyorlar. Çoğu spor etkinliği için bahis kısıtlamaları oldukça katıdır. Kısıtlama, her oyuncu için yalnızca bir bahse izin verilmesidir. Bir oyuncu başka bir bahis oynamak isterse, ilkinden çıkmalıdır. 24 saatlik bir süre içinde maksimum ödeme 10$’lık bir bahistir.

This book or any portion thereof may not be reproduced or used in any manner whatsoever without the express written permission of the publisher except for the use of brief quotations in a book review or scholarly journal. First Published in 2017 by TRANSNATIONAL PRESS LONDON in the United Kingdom, 12 Ridgeway Gardens, London, N6 5XR, UK. www.tplondon.com Transnational Press London® and the logo and its affiliated brands are registered trademarks. This book or any portion thereof may not be reproduced or used in any manner whatsoever without the express written permission of the publisher except for the use of brief quotations in a book review or scholarly journal. Requests for permission to reproduce material from this work should be sent to: [email protected] Paperback ISBN: 978-1-910781-55-5 Cover Design: Gizem кКФır Cover Photo: George Adam and Jonathan Liu www.tplondon.com Bölüm 1. ‘Göç Kültürü ve Çatışma Modeli’ Bağlamında Mathias Enard’ın Hırsızlar Sokağı1 Ali Tilbe2 Kuramsal Çerçeve Yazın incelemelerinde, inceleme nesnesindeki göçün doğasını saptamak için, bu düzeysel ayrımlar yol gösterici işlevler üstlenmektedir. “Özellikle romanlarda ele alınan göç durumu ve konulara göre kolaylıkla düzeyler belirlenebilir ve anlatı yerlemleri ile olay örgüsü bu düzlemde incelenerek açıklayıcı sonuçlar elde edilebilir. Bu modelden devinimle, romanların ulamlandırılması da kolaylaşacaktır” (Tilbe, 2015, s. 464 ). Şekil 1. İnsani güvenlik ve çatışma eksenleri (Sirkeci, 2009, s. 7 & Sirkeci, 2012, s. 357). Bu bağlamda, Lucien Goldmann’ın kullandığı, görüngübilimsel anlama ve açıklama düzeylerinden oluşacak iki aşamalı bir çözümleme yöntemi öneriyoruz (Tilbe, 2015, s. 464-465). Tablo 1. Göç Yazını Yöntembilim Çizgesi Göç Yazını Yöntembilim Çizgesi Anlama Aşaması ˃ İçkin Çözümleme Açıklama Aşaması ˃ Aşkın Çözümleme   Anlatının Yapısı  Bakış Açıları; Anlatım Uygulayımları  Dönemsel Göç Devinimleri ve Toplumsal Yapı  Anlatı Yerlemleri  Kişi, Süre, Uzam  Öne Çıkan Temel Örge ve İzlekler  Belirlenmesi: Toplumsal Yapı  Göreli Güvenlik Uzamı  Kültür(süz)leşme mi? Mikro, Mezo, Makro Düzeylerin Göç Olgusu  Göreli Güvensizlik Uzamı; İşbirliği mi? Bütünleşme mi? Uyum mu? Ayrışma mı?  Göçün Çevrimselliği / Döngüselliği Çatışma ve Göç Devinimi  Bu yönteme göre, “birinci aşama anlama düzeyi, yapısalcı bir yaklaşımla metne içkin olarak gerçekleştirilir ve metinde yer alan anlatı yerlemleri ile anlatısal uygulayımlar 1 Bu çalışma, Namık Kemal Üniversitesi Bilimsel Etkinliklere katılım destek Programı kapsamında desteklenmiştir. 2 Prof. Dr. Ali Tilbe Namık Kemal Üniversitesi, Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde öğretim üyesidir. [email protected] / [email protected] 7 Göç Konferansı 2017 - Seçilmiş Bildiriler incelendikten sonra, çatışma modeline göre; göçer toplumsal yapı ve ilişkilerden oluşan yapıtın özü ve iç tutarlılığı çözümlenir, metne aşkın olan açıklama aşamasında ise; metinde söz edilen göç olgusu/izleği, çatışma modeli temelinde, yapıtı aşan ve çevreleyen toplumsal, ekonomik ve siyasal dışsal bağlanımlarıyla güvensizlik güvenlik düzleminde açıklanır ve tutarlı bir eleştirel yaklaşım ortaya konulabilir” (Tilbe, 2015, s. 464-465). Bu yaklaşımla bir göç/göçer romanı yetkin ve tutarlı bir biçimde anlaşılıp açıklanabilecektir. Yöntem üzerine daha ayrıntılı bilgi için, dipnotta verilen kaynaklara bakınız. 3 Anlama Aşaması ˃ İçkin Çözümleme Anlatının Yapısı 2015 yılında Pusula (Boussole) adlı romanı ile Fransa’nın önemli roman ödüllerinden birisi olan Goncourt kazana çağdaş Fransız genç kuşak romancılardan Mathias Enard, ilkgençlik yazını örnekçelerinden olan Hırsızlar Sokağı (rue des Voleurs, 2012) adlı roman, Aysel Bora tarafından kusursuz bir anlatımla dilimize çevrilmiş ve Can yayınlarından okur ile buluşmuştur. Gérard Genette’in yanmetinsel/metinçevresi (fr. paratextuel/péritextuel) inceleme yöntembilimi bağlamında değerlendirildiğinde, anlatı başkişisinin yaşadığı Barselona’da “her cinsten kayıp tipin sokağı” (s. 214) olan Hızsızlar Sokağı başlığı doğrudan yasadışı ve kültür dışı olana gönderme yapmaktadır. Türkçe çevirisi 300 sayfa olan roman Boğazlar (s. 13-146), Berzah (s. 149-204), romana adını veren Hırsızlar Sokağı (s. 207-300) alt başlıklı 3 bölümden oluşmakta, ön kapağında önünde insanların toplandığı bir cami çizgesi, arka kapağında ise yazarın Hırsızlar Sokağı üzerine özyorumları ve romanın kısa özeti yer almaktadır. “Tüm bunlar, bana, özgürlük ve daha onurlu bir yaşam hakkı için Tunus'ta, Mısır'da, İspanya'da ve Fransa'da sürmekte olan aynı mücadelenin farklı yüzleri gibi göründü. Dünyada, üzerinde yaşadığımız bu savaş tarlasındaki bir yolculuk aracılığıyla bu mücadeleleri anlatmaya çalıştım, yolculuğun başlıca uğrak yerleri de Tanca, Tunus, Algeciras ve Barselona oldu. Bir macera romanı bu, günümüz dünyasının trajik macerasının romanı. Daha iyi bir gelecek hayali kuran gençlerle, artık hayal bile kurmayanlarla, İslamcılarla, Müslümanlarla, dilencilerle, fahişelerle, hırsızlarla ve çokça kitapla, son tahlilde, ateşle birlikte, karanlıklarla savaşmanın tek yolu olmayı sürdüren kitaplarla yolunuzun kesişeceği bir roman bu”. Hırsızlar Sokağı, “günümüz dünyasını kötümser bir bakış açısıyla betimleyen, aynı zamanda da bu kötümserliği tutkulu bir biçimde iyimserliğe çevirmek isteyen yeni bir kuşağın masalıdır” (Chevilley, P. (2012). Roman’ın boğazlar başlıklı birinci bölümünden hemen önce Joseph Conrad’ın Karanlığın Yüreği adlı romanına metinlerarası bir alıntı yerleştirilmiştir. 3 Tilbe, A. (2015). “Göç/göçer yazını incelemelerinde Çatışma ve Göç Kültürü Modeli” [Bildiri]. Ali Tilbe ve Ark.(Ed.). 3rd Turkish Migration Conference, Charles University Prague, Turkish Migration Conference 2015 Selected Proceedings, (25-27 June 2015). (s. 458-466). London: Transnational Press London; Sirkeci, İ. (December 2012). “Transnasyonal mobilite ve çatışma”. Migration Letters, 9(4), 353-363; Tilbe, A. (2016). “Göç Kültürü ve Çatışma Modeli Bağlamında Latife Tekin’in Sevgili Arsız Ölüm’üne Bir Bakış” Ali Tilbe ve Sonel Bosnalı .(Ed.). Göç Üzerine Yazın ve Kültür İncelemeleri. London: Transnational Press London. (s. 1- 19); Civelek, K. (2016). “Çatışma ve Göç Kültürü Modeli Bağlamında Bir Roman Okuması: Le Clézio’nun Göçmen Yıldız’ı”. Ali Tilbe ve Sonel Bosnalı (Ed.). Göç Üzerine Yazın ve Kültür İncelemeleri. London: Transnational Press London. (s. 87-99). 8  "Ama gençken insanın bir şeyler görmesi, deneyimlerden geçip fikirler edinmesi, zihnini açması lazım.' "Burada mı!" diye sözünü kestim. "Bilemezsin ki! Ben Mösyö Kurz'la burada karşılaştım." Romanın daha başlangıcında bir Doğu uzmanı olan, Arapça ve Farsça bilen Enard’ın dili ve biçemi okuru etkisi altına almakta, dünyayı saran bağnazlık ve şiddet sarmalına karşı insanlık adına nesnel ve yansız bir aydın eleştirisi vurgusu duyumsanmaktadır. Çok yönlü okumaya açık olan roman, siyasal, artırımsal ya da çeşitli toplumsal nedenlerle özellikle Afrika’dan Avrupa’ya doğru göç etmeye çalışan genç Afrikalıların acıklı durumunu betimlemesi açısından göç kültürü ve çatışma modeli bağlamında çözümlenmeye de varsıl bir içerik sunmaktadır. Anlatı, modelin insani güvensizlik ve çatışma gösterge çizelgesine göre insani güvenlik ve çatışma eksenlerinden kişisel göçü niteleyen mikro düzeye uygun görünmektedir. Ancak çok sayıda kitlesel göçü de odak yapması, makro düzey bir okumayı da olanaklı kılmaktadır. Kuzeybatı Afrika’da Cebelitarık boğazının İspanya tarafına yer alan Tarifa kentinin karşı kıyısındaki Tanca’da bakkal olan babası ile birlikte yaşayan polisiye roman tutkunu 17 yaşındaki Faslı genç Lakhdar, yaklaşık 4 yıl süren göç serüvenine konu olan tekil birinci kişi benöyküsel anlatıda; yersiz yurtsuzluk, Arap Baharı, siyasal İslam, kimlik bunalımı, başkaldırı, yıldırı (fr. Terreur), dinsel, siyasal şiddet ve aşk izlekleri öne çıkmaktadır. Romanda, amcasının kızı Meryem ile babası tarafından uygunsuz bir durumda yakalanmasından sonra evini terk etmek ve Casablanca’ya göç etmek zorunda kalan, yersiz yurtsuz geçen bir yılın sonunda Tanca’ya geri dönerek çocukluk arkadaşı Besim aracılığıyla, bu dönemde Arap ülkelerinden yükselmekte olan köktendinci örgütlerle bağlantılı Kuran Düşüncesini Yayma Cemiyeti’nde kitapçı olarak iş bulan ve bu sırada Arapça öğrencisi İspanyol bir kızla kurduğu arkadaşlık sonrası önce Tunus’a, ardından karşı kıyıdaki Algeciras ve sonra da Barselona’ya göç eden Lakhdar’ın serüveni öykülenir. Metinlerarasılık Anlatıcı-yazar, anlatı boyunca çok sayıda metinlerarası göndermede bulunur. Pek çok İslam akımını etkileyen Mısırlı İslam düşünürü Seyyid Kutub’un (1906-1966) Siyonist Komplo Karşısında İslam adlı yapıtı başta olmak üzere tarihsel, dinsel ve siyasal içerikli yapıtlar okurun ilgisine sunulur. Yazar bu yapıtlar aracılığıyla kurmak istediği olay örgüsüne gerçeklik kazandırmaya çaba harcar. Cinsellik, Kadın Evliyalar, İbn Teymiye'nin yirmi cilt tutan bütün yapıtları (s. 31), Yusuf suresi, “Baba, karşımda on bir yıldızın, güneş ve ayın secdeye geldiğini gördüm” (s. 42), Yedi Uyurlar (s. 70), Büyük İskender (s. 71), bir İspanyol atasözü; “bir salağın tüyü betonarmeden daha dayanıklıdır” (s. 72), Lakhdar ile Judit arasında Arap ve Batı yazını üzerine söyleşimler; “Paul Bowles'u tanıyordu, Tennessee Williams'i ya da William Burroughs'u, uzak gelen isimleriyle bana belli belirsiz bir şeyler hatırlatan ama hiçbirini tanımadı- Tancalı bir figür, onun kim olduğunu biliyordum tek bir satırını bile okuduğumdan emin değildim” (s. 76), polisiye roman yazarlarına gönderme; “bir an bana asılmak ya da elimdeki La Position du tireur couché'yi (Yatan Tetikçinin Pozisyonu) satın almak istediğini sandım, ama hayır, sadece kitabı nereden bulduğumu soruyordu. Bir sürü nedenden dolayı cevap verip vermemekte tereddüt ettim. Beş dakika gevezelik ettik; sevdiğim yazarlardan, Pronzini'den, McBain'den, Manchette'ten, Izzo'dan konuşmak (…) hoşuma gitti” (s. 83), “Necip Mahfuz'un Nil Üzerinde 9 Göç Konferansı 2017 - Seçilmiş Bildiriler Konuşmalar kitabının ilk tümcesi: “Nisandı, toz toprak ve yalanlar ayı” (s. 84), Casanova'nın hatıraları, “L'Histoire de ma vie'nin (Hayatımın Tarihi) her bir cildi devasa boyuttaydı, bitmek bilmiyordu” (117), anlatı boyunca Lakhdar, Judit için yazdığı kendi şiirler ile kimi bölümleri Arapça olarak verilen Nizar Kabbani’nin şiirleri, “gözlerin yola çıkacak son gemi, orada bana yer var mı?” (s. 124) gibi göndermelerin yanında, özellikle Lakhdar’ın Algeciras limanında alıkonulduğunu anlatan romanın Berzah altbaşlıklı 2. bölümünde çok sayıda metinlerarası gönderme bulunmaktadır. Anlatıcı-yazar, 17 Şubat 2012 tarihli Diario de Cadiz gezetesinde yer alan bu habere olduğu gibi İspanyol dilinde yapıştırma uygulayımı ile romanda yer verir: “Un nuevo drama laboral en el sector maritimo recala en el puerto de Algeciras. Un total de 104 marineros, los que componen la tripulacion de los buques Ibn Batouta (…)” (s. 155). Anlatıcı ve Odaklayım Benöyküsel bir anlatıcı-kişi tarafından tekil birinci kişi öyküleme uygulayımı ile öykülenen anlatı, 17 yaşında Faslı bir gencin iç bakış açısıyla okura sunulur. “Tanca'da denizi, limanı ve Boğaz'ı seyretmek için günde iki defa beş kilometre yol teperdim, şimdi de çok yürüyorum” (s. 13) diyen anlatı başkişisi “bizler haz almak için yaşayan kafesteki hayvanlarız, karanlıkta yaşıyoruz” (s. 13) tümcesiyle romanın içeriğine ilişkin önsel bilgilendirme yapar okura. Tablo 2 Anlatı Düzeyleri İlişki/Düzey Dışöyküsel Anlatıcı İçöyküsel Anlatıcı Elöyküsel Anlatıcı Besim, Nureddin, Marcelo Cruz Benöyküsel/özöyküsel Anlatıcı Lakhdar, Gemici Sadi, Judit Anlatı boyunca yaşadıklarını artsüremli olarak öyküleyen anlatıcı, kimi zaman da özellikle söyleşim ve serbest dolaylı anlatım uygulayımları aracılığıyla sözü öteki anlatı kişilerine bırakarak bakış açılarını çeşitlendirir. Kişi Ataerkil gelenekçi bir aile yapısı içinde babası, annesi ve Yasin, Sarah ve Nur (s. 68) adlı kardeşleriyle birlikte yaşayan ve adını okurun ancak 112. sayfada öğrenebildiği Lakhdar adında bir yeni yetme roman başkişisi. “Judit gecenin bir yarısı, Lakhdar, dedi. Aslında Lakhdar'm iki anlamı var; 'yeşil', bu tamam, ama bir de 'müreffeh' demek. Yeşil, İslam'ın rengi. Belki de babam onu bunun için seçti. Bu aynı zamanda Sufiler için önem taşıyan bir peygamberin ismi. Hızır Aleyhüsselam, Hıdır, yeşil. Kehf suresinde geçer” (s. 112). Anlatının başlangıcından başlayarak, Arap toplumlarındaki toplumsal ve dinsel vurgu öne çıkar. “Büyüdüğüm apartman ne zengindi ne fakir, ailem de öyle, benim peder dininde imanında bir adamdı, hani şu iyi bir adam dediklerinden, çoluğuna çocuğuna kötü davranmayan namuslu bir adam - arada bir mabata bir-iki tekmenin dışında, ama bundan da kimseye bir zarar gelmemiştir. Tek ama iyi bir kitabı, Kuran'ı olan adam: Bu dünyada ne yapması gerektiğini ve ahirette kendisini neyin beklediğini öğrenmek için ihtiyacı olan tek şeydi Kuran, günde beş vakit namaz kılmak, oruç tutmak, zekât vermek, tek hayali Mekke'ye hacca gitmek, kendisini Hacı diye, Hacı Muhsin diye 10 çağırmalarıydı, bu onun tek emeliydi, çok çalışıp bakkal dükkânını süpermarkete çevirmek umurunda değildi, milyonlarca dirhem kazanmak umurunda değildi, onun Kitabı namazı hac ziyareti vardı ve nokta; annem babama büyük bir saygı gösterir ve evde köle gibi hizmet ederken ona adeta bir evlat gibi itaat ederdi” (s. 14-15). Romanın bir başka kişisi Lakhdar’ın çocukluk arkadaşı Besim’dir. Onun aracılığıyla yeniden Tanca’da iş bulma ve yaşamını sürdürme olanağına kavuşur Lakhdar. Besim ve Lakhdar Tanca’da boğaza karşı, geleceğe ilişkin düşlere dalarken, en büyük ülküleri; yazgılarının kendilerine çizdiği sarmaldan ve olağan yaşam döngüsünden kurtulup, karşı kıyıya Avrupa’ya geçebilmek ve orada insanca yaşayabilmektir. “Besim'in küçücük gözleri ve kocaman yuvarlak bir kafası vardı, her gün babasıyla camiye giderdi. Vaktini gümrükçü ya da polis kılığına girip kaçak olarak karşı tarafa geçmek için inanılmaz planlar yaparak geçirirdi; bir turistin kimlik belgelerini yürüttüğünü hayal ederdi üstünde güzel bir kıyafet, elinde şık bir valizle sanki hiçbir şey yokmuş gibi sakin i sakin sakin gemiye binerdi - ona, İspanya'da beş parasız ne halt edeceksin, diye sorardım. Biraz çalışıp para biriktireceğim, sonra Fransa'ya, daha sonra da Almanya'ya gideceğim, diye cevap verirdi, oradan da Amerika'ya...” (s. 16). Görüldüğü gibi, ikincil kişilerden birisi olan Besim’in ileri sapım uygulayımı ile geleceğe ilişkin ulusötesi göç düşleri, gidilecek uzamlarda yaşanması olası ayrımcılık korkusunu da düşündürür. “Hem sonra orada Arapları çok seviyorlarmış, benim amcaoğlu Düsseldorf'ta makinist ve süper memnun. Almanca öğrenmen yeterli, galiba o zaman sana acayip saygı gösteriyorlarmış. Gerekli belgeleri de Fransızlardan çok daha kolay veriyorlarmış” (s. 17). Besim, anlatıda göç denklemini kuran ve çözümler arayan eyleyen konumundadır. Kuran Düşüncesini Yayma Cemiyeti şeyhi Nureddin Fransa’da doğmuş ve büyümüş “hoş, kültürlü, sempatik biriydi. Bana Suudi Arabistan'da teorik, Pakistan'da pratik eğitim aldığını anlattı” diyen Lakhdar, şeyh hakkında da okuru bilgilendirir. Cemiyetin kentte Batılı yaşam biçimini benimseyen insanlara kaşı yıldırı ve nefret eylemlerine girmesi sonucunda Lakhdar da Besim gibi göçü düşünmeye başlar. “Belki yeni Tanca Med Limanı'nda ya da Serbest Bölge'de bir iş bulabilir, daha sonra göç etmeyi başarabilirdim, sonuçta haklı olan Besim'di, buralardan gitmek lazım, gitmek lazım, limanlar yüreğimizi dağlıyor. Yalnızlık kesif bir sis perdesi, kapkalın bir bulut oluyordu; kötülüğün ve korkunun bulutu” (s. 42). Tam da bu sırada İspanya’dan bir haftalığına tatil için Fas’a gelen Judit, Lakhdar için yeni bir serüvenin başlangıcı, bir çeşit yazgı değişimi söz konusu olacaktır. “Barselona'dan geliyorlardı, isimleri Judit ve Elena idi, biri daha esmer, diğeri daha topluydu; ikisi de üniversite öğrencisiydi ve tam da hayal ettiğim gibi bir haftalığına tatil için Fas'a gelmişlerdi” (s. 52). “Barselona'da Arapça eğitimi gören” (s. 54) Judit ile geçen güzel anlar, onda yeni umutların doğmasını sağlar. Ancak kızların Marakeş ziyaretleri sırasında patlayan bomba ve 16 kişinin ölümü Fas’ın da korkunç bir yıldırı bezemine sürüklenmesine ve güvenliksiz ülkelerden birisi olarak görülmesine neden olabilecektir. “İspanyol haber kanalının altyazılarında, Atentado en Marrakesh: al menos 16 Muertos geçiyordu” (s. 82). Bu olaydan sonra 11 Göç Konferansı 2017 - Seçilmiş Bildiriler Judit’ten gelen sağlıklı olduğuna ilişkin elmek Lakhdar’ı çok mutlu eder. Ne de olsa onunla tanıştığından beri tüm düşüncesi onunla doludur. Bu sırada Tanca’da bir Fransız şirketinin Serbest Bölge’deki şubesini yöneten ve kendisi gibi polisiye roman tutkunu olan Jean-François ile tanışır ve ondan aldığı iş teklifi coşku uyandırıcı niteliktedir. Tam da bu sırada cemiyette çıkan yangın, Marakeş’teki saldırıyı cemiyet üyelerinin tasarladığına ilişkin kuşkularını artırır. Kaldı ki Judit, saldırıdan önce Besim’i orada görmüş ve tanımıştır. Bu haber Lakhdar için bir yıkımdır ancak Kerim ve Şeyh Nureddin’in bu kadar acımasız kıyacı olabileceklerine bir türlü inanmak istemez. “Aslında Şeyh'in de Besim'in de Marakeş'le hiçbir ilişkilerinin olmamasını umut ediyordum; ne yazık ki, bizzat tanık olduğum sopalar ve ant içmeler bana pek fazla umut vermiyordu” (s. 110). Yoğun bir iş yoğunluğu içinde olan Lakhdar, patlamadan beri Şeyh Nureddin ve Kerimden haber alamamaktadır. Besim, anlatı içinde gerçekte, çapkınlık yapıp içki içerek özgür bir yaşam sürerken, siyasal İslam diye anılan bu düşünün etkisi altında kalarak, sözde “; Allah için, Hıristiyanlardan nefret ettiğim için, İslam için, Seyh Nureddin için, artık ne olursa onun için” (s. 122) kıyalar işleyen bağnaz, yobaz ve kıyacı bir kişiliğin simgesine dönüşür. Kaldık ki Marakeş’teki saldırıdan sonra Tanca’da Café Hafa’da , “uzun bir bıçak ya da hançer” (s. 121) ile içeri girip bir Faslı genci öldürüp, bir Fransız’ı da yaralayan kişinin çizim resmi de Besim’i andırmaktadır. “Besim'i tanıyordum, onun Batı'ya karşı nefretinin ya da İslam'a olan tutkusunun görece olduğunu, Şeyh Nureddin'le tanışmadan birkaç ay önce, babasıyla camiye gitmenin onu her şeyden fazla sıktığını, hayatında bir kere olsun şafakta kalkıp sabah namazı kılmayı umursamadığını, bir yolunu bulup İspanya ya da Fransa'ya kapağı atmanın hayalini kurduğunu biliyordum” (s. 122). Lakhdar, Besim’in tersine çevresini ateş çemberine alan siyasal İslam akımından etkilenmeden, kendi yaşamını sürdürmeye çalışan son derece özgürlükçü bir kişiliktir. Romanda Besim, siyasal İslam’ı temsil ederken, Lakhdar inancını bireysel olarak yaşamayı yeğleyen aydın bir kişiliği simgelemektedir. “Benim bütün istediğim; serbestçe seyahat etmek, para kazanmak, kız arkadaşımla rahat rahat dolaşmak, canım çektiğinde sevişmek, canım çektiğinde namaz kılmak, canım çektiğinde günaha girmek ve canım çektiğinde, Allah'tan başka kimseye hesap vermeden polisiye roman okumak...” (s. 143). Siyasal İslam’ın kendilerine dayattığı yasakları ve sunulan kısıtlı yaşam biçimini eleştirerek reddeder. Daha özgür bir yaşam bulma umuduyla işini değiştiren Lakhdar, Tanca ile Algeciras arasında Tanca-Med Limanı'nda Comarit-Comanov Şirketi'nin İbn Battuta isimli feribotunda ‘ne iş olsa yapacak adam’ yani miço olarak çalışmaya başlar. Bu uzamsal değişim anlatı başkişisinin yazgısına da etki edecek ve onu Barselona’da kaçak bir göçer durumunda düşürecektir. “Aslında Algeciras Limanı'ndan çıkmak için vizem yoktu; şimdilik Boğaz'da gidiş- dönüş ring seferleri yapacaktım ama sonunda yarın öbür gün gemiden inmeme de izin verirlerdi. (…) Jean-François'nın arkadaşı rezil bir ücret karşılığında beni işe almaya razı olmuştu” (s. 150). 12  Gemideki zor çalışma koşullarına karşın yılmayan Lakhdar, şirketin borcundan dolayı Algeciras limanında alı konulmasıyla büyük bir düş kırıklığı yaşar. “Algeciras Limanı'nda denizcilik sektöründe yeni bir dram daha yaşanıyor. Ibn Battuta, Banasa, El Mansur ve Boughaz gemilerine mensup toplam 104 denizci, ciddi ekonomik sorunlar yaşayan Comarit Denizcilik Şirketi tarafından kaderlerine terk edilmiş halde, Akdeniz'in başka limanlarında da ortaya çıkan sosyal bir dramla karşı karşıya” (s. 159). Bu sırada kırk yılını gemide geçiren Sadi adlı denizci ile kurduğu sıcak ilişki ona bu koşullara dayanma gücü verir. “Sadi kırk yılını on kadar farklı gemide denizde geçirmişti ve dört yıldan beridir de İbn Battuta'da Boğaz'da mekik dokuyordu. Sadi boşanmış ve ona bir erkek çocuk veren gencecik bir kadınla yeniden evlenmişti, oğluyla gurur duyuyordu” (s. 164). Judit’ten haber alamaması da onu çılgına çevirmektedir. “Judit benimle ilgisini tamamen kesmişe benziyordu. Tekrar düşününce, son altı ayda ilişkimiz tavsamıştı; artık birbirimize daha az yazıyor, telefonda daha az konuşuyorduk, şimdi de Algeciras Limanı'na kapatılmış durumdayken ondan neredeyse hiç haber alamıyordum, bu da beni melankolik bir hüzne sürüklüyordu” (s. 168). Bu bekleyişe daha fazla dayanamayan Lakhdar, bir başka erkek arkadaş edindiğini düşündüğü Judit’i (s. 175) Barselona’ya gidip görmek için biraz da şansın yardımıyla insani nedenlerle aldığı bir aylık vize ile İspanya topraklarına geçmeyi başarır (s. 172). Judit’e telefon eder ve onu ziyaret etmek istediğini bildirir. “"Hola, ben Lakhdar," dedim. "Algeciras'dayım." "Lakhdar, qué tal? Kayfa-l hal?" Herşey yolunda," dedim. "Vize aldım, mesajımı görmedin mi?” (s. 174). Judit’ten gerekli ilgiyi göremediğini düşünen Lakhdar, hemen Barselona’ya gitmez ve Sadi aracılığıyla yasadışı göç sırasında denizde boğulan ya da değişik nedenlerle ölen göçerlerin ‘Cenaze İşleri’ni yapan Marcelo Cruz’un (s. 178) yanında iş bulur. Yaşadığı onca zorluktan sonra “kalacak yer, yemek, çamaşır, üç yüz avro” (s. 180) gelir onun sonraki göç serüvenine kaynak sağlayacaktır. Burada cesetlerle geçirdiği süre, Lakhdar için yaşamının en korkunç dönemi olmuştur. Marcelo Cruz’un yaptığı işin ağırlığına dayanamayarak yaşamına son vermesinden sonra, Lakhdar kasadaki 5000 avro ile Barselona’nın yolunu tutar. Çok sayıda değişik ulustan insanlar çok az ücret karşılığında bu kentte yaşamaya çalışmaktadır. “Ücretler çok ucuzdu ve orada her milletten, her ülkeden insana rastlayabiliyordunuz: (…) Faslılar, Cezayirliler, Sahralılar, Ekvatorlular Perulular, Gambialılar, Senegalliler, Gineliler ve Çinliler” (s. 214) Lakhdar’ın Judit ile ilk karşılaşması çok kötü bir ortamda gerçekleşmiş ve genç adam büyük bir düş kırıklığı yaşamıştır. Romana da adını veren Hırsızlar Sokağı başkişimizin Barselona’da yaşadığı uzamdır. Burada Cruz’un ölümüyle ilgili haber arayan Lakhdar, Diario Sur gazetesinde küçük bir haber bulur. Bundan böyle kıya ve hırsızlıktan aranma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. 13 Göç Konferansı 2017 - Seçilmiş Bildiriler “Cenaze işleri şirketi sahibi Marcelo Cruz, kininle zehirlenerek hayatını kaybetti, cesedi iş yerinde bulundu. Yetkililere, maktulün komşusu ve aynı zamanda birlikte iş yaptığı Algeciras Camii imamı haber verdi. Dramın kesin ayrıntıları henüz bilinmiyor, ancak polis, Marcelo Cruz'un elemanlarından biri tarafından zehirlendiğini ve aynı kişinin Cruz'un paralarını aldıktan sonra kaçtığını düşünüyor” (s. 220). Lakhdar’ın Barselona’ya göçü, anlatının başlangıcında yer alan ve olayların patlak vermesi ile bir daha kendilerinden haber alınamayan Besim ve Şeyh Nureddin Barselona’da yeniden ortaya çıkacak ve Lakhdar’ın acıklı göçer yazgısının belirleyicisi olacaklardır. Süre “Tanca'ya bir daha hiç dönmedim” (s. 13) diyen anlatıcı-başkişi başından geçenleri artsüremli ve geri sapım uygulayımıyla öykülemektedir. Babasından yediği dayak sonrasında “on yedi yaşında” (s. 17) evden ayrılarak büyük bir göç serüvenine atılan genç adam, Tanca’dan Casablanca’ya giderek orada üç ay geçirir. “Casablanca'daki karakolda bana bir temiz sopa çeken polislerden başka bir şey bulamadım, bunun üzerine sonunda cesaretimi toplayıp eve dönmeye karar verdim; (…) on sekiz yaşına giriyordum” (s. 20) “Ama on aylık firardan, üç yüz günlük utançtan sonra” (s. 21) evine dönmeye karar verir. “Hatırlıyorum, Besim'i görmeye gitmeden önce yıkanmıştım. Güzel bir bahar sabahıydı” (s. 22) tümceleri geçmiş zamanı imlemekte, yaşanmış bir olayın artsüremli öyküleme ile okura sunumu söz konusudur. “O yıl çok çabuk geçti, Tunus'ta gösteriler başladığında ben bir yıldan fazladır buradaydım” (s. 32) tümcesindeki Tunus’taki Arap Baharı gösterileri 18 Aralık 2010 tarihinde başladığına göre anlatıcı başkişi bu sırada yaklaşık 19 yaşındadır. Tablo 3 Süre Süre Öykü/anlatı Düzeyi 2008 ile 2012 yıllarını kapsar Öyküleme Düzeyi artsüremli ve süredizinsel, gerisapımlı / ilerisapımlı Özöyküsel anlatıcı, Arap Baharı’na ilişkin tarihsel bilgileri gerçeğe uygun olarak vermiştir. “20 Şubat'ta, Fas'ta da ayaklanmalar başlayınca bunlar yerlerinde duramaz oldular” (s. 32). Lakhdar’ın bir gün küçük kardeşi Yasin ile karşılaşması sırasında “onu görmeyeli neredeyse iki yıl olmuştu” (s. 67) sözlerinden öykü süresine ilişkin bilgilendirilir okur. “Burada sadece dört ay daha kalacağımdan habersizdim; çok yakında İspanya'ya gideceğimi bilmiyordum” (s. 85) tümcesinde olduğu gibi ileri sapım uygulayımı ile geleceğine ilişkin bilgiler verilir. Lakhdar, Fransız şirketinde işe başladığında, “on beş gün sonra yirmi yaşına giriyordum” (s. 90), “daha sonra kasıma kadar olan haftalar, aylar ve Comarit Denizcilik Şirketi'ne bağlı feribotlardaki ilk günlerim o kadar çabuk geçti ki, hatıraları da o ölçüde kısa ve hızlı oldu (s. 113) diyerek süremsel bilgiler vermeyi sürdürür. Çalıştığı işyerinde I. Dünya Savaşı sırasında şehit düşen Magripli askerlerin kayıtlarını genelağ üzerine aktarma işlemi sırasında uydu öykülerle öykü süresinin 14 sınırları geçmişe doğru uzar. Aynı zamanda İbni Battuta’ya ilişkin bilgi ve yan öyküler de öykü süresini çok daha eski tarihsel dönemlere taşır. 20 yaşındaki Lakhdar’ın Tunus’taki kısa yolculuğundan sonraki yönü, 21 Eylül 2011 günü gemiyle geçtiği, karşı yakadaki İspanya’nın (s. 149) Algeciras limanıdır. 2012 yılı Şubat (s. 172) ayına kadar limanda bekler ve sonra İspanya’ya geçmeye karar verir. “Barselona'ya 3 Mart'ta geldim - Tanca'dan ayrılalı dört aydan fazla olmuştu” (s. 207). Bütün bu süremsel göstergeler öykü süresinin 2012 yılında sona erdiğini sezdirir okura. Uzam İlk anlatı Kuzeybatı Afrika’daki Cebelitarık boğazının kıyısındaki Tanca’da başlar. Kentin karşı kıyısındaki İspanya tarafında ile Tarifa ile Algeciras kentleri bulunmaktadır. İki ülke arasındaki feribot seferleri ile karşıdan geceleri parıldayan ışıklar Afrika anakarasını Avrupa anakarasına bağlayan imgeler olarak kullanılır. Akdeniz’in ve Cebelitarık boğazının baş döndürücü güzelliği anlatı kişilerinde esenlik uyandırır. Akdeniz huzur ve mutluluk denizidir. Anlatıcı başkişinin evden uzaklaştıktan sonraki uzamı yaklaşık 10 ay yersiz yurtsuz sefil bir yaşam sürmek zorunda kaldığı Casablanca kentidir. Daha sonra döndüğü Tanca onun yaşamaktan zevk aldığı bir uzamdır. Tablo 4 Gerçek Uzam Tanca > esenlikli – sıcak – huzurlu – Polisiye roman Casablanca > esenliksiz – soğuk –huzursuz – romansız anlar Casablanca’dan dönüşünde; “insana dair her şeye karşı sinsi bir nefret ve gitgide artan bir güvensizlik” (s. 22) duymaya başlar. Ailesinden uzak oluşu ve kendisine yeni bir yaşam kurması, onu bu güvensizlik duygusundan bir süreliğine de olsa kurtarır. “Tanca'nın avantajı, yaşadığımız banliyölerden uzakta kendimizi özgür hissedebileceğimiz kadar büyük bir şehir olmasıydı” (s. 30) diyen anlatıcı başkişi özgürlük olgusuna vurgu yapmaktadır. Anlatıda uzam, Arap Baharı eylemlerinin başlaması ile Arap ülkelerine doğru genişler. Tanca karanlık bir çıkmaz sokaktı, denizin tıkadığı bir koridor; Cebelitarık Boğazı bir yarık, hayallerimizin önünü kapayan bir uçurum; Kuzey ise bir seraptı. Bir kez daha kaybolduğumu gördüm, ayaklarımın altındaki ve arkamdaki tek sağlam toprak; bir yanda Ümit Burnuna kadar uzanan uçsuz bucaksız Afrika ve doğuya doğru ise, alevler içindeki o ülkeler, Cezayir, Tunus, Suriye 'ydi” (s. 41). 15 Göç Konferansı 2017 - Seçilmiş Bildiriler Tablo 5 Düşlenen Uzam Göçten önceki uzam Düşlenen Ulusötesi uzam Fas-Tanca Tunus, Libya, Mısır, Filistin, Suriye, İspanya Güvenliksiz / basit / esenlikli Arap Baharı/uzak/acı alev/esenliksiz “Judit temmuz ayı boyunca Tunus'ta Habib Burgiba Enstitüsü'nde Arapça stajı yapacağını söyleyip buluşmayı teklif edince kendi kendime, bu tıpkı Tanca'dan yola çıkıp Doğuya giderken Tunus'ta mola veren İbn Battuta'nınki gibi bir ilk seyahat olacak, demiştim. Öte yan- dan hâlâ devam eden devrimin nasıl bir şey olduğunu kendi gözlerimle görmeyi de çok istiyordum; isyan çağındaymışım gibi geliyordu ve gerçekte kendimi herhangi birindense yirmi yaşlarındaki Tunuslu bir gence çok daha yakın hissediyordum -Tunus'un biraz Tanca'ya benzediğini, orada kendimi yabancı hissetmeyeceğimi, Tunusluların da Mağribi, Arap ve Müslüman olduklarını, üstelik bu gençliğin, kardeşlerim, kuzenlerim sayılan bu gençliğin diktatörden kurtulmayı başardığını düşünüyordum- bütün bunları yakından görecek olmak beni sevindiriyordu” (s. 126-127)Genç Lakhdar, mutlu olacağını düşündüğü esenlikli yeni bir deneyime yelken açacaktır. Bir sonraki yolculuğu, ulusötesi uzam ışıklar ülkesi İspanya’nın Algeciras limanıdır. Ancak oraya gemide çalışan miço olarak gitmektedir ve İspanya’ya giriş izni yoktur. Anlatıcı başkişinin limanda bulunduğu sırada çok sayıda uydu anlatı romanda yer alır. Bu oluntular daha çok kırk yılını gemide geçiren (s. 164) Sadi adlı yaşlı gemicinin ulusötesi limanlara ve ülkelere yaptığı yolculuk öyküleridir. “Süveyş Kanalı ya da Atlas Okyanusu üzerinden çok uzaklardan, bazıları ise Marsilya'dan, Le Havre'dan ya da Kuzey Avrupa'dan geliyordu” (s. 161) Anvers, Rotterdam ve Hamburg, (s. 164), “Pire-Beyrut-Larnaka-İskenderiye-Tunus-Cenova- Barselona hattı” (s. 165) gibi çok sayıda düşsel uzam Lakhdar’da eğsinim uyandırmaktadır. Limanda sıkışıp kalan Lakhdar kendisini çok duyumsamakta ve can sıkıntısından patlamaktadır. “Bir ayın sonunda moraller bozuk, soğuktan ve can sıkıntısından ölürken, bizim ekonomik kazazedeliğimizle ilgilenen yoktu” (166) diyen Lakhdar’ı en mutsuz eden şey ise, “internetin olmayışıydı” (s. 167). Yaşadığı olumsuzluklar ve ceset toplama şirketinde geçen esenliksiz aylardan sonra, Lakhdar kendisini romana da adını veren Barselona’nın hırsızlar sokağında bulur. “Oturduğum sokak mahallenin en berbat, başka bir bakış açısıyla da en pitoresk sokaklarından biriydi; o neşeli Carrer Robadors, Hırsızlar Sokağı ismine çok yakışıyordu, bölge, belediyesinin baş belasıydı - orospuların, uyuşturucu bağımlılarının, ayyaşların, günlerini sidik, ucuz bira, güveç ve samsa böreği kokan bu daracık kale içinde geçiren her cinsten kayıp tipin sokağı. Burası bizim sarayımızdı, kalemizdi” (s. 214) Kuşkusuz bu sokakta geçirdiği sürede çok değişik deneyimler yaşayan Lakhdar, çocukluk arkadaşı Besim’in canına da yine bu uzamda kıyacaktır. Doğal olarak göçerler için mutlu, esenlikli ve güvenli bir uzam yoktur. 16 Mikro, Mezo, Makro Düzeylerin Belirlenmesi Göç Olgusu  Göreli Güvensizlik Uzamı; Çatışma ve Göç Devinimi Anlatı çok güncel konular üzerine kurgulanmış ve günümüz Fas toplumunda Avrupa’ya göç etme düşleri kuran yeni yetme iki Faslının serüvenleri üzerine kurgulanmıştır. Özellikle romanın hemen girişinde yer alan köpek eğretilemesi, günümüz Fas toplumun içinde bulunduğu durumu göz önüne sermektedir. “insanlar köpekler gibi, sefillik içinde birbirlerine sürtünüyor, içinde debelendikleri pisliğin dışına çıkamıyorlar, bütün gün tozun toprağın üstünde yayılıyor, önlerine atılacak bir kıymık et ya da kuru bir kemik için her şeyi yapmaya hazır bir halde tüylerini ve oralarını buralarını yalayıp duruyorlar, ben de onlar gibiyim, bir insanoğlu- yum, yani içgüdülerinin esiri rezil bir pisliğim, bir köpeğim, korkunca ısıran ve sevilmek isteyen bir köpek (…) Bizler haz almak için yaşayan kafesteki hayvanlarız, karanlıkta yaşıyoruz” (s. 13). Anlatı başkişisinin özöykülemesi Tanca toplumsal yapısına ilişkin betimlemelerle sürmektedir. Özellikle Batılı erkeklerin tensel ve kösnül zevkleri için bu kentin sürekli ziyaretçileri olması romanda sorunsallaştırılan izleklerden birisidir. Erkekler yazları denize bakan bir yazlık kiralayıp Café Hafa’da çay ile haşhaş ve kurutulmuş hint keneviri yapraklarından üretilen kif adı verilen tütün içmekte, “mutlaka şart olmasa da tercihen yerli erkeklerle sevişmenin” (s. 14) düşünü kurmaktadırlar. Yine anlatı başkişisinin söylemine göre; “Tanca'yı bir cinsellik, bir arzu, bizlere asla tanınmayan ama sefaletin kesesine girecek trink para karşılığında turiste sunulan bir müsait olma haliyle özdeşleştirmişlerdir” (s. 14). Görüldüğü gibi oldukça yoksul bir halkın yaşadığı bu coğrafyada sefalet ve parasızlık kol gezmekte, her çeşit kötüye kullanmaya açık bir toplumsal yaşam sürülmektedir. Lakhdar, oldukça dindar olan orta direk ataerkil bir ailede yetişmiş ancak bu yapının kurallarını tam olarak benimsemekte büyük zorluklar çekmiştir. Fırsat buldukça özellikle “yazın şort ve mini etek giydiklerinde yabancı kadınları röntgenlemek... Hem zaten yazları kızların peşine takılmak, plaja gitmek ve birisi bir tutam kif verdiğinde joint içmek” (s. 15) aile yapısına bütünüyle ters bir durumdur. Böyle bir yapının içinde yetişen anlatı başkişini evden ayrılmaya iten temel neden de istencini engelleyemediği için amcasının kızıyla cinsel ilişkiye girerken babası tarafından yakalanması ve dayak yiyerek evden atılmasıdır. Bu durumda kutsala dokunmak ve töreyi çiğnemek göç etmenin temel nedeni olarak ortaya çıkmaktadır. Doğal olarak roman, mikro düzeyde kişisel göç üzerine kurgulanmış, ailesiyle çatışmaya girerek kendisini tinsel ve parasal açıdan güvende hissetmeyen ve daha güvenli olabileceğini düşündüğü bir uzam arayan yeni yetmenin göç devinimini öykülemektedir. “Bu kadar gururlu olmasaydım, yapmam gereken şey buydu, küçük düşürülmekten ve yara bere içinde kalmaktan kurtulurdum, belki de babam gibi bakkallık yapar, belki Meryem'le evlenir, belki de şu saatte Tanca'da şık bir sahil restoranında oturmuş akşam yemeği yemekte ya da sürüsüne bereket aç köpek yavrusundan farksız ciyaklayan veletlerimi pataklamakta olurdum” (s. 19). Olaylar gerçekte, Lakhdar’ın çalışmakta olduğu cemiyet üyelerinin, Arap Baharı’nı o ‘çok beklenen yeşil dalganın kabarışı’ olarak görmesi sonucunda eylemlere girişmesi, kurulu toplumsal düzeni sarsmaya başlar. 17 Göç Konferansı 2017 - Seçilmiş Bildiriler Ailesinden koparak uzaklaşmak zorunda kalan Lakhdar, bu olaylardan sonra göç etmenin en kolay yolunun bir İspanyol kızla evlenerek yurtdışına gitmek olduğunu düşünmeye başlar. “(…) hayal edilen kızlar, size abayı yakmaya görsünler, tek bir imzayla sizi o ışıltılı Boğaz'dan geçirtebilecek, rahat bir edayla aileleriyle tanıştırıp işte erkek arkadaşım, diyecek zengin kızlar, baba haklı olarak sizin bir moro1 olduğunuzu söyleyecek ama kızım, karar verecek olan sensin, dercesine başını sallayacak ve sonunda siyah jambonlar ülkesi ve Avrupa'nın kapısı İspanya'da mutlu mesut yaşanacak” (s. 52). Anlatıcı başkişi, anlatı boyunca kimi geçmiş göç oluntularını öykü arasına sokarak, göç olgusunu sorunsallaştırır ve okuru yersiz yurtsuzluk kavramının üzerine düşündürmek ister. “İbn Battuta, 1335'te Doğuya gitmek üzere Tanca'dan ayrılıp uzun yolculuğuna başlarken, günün birinde Fas'a geri dönmeyi umuyor muydu, yoksa sürgünlüğünün sona ermeyeceğine mi inanıyordu, merak ediyorum. Uzun yıllar Hindistan'da ve Maldivler'de bir Sultan'ın izmetinde kalır, (…)i- Sonunda Fas'a geri döndü, son günlerini küçük bir Mevlevi tekkesinde geçirdiğini hayal ediyorum (…)” (s. 101). Lakhdar’ın amcası daha önceden İspanya’nın Almeira eyaletine göç etmiştir, ancak işsizlik korkusu onun yanına gitme düşüncesini öteler. Yaşanan yangın ve patlama olayından sonra tutuklanmak korkusuyla daha kesin bir biçimde göç etmeyi düşünür. “Kendi kendime, gemiyle kaçak olarak İspanya'ya gidecek kadar param olacak mı, diye sordum. (…) İspanya’da ne halt edecektim? (…) Hem sonra orada kriz vardı. İş yoktu. Her şey bir yana, belgelerim yoktu. Gözü kapalı maceraya atılmak? Paris’in daha hoşgörülü olacağını umuyordum. Paris ve Marsilya, kitaplardaki ve polisiye romanlardaki iki şehir... Gözümde onları argo konuşan kavgacı Cezayirlilerin, aksi suratlı İtalyan oğullarının ve dolandırıcıların yaşadığı birbirine çok benzeyen iki şehir olarak canlandırıyordum” (s. 110). Yorucu çalışma sürelerinden sonra Judit ile de sürekli çevrimiçi iletişimde olan Lakhdar gitme düşüncesini iyice özümsemiştir. “Kendimi yalnız hissetmiyordum, sadece artık şehre; Tanca'ya ait olmadığım, Tanca’nın beni terk ettiği, ittiği hissine kapılıyordum. Tanca harekete hazırdı. Judit bana umut veriyordu. İçimdeki önsezi bana Fas'tan ayrılacağımı, başka biri olacağımı, felaketin ve geçmiş sefaletin bir kısmını arkamda bırakacağımı, bombalan, hançerleri, ölülerimi unutacağımı; düşman tarafından öldürülen akerleri sonsuza kadar kopyalamakla geçen saatleri unutacağımı ve sonunda nefret, yoksulluk ve korkunun pençesinde olmayan bir ülkeye ayak basacağımı söylüyordu” (s. 125). Lakhdar, ilk ulusötesi yolculuğunu Judit’in çağrısı üzerine işinden bir haftalık izin alarak Tunus’a yapacaktır. “Üstelik, Tunus'a giderken, Magrip kardeşliğinin şanından, vizeye de ihtiyacım yoktu, sadece pasaport ve 15 Temmuz 2011 Cuma günü akşamüzeri, birikimimde hatırı sayılır bir delik açtıktan sonra hayatımda ilk defa uçağa biniyordum” (s. 127) Bu kısa göç deneyimi, yenilerinin de öncülü olacaktır. Bir sonraki ulusötesi göçünü Algeciras’a gemiyle yapmaktadır. Lakhdar, Tanca ile Algeciras limanları arasında yaptığı iş yolculukları sırasında mağripten Avrupa’ya göçlerle ilgili ilginç bilgiler sunar okura. 18  Kimi durumlarda da bir göç kültüründen söz etmek olasıdır. Her ne kadar Lakhdar için bir göç kültüründen söz edemesek de Avrupa’da yaşayan milyonlarca Magripli için bu kavram geçerlidir denilebilir. “Aylardan eylüldü, Kuzey'e göç henüz sona ermemişti, gemi İspanya'ya, Fransa'ya, Alman- evlerine dönen Faslılarla doluydu. Tıka basa dolu bagajlar, römorklar, çoğu zaman konvoy halindeki üç arabaya maaile (dede-nine-büyükanne-baba-anne-oğul- kız ve hatta bazen amca-dayı-hala-teyze ve kuzenler) doluşmuş insanlar, geri dönme arzulan yaşlarıyla ters orantılı olarak yüzlerine yansıyordu: Gençler ne kadar sabırsızsa, yetişkinler o kadar iç çekiyordu” (s. 151). Afrika’dan Avrupa’ya yasadışı göç dalgasını ayrıntılı bir biçimde veren anlatıcı, okurda göçe ilişkin derin izler bırakacak bilgiler sunar. “Boğaz'da ya da Atlantik kıyılarında, Fas ile Kanarya adaları arasında boğulanların hikâyeleri -takımadaların kontrolü daha zor olduğu için Afrikalılar Kanarya adalarını tercih ediyorlardı. İşsiz güçsüz sokaklarda sürten bütün bu zenciler ve Kuzey Afrikalılar turizm için hiç de hoş kaçmadığından, Kanarya adaları hükümeti, gidip başka bir yerde belalarını bulmaları için kendi cebinden uçakla kıtaya postalıyordu, Sahraaltı insanları, Moritanyalılar, Nijeryalılar ya da Ugandalılar kendilerini Madrid'de ya da Barselona'da, Avrupa'nın en yüksek işsizlik oranına sahip ülkesinde şanslarını denemeye çalışırken buluyorlardı -kızlar piyasaya düşüyor, erkeklerin hayatı ise köylerdeki, Aragon ya da La Mancha'daki yasadışı kamplarda son buluyordu, iki arasına sığınıp çöplerin, yıkık dökük teneke evlerin, ayazın ortasında köy hayatı yaşamaya çalışıyorlar ve bir çiftçinin gelip kendilerine kuru ekmek ve çorbaları için patates kabuğu karşılığında ağır bir iş vermesini bekler- muazzam deri hastalıklarına abselere, parazitlere yakalanıyorlardı; derileri soğuktan çatlıyordu, kışın tarlaları kolluyor, yazın kiraz ve şeftali topluyorlardı” (s. 177-178). Geçiş sırasında yaşama tutunmayı başaramayan göçerlerin cesetleri toplanarak, kimlik bilgisine ulaşılanlar ülkesine gönderiliyor, ya da “devlet hesabına ücra mezarlıklardan birinde anonim bir çukura gömülüyordu” (s. 179). Lakhdar’ın göçünün son durağı Judit için geldiği Barselona olacaktır. Barselona okura çok ekinli bir uzam olarak betimlenir. Hintli, Çinli, Afrikalı, Pakistanlı, Ekvatorlu, Perulu ve daha başka dünyanın çok değişik yerlerinden gelmiş göçerlerle dolu bir kenttir. Çok ucuza, yoksulluk ve kıtlık içinde daracık ve bakımsız sokaklardaki evlerde sıra dışı biçimde yaşama tutunmaya çalışmaktadırlar. Lakhdar’ın ev arkadaşı Münir de Tunuslu bir göçerdir. Daha önce Paris’te kalmış ve oradaki göçmenlerin durumu da öteki ülkelerdekinden ayrık değildir. “Münir, Paris'te birkaç ay kalmıştı, Paris dediysek daha çok banliyöde, bir kanalın yanındaki boş bir tarlada saklanmış, soğuktan kıkırdayıp açlıktan ölecek Kale gelmişti. O rezil Fransızlar bana bir sandviç bile vermediler, anladın mı? Bir sandviç Ah gözünü sevdiğim demokrasi! İş bulmak imkânsız, bütün gün Stalingrad'da, Belleville'de, Republique Meydanı'nda dolaşıp duruyordum, hayatta kalmak için ne iş olsa kabule hazırdım. Hiçbir şey, yapacak hiçbir şey yok, orada sana kimse yardım etmiyor, hele bir de Arapsan, zaten ortalığın Araptan geçilmediğini düşünüyorlar, fazladan tek bir Arap'a bile tahammülleri yok” (s. 229). Yazarın bir Fransız olarak, kendi ülkesi ilgili gerçekçi yorumları da gerçekten ilgi çekici ve eleştireldir. Yıllarca Fransızlar tarafından sömürülen bu halkların, günümüzde bu denli olumsuz ve önyargılı bir tutumla değerlendirilmeleri, tarihsel bilgiye iye okur 19 Göç Konferansı 2017 - Seçilmiş Bildiriler açısından düş kırıklığı yaratmayacaktır. Öyle ki dışlanma ve yoksanma olguları, göçerin genel yazgısı gibidir. Açıklama Aşaması ˃ Aşkın Çözümleme Bu aşamada, romanda ele alınan ve sorunsallaştırılan göç olgusu, metni aşan ve çevreleyen dışsal bağıntılarıyla incelenecektir. Dönemsel Göç Devinimleri ve Toplumsal Yapı Son yıllarda dünyanın değişik uzamlarından Avrupa'ya ayak basan düzensiz ya da düzenli göçerlerin sayısında ciddi artış yaşanmaktadır. Pek çok yaşamsal tehlikeyi göze alarak yola çıkanların bir bölümü, okyanus sularında yaşamını yitirirken, bir bölümü de şiddet, cinsel saldırı, kıyım, ayrımcılık gibi çeşitli insanlık dışı tutumlara uğramaktadırlar. Imani Ghana “Afrika Göçü: Afrikalılar niçin ülkelerini terk ediyorlar?” başlıklı yazısında; Afrika’daki yaşamsal tehditlerden kurtulmak isteyen binlerce genç Afrikalının; “ilerlemek de geri dönmek de ölmek demek, öyleyse ilerlemek ve ölmek daha iyidir”4 düşüncesiyle ölümü göze alarak göç ettiklerini anlatmaktadır. Hilal Ünlü 2014 yılında Afrika’dan Avrupa’ya göç üzerine Evrensel gazetesinde yayımladığı “ense kökünde sızlayan yaradır göçmenlik” başlıklı yazısında göç olgusunu irdeler. Ona göre göçer olmak; “bir bavul dolusu hayal ile vatandan ayrılmak, hayallerinizin budandığı yerde gerçekle yüz yüze kalmak, kağıtsız olduğunuz için sınır dışı edilme korkusuyla sokaklarda ürkerek dolaşmak, yuvanıza döneceğiniz günün hayalini kurmak, insan olarak haklarınızın hiçe sayılması.. işkence, şiddet, hatta ölüm, sevdiklerinden uzak çaresizlik içinde göz yaşı dökmek demek… Göçmen olmak, “yabancı” diye isimlendirilip itilip kakılmak” 5 anlamına gelmektedir. Romana konu olan İspanya; Latin Amerika, Avrupa, Asya ve Afrika ülkelerinden göç alan bir ülke konumundadır. İspanya, ekinsel yakınlığa bağlı olarak Latin Amerika ülkelerinden büyük ölçüde göç almasının yanında, aynı ölçüde Afrika’dan gelen göç dalgalarıyla karşı karşıya kalmakta ve öteki Avrupa ülkelerine geçiş yolu olarak kullanılmaktadır. Özellikle Kuzey Afrika’da Fas sınırları içinde yer alan 12 kilometre uzunluğunda ve 6 metre yüksekliğinde üzerleri dikenli tel ve kesicilerle korunan duvarlarla çevrili Melilla adlı özerk bölgesi, göç baskısını en çok duyumsayan İspanya topraklarıdır. Ocak-Nisan 2014 tarihlerini kapsayan rotalara göre Avrupa'ya ulaşan göçer sayısı aşağıdaki gibidir:  “Afrika'dan Orta Akdeniz yoluyla İtalya'ya: 26310  Doğu Akdeniz üzerinden Yunanistan ve Bulgaristan'a: 5800  Batı Balkanlar'dan Orta Avrupa'ya: 3780  Afrika'dan Batı Akdeniz yoluyla İspanya'ya: 2690   Arnavutluk'tan Yunanistan'a: 1370 Doğu Avrupa'dan Orta ve Kuzey Avrupa'ya: 194”6 Avrupa İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 13. ve 14. maddeleri gereğince; “Madde 13 1. Herkesin bir devletin toprakları üzerinde serbestçe dolaşma ve oturma hakkı vardır. 2. Herkes, kendi ülkesi de dâhil olmak üzere, herhangi bir ülkeden 4 https://www.contrepoints.org/2014/02/12/156396-immigration-africaine-pourquoi-quittent-ils-leur-pays 5https://www.evrensel.net/haber/100683/ense-kokunde-sizlayan yaradirgocmenlik#.VJ0rm0qjnyQ.hootsuite 6 http://www.bbc.com/turkce/haberler/2014/05/140530_ab_goc_artis 20 ayrılmak ve ülkesine yeniden dönmek hakkına sahiptir. Madde 14 1. Herkesin zulüm altında başka ülkelere sığınma ve sığınma olanaklarından yararlanma hakkı vardır.”7 Avrupa ülkelerinin güncel genel göç siyasalarına yakından bakıldığında, her ne kadar belirli uyum yasaları çerçevesinde, kimi göçerler sınırlı haklardan yararlandırılsa da, bu bildirgenin göçerleri koruyan ilkelerinin, Avrupa yasaları tarafından büyük ölçüde görmezden gelindiği anlaşılmaktadır. Temel Örge ve İzlekler Yersiz yurtsuzluk Göçerliği konu edinen romanların en önemli izleklerinden birisidir yersiz yurtsuzluk olgusu. Özellikle Lakhdar’ın evden uzaklaşması ile Casablanca’da geçirdiği yaklaşık 1 yıllık evsiz yaşamı, kendisini çok kötü duyumsamasına ve vicdan azabı çekmesine neden olur. “Ama on aylık firardan, üç yüz günlük utançtan sonra artık halim kalmamıştı. Belki de bedelini ödemiştim” (s. 20). Benzer durumu, 2 yıldır çalışmakta olduğu işyerinin yanmasıyla birlikte bir kez daha yaşar Lakhdar. “Yola çıkmaya hazırdım. İki yıla yakın bir zamandan beri ailem, iki günden beri arkadaşlarım, iki saattir de valizlerim yoktu. Bilinçdışı diye bir şey yok; (…) Hayat insanı köksüzleştiren bir makine; daha çocukluğumuzdan başlayarak bizi soyuyor, bizi sonsuza kadar başka biri yapan bir ilişkiler, sesler, mesajlar banyosuna daldırarak yeniden şekillendiriyor, bizler hareket halindeyiz; enstantane bir fotoğraf ancak boş bir portreden ibarettir, üzerimize yansıtılan, bizi imal eden, benim Faslı, Magripli, Arap, göçmen olarak ya da ismimle çağrılmamı sağlayan biricik isimler” (s. 93-94). Lakhdar yalnızlığını; “aile yok, arkadaş yok, Tanca da, akıntıya kapılmış giden şehirde yapayalnız biri” (s. 105) tümcesiyle dışa vurur. Bu yalnızlık onu Tunus’tan sonra Algeciras’a sürükleyecektir. Judit için bir gemide çalışmaya başlayan Lakhdar, geminin borcundan dolayı Algeciras limanında alıkonulmasından sonra, uzun süren bekleyişten sonra İspanya topraklarına ayak basacaktır. Ancak hala gezgin bir konumdadır ve bir iyelik sorunu yaşamaktadır. “Günler geçtikçe, ben de daha sıklıkla, ben de Barselona'ya giderim, demeye başlamıştım, bir yolunu bulup limandan çıkarım, gittiği yere kadar... Ama aradan birkaç saat geçtikten sonra, ne yapalım ben de a döner Mösyö Bourrelier'ye giderim, diyordum” (s. 169). Lakhdar’ın yalnızlığı ve yersiz yurtsuzluğunun son durağı Barselonda’dır. Ancak burada da yalnızlık sarmalından kurtulamayacaktır. “Her şey bana uzak görünüyordu. Her zamankinden daha yakınımda olan Judit bana uzak görünüyordu. Tanca uzaktı. Meryem uzaktı, Besim uzaktı; Jean-François Bourrelier'nin askerleri uzaktı; Casanova uzaktı; Calle Robadors'da kendime saklanacak yeni bir hapishane bulmuştum; dört duvar arasından bir türlü çıkamıyordum. Hayat uzaktı” (s. 220). 7 http://www.danistay.gov.tr/upload/insanhaklarievrenselbeyannamesi.pdf 21 Göç Konferansı 2017 - Seçilmiş Bildiriler Roman başkişisi Lakhdar, ister siyah isterse açık tenli olsun çok sayıda Afrikalı gencin yaşadığı yersiz yurtsuz kalma duygusunu en acıklı biçimde yaşamıştır. Arap Baharı: Başkaldırı ve Yıldırı Eylemleri Romanda öykünün gelişimini etkileyen en önemli olgulardan birisi olarak tarihsel gerçekliklere uygun olarak okura sunulan bir durum söz konusudur. Tunus’ta başlayan gösteriler, yaklaşık 1 yıl sonra başta Fas olmak üzere “Körfez'den Okyanus'a kadar her gerçek İslam ülkesi (s. 33), bu dalgayı beklenen yeşil dalganın yükselişi olarak değerlendirmekte ve bir İslam Devleti kurma düşü görmektedir. Şeyh Nureddin bu dalganın gelişimini şöyle açıklamaktadır: “plan, serbest ve demokratik seçimlerle mümkün olduğu kadar çok oy kazanıp iktidarı ele geçirmek ve daha sonra içeriden yasamanın, dışarıdan sokağın birleşen güçleriyle kurumları ve yasaları İslam'a uygun hale getirmekti” (s. 33). Lakhdar, bu gelişmelerden hoşnut olmamakta ve olabildiğince dışında kalmaya çaba göstermektedir. Besim, “Allah, Ulus ve Özgürlük adına” (s. 33), Birleşmiş Milletler Meydanı’da eylemlere katılmakta ve polisten cop, dayak yemektedir. Mısır’ın başkenti Kahire’nin Tahrir Meydanı’ndaki ayaklanmalar da Şeyh Nureddin’e esin vermekte, “Mısır'ın ileri bir toplum olduğunu, Müslüman Kardeşlerin malı götüreceğini” (s. 33) söyleyerek taraftarlarını artırmaya çalışmaktadır. “Müslüman Kardeşlerin yapılacak özgür bir seçimi kazanıp hükümeti kuracaklarından emindi (s. 34). Tanca’da Cemiyet üyeleri onar kişilik çeteler kurarak kent sokaklarında “kâfirlik, günah ve pornografiyle mücadele” (s. 36) ereğiyle yıldırı eylemlerine girmekte, en önde Besim yürütmektedir. İstekli olmasa da Lakhdar da bu eyleme ortak olmak durumunda kalmaktadır. Anlatı başkişisinin aktardığı Şeyh Nureddin’in kitapçıyla konuşması ve sonrasında yapılan korkunç saldırı, eylemin korkunç yüzünü göstermiş, Lakhdar için bir yol ayrımı söz konusu olmuştur: “mahallenin yüz karasısın, mahallemiz temiz bir mahalledir, Allah'a ve mahallemize saygılı ol, kâfir, biz kâfirlerin cezası, zındıkların baş belasıyız, hemen mahallemizden defol git, Allah'a saygılı ol, kadın ve çocuklarımıza saygı göster, kitapçı hortlak görmüş gibi bakıyordu” (s. 36). Bu çeşit saldırı eylemleri, toplumu yıldırarak, istenen düzeni kurmayı ereklemektedir. Ancak bu eylem Lakhdar’ın içinde nefret duygusu uyandırmaktan başka bir sonuç doğurmaz. “Cemiyet'e gelince kazma sapını halının üstüne atıp odama kapandım. Nefretten titriyordum, Şeyh Nureddin'le Besim'i lime lime doğrayabilirdim. Kendimi de. Kendimi de parça parça edecektim (s. 37). Bu süreçte uzgöreçte ayaklanma haberlerini izlemektedir: Televizyonda Mısır'daki Tunus'taki, Yemen'deki gösterileri, Libya'daki ayaklanmayı gösteriyorlardı. Kazanılmış bir şey olmadığını düşündüm. Arap Baharı'ymış, kıçımın kenarı, bu iş Allah'la otoriter bir rejim arasında kıstırılmış olarak bitecek (s. 40) Besim’in çocukluk kahramanı olan Usame Bin Ladin 2 Mayıs İşçi Bayramı’nın ertesi günü Amerikan komandoları tarafından öldürülür ve cesedi okyanusa atılır (s. 125). Romandaki yıldırı eylemlerinin kimisi de genelağ üzerinden elmek ile paylaşılan iletilerle gerçekleştirilir. Lakhdar; “Bir gün Zafer suresi: Allah'ın zaferi ve Fetih vakti geldiğinde, vs.; başka bir gün Ganimet suresi: Ve Rabbin Meleklere dedi ki: "Ben sizinle 22  Üzerine Yazın ve Kültür İncelemeleri. London: Transnational Press London. (s. 87-99). Enard. M. (2012) Hırsızlar Sokağı (rue des Voleurs). Çev: Aysel Bora. İstanbul: Can yayınları. Genette, G. (1972). Figure 3. Paris: Seuil. http://www.bbc.com/turkce/haberler/2014/05/140530_ab_goc_artis http://www.danistay.gov.tr/upload/insanhaklarievrenselbeyannamesi.pdf https://www.contrepoints.org/2014/02/12/156396-immigration-africaine-pourquoi- quittent-ils-leur-pays https://www.evrensel.net/haber/100683/ense-kokunde-sizlayan yaradirgocmenlik#.VJ0rm0qjnyQ.hootsuite Sirkeci, İ. (December 2012). “Transnasyonal mobilite ve çatışma”. Migration Letters, 9(4), 353-363. Sirkeci, İ. ve Cohen, H-J. (July 2013) “Not Migrants and Immigration, but Mobility and Movement”. http://citiesofmigration.ca/ezine_stories/not-migrants-and- immigration-but-mobility-and-movement/ (07.05.2015). Tilbe, A. (2015). “Göç/göçer yazını incelemelerinde Çatışma ve Göç Kültürü Modeli” [Bildiri]. Ali Tilbe ve Ark.(Ed.). 3rd Turkish Migration Conference, Charles University Prague, Turkish Migration Conference 2015 Selected Proceedings, (25-27 June 2015). (s. 458-466). London: Transnational Press London. Tilbe, A. (2016). “Göç Kültürü ve Çatışma Modeli Bağlamında Latife Tekin’in Sevgili Arsız Ölüm’üne Bir Bakış” Ali Tilbe ve Sonel Bosnalı .(Ed.). Göç Üzerine Yazın ve Kültür İncelemeleri. London: Transnational Press London; (s. 1-19). 25 

ĠSTĠKLAL MAHKEMELERĠNĠN KURULUġU VE ÇALIġMALARI ArĢ. Gör. ĠbrКhim ÜLKER* THE ESTABLISHMET AND THE OPERATIONS OF THE INDEPENCE TRIBUNAL ÖZET İstiklal Mahkemeleri ilk olarak Kurtuluş Savaşı yıllarında kurulmuştur. İlk görevi asker kaçaklarını yargılamaktı. Üyeleri milletvekilleri arasından seçilmiştir. Savaş sonrasında yeni yönetime karşı çıkan muhalifler hareketleri sindirmek için de kullanılmıştır. Bu mahkemelerden çalışmış olduğu süre ve vermiş olduğu kararlar açısından ön plana çıkan Ankara İstiklal Mahkemesidir. Bu mahkeme şapka olaylarına katılanları ve Atatürk‟e suikast iddiası ile tutuklananları yargılamıştır. Bu makalede mahkemelerin kuruluşu ve tarihsel süreç içerisinde yapmış oldukları önemli icraatlar kısaca ortaya konulmuştur. ANAHTAR KELİMELER: İstiklal Mahkemesi, şapka olayları, inkılap, kanun, hakim. * SОlхuФ оЧТvОrsТtОsТ HuФuФ FКФültОsТ HuФuФ TКrТСТ AЧКbТlТm DКlı İstiklal Mahkemelerinin Kuruluşu ve Çalışmaları ABSTRACT Independence Tribunals were established in the period of War of Independence. Its first task was to prosecute deserter. Members are chosen from among the member of the Turkish National Assembly. Independence court was also used to repress the opposition by goverment. Prominent of these courts was the Ankara court independence in terms of duration it has worked, it has decided to give. These courts judged participants in the event of a hat, those arrested for alleged assassination Ataturk. In this article, described that the establishment of courts and revealed its significant accomplishments in the historical process. KEYWORDS: Independence Tribunal, event of a hat, revolution, code, judge. GĠRĠġ ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТ, BüвüФ MТllОt MОМlТsТ ФКrКrıвlК ФurulКЧ öгОl mКСФОmОlОrНТr. Bu mКСФОmОlОrО ТlТĢФТЧ bОlРОlОr TürФТвО BüвüФ MТllОt MОМlТsТ КrĢТvТЧНО buluЧmКФtКНır. MКСФОmОlОrТЧ хКlıĢtığı НöЧОmlОrНО СКrП ТЧФılКbı вКpılmКНığı ТхТЧ КrĢТv ФКвıtlКrıЧıЧ tümü OsmКЧlıМКНır. TBMM BКĢФКЧlığıЧıЧ 11 MКrt 2010 tКrТС vО 3967 sКвılı Шluru ТlО bТr prШУО хОrхОvОsТЧНО КrĢТv ОvrКФlКrıЧıЧ tКsЧТП ОНТlОrОФ РüЧümüг КlПКbОsТЧО хОvrТlmОsТЧО bКĢlКЧmıĢtır. AЧМКФ TBMM КrĢТvТЧНО bu mКСФОmОlОrО КТt вКФlКĢıФ 914.000 sКвПК ОvrКФ buluЧНuğu НüĢüЧülНüğüЧНО bu хКlıĢmКЧıЧ ЧОtТМОlОЧНТrТlmОsТ uгuЧ bТr гКmКЧ КlКМКğı muСКФФКФtır. GüЧümüгНО bu хКlıĢmКlКr СКlОЧ НОvКm ОtmОФtОНТr. ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТ, ТlФ ШlКrКФ KurtuluĢ SКvКĢı НöЧОmТЧНО ФurulmuĢ vО вШğuЧ ШlКrКФ bu НöЧОmНО хКlıĢmıĢ ШlmКsıЧК rКğmen; TürФТвО CumСurТвОtТ‟ЧТЧ ФuruluĢuЧНКЧ sШЧrК ТПК ОttТğТ РörОvlОr ЧОНОЧТвlО хОĢТtlТ tКrtıĢmКlКrК ФШЧu ШlmКФtКНır. MКСФОmОвО КТt bОlРОlОrТЧ bu РüЧО ФКНКr РТгlТ КrĢТvlОrНО tutulmКsı, Ш НОvТrНО вКĢКЧКЧlКrıЧ РüЧümüгНО СКlОЧ tКrtıĢılıвШr ШlmКsı vО ФurulКЧ tОĢФТlКtıЧ mКСФОmО КНı ТlО КЧılıвШr ШlmКsı bТгТ bu ФШЧuНК КrКĢtırmК вКpmКвК ТtОЧ sОbОplОr ШluĢtur. Bu mКФКlОНО mКСФОmОlОrТЧ ФuruluĢu vО tКrТСsОl sürОх ТхОrТsТЧНО вКpmıĢ ШlНuФlКrı öЧОmlТ ТМrККtlКr ФısКМК ШrtКвК ФШЧulmuĢtur. KШЧuвК ТlТĢФТЧ bТr sШЧrКФТ 178  ÜLKER mКФКlОmТгНО ТsО mКСФОmОlОrТЧ вКpısı, хКlıĢmК ТlФОlОrТ, РörОv vО вОtФТ КlКЧı vО üвОlОrТЧТЧ ЧТtОlТФlОrТ РТbТ usul СuФuФuЧК ТlТĢФТЧ ФШЧulКrК НОğТЧТlОМОФtТr. BТrТЧМТ НüЧвК sКvКĢıЧıЧ ФКвbОНТlmОsТ ТlО OsmКЧlı tШprКФlКrı ТtТlКП НОvlОtlОrТЧТЧ ТĢРКlТЧО uğrКmıĢtı. MТllТ müМКНОlОвТ РОrхОФlОĢtТrmОФ ТхТЧ BüвüФ MТllОt MОМlТsТЧТЧ ФurulmКsı ТlО AЧКНШlu НК bТr ШtШrТtО ФКrmКĢКsı вКĢКЧdı. MОМlТs, bu ШrtКmНК ФОЧНТ ШtШrТtОsТЧТ tОsТs ОtmОФ ТхТЧ mОvМut mКСФОmОlОrНОЧ ПКrФlı bТr вКrРı ШrРКЧı ФurmКвı uвРuЧ РörНü. ГТrК mКСФОmОlОrНО вКrРılКmКlКr uгuЧ sürüвШr vО ШlКğКЧüstü НöЧОmТЧ ТСtТвКхlКrıЧı ФКrĢılКвКmıвШrНu.1 FrКЧsК‟НК vО SШvвОtlОr BТrlТğТЧНО ТСtТlКl sШЧrКsı bОЧгОr mКСФОmОlОr ФurulmuĢ, bu mКСФОmОlОr ШtШrТtОЧТЧ tОsТsТ КхısıЧНКЧ Сıгlı vО ОtФТlТ sШЧuхlКr ОlНО ОtmТĢlОrНТ.2 ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТЧ ФuruluĢ КmКМı, ФuruluĢ ФКЧuЧuЧНК НК bОlТrtТlНТğТ üгОrО3 НüгОЧlТ ШrНuЧuЧ ФurulmКsı vО НОvКmlılığıЧı sКğlКmКФ ТхТЧ КsФОr ФКхКФlКrı sШruЧuЧu хöгmОФ ТНТ. KuruluĢuЧНКЧ хШФ ФısК bТr sürО sonra yetkileri vatana ihanet, yolsuzluk, soygun, casusluk, ayaklanma РТbТ suхlКrı НК ФКpsКmıЧК КlКrКФ РОЧТĢlОНТ. ArtıФ MТllТ MüМКНОlОвО vО ТСtТlКlО ФКrĢı ТĢlОЧОЧ СОr suх, ĠstТФlКl MКСФОmОlerТЧТЧ РörОvТ ШlmuĢtu.4 ĠstТФlКl Mahkemelerini incelerken mahkemelerin tarihsel seyrini ТФТ НöЧОmО КвırКrКФ ТЧМОlОmОФ uвРuЧ ШlКМКФtır. Bu ТФТ НöЧОm 1920-1923 вıllКrıЧı ФКpsКвКЧ SКvКĢ НöЧОmТ ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТ (bТrТЧМТ НöЧОm); 1923-1927 вıllКrıЧı ФКpsКвКЧ CumСurТвОt НöЧОmТ ĠstТФlКl MКСkemeleri (ТФТЧМТ НöЧОm) ĢОФlТЧНО КвrılКbТlТr.5 BТrТЧМТ НöЧОmТЧ sШЧuЧНК mКСФОmОlОr ФКpКtılmıĢ, Кltı КвlıФ bТr sürОЧТЧ КrНıЧНКЧ РörülОЧ lüгum 1 AВBARS, ErРüЧ, ĠstiklКl Mahkemeleri, Zeus Kitapevi, ĠгmТr, 2006, s.45. 2 AYBARS,(2006) s.342. 3 KOкĠN, AbНülСОФТm, ĠstiklКl MКhkОmОlОri KКnun GОrОkçО vО GОnОl Kurul TutКnКklКrı, TBMM KütüpСКЧО vО ArĢТv HТгmОtlОrТ BКĢФКЧlığı ВКвıЧlКrı, AЧФКrК, 2015, s.165. 4 AВBARS, ErРüЧ, Ġstiklal Mahkemeleri, DШФuг Eвlül оЧТvОrsТtОsТ ВКвıЧlКrı, ĠгmТr, 1988, s. 1. 5 SAVAġAL SAVRAN, GültОЧ, 1926 Ġzmir SuikКstı vО ĠstiklКl Mahkemeleri, DШФuг Eвlül оЧТvОrsТtОsТ, AtКtürФ ĠlФОlОrТ vО ĠЧФılКplКrı TКrТСТ EЧstТtüsü, ВüФsОФ LТsКЧs TОгТ, ĠгmТr, 2006, s.10. © Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 23, Sayı 1, Yıl 2015 179 İstiklal Mahkemelerinin Kuruluşu ve Çalışmaları üгОrТЧО вОЧТНОЧ ФurulmuĢlКrНır. MКСФОmОlОr, bu ТФТ НöЧОmНО bТrbТrТЧНОЧ ПКrФlı öгОllТФlОr РöstОrmТĢlОrНТr. BТrТЧМТ НöЧОm ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТЧТЧ ОЧ вШğuЧ bКФtığı ФШЧu КsФОr ФКхКФlКrı ТНТ. ГТrК uгuЧ вıllКr sürОЧ sКvКĢlКrНКЧ bıФКЧ КsФОrlОrden хШğu, ПırsКtıЧı bulНuФхК bТrlТФlОrТЧНОЧ ФКхıвШrlКrНı. Bu Нurum НТğОr КsФОrlОrТЧ mКЧОvТвКtıЧı гКвıПlКtmКЧıЧ вКЧı sırК; ШrНuЧuЧ НüгОЧТnde de МТННТ sШruЧlКrК вШl КхıвШrНu. ĠФТЧМТ öЧОmlТ ФШЧu ТsО Тх ТsвКЧlКrНır. DКСК mОМlТs Кхılır КхılmКг хОĢТtlТ ЧОНОЧlОrlО AЧФКrК‟НК ШluĢmuĢ ТНКrОвО ФКrĢı Тх ТsвКЧlКr bКĢlКmıĢ, КsФОrТ РüхlО bКstırılКЧ ТsвКЧlКrНК, sШrumlulКrıЧ Сıгlı bТr ĢОФТlНО вКrРılКЧКrКФ МОгКlКЧНırılmКsı ФШЧusuЧНК ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТ öЧОmlТ РörОvlОr ТПК ОtmТĢlОrНТr.6 ĠФТЧМТ НöЧОm ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТ ТsО CumСurТвОtТЧ ТlКЧı ТlО bКĢlКвКЧ AtКtürФ НОvrТmlОrТЧТЧ РОrхОФlОĢmОsТ vО ФöФlОĢmОsТ ТхТЧ ФКrĢı НОvrТmМТlОrТ, ТsвКЧМılКrı, muСКlТП bКsıЧ ФuruluĢlКrıЧı, OsmКЧlıНКЧ ФКlmК ТttТСКtхılКrı вКrРılКmıĢtır. HКttК bТrТЧМТ НöЧОmНО AtКtürФ vО КrФКНКĢlКrı ТlО sırt sırtК хКlıĢmıĢ КmК ТФТЧМТ mОМlТstО muСКlОПОt pКrtТsТ ФurmuĢ ШlКЧ ФШmutКЧlКrı vКtКЧК ТСКЧОtlО вКrРılКmıĢ vО böвlОМО СОr türlü muСКlОПОtО son verОrОФ ülФО РОЧОlТЧНО ШtШrТtОвТ tОsТs ОtmТĢtТr. нвlО ФТ 1927 вılıЧК РОlТЧНТğТЧНО КrtıФ AtКtürФ‟üЧ НОvrТm РОrхОФlОĢtТrmО хКbКsıЧК ФКrĢı хıФКbТlОМОФ СТхbТr Рüх ФКlmКmıĢtı.7 HОr mКСФОmОЧТЧ ФКpısıЧНК büвüФ bТr lОvСК ТlО mКСФОmОЧТЧ КНı, mahkeme heyetinin oturduğu вОrТЧ КrФКsıЧНК ТsО вТЧО büвüФ bТr lОvСК ТlО “ĠstТФlКl MКСФОmОsТ MüМКНОlОsТЧНО ВКlЧıг AllКСtКЧ KШrФКr” вКгılı olurdu.8 A. SAVAġ DÖNEMĠ ĠSTĠKLAL MAHKEMELERĠ OsmКЧlı‟ЧıЧ 1. DüЧвК SКvКĢıЧı ФКвbОtmОsТ vО КrНıЧНКЧ MШЧНrШs MütКrОФОsТ‟ЧТ ТmгКlКmКsı ТlО bКĢlКвКЧ вКbКЧМı ТstТlКsıЧК ФКrĢı AЧКНШlu‟НК ШluĢКЧ НТrОЧТĢ СКrОФОtТ, 23 NТsКЧ 1920 НО BüвüФ MТllОt MОМlТsТЧТЧ КхılmКsıвlК НКСК sТstОmlТ bТr вКpıвК ФКvuĢtu. AЧМКФ 6 AВBARS, ErРüЧ, ĠstiklКl MКhkОmОlОri, AD ВКвıЧМılıФ, ĠstКЧbul, 1997, s. 153. 7 AKYOL, Taha, AmК HКngi AtКtürk, DШğКЧ KТtКp ВКвıЧlКrı, ĠstКЧbul, 2008, s.495; AYBARS(1981), s. 204. 8 TURGUT, Hulusi, AtКtürk’ün SırНКĢı Kılıç Ali’nin AnılКrı, TürФТвО ĠĢ BКЧФКsı ВКвıЧlКrı, ĠstКnbul, 2006, s.370. 180  ÜLKER ĠstКЧbul‟uЧ ТĢРКl КltıЧНК ШlmКsı vО OsmКЧlı СüФümОtТЧТЧ ТĢРКl РüхlОrТЧТЧ bКsФısı ТlО AЧФКrК‟НК buluЧКЧ MОМlТs КlОвСТЧО хКlıĢmКsı, ФurtuluĢ СКrОФОtТЧТ НКСК НК гШr НurumНК bırКФıвШrНu.9 MТllТ MüМКНОlО НОvКm ОНОrФОЧ КsФОr ФКхКФlКrıЧıЧ sКвısıЧıЧ РТНОrОФ КrtmКsı vО AЧФКrК HüФümОtТ КlОвСТЧО Тх ТsвКЧlКrıЧ хıФmКsı ЧОНОЧТвlО B.M.M. sОrt tОНbТrlОr КlmКвı ФКrКrlКĢtırdı. MОМlТstО вКpılКЧ РörüĢmОlОr ЧОtТМОsТЧНО 29 NТsКЧ 1920 tКrТСТЧНО HıвКЧОt-i Vataniye Kanunu kabul edildi. Bu kanunun 1. maddesinde: “Makamı Mualla-yı Hilafet ve Saltanatı ve Memalik-i Mahruse-yi Şahaneyi yedi ecanipten tahlis ve taarruzatı defi maksadına matuf olarak teşekkül eden Büyük Millet Meclisi'nin meşruiyetine isyanı mutazammım kavlen veya fiilen veya tahriren muhalefet ve ifsadatta bulunan, hain-i vatan addolunur.”10 (Yüce hilafet makamı ve saltanatı ve ülkeyi yedi yabancı devlet güçlerinden kurtarmak ve saldırıları önlemek amacına yönelik olarak kurulan Büyük Millet Meclisi'ne karşı düşünce veya uygulamalarıyla veya yazdıkları yazılarla muhalefet ve bozgunculuk edenler vatan haini olarak addedilir.)11 KКЧuЧuЧ НОvКmı mКННОlОrТЧНО bТrТЧМТ mКННОНО НüгОЧlОЧОЧ vКtКЧК ТСКЧОt suхuЧuЧ МОгКsıЧıЧ ТНКm ШlНuğu(m.2), suхuЧ ТĢlОЧНТğТ вОrНО buluЧКЧ МОгК mКСФОmОlОrТЧТЧ вКrРılКmКвК вОtФТlТ ШlНuğu(m.4), вКrРılКmКЧıЧ КгКmТ вТrmТ РüЧ ТхТЧНО bТtТrТlmОsТ РОrОФtТğТ(m.7), НüгОЧlОЧmТĢtТr. HıвКЧОt-i Vataniye kanununun ФКbul ОНТlmОsТЧНОЧ sШЧrК РОхОЧ Нört КвlıФ sürОНО, ШlКğКЧ üstü ĢКrtlКrıЧ РОtТrНТğТ ТСtТвКхlКr ФКrĢısıЧНК mОvМut вКpıЧıЧ вОtОrsТг ШlНuğu КЧlКĢıldı. AsФОr ФКхКФlКrıЧК bТr хöгüm buluЧКmКmКsı sОbОbТвlО mОМlТs вОЧТ bТr ФКЧuЧlК ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТЧТЧ 9 GнRGоLо, ĠsmОt, AnК HКtlКrıylК Türk ĠstiklКl HКrbi, KКstКĢ ВКвıЧlКrı, ĠstКЧbul, 1999, s.123. 10 TBMM Tutanak Dergisi Cilt 1 s. 63, Kanun No:2, http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbm mc001/kanuntbmmc001/kanuntbmmc00100002.pdf E.T. 04.03.2015. 11 KКЧuЧuЧ РüЧümüг TürФхОsТЧО хОvrТlmТĢ ĢОФlТ ТхТЧ bkz: http://tarih.sitesi.web.tr/hiyanet-i-vataniye-kanunu-nedir.html E.T.05.03.2015 © Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 23, Sayı 1, Yıl 2015 181 İstiklal Mahkemelerinin Kuruluşu ve Çalışmaları ФuruluĢuЧК karar verdi.12 11 Eвlül 1920 tКrТСТЧНО ФКbul ОНТlОЧ FТrКrТlОr HКФФıЧНК KКЧuЧ13 ТlО ФurulКЧ vО ĢТmНТlТФ КsФОr ФКхКФlКrıЧı вКrРılКmК ТlО РörОvlТ ШlКЧ mКСФОmОЧТЧ üвОlОrТ НО mОМlТsТЧ ФОЧНТ üвОlОrТ КrКsıЧНКЧ ШвlКmК ТlО sОхТlОМОФtТ. BöвlОМО mОМlТs вКsКmК, вürütmО вОtФТlОrТЧТЧ вКЧı sırК “olağan üstü yargı yetkisini” НО büЧвОsТЧНО bКrıЧНırКЧ bТr вКpıвК sahip oluyordu.14 ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТЧТЧ вОtФТlОrТЧО vО üвОlОrТЧТЧ ФТm ШlКМКğıЧК ТlТĢФТЧ tКrtıĢmКlКr НОvКm ОНОrФОЧ 26 Eвlül‟НО vОrТlОЧ bТr öЧОrРОвlО mahkemenin asker ФКхКФlКrıЧК ТlТĢФТЧ вОtФТsТ HТвКЧОt-i Vataniye Kanunu ФКpsКmıЧНКФТ suхlКrı vО МКsusluФ suхlКrıЧı ТхТЧО КlКМКФ ĢОФТlНО РОЧТĢlОtТlНТ. DОvКm ОНОЧ ШturumlКrНК üвО sОхТmlОrТ вКpılКrКФ bТr bКĢФКЧ vО üх üвОНОЧ mütОĢОФФТl ШlmКФ üгОrО, вurНuЧ хОĢТtlТ вОrlОrТЧНО РörОv вКpmКФ üгОrО sОФТг КНОt ĠstТФlКl MКСФОmОsТЧТЧ ФurulmКsıЧК ФКrКr vОrТlmТĢtТr.15 Bu mКСФОmОlОrТЧ вКrРılКmК хОvrОlОrТ Квrı Квrı bОlТrlОЧmТĢ vО СОr bТrТ bТrНОЧ ПКгlК ТlНО РörОv вКpmКФlК vКгТПОlОЧНТrТlmТĢlОrНТ. 8 OМКФ 1921 tКrТСlТ Шturumu bТггКt вöЧОtОЧ MustКПК KОmКl‟ТЧ öЧОrТsТ ТlО 12 KILIк, MОСmОt, CumhuriyОt YolunНК KilomОtrО TКĢlКrı, Okan оniversТtОsТ ВКвıЧlКrı, ĠstКЧbul, 2007, s.183. 13 TBMM Tutanak Dergisi Cilt 1 s. 419. Kanun No:21 http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbm mc001/kanuntbmmc001/kanuntbmmc00100021.pdf E.T. 04.03.2015 14 AYBARS(1997), s.41. 15 EsФТĢОСТr, ĠгmТt, BursК, BТlОМТФ, KütКСвК LТvКlКrıЧНКФТ НКvКlКrК bКФmКФ üгОrО EskiĢОhir ĠstiklКl MКhkОmОsi, Kastamonu, Bolu, Zonguldak, KОЧРТlТ, SТЧШp LТvКlКrıЧНКФТ НКvКlКrК bКФmКФ üгОrО KКstКmonu ĠstiklКl Mahkemesi, AЧФКrК, KırĢОСТr, ВШгРКt, кШrum LТvКlКrıЧНКФТ НКvКlКrК baФmКФ üгОrО AnkКrК ĠstiklКl MКhkОmОsi, Konya, Karahisar-ı SКСТp, AФsКrКв LТvКlКrıЧНКФТ НКvКlКrК bКФmКФ üгОrО KonyК ĠstiklКl MКhkОmОsi, IspКrtК, BurНur, AЧtКlвК, DОЧТгlТ, AвНıЧ, MОЧtОĢО LТvКlКrıЧНКФТ НКvКlКrК bКФmКФ üгОrО IspКrtК ĠstiklКl MКhkОmОsi, Adana, KШгКЧ, NТğНО, KКвsОrТ ĠхОl LТvКlКrıЧНКФТ НКvКlКrК bКФmКФ üгОrО PozКntı ĠstiklКl MКhkОmОsi, SТvКs, TШФКt, AmКsвК, SКmsuЧ, OrНu LТvКlКrıЧНКФТ НКvКlКrК bКФmКФ üгОrО SivКs ĠstiklКl MКhkОmОsi, DТвКrbОФТr, MКrНТЧ, SТТrt, BТtlТs, VКЧ, MuĢ, HКФФКrТ, GОЧх, ErРКЧТ, SТvОrОФ LТvКlКrıЧНКФТ НКvКlКrК bКФmКФ üгОrО DiyКrbОkir ĠstiklКl MКhkОmОsi ФurulmuĢtur. AВBARS(1997), s.62. 182  ÜLKER TrКbгШЧ vО ElКгığ‟НК16 НК bТrОr ĠstТФlКl MКСФОmОsТ ФurulmКsı ФКbul ОНТlmТĢ böвlОМО mКСФОmО sКвısı ШЧК хıФmıĢtır.17 Bu НöЧОmНО ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТ гКmКЧ ТхОrТsТЧНО ТСtТвКх ФКlmКНığı ТхТЧ bКгı bölРОlОrНО ФКpКtılmıĢ, ТСtТвКх СКsıl ШlНuğuЧНК вОЧТНОЧ ФurulmuĢlКrНır.18 Bu sürОхtО 7 EФТm 1920 – 31 TОmmuг 1922 tКrТСlОrТ КrКsı КrКlıФsıг хКlıĢКЧ tОФ mКСФОmО AЧФКrК ĠstТФlКl MКСФОmОsТ ШlmuĢtur.19 AЧФКrК ĠstТФlКl MКСФОmОsТ dТğОrlОrТЧНОЧ ПКrФlı ШlКrКФ КsФОr ФКхКФlКrıЧıЧ вКЧı sırК, sТвКsТ НКvКlКrК НК bКФmıĢtır. BТr ЧШlu ФКrКrıвlК SОvr AЧlКĢmКsı‟Чı ТmгКlКНıФlКrı РОrОФхОsТвlО DКmКt FОrТt PКĢК vО КвКЧlКrНКЧ HКНТ, RıгК TОvПТФ, RОĢКt HКlТs СКФФıЧНК РıвКbТ ТНКm ФКrКrı vОrmТĢtТr. DКСК sШЧrК НüгОЧlТ ШrНuвК ФКrĢı РОlОЧ vО ТsвКЧ ОНОЧ кОrФОг EtСОm вТЧО РıвКbТ ШlКrКФ вКrРılКЧmıĢ vО ТНКmıЧК ФКrКr vОrТlmТĢtТr.20 BuЧuЧ НıĢıЧНК вШlsuгluФ vО МКsusluФ РТbТ НКvКlКrК НК bКФmıĢtır. MОМlТsТЧ ФurНuğu vО mОМlТs üвОlОrТЧНОЧ ШluĢКЧ ĠstТФlКl Mahkemeleri, yine MОМlТsО ФКrĢı sШrumlu ТНТlОr. Bu ЧОНОЧlО хКlıĢmКlКrıЧК ТlТĢФТЧ ШlКrКФ ШЧ bОĢ РüЧНО bТr MОМlТsО rКpШr РöЧНОrmОlОrТ РОrОФТвШrНu. Bu rКpШrlКrıЧ РüЧüЧНО РОlmОmОsТ vОвК СТх РöЧНОrТlmОmОsТ, вКpılКЧ bКгı вКЧlıĢ uвРulКmКlКr ЧОНОЧТвlО MОМlТstО tКrtıĢmКlКr 16 TrКbгШЧ, LКгТгtКЧ, GТrОsuЧ, GümüĢСКЧО, KКrКСТsКr-ı ġКrФТ, ErгТЧМКЧ, Erгurum, BОвКгТt LТvКlКrıЧНКФТ НКvКlКrК bКФmКФ üгОrО TrКbzon ĠstiklКl Mahkemesi, ElКгТг, MКlКtвК, MКrКĢ, AвıЧtКb, CОbОlТbОrОФОt, UrПК LТvКlКrıЧНКФТ НКvКlКrК bКФmКФ üгОrО ElКziz ĠstiklКl MКhkОmОsi ФurulmКsıЧК ФКrКr vОrТlmТĢ КЧМКФ ElКгТг ĠstТФlКl MКСФОmОsТ ПТТlОЧ РörОvО bКĢlКmКmıĢtır. AВBARS(1997), s.62. 17 NEDĠM, AСmОН, AnkКrК ĠstiklКl MКhkОmОsi ZКbıtlКrı, ĠĢКrОt ВКв. ĠstКЧbul, 1993, s. 19. 18 нrЧОğТЧ KШЧвК ĠstТФlКl MКСФОmОsТ öЧМО 18/09/1920 tКrТС vО 45 ЧШlu MОМlТs KКrКrıвlК КхılmıĢ, 17/02/1921 tКrТС vО 97 ЧШlu MОМlТs KКrКrıвlК ФКpКtılmıĢtır. ВОЧТНОЧ ТСtТвКМıЧ СКsıl ШlmКsı ТlО 22/07/1921 tarih ve 140 ЧШlu MОМlТs KКrКrıвlК вОЧТНОЧ КхılmıĢ vО 01/08/1922 tКrТС vО 274 sКвılı ФКrКrlК ФКpКtılmıĢtır. KOкĠN, s.6-7. 19 AYBARS(1997), s.63. 20 ġENER, CОmКl, ÇОrkОs EthОm OlКyı, EtТФ ВКвıЧlКrı, ĠstКЧbul, 2001,s.135. © Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 23, Sayı 1, Yıl 2015 183 İstiklal Mahkemelerinin Kuruluşu ve Çalışmaları вКĢКЧmıĢtır. NОtТМОНО 17 ġubКt 1921 tКrТСТЧНО MОМlТsТЧ КlНığı bТr ФКrКrlК AnkКrК НıĢıЧНКФТ ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТ ФКlНırılmıĢtır.21 SКvКĢ ĢКrtlКrı НОvКm ОНОrФОЧ MОМlТs 5 AğustШs 1921 tКrТСТЧНО tКrtıĢmКlı РОхОЧ bТr ШturumuЧ sШЧuЧНК, M. KОmКl PКĢК‟вК mОМlТsТЧ sКСТp ШlНuğu вОtФТlОrТ ĢКСsıЧНК tШplКmКФ vО MОМlТs КНıЧК вürütmОФ üгОrО üх Кв sürО ТlО bКĢФumКЧНКЧlıФ вОtФТsТ vОrТlНТ. Bu вОtФТ НКСК sШЧrК üх ФОг uгКtılНı. MОМlТs tКrКПıЧНКЧ vОrТlОЧ bu вОtФТ ile M. KОmКl‟e tОФ bКĢıЧК ФКЧuЧ хıФКrmК вОtФТsТ tКЧıЧmıĢ ШlНu. OrНuЧuЧ КrtКЧ ТСtТвКхlКrıЧı ФКrĢılКmКФ üгОrО TОФКlТП-Т MТllТвО EmТrlОrТЧТ вКвıЧlayan M. Kemal, hem bu ФКЧuЧuЧ uвРulКmКsıЧı sКğlКmКФ СОm НО ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТЧТЧ ФКpКtılmКsı ТlО КrtКЧ КsФОr ФКхКФlКrıЧıЧ вКrРılКЧКrКФ МОгКlКЧНırılmКsı vОвК вОЧТНОЧ МОpСОвО РöЧНОrТlmОsТ ТхТЧ KШЧвК, KКstКmШЧu, SКmsuЧ, ВШгРКt ТllОrТЧНО вОЧТНОЧ ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТЧТЧ ФurulmКsı ОmrТЧТ vОrmТĢtТr.22 ĠstТФlКl MКСФОmОsТ üвОlОrТ, öЧМОФТ НöЧОmНО ШlНuğu РТbТ MОМlТs üвОlОrТ КrКsıЧНКЧ sОхТlmТĢtТ. ВuЧКЧ ШrНusu EsФТĢОСТr – KütКСвК хТгРТsТЧО РОlНТğТ ТхТЧ EsФТĢОСТr ĠstТФlКl MКСФОmОsТ ФurulКmКmıĢ, DШğu AЧКНШlu ise 15. KolШrНu KШmutКЧlığıЧıЧ bölРОвО СКФТm ШlmКsı vО bölРОНО ШtШrТtО vО süФuЧОtТЧ sКğlКЧmıĢ ШlmКsı sОbОbТвlО bu bölРОНО вОЧТ bТr ĠstТФlКl MКСФОmОsТ ФurulmКsıЧК РОrОФ НuвulmКmıĢtır.23 ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТЧТЧ РОЧТĢ вОtФТlОrlО НШЧКtılmıĢ ШlmКsı vО ТНКm МОгКlКrıЧıЧ ШluĢturНuğu tОpФТlОr ЧОНОЧТвlО B.M.M. НО гКmКЧ гКmКЧ tКrtıĢmКlКr хıФmКФtК vО ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТЧТЧ vКrlığı vО вОtФТlОrТ tКrtıĢılmКФtК ТНТ. нrЧОğТЧ 29.11.1921 tКrТСТЧНО ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТЧТЧ ФКlНırılmКsı ТхТЧ bТr öЧОrРО vОrТlmТĢ, вКpılКЧ РörüĢmОНО СüФümОtin ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТЧО ШlКЧ ТСtТвКМıЧ СКlОЧ НОvКm ОttТğТ вöЧüЧНО РörüĢ bТlНТrmОsТ üгОrТЧО öЧОrРО rОННОНТlmТĢtТr.24 20 Temmuz 1922 tarihinde M. 21 GоN, FКСrОttТЧ, EĢtОf EНip ĠstiklКl MКhkОmОlОrinНО, BОвКЧ ВКвıЧlКrı, ĠstКЧbul, 2001, s.22. 22 YAZICI, Bedi, AtКtürk’ün Büyük Nutku, AФvКrвum ВКвıЧОvТ, ĠstКЧbul, 1995, s.600 23 AYBARS(1997), s. 110. 24 TBMM ГКbıtlКrı, CТlt: 14, s. 407. http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d01/c014/tbmm01 014119.pdf E.T. 05.03.2015 184  ÜLKER KОmКl‟ТЧ BКĢФШmutКЧlıФ НöЧОmТЧНО ФurulКЧ ĠstТФlКl MКСФОmОsТ üвОlОrТ mОМlТsТЧ КlНığı ФКrКrlК РОrТ хКğrılНı.25 EsФТ ФКЧuЧК РОtТrТlОЧ ОlОĢtТrТlОr vО mКСФОmОЧТЧ РörОv КlКЧıЧıЧ НКСК ЧОt bТr ĢОФТlНО bОlТrtТlmОsТ ТхТЧ 31 TОmmuг 1922 tКrТСТЧНО ĠstТФlКl MОСКФТmТ KКЧuЧu ФКbul ОНТlmТĢtТr. 26 Bu tКrТСtОЧ sШЧrК AmКsвК‟НК bТr Кв sürО ТlО UrПК‟НК ТФТ Кв ФКНКr РörОv вКpКЧ ĠstТФlКl Mahkemeleri kurulsa da, KurtuluĢ SКvКĢı‟ЧıЧ sШЧК ОrmОsТ vО КsФОr ФКхКğı sШruЧuЧuЧ ШrtКНКЧ ФКlФmКsı ЧОНОЧТвlО ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТЧТЧ РörОvlОrТЧО sШЧ vОrТlmТĢtТr.27 KurtuluĢ SКvКĢı НОvКm ОНОrФОЧ хОĢТtlТ mОrФОгlОrНО ФurulКЧ vО 1 Ekim 1920'den 11 MКвıs 1923'e ФКНКr ПККlТвОt РöstОrОЧ ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТЧНО tОspТt ОНТlОЧ rКФКmlКrК РörО tШplКm 59.164 ФТĢТ вКrРılКЧmıĢ, 4.124 ФТĢТ idama mahkum ОНТlmТĢtТr. BuЧlКrıЧ 243'ü РıвКbОЧ, 2827'sТ НО müОММОlОЧ(ОrtОlОЧОrОФ) vОrТlmТĢ idam МОгКlКrıНır. CОгКlКrı СОmОЧ infaz edilenler ise 1.054 ФТĢТНТr. BКгı mahkemelere ait listelerin eksik ШluĢu dikkate alıЧНığıЧda РıвКbТ ТНКm СüФümlОrТЧТЧ НКСК ПКгlК, müОММОlОЧ ТНКm ФКrКrlКrıЧıЧ 5.000'ТЧ üгОrТЧНО vО ТЧПКг ОНТlОЧ ТНКm СüФümlОrТЧТЧ НО 1.450 - 1.500 МТvКrıЧНК ШlНuğu tahmin edilmektedir. KКlОbОЧН vО ФürОФ МОгКsı verilenlerin tШplКmı 1.786, НТğОr cezalara хКrptırılКЧlКrıЧ toplam saвısı 41.678'dir.28 Bu ЧШФtКНК Ģu bТlРТвТ vОrmОНОЧ РОхОmОвОМОğТг. Bu НöЧОmНО ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТЧТЧ вКЧı sırК СКrp НТvКЧlКrı vО öгОllТФlО КвКФlКЧmКlКrı bКstırКЧ ФuvvОt ФШmutКЧlКrıЧıЧ вКrРısıг ФОвПТ bТr ĢОФТlНО uвРulКНıФlКrı МОгКlКr НК buluЧmКФtКНır. ArКĢtırmКМılКr bu НöЧОmНО DТvКЧ-ı HКrp MКСФОmОlОrТЧТЧ НО вКrРılКmКlКr вКpКrКФ ТНКm ФКrКrlКrı vОrНТğТ ТхТЧ ölНürülОЧ ФТĢТ sКвısı ЧОt 25 TBMM Tutanak Dergisi, C:1, s.455, Karar No:271. http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbm mc001/karartbmmc001/karartbmmc00100271.pdf E.T. 05.03.2015. 26 TBMM Tutanak Dergisi, C:1, s.295, Kanun No:249 KКЧuЧu tКm mОtЧТ ТхТЧ BФг: http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/ KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc001/kanuntbmmc001/kanuntbm mc00100249.pdf E.T. 05.03.2015 27 KокоK, CОvНОt, ĠstiklКl MКhkОmОlОri, DТвКЧОt ĠslКm AЧsТФlШpОНТsТ, C:23, s.350. 28 AYBARS(1997), s. 160. © Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 23, Sayı 1, Yıl 2015 185 İstiklal Mahkemelerinin Kuruluşu ve Çalışmaları ШlКrКФ tОspТt ОНТlmОsТЧТЧ mümФüЧ ШlmКНığıЧı söвlОmОФtОНТrlОr.29 Ancak sКвıЧıЧ bОĢ вüг bТЧ МТvКrıЧНК ШlНuğuЧu söвlОвОЧlОr НО buluЧmКФtКНır.30 B. CUMHURĠYET DÖNEMĠ ĠSTĠKLAL MAHKEMELERĠ 1923 вılıЧК РОlТЧНТğТЧНО AЧКНШlu НüĢmКЧ ТĢРКlТЧНОЧ ФurtКrılmıĢ, LШгКЧ KШЧПОrКЧsıЧК OsmКЧlı HüФümОtТЧТЧ хКğrılmКsı üгОrТЧО sКltКЧКt ФКlНırılmıĢtı. MОМlТstО MustКПК KОmКl‟О vО КrФКНКĢlКrıЧıЧ ШluĢturНuğu bТrТЧМТ РurubК muСКlТП ШlКrКФ, ТФТЧМТ bТr Рurup ШluĢmuĢtu. KurtuluĢ SКvКĢı‟ЧНК mОМlТsТЧ вıprКЧНığı РОrОФхО РöstОrТlОrОФ 3 NТsКЧ 1923 tarihinde birinci meclisin fОsСТЧО vО sОхТmlОrТЧ вОЧТlОЧmОsТЧО ФКrКr verildi.31 ВКpılКЧ sОхТmlОrНО ЧО ТttТСКtхılКrıЧ ЧОНО bТrТЧМТ mОМlТstО ШluĢКЧ muСКlОПОt РurubuЧuЧ sОхТlmОsТЧО ТmФКЧ tКЧıЧmКmıĢ, bТr ТФТ bКğımsıг КНКв НıĢıЧНК tКmКmОЧ MustКПК KОmКl‟ТЧ РöstОrНТğТ КНКвlКr mОbus ШlКrКФ seхТlmТĢtТ.32 ВКpılКЧ sОхТmlО ФurulКЧ ĠФТЧМТ MОМlТs, 11 AğustШs 1923 tarihinde tШplКЧНı, öЧМО LШгКЧ AЧtlКĢmКsı ФКbul ОНТlНТ, НКСК sШЧrК 29 EФТm 1923 tКrТСТЧНО CumСurТвОt ТlКЧ ОНТlОrОФ TürФТвО CumСurТвОtТ kuruldu. SКltКЧКtıЧ ФКlНırılmКsı vО sШЧ OsmКЧlı PКНТĢКСı VI. MОСmОt VКСНОttТЧ‟ТЧ ĠstКЧbul‟u tОrФ ОtmОsТЧТЧ КrНıЧНКЧ T.B.M.M. AbНülmОМТt EПОЧНТвТ СКlТПО ШlКrКФ ФКbul ОtmТĢtТ. CumСurТвОtТЧ ФuruluĢuЧuЧ КrНıЧНКЧ ШrtКвК ФШЧКЧ ТМrККtlКr ЧОtТМОsТЧНО, MustКПК KОmКl vО КrФКНКĢlКrıЧıЧ ЧТСКТ 29 нrЧОğТЧ KШЧвК‟НК хıФКЧ ТsвКЧlКr ЧОНОЧТвlО вКrРılКmКlКrıЧ хШğu DТvКЧ-ı HКrp MКСФОmОlОrТЧНО вКpılmıĢ vО bu mКСФОmОlОrО tКrКПıЧНКЧ vОrТlОЧ vО ТЧПКг ОНТlОЧ ТНКm ФКrКrlКrıЧıЧ вОНТ вüгüЧ üгОrТЧНО ШlНuğu bОвКЧ ОНТlmОФtОНТr. BuЧК ФКrĢılıФ KШЧвК ĠstТФlКl MКСФОmОsТ‟nin ТНКm ФКrКrı ШЧu bulmКmКФtКНır. AKANDERE, OsmКЧ, 3 NumКrКlı KonyК ĠstiklКl MКhkОmОsi’nin KonyК ĠsyКnı ilО Ġlgili TürkiyО Büyük MillОt MОМlisi’nО SunНuğu RКpor, AtКtürФ оЧТvОrsТtОsТ AtКtürФ ĠlФОlОrТ vО ĠЧФılКp TКrТСТ EЧstТtüsü MüНürlüğü AtКtürФ DОrРТsТ, Вıl:2004, CТlt:4, S:2, s.82 30 MISIROĞLU, KКНТr, GОçmiĢi vО GОlОМОği ilО HilКfОt, SОbТl ВКвıЧОvТ, ĠstКЧbul, 2010, s.442-443 31 кEкEN, AЧıl, AtКtürk vО CumhuriyОt, ĠmРО KТtКpОvТ, AЧФКrК, 2003, s. 257. 32 KоRKкоOĞLU, ErШl, 1923 SОçimlОri, AtКtürФ оЧТvОrsТtОsТ, AtКtürФ Dergisi, C:1, S:3, s.145. http://e-dergi.atauni.edu.tr/index.php/ad/article/view/836/834 E.T. 06.03.2015 186  ÜLKER СОНОПТЧТЧ HТlКПОtТ ФКlНırmКФ ШlНuğuЧuЧ КЧlКĢılmКsı, ĠstКЧbul bКsıЧıЧНК СТlКПОtТ sКvuЧКЧ vО РОrОФlТlТğТЧТ КЧlКtКЧ вКгılКrıЧ ЧОĢrОНТlmОsТЧО вШl КхmıĢtı. Bu ФШЧuНК ĠstКЧbul РКгОtОlОrТЧНО вОr КlКЧ вКгılКr AЧФКrК‟ЧıЧ tОpФТsТЧТ хОФmОФtОвНТ. Bu ФШЧuНК AЧФКrК вöЧОtТmТЧТЧ sКbrıЧı tКĢırКЧ КНım; HТЧtlТ MüslümКЧlКrıЧ lТНОrТ ФШЧumuЧНК ШlКЧ AğК HКЧ vО EmТr AlТ‟ЧТЧ ĠsmОt ĠЧöЧü СüФümОtТЧО вöЧОlТФ вКгmıĢ ШlНuğu mОФtuplКrıЧ, muСКtКbıЧК ulКĢmКНКЧ ĠstКЧbul РКгОtОlОrТЧНО вКвıЧlКЧmКsı ШlmuĢtur.33 HТlКПОtТЧ T.B.M.M. tКrКПıЧНКЧ öЧ plКЧК хıФКrılmКsı СТlКПОt müОssОsОsТ ТlО TürФТвО CumСurТвОtТЧТЧ uluslКrКrКsı КrОЧКНК öЧ plКЧК хıФКМКğıЧК вöЧОlТФ ТПКНОlОrТЧ buluЧНuğu mОФtuplКrıЧ вКвıЧlКЧmКsı üгОrТЧО, 8 ArКlıФ 1923 tКrТСТЧНО НöЧОmТЧ BКĢbКФКЧı ĠsmОt PКĢК ФШЧuвu РörüĢmОФ üгОrО mОМlТsТЧ РТгlТ Шturum вКpmКsıЧı tОФlТП ОttТ. ВКpılКЧ РТгlТ ШturumНК söг КlКЧ ĠsmОt PКĢК, bu mОФtubuЧ ФОЧНТlОrТЧО ulКĢmКНığıЧı КЧМКФ sКСТplОrТЧТЧ Фötü ЧТвОtlТ ШlНuğu, mКННТ хıФКrlКrıЧı РöгОtОrОФ vО bТrКгНК ĠЧРТlТг ФıĢФırtmКsı ТlО bu ТĢО РТrНТФlОrТЧТ bОвКЧ ОНОrОФ, buЧuЧ HıвКЧОtТ VКtКЧТвО ФКЧuЧК КвФırılıФ tОĢФТl ОttТğТ ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТ KКЧuЧuЧК НКвКЧКrКФ sШrumlulКrıЧ МОгКlКЧНırılmКsı ТхТЧ ĠstКЧbul‟НК bТr ĠstТФlКl MКСФОmОsТ ФurulmКsıЧı ТstОНТ.34 1. ĠstКnbul ĠstiklКl MКhkОmОsi ĠФТЧМТ mОМlТsТЧ ШluĢumuЧНК öгОЧ РöstОrТlmОsТ vО muСКlТПlОrТЧ meclise girОmОmОlОrТЧО rКğmОЧ, ФШЧu СКssКs ШluЧМК mОМlТstО uгuЧ tКrtıĢmКlКr вКĢКЧНı. NОtТМОНО KurtuluĢ SКvКĢı вıllКrıЧНК КsФОr ФКхКФlКrıЧı, МКsuslКrı ТsвКЧМılКrı вКrРılКвКЧ ĠstТФlКl MКСФОmОsТ, sКНОМО mОФtup вКвıЧlКвКЧ vО РörüĢlerini bОвКЧ ОНОЧ РКгОtОМТlОrТ вКrРılКвКМКФtı. UгuЧ ШturumlКr vО НОğТĢТФlТФ öЧОrРОlОrТЧТЧ РörüĢülmОsТЧТЧ КrНıЧНКЧ 89 ОvОt ШвuЧК ФКrĢılıФ 63 rОН Швu ТlО ĠstКЧbul‟НК bТr ĠstТФlКl MКСФОmОsТ ФurulmКsıЧК ТlТĢФТЧ ФКrКr 8 ArКlıФ 1923 вılıЧНК ФКbul ОНТlНТ. нЧМОФТ НöЧОmНО ШlНuğu РТbТ mКСФОmО üвОlОrТ mТllОtvОФТllОrТ КrКsıЧНКЧ sОхТmlО belirlendi.35 33 кULCU, MurКt, ĠstiklКl MКhkОmОsinНО GКzОtОМilОr DКvКsı, KКstКĢ ВКвıЧlКrı, 1993, ĠstКЧbul, C:1 s.28 vН. 34 кULCU, C:2, s.564. vd. 35 BКĢФКЧlığıЧК ĠСsКЧ BОв, MüННОТ UmumТlТğТЧО VКsıП BОв, КгКlıФlКrК RОПТФ BОв, AsКП BОв, CОvНОt BОв sОхТlНТlОr. TBMM Tutanak Dergisi, C:2, s.475, Karar No:50. © Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 23, Sayı 1, Yıl 2015 187 İstiklal Mahkemelerinin Kuruluşu ve Çalışmaları SОхТlНТФlОrТ РОМО AЧФКrК‟НК bТr tШplКЧtı вКpКЧ mКСФОmО üвОlОrТ, ТlРТlТ mОФtuplКrı вКвımlКвКЧ Нört РКгОtОЧТЧ sКСТplОrТ vО sШrumlu müНürlОrТЧТЧ vКtКЧК ТСКЧОt, Тх vО НıĢ РüvОЧlТğТ bШгmКФ, СüФümОtТ НОvТrmОФ suхlКrıЧНКЧ вКrРılКЧmКФ üгОrО tutuФlКЧmКlКrıЧК ФКrКr vОrНТ. 10 ArКlıФtК mКСФОmО СОвОtТ ĠstКЧbul‟К ulКĢtı. 16 ArКlıФ 1923 tКrТСТЧНО РКгОtОМТlОrТЧ вКrРılКmКsıЧК bКĢlКЧНı.36 2 OМКФ 1924 tКrТСТЧО ФКНКr sürОЧ вКrРılКmКНК sКЧıФlКrıЧ СОr bТrТ 200 sКвПКвı bulКЧ sКvuЧmКlКr verdiler. ĠstКЧbul bКsıЧı vО vКtКЧНКĢlКrıЧ ТlРТ ТlО tКФТp ОttТФlОrТ НКvКНК РКгОtОМТlОr СКФФıЧНК bОrККt ФКrКrı vОrНТ. BöвlОМО СüФüm vОrТlmОsТ НurumuЧНК СКФsıгlıФ вКpılmıĢ ШlКМКğıЧı sКvuЧКЧ ФКmuШвu вКtıĢtırılНı. AвrıМК bКsıЧК ФКrĢı da büвüФ bТr РöгНКğı vОrТlmТĢ oldu.37 ĠstКЧbul ĠstТФlКl MКСФОmОsТЧТЧ РörНüğü bТr НТğОr НКvКНК ĠstКЧbul BКrШ bКĢФКЧı LütПТ FТФrТ BОв‟ТЧ вКrРılКЧmКsıНır. MКСФОmО AФĢКm GКгОtОsТЧО vОrНТğТ bТr mülКФКttК, HТlКПОtТЧ vО mТllТ ОРОmОЧlТğТЧ mОĢrutТвОtlО НО ШlКbТlОМОğТ вöЧüЧНО РörüĢlОr bОвКЧ ОttТğТЧНОЧ НШlКвı, ĠstКЧbul BКrШ BКĢФКЧı LütПТ FТФrТ BОв‟ТЧ вКФКlКЧmКsıЧК ФКrКr vОrНТ. 13 ArКlıФtК РöгКltıЧК КlıЧКЧ LütПТ BОв mКСФОmО tКrКПıЧНКЧ tutuФlКЧКrКФ 19 ArКlıФtК вКrРılКmКsıЧК bКĢlКЧНı. ВКpılКЧ вКrРılКmК sШЧuЧНК bölüМü vО вıФıМı bОвКЧlКrНК buluЧНuğu ТхТЧ bОĢ вıl ФürОğО mКСФumТвОtТЧО ФКrКr verildi.38 Bu ТФТ НКvК НıĢıЧНК mКСФОmО bТrФКх НКvКвК НКСК bКФtı. AЧФКrК‟ЧıЧ РüМüЧüЧ ĠstКЧbul НК СТssОttТrТlmОsТ ТlО СüФümОt ФКrĢıtlКrıЧК РОrОФlТ НОrsТЧ vОrТlНТğТ ФКЧККtТЧТЧ ШluĢmКsı vО ĠstКЧbul‟НК bКФılКМКФ öЧОmlТ bТr НКvКЧıЧ ФКlmКmКsı üгОrТЧО mКСФОmО bКĢФКЧı tКrКПıЧНКЧ mКСФОmОЧТЧ РörОvТЧО sШЧ vОrmОsТ ТstОЧНТ. 5 ġubКt 1924 tКrТСТЧНО ĠstКЧbul ĠstТФlКl MКСФОmОsТ РörОvТЧО sШЧ vОrТlНТ.39 http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbm mc002/karartbmmc002/karartbmmc00200050.pdf E.T. 06.03.2015 ;AYBARS(1997), s.232 36 кULCU, s.30. 37 AYBARS(1997), s.242. 38 AYBARS(1997), s.247. 39 TBMM Tutanak Dergisi, C:2, s.480, Karar No:69. http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbm mc002/karartbmmc002/karartbmmc00200069.pdf E.T. 07.03.2015. 188  ÜLKER 2. ġКrk ĠstiklКl MКhkОmОsi HТlКПОt вКЧlılКrıЧК vОrТlОЧ РöгНКğıЧНКЧ sШЧrК HКlТПОlТğТЧ ФКlНırılmКsı ТхТЧ uвРuЧ ШrtКm СКгırlКЧmıĢ, bütхО РörüĢmОlОrТЧНО HКlТПОlТФ mКФКmıЧıЧ ФullКЧКМКğı bütхОЧТЧ bОlТrlОЧmОsТЧНО НО хОĢТtlТ tКrtıĢmКlКr вКĢКЧmıĢtı. O sırКНК ĠгmТr НО ШlКЧ MustКПК KОmКl, BКĢbКФКЧ ĠsmОt ĠЧöЧü‟вО РöЧНОrНТğТ tОlРrКПtК СТlКПОtТЧ ФКlНırılmКsıЧıЧ vКФtТЧТЧ РОlНТğТЧТ bТlНТrmТĢtТ. MОМlТstО вКpılКЧ РörüĢmОlОr ЧОtТМОsТЧНО 3 MКrt 1924 tКrТСТЧНО üх öЧОmlТ вКsК ФКbul ОНТlmТĢtТ. Bu KКЧuЧlКr LКТФ CumСurТвОtТЧ tОmОllОrТЧТ ШluĢturКМКФtı. 429 ЧШlu HТlКПОtТЧ KКlНırılmКsı vО HКЧОНКЧıЧ вurt НıĢıЧК хıФКrılmКsı, 430 ЧШlu ġОrТвО, EvФКП vО ErФКЧ-ı Harbiye-вТ UmumТвО VОФКlОtlОrТЧТЧ ФКlНırılmКsı, 431 ЧШlu TОvСТН-i TОНrТsКt ФКЧuЧlКrıвНı.40 HТlКПОtТЧ ФКlНırılmКsı vО TürФТвО CumСurТвОtТ НОvrТmlОrТЧТЧ СКlФıЧ bТr bölümü tКrКПıЧНКЧ НТЧ НıĢı ШlКrКФ tОlКФФТ ОНТlmОsТ, tОpkileri de bОrКbОrТЧНО РОtТrmОФtОвНТ. 1925 вılıЧıЧ ġubКt КвıЧНК КвКФlКЧmК хıФКrКЧ ġОвС SКТt, ElКгığ, BТЧРöl, vО bКгı ТlхОlОrТ ОlО РОхТrНТ. BuЧuЧ üгОrТЧО mОМlТs bölРОНО sıФıвöЧОtТm ТlКЧ ОНОrОФ, bölРОвО КsФОrТ bТrlТФlОr sОvФ ОttТ. AЧФКrК‟НК FОtСТ BОв bКĢФКЧlığıЧНКФТ СüФümОt ТstТПК ОНОrОФ ĠsmОt PКĢК bКĢФКЧlığıЧНК вОЧТ bТr СüФümОt ФurulНu. 4 MКrt 1925 вılıЧНК TКФrТr-i SüФûЧ KКЧuЧu41 ФКbul ОНТlОrОФ РОrОФlТ tОНbТrlОrТ КlmКФ üгОrО СüФümОtО вОtФТ vОrТlНТ. ВТЧО mОМlТs КвЧı tКrТСtО КlНığı 117 ЧШlu ФКrКrı ТlО ТНКm kararıЧı uвРulКmК вОtФТsТ ТlО ġКrФ ĠstТФlКl MКСФОmОsТ, ТНКm ФКrКrıЧı MОМlТsТЧ ШЧКвı ТlО ФullКЧmКФ üгОrО AЧФКrК ĠstТФlКl MКСФОmОsТ‟ЧТЧ ФurulmКsıЧК ФКrКr vОrmТĢtТr.42 7 MКrt 1925 вılıЧНК mОМlТstО вКpılКЧ sОхТmlОrlО bu mКСФОmОlОr ТхТЧ mОМlТs üвОlОrТ КrКsıЧНКЧ bТr mahkeme bКĢФКЧı, bТr sКvМı, ТФТ Кsıl bТr вОНОФ üвО sОхТlmТĢtТr.43 40 ALTUNYA Niyazi, TürkiyО CumhuriyОtinНО Din Eğitimi, 75 ВılНК EğТtТm, TürФТвО TКrТС VКФПı ВКвıЧlКrı, ĠstКЧbul, 1999, s.215. 41 KOCĠN, s.238 42 TBMM Tutanak Dergisi, C:3, s.322, Karar No:117 http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbm mc003/karartbmmc003/karartbmmc00300117.pdf E.T. 07.03.2015 43 TBMM ГКbıtlКrı, CТlt: 15, s. 226. http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d02/c015/tbmm02 015071.pdf E.T. 07.03.2015 © Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 23, Sayı 1, Yıl 2015 189 İstiklal Mahkemelerinin Kuruluşu ve Çalışmaları 12 NТsКЧНК DТвКrbКФır‟К ulКĢКЧ mКСФОmО СОвОtТ 13 NТsКЧ 1925 tКrТСТЧНО РörОvТЧО bКĢlКНı. 12 MКrt 1927 tКrТСТЧО ФКНКr РörОvТЧО НОvКm ОНОЧ mКСФОmО, bu sürО гКrПıЧНК bКĢtК ġОвС SКТt vО КrФКНКĢlКrı ШlmКФ üгОrО НТğОr ТsвКЧlКrК ФКtılНığı ТННТК ОНТlОЧ ĢКСıslКr, ТsвКЧı tОĢvТФ ОttТğТ öЧО sürülОЧ РКгОtОМТlОr, КsФОr ФКхКФlКrı, МКsusluФ ТННТКlКrı РТbТ хОĢТtlТ ФТĢТlОrО КТt НКvКlКrК bКФmıĢtır.44 Bu НöЧОmО ТlТĢФТЧ ulКĢılКЧ rОsmТ ФКвıtlКrК РörО ġКrФ ĠstТФlКl MКСФОmОsТ 5.241 ФТĢТвТ вКrРılКmıĢ, 2.779 ФТĢТЧТЧ bОrККtıЧК ФКrКr vОrmТĢ, tШplКm 551 ТНКm ФКrКrı vОrmТĢ, 1.911 ФТĢТвТ НО хОĢТtlТ МОгКlКrК хКrptırmıĢtır. Bu sКвıвК bölРОНО ФurulКЧ sıФı вöЧОtТm mКСФОmОlОrТЧТЧ vОrmТĢ ШlНuğu ТНКm ФКrКrlКrı НКСТl НОğТlНТr.45 3. AnkКrК ĠstiklКl MКhkОmОsi T.B.M.M.‟ЧТЧ 117 ЧШlu ФКrКrı ТlО ġКrФ ĠstТФlКl MКСФОmОsТ‟ЧТЧ вКЧı sırК AЧФКrК‟НК НК bТr ĠstТФlКl MКСФОmОsТ‟ЧТЧ ФurulmКsıЧК ФКrКr vОrНТğТЧТ bОlТrtmТĢtТФ. ĠsвКЧ bölРОsТ ТlО КlКФКlı ШlmКmКsıЧК rКğmОЧ AЧФКrК‟НК НК bТr ĠstТФlКl MКСФОmОsТ‟ЧТЧ ФurulmuĢ ШlmКsıЧı КrКĢtırmКМılКr, КmКхlКЧКЧıЧ sКНОМО sТlКСlı ТsвКЧı bКstırmКФ ШlmКНığı ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТЧТЧ AtКtürФ НОvrТmlОrТЧО ФКrĢı хıФКЧ tüm muСКlОПОtТЧ susturulmКsı ТхТЧ ФurulНuğuЧu bОвКЧ ОtmОФtОНТrlОr.46 MКСФОmО üвОlТФlОrТ ТхТЧ mОМlТstО вКpılКЧ ШвlКmКНК bТr bКĢФКЧ, bТr sКvМı vО üх üвОНОЧ mütОĢОФФТl bТr СОвОt tОĢФТl ОНТlНТ. AЧФКrК‟НК bТr bТЧК tКСsТs edilen mahkeme, 12 MКrt 1925 tКrТСТЧНО РörОvТЧО bКĢlКНı. GörОv вКptığı ТlФ Кltı КвıЧНК mКСФОmО, ĠstКЧbul‟НК muСКlТП вКгılКr вКгКЧ bКгı РКгОtОМТlОrТЧ вКrРılКЧmКsı, mКСФОmОЧТЧ ТstОНТФlОrТ tКЧıФlКrı РОх РöЧНОrОЧ AНКЧК vКlТsТЧТЧ вКrРılКЧmКsı, РrОv вКpКЧ tОlРrКПхılКrıЧ вКrРılКЧmКsı, НТЧТ sТвКsОtО КlОt ОttТğТ ТlОrТ sürülОЧ vО saltanat ve hilafeti geri getirmek istedikleri iddia edilen kimselerin вКrРılКЧmКsı РТbТ РörОvlОr ТПК ОtmТĢtТr. Bu Кltı Квlık sürОНО mКСФОmОНО 44 KUTLU, Hakan, ġКrk ĠstiklКl MКhkОmОsinНe 1925-1927 DönОminНО Takrir-i Sükun KКnununun UygulКnmКsı, ĠЧöЧü оЧТvОrsТtОsТ SШsвКl BТlТmlОr EЧstТtüsü ВüФsОФ LТsКЧs TОгТ, Malatya, 2007, s.235. 45 AYBARS(1997), s.348. 46 KUTLU, s.110. 190  ÜLKER 602 sКЧıФ вКrРılКЧmıĢ, 183 ФТĢТ bОrККt ОtmТĢtТr. 25 ФТĢТ ТНКmК mКСФum ОНТlmТĢ Шlup ФКlКЧlКrı ПКrФlı МОгКlКrК хКrptırılmıĢtır.47 К. ġКpkК OlКylКrı KılıФ ФıвКПОt ТЧФılКbı MustКПК KОmКl‟ТЧ хШФ öЧМОНОЧ plКЧlКНığı bir devrimdi. Zira KurtuluĢ SКvКĢıЧıЧ bКĢlКrıЧНК 7-8 Temmuz 1919 РОМОsТ M. KОmКl КrФКНКĢı MКгСКr MüПТt BОв‟Т uвКЧНırКrКФ söвlОвОМОФlОrТЧТ КЧı НОПtОrТЧО ФКвНОtmОsТЧТ ТstОr. “Zaferden sonra devletin şekli Cumhuriyet olacaktır. Bu bir. İki: Padişah ve Hanedan hakkında zamanı gelince gereken işlem yapılacaktır. Üç: Tesettür kalkacaktır. Dört: Fes kalkacak ve medeni milletler gibi şapka giyilecektir. Beş: Latin harfleri kabul edilecektir.” ArФКНКĢıЧıЧ bОвКЧlКrıЧı ФКвНОНОЧ MüПТt BОв, M. KОmКl‟ТЧ söгlОrТЧТ СКвКlМТlТФlО niteleyerek “Cumhuriyeti ilanında başarılı olalım da üst tarafı yeter.” dТвОrОФ РüЧüЧ ĢКrtlКrıЧК РörО buЧlКrıЧ вКpılmКsıЧıЧ ТmФКЧsıг РТbТ РörüЧНüğüЧü vurРulКmıĢtır.48 кКğНКĢlığК РТНОЧ вШl ШlКrКФ РörНüğü bu КНımlКrı bТr bТr РОrхОФlОĢtТrОЧ MustКПК KОmКl‟О РörО sırК ФıвКПОt ТЧФılКbıЧК РОlmТĢtТ. 24 AğustШs 1925 вılıЧНК KКstКmШЧu‟вК гТвКrОtО РТНОЧ MustКПК KОmКl‟ТЧ ОlТЧНО bТr “PКЧКmК ġКpФКsı” buluЧmКФtКвНı. 49 DКСК sШЧrК РТttТğТ вОrlОrНО НО ĢКpФК РТвmОЧТЧ bТr mОНОЧТвОt РöstОrРОsТ ШlНuğuЧu КЧlКtan M. Kemal, 31 AğustШs‟tК кКЧФırı‟НКФТ ФШЧuĢmКsıЧНК “KılığıЧ uвРКr bТr ĢОФlО sШФulmКsı ТхТЧ ФКЧuЧ РОrОФlТ НОğТlНТr. MТllОt kКrКr vОrТr, вКpКr… BТг НО uвРКr ФılığıЧ bütüЧ КвrıЧtılКrıЧı ФКbullОЧНТФ. MОmurlКr vО mОbuslКr, buЧu РОrОğТ РТbТ uвРulКвКrКФ СКlФК rОСbОrlТФ ОtmОlТНТr.” DОmОФtОНТr.50 BКФКЧlКr Kurulu uвРulКmКвı вКвРıЧlКĢtırmКФ ТхТЧ 2 Eвlül 1925 tКrТС vО 2413 sКвılı ФКrКrıвlК mОmurlКrıЧ ĢКpФК РТвТlmОsТ ФШЧusuЧНК bТr ФКrКr КlmıĢtır. Bu НüгОЧlОmОЧТЧ вОtОrsТг ШlНuğu НüĢüЧülmüĢ ШlКМКФ ФТ; 16 Ekim de Meclis bКĢФКЧlığıЧК “ġКpФК ĠФtТsКsı” СКФФıЧНК bТr ФКЧuЧ 47 AYBARS(1997), s.393. 48 KANSU, MКzhКr Müfit, Erzurum’НКn ÖlümünО KКНКr AtКtürk’lО Beraber, TürФ TКrТС Kurumu ВКвıЧlКrı, AЧФКrК, 1968, C.1, s.131. 49 KUTAY, Cemal, TürkiyО ĠstiklКl vО HürriyОt MüМКНОlОlОri TКrihi, AlТШğlu ВКвıЧОvТ, ĠstКЧbul, 1980, C.19, s.11562. 50 GнLOĞLU, MКСmut, Devrimler ve Tepkileri (1924-1930) GölШğlu ВКвıЧМılıФ, AЧФКrК, 1972, s.137. © Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 23, Sayı 1, Yıl 2015 191 İstiklal Mahkemelerinin Kuruluşu ve Çalışmaları tОФlТПТ vОrТlmТĢtТr. MОМlТs üвОlОrТЧО НО ĢКpФК РТвmОвТ гШruЧlu ФılКЧ вКsК tОФlТПТЧО МТННТ ТtТrКгlКr вüФsОlНТ. BursК MОbusu NurОttТЧ PКĢК, KКЧuЧ‟uЧ AЧКвКsК‟НК НüгОЧlОЧО öгРürlüФlОrО КвФırı ШlНuğuЧu, ТЧsКЧlКrК ĢКpФКЧıЧ НКвКtılmКsıЧıЧ МumСurТвОt КЧlКвıĢı ТlО tОrs ШlНuğuЧu КвrıМК mТllОtvОФТllОrТЧТЧ mОmur sКвılКmКвКМКğıЧı vО ĢКpФК РТвmОlОrТЧТЧ гШruЧlu tutulКmКвКМКğıЧı bОвКЧ ОtmТĢtТ.51 SШЧuхtК bu tКrtıĢmКlКrıЧ КrНıЧНКЧ ФКЧuЧ tОФlТПТ 25.11.1925 tКrТСТЧНО ФКbul ОНТlmТĢtТr.52 KКЧuЧ mОtЧТЧО РörО mОmurlКrК гШruЧlu ФılıЧКЧ ĢКpФК, uвРulКmКМılКr tКrКПıЧНКЧ tüm ОrФОФlОrТЧ РТвmОsТ mОМburТ bТr ФıвКПОt ШlКrКФ КlРılКЧmıĢ vО ТЧsКЧlКr bКĢıЧНК ĢКpФК ШlmКНКЧ sШФКğК хıФКmКг СКlО РОlmТĢlОrНТ. HКttК DТвКЧОt ĠĢlОrТ BКĢФКЧlığı tüm vКТгlОrО вКгı вКгmıĢ vО вОФЧОsКФlığı sКğlКmКФ üгОrО tüm ülФОНО МКmТlОrНО ЧКmКг ФılКrФОЧ ĢКpФК РТвТlmОsТЧТ buЧК КвФırı НКvrКЧКЧlКrıЧ uвКrılmКsı ТstОmТĢtТ.53 ġКpФКЧıЧ гШruЧlu tutulmКsıЧı ПırsКtК хОvТrmОФ ТstОвОЧlОr РОМТФmОmТĢ AvrupК‟НКЧ РОmТlОrlО ĢКpФК ТtСКl ОНТlОrОФ СКlФıЧ Кlım 51 OLCAYTU, Turhan, Dinimiz NОyi EmrОНiyor, AtКtürk nО yКptı? DОvrimlОrimiz ĠlkОlОrimiz, 8. BКsФı, AУКЧstürФ BКsıЧ vО BКsım, AЧФКrК, s. 65. 52 ох mКННОНОЧ ШluĢКЧ ФКЧuЧ mОtЧТ ĢöвlОНТr: “Madde 1 – Türkiye Büyük Millet Meclisi azaları ile idarei umumiye ve hususiye ve mahalliyeye ve bilümum müessesata mensup memurin ve müstahdemin Türk milletinin iktisa etmiş olduğu şapkayı giymek mecburiyetindedir.Türkiye halkının da umumi serpuşu şapka olup buna münafi bir itiyadın devamını hükümet meneder. Madde 2 – İşbu kanun tarihi neşrinden itibaren meriyülicradır. Madde 3 – İşbu kanun Büyük Millet Meclisi ve İcra Vekilleri Heyeti taraflarından icra olunur.” AKGоN, SОхТl, ġКpkК KКnunu, Ankara оniversitesi Dil ve Tarih-CШğrКПвК FКФültОsТ TКrТС Bölümü TКrТС ArКĢtırmКlКrı DОrРТsТ, C.14, S.25, s.78. 53 ĠlРТlТ РОЧОlРОНО “ġКpФКЧıЧ bКНОmК bТr ФТsvО-i milliye ve medeniye olarak ФКbulü гКrurТ vО tКbТТ ШlНuğu РТbТ, ОНК-вı sКlсt СüФФКmıЧНК НК МОvКmТ-i ĢОrТПОНО tОlОbbüsüЧНО СТхbТr mКСsur-ı ĢОr‟Т ФКlmКmıĢ ШlНuğu КĢТФсr buluЧmКsıЧК ЧКгКrКЧ ОsЧК-вı sКlсttК bКгı ФТmsОlОrТЧ bКĢlКrı КхıФ vОвК tКФвО tОlОbbüs surОtТвlО ТЧtТгКm-ı ОĢФсl ТСlКl ОНТlmОФtО ШlНuğuЧНКЧ bu СusustК muhafaza-Т вОФЧОsКФьвТ tОmТЧ ОНОbТlОМОФ surОttО СКlФı tОЧvТr ОtmОlОrТ…” BCA, DТвКЧОt ĠĢlОrТ BКĢФКЧlığı KКtКlШРu,(DĠBK), 051/ V.11.2.13.23 192  ÜLKER РüМüЧüЧ хШФ üгОrТЧНО sКtıĢК suЧulmuĢtur. CОгКlКЧНırılmК ФШrФusu tКĢıвКЧ СКlФ ПТвКtıЧК КlНırıĢ ОtmОНОЧ ĢКpФКМı НüФФКЧlКrıЧК КНОtК СüМum ОtmТĢ СКttК НüФФКЧlКrıЧ öЧüЧНО sırКlКr ШluĢmКвК bКĢlКmıĢtı. ġКpФК ПТвКtıЧıЧ вüФsОФlТğТ ЧОНОЧТвlО ĢКpФК КlКmКвКЧ mОmurlКr ТхТЧ СüФümОt mККĢlКrıЧНКЧ pОвНОr pОв ФОsТlmОФ üгОrО ТstОвОЧlОrО ФrОНТ vОrТlmОsТ ФШЧusuЧНК ФКrКr КlmıĢtı.54 HüФümОtТЧ bu uвРulКmКsıЧК ФКrĢı tОpФТlОr РОМТФmОmТĢ SТvКs‟tК, KКвsОrТ‟НО, Erгurum‟НК, RТгО‟НО, MКrКĢ‟tК, GТrОsuЧ‟НК bКĢtК ШlmКФ üгОrО bТrхШФ вОrНО ĢКpФК РТвТlmОsТ ФШЧusuЧНК вКpılКЧ bКsФılКrК ФКrĢı prШtОstШ РöstОrТlОrТ vО хОĢТtlТ ОвlОmlОr вКpılmКвК bКĢlКmıĢtı. Bu ЧШФtКНК bu ОвlОmlОrТ НОvrТmlОr ТхТЧ tОСНТt ШlКrКФ РörОЧ AЧФКrК, хОĢТtlТ вШllКrlК СКlФı bКstırmКвК хКlıĢmıĢtır. нrЧОğТЧ RТгО НО ĢКpФК ФКrĢıtı РöstОrТlОr вКpılmКsı üгОrТЧО НШЧКЧmК СКrОФОtО РОхmТĢ vО ТФТ РüЧ bШвuЧМК RТгО bШmbКlКЧmıĢtır.55 ArtКЧ ШlКвlКr ФКrĢısıЧНК СКlФı sТЧНТrmОЧТЧ ОЧ ФОsТЧ вШlКrıЧНКЧ bТrТ НО ĠstТФlКl MКСФОmОsТЧТЧ bu ФШЧuНК РörОvlОЧНТrТlmОsТЧТ sКğlКmКФtı. AЧФКrК ĠstТФlКl MКСФОmОsТ ШlКвlКrı вОrТЧНО ТЧМОlОmОФ vО вКrРılКmКФ üгОrО 24 KКsım НК KКвsОrТ‟вО vКrНı. 25 KКsımНК ĠsmОt PКĢК tКrКПıЧНКЧ mОМlТsО vОrТlОЧ bТr öЧОrРО ТlО ĠstТФlКl MКСФОmОsТ‟ЧТЧ vОrmТĢ ШlНuğu ТНКm ФКrКrlКrıЧıЧ mОМlТs ШЧКвı ТlО ТЧПКг ОНТlОМОğТЧО ТlТĢФТЧ zШruЧluluФ ФКlНırılНı.56 ArtıФ AЧФКrК ĠstТФlКl MКСФОmОsТ‟ЧТЧ vОrОМОğТ ТНКm ФКrКrlКrı mОМlТsТЧ ШЧКвıЧК РОrОФ ШlmКФsıгıЧ НОrСКl ТЧПКг ОНТlОМОФtТ. MКСФОmО ĢКpФК КlОвСtКrlКrı СКФФıЧНК tКСФТФКt вКpmКФ vО вКrРılКвКrКФ МОгКlКЧНırmКФ ТхТЧ bТr Квı КĢФıЧ bТr sürО bШвuЧМК хОĢТtlТ ТllОrНО РörОv вКptı. MКСФОmО РТttТğТ vТlКвОtlОrНО НОvlОt ОrФКЧı, ТlОrТ РОlОЧlОr vО öğrОЧМТlОr tКrКПıЧНКЧ ФКrĢılКЧıвШrНu. MКСФОmО üвОlОrТ 54 SAKAL, Fahri, ġКpkК ĠnkılКbının SosyКl vО Ekonomik Yönü DОstОklОr vО KöstОklОr, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic s.1316 http://www.turkishstudies.net/sayilar/sayi6/83sakalfahri.pdf 15.03.2015 55 кAKIR, FКruФ, Atma Hamidiye, Atma, Yeni Asya Gazetesi, 07.03.2013 http://www.yeniasya.com.tr/yazi_detay.asp?id=10177 E.T. 15.03.2015 56 TBMM Tutanak Dergisi, C:3, s.322, Karar No:136. http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbm mc003/karartbmmc003/karartbmmc00300136.pdf E.T.07.03.2015. © Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 23, Sayı 1, Yıl 2015 193 İstiklal Mahkemelerinin Kuruluşu ve Çalışmaları РТttТФlОrТ вОrlОrНО КНОtК СКlФı ФШlКхКЧ ОНТp ĢКpФК ФШЧtrШlü вКpıвШrlКrНı. нrЧОğТЧ 30 KКsımНК TШФКt‟tКЧ BКĢbakan‟К вШllКНıФlКrı tОlРrКПtК TШФКt СКlФıЧı bТr ТФТ РüЧ ТхТЧНО ĢКpФКlКrıЧı КlmКвК хКğırНıФlКrıЧı, AmКsвКlılКrıЧ ТsО СОmОЧ СОmОЧ bütüЧüвlО ĢКpФКlКrıЧı sКğlКmıĢ ШlНuФlКrıЧıЧ РörülНüğüЧü rКpШr ОНТвШrlКrНı.57 ġКpФК КlОвСtКrlığı СКФФıЧНК KКвsОrТ, SТvКs, TШkat, Amasya, SКmsuЧ, TrКbгШЧ, Erгurum, RТгО, GТrОsuЧ, SКmsuЧ vО ĠstКЧbul СКttıЧı ТгlОвОrОФ РОrОФlТ РörНüФlОrТ вОrlОrНО вКrРılКmКlКr вКpmıĢtır. Bu РОгТ ОsЧКsıЧНК bКгı ШlКвlКrı НКСК НОtКвlı tОtФТФ ОtmОФ ТхТЧ AЧФКrК‟вК НöЧНüФtОЧ sШЧrК ТЧМОlОmОФ üгОrО sКЧıФlКrı AЧФКrК‟вК РöЧНОrТrФОЧ bТrхШğu СКФФıЧНК ФКrКrlКr vОrОrОФ ТЧПКг ОtmТĢtТr. UlКĢılКЧ bОlРОlОrО РörО MКСФОmО ĢКpФК ЧОНОЧТвlО хıФКЧ ШlКвlКrНК 23 ФТĢТвО ТНКm МОгКsı vОrmТĢtТr. AЧМКФ bu sКвı bu ШlКвlКr ЧОНОЧТвlО ТНКm ОНТlОЧlОrТЧ tКm sКвısıЧı вКЧsıtmКmКФtКНır. ГТrК bu ШlКвlКr ЧОНОЧТвlО РОгТМТ ШlКrКФ РörОv вКpКЧ mКСФОmО, вКrРı вОrТЧО ulКĢmКНКЧ вОrОl mКСФОmОlОrНО вКrРılКmКlКrıЧ вКpılКrКФ ТНКmlКrıЧ ТЧПКг ОНТlНТğТ ШlmuĢtur. нrЧОğТЧ Erгurum‟НК bТr РurubuЧ РöstОrТ вКpКrКФ vКlТlТФ bТЧКsıЧК tКĢ КtmКsı üгОrТЧО Нurum mОrФОгО bТlНТrТlmТĢ vО bölРОНО sıФıвöЧОtТm ТlКЧ ОНТlmТĢtТr. Bu sırКНК TШФКt‟tК buluЧКЧ ĠstТФlКl MКСФОmОsТ СОвОtТЧО НО 29 KКsım 1925 tКrТСТЧНО tОlРrКП хОФТlОrОФ mümФüЧ ШlНuğuЧМК хКbuФ Erгurum‟К РТtmОsТ ТstОЧmТĢtТr.58 AЧМКФ Ш РüЧüЧ ĢКrtlКrıЧНК bТr РüЧlüФ sОвКСКtlО ulКĢılКМКФ Erгurum‟К СКrОФОt ОtmОвОrОФ TШФКt, SКmsuЧ, AmКsвК vО TrКbгШЧ ТllОrТЧО РТtmТĢ burКlКrНК ТĢlОrТЧТ tКmКmlКНıФtКЧ sШЧrК 6 ArКlıФtК Erгurum‟К ulКĢmıĢtır. İstiklal Mahkemesi gelinceye kadar ilk вКrРılКmКlКrı вКpКЧ SıФıвöЧОtТm MКСФОmОsТ suхlu buluЧКЧlКrı ТНКmК mКСФûm ОНОrОФ Кsmıştı.59 Bu РОМТФmОЧТЧ ФКsıtlı ШlНuğu vО SıФıвöЧОtТm MКСФОmОsТ‟ЧТЧ вКrРılКmК vО ТЧПКгlКrı uвРulКmКsıЧК ПırsКt vОrmОФ ТхТЧ вКpılНığıЧı ТННТК ОНОЧ КrКĢtırmКМılКr buluЧmКФtКНır.60 Erгurum‟НК SıФıвöЧОtТm MКСФОmОsТЧТЧ ФКх ФТĢТвТ ТНКm ОttТğТЧО НКТr ЧОt ФКвıtlКrК 57 AYBARS(1997), s.408. 58 AYBARS(1997), s.407. 59 нГDEMĠR, KКmurКЧ, ġКpkК DОvrimi vО TОpkilОr, AЧКНШlu оЧТvОrsТtОsТ SШsвКl BТlТmlОr EЧstТtüsü, ВüФsОФ LТsКЧs TОгТ, EsФТĢОСТr, 2007, s.120. 60 BAВDAR, MОmmОt кОtТЧ, Erzurum ġКpkК HКНisОsinin 83. YılНönümü, http://www.erzurumluyum.net/index.php?q=node/76 E.T. 15.03.2015 194  ÜLKER ulКĢılКmКmКФtКНır. AЧМКФ РöstОrТ ОsЧКsıЧНК хШМuФlКrıЧı КrКвКЧ ĢКlМı bТr ФКНıЧıЧ НКСТ ТНКm ОНТlНТğТЧТ, ШlКв ОsЧКsıЧНК Erгurum JКЧНКrmК KШmutКЧı ШlКЧ TКtКr HКsКЧ PКĢКЧıЧ СКtırКlКrından öğrОЧТyoruz.61 MКСФОmОЧТЧ vО prШtОstШlКrıЧ вКĢКЧНığı вОrНОФТ вОrОl вОtФТlТlОrТЧ хКlıĢmКlКrıвlК ĢКpФК ШlКвlКrı sШЧК ОrmТĢtТ. MКСФОmОЧТЧ ТФТ КвlıФ ĢКpФК mОsКТsТ 3 ġubКt 1926 НК ĠstКЧbul‟НКЧ РОtТrТlОЧ 26 ФТĢТ СКФФıЧНК vОrmТĢ ШlНuğu ФКrКrlК sШЧ buluвШrНu. Bu ФКrКrlК ĢКpФК ФКЧuЧuЧНКЧ 2 вıl öЧМО хıФКrНığı “FreЧФ MuФКllТtlТğТ vО ġКpФК‟ rТsКlОsТЧНОЧ НШlКвı вКrРılКЧКЧ vО sКvМıЧıЧ СКФФıЧНК 3 вıl СКpТs ТstОНТğТ62 ĠsФТlТplТ AtıП EПОЧНТ‟ЧТЧ vО tutuФlulКr КrКsıЧНК buluЧКЧ AlТ RıгК HШМК‟ЧıЧ, GТrОsuЧ ШlКвlКrıЧНК ФıĢФırtıМı ШlНuğuЧК mКСФОmОЧТЧ vТМНКЧТ ФКЧККtТ ШluĢtuğuЧНКЧ ТНКmlКrıЧК СüФmОНТlmТĢtТ.63 b. Ġzmir YКrgılКmКsı AЧФКrК ĠstТФlКl MКСФОmОsТ‟ЧНО НuruĢmКlКrıЧ КгКlНığı, ĢКpФК КlОвСТЧО вКpılКЧ ОвlОmlОrТЧ bКstırılКrКФ suхlu РörülОЧlОrТЧ МОгКlКЧНırılıp süФuЧОtТЧ sКğlКЧНığı bТr sırКНК, GüЧОв vО BКtı AЧКНШlu РОгТsТЧО хıФКЧ M. Kemal BursК‟НК ТФОЧ ĠгmТr‟НО вКpılmКsı НüĢüЧülОЧ suikastıЧ tОrtТpхТlОrТЧТ ВuЧКЧ КНКlКrıЧК ФКхırКМКФ ШlКЧ ФКвıФхıЧıЧ, Нurumu ĠгmТr VКlТsТЧО bТlНТrmОsТ üгОrТЧО ШlКв ШrtКвК хıФtı. Vali durumu derhal M. KОmКl‟О vО BКĢbКФКЧ ĠsmОt ĠЧöЧü‟вО bТlНТrТвШrНu. AвrıМК КНı РОхОЧ ĢКСıslКrı tutuФlКЧКrКФ КНrОslОrТЧНО КrКmКlКr вКpılıвШr, ОsФТ mОbus ГТвК HurĢТt‟ТЧ ОvТЧНО sТlКС vО bШmbК buluЧuвШrНu. ĠsmОt PКĢК Нurumu ĠstТФlКl MКСФОmОsТЧО bТlНТrОrОФ ĠгmТr‟О РТtmОsТЧТ vО РОrОФlТ tКСФТФКtlКrı вКpmКsıЧı ТstОmТĢtТr.64 Mahkeme ĠгmТr‟О СКrОФОt ОtmОНОЧ öЧМО ШlКвlК ТlРТlОrТ ШlmК ТСtТmКlТЧО bТЧКОЧ КrКlКrıЧНК KКгım KКrКbОФТr PКĢК‟ЧıЧ НК buluЧНuğu tüm TОrКФФТpОrvОr PКrtТ üвОlОrТЧТЧ tutuФlКЧmКlКrıЧК ФКrКr vОrmТĢtТr. KКrКr AЧФКrК‟НК vО ĠstКЧbul‟НК СОmОЧ uвРulКЧmКвК ФШЧulmuĢtur. KКгım KКrКbОФТr PКĢК‟ЧıЧ tutuФlКЧНığıЧı öğrОЧОЧ BКĢbКФКЧ ĠsmОt PКĢК, 61 AKTAġ, CТСКЧ, TКnzimКt’tКn 12 MКrt’К Kılık-KıyКfОt vО ĠktiНКr, KКpı ВКвıЧlКrı, ĠstКЧbul, 2006, s. 126. 62 OLGUN, TКСТr‟ul Mevlevi, MКtbuКt AlОminНОki HКyКtım vО ĠstiklКl Mahkemeleri, NОСТr ВКв. ĠstКЧbul, 1991, s.331. 63 AYBARS(2006), s.289. 64 TURGUT, s.413. © Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 23, Sayı 1, Yıl 2015 195 İstiklal Mahkemelerinin Kuruluşu ve Çalışmaları MКСФОmОНОЧ СКbОrsТг AЧФКrК PШlТs MüНürüЧО ОmТr vОrОrОФ KКrКbОФТr PКĢК‟ЧıЧ sОrbОst bırКФılmКsıЧı ОmrОtmТĢtТr. KКrКbОФТr PКĢКвı sОrbОst bırКФКЧ MüНür DТlКvОr BОв Нurumu MКСФОmО sКvМılığıЧК bТlНТrmТĢtТr. BКĢbКФКЧ ĠsmОt PКĢК‟ЧıЧ mКСФОmОЧТЧ ФКrКrıЧК ОЧРОl ШlmК вОtФТsТЧТЧ buluЧmКНığıЧК ФКrКr vОrОЧ mКСФОmО СОвОtТ, вОЧТНОЧ KКrКbОФТr PКĢК‟ЧıЧ tutuФlКЧmКsıЧК karar veriyordu. AвrıМК mКСФОmО ФКrКrıЧК ОЧРОl ШlКЧ ĠsmОt PКĢК‟вı НК tutuФlКвıp СКФФıЧНК ТĢlОm вКpmКya ve durumu meclise bТlНТrmОвО ФКrКr vОrТвШrНu. Durumu öğrОЧОЧ MustКПК KОmКl, ĠгmТr‟О РОlОЧ mКСФОmО СОвОtТ ТlО РörüĢОrОФ ĠsmОt PКĢК‟ЧıЧ ĠгmТr‟О РОlmОsТЧТ vО mКСФОmО üвОlОrТ ТlО РörüĢОrОФ ШlКвıЧ tКtlıвК bКğlКЧmКsıЧı ТstОmТĢtТr.65 ĠгmТr‟О ulКĢtıФtКЧ sШЧrК pШlТs tКrКПıЧНКЧ вürütülОЧ sШruĢturmКвК Оl ФШвКЧ ĠstТФlКl MКСФОmОsТ, РОrОФlТ tОtФТФКtlКrı вКpКrКФ НШsвКвı tКmКmlКmıĢtır. AЧКНШlu КУКЧsıЧıЧ vОrНТğТ bТlРТвО РörО bu ШlКвНКЧ НШlКвı ТхТЧНО TОrКФФТpОrvОr FırФКsı mОbuslКrıЧıЧ НК buluЧНuğu 49 ФТĢТ tutuФlu bulunuyorНu. 26 HКгТrКЧ 1926 tКrТСТЧНО НuruĢmКlКrК bКĢlКЧНı. ВКpılКЧ вКrРılКmК sШЧuЧНК 13 TОmmuг РüЧü mКСФОmО ФКrКrıЧı КхıФlКНı. KКrКrНК suТФКst tОĢОbbüsü ТlО НШğruНКЧ ТlРТsТ ШlНuğu ТННТК ОНТlОЧ 15 ФТĢТЧТЧ ТНКmıЧК, ОsФТ ĠttТСКt vО TОrКФФТ ТlО ТlТĢФТlОrТ ШlКЧ vО bu sШruĢturmК ЧОНОЧТвlО tutuФlКЧКЧ 9 ФТĢТЧТЧ AЧФКrК НК вКrРılКЧmКsıЧК vО КrКlКrıЧНК KКгım KКrКbОФТr vО КrФКНКĢlКrıЧıЧ НК buluЧНuğu 21 ФТĢТЧТЧ bОrККtıЧК ФКrКr vОrНТ. BОrККt ОНОЧ pКĢКlКr tОФrКr ШrНuвК НöЧОmОНТlОr ОmОФlТвО sОvФ edildiler.66 KКrКrНКЧ ФısК bТr sürО sШЧrК AЧФКrК‟вК РТНОЧ mКСФОmО üвОlОrТ, вКrРılКmКвК burКНК НevКm ОtmТĢ vО burКНК НК 4 ФТĢТЧТЧ ТНКmıЧК, 8 ФТĢТЧТЧ НО СКpТs vО ФКlОbОЧtlТФ РТbТ хОĢТtlТ МОгКlКrК хКrptırılmКsıЧК ФКrКr vОrmТĢtТr.67 7 MКrt 1927 вılıЧК ФКНКr хОĢТtlТ ПККlТвОtlОrТЧО НОvКm ОНОЧ Ankara ĠstТФlКl MКСФОmОsТ ĠsmОt PКĢК bКĢФКЧlığıЧНКФТ СüФümОtТЧ КlНığı bТr ФКrКr ТlО sürОsТЧТЧ НШlmКsı üгОrТЧО РörОv sürОsТ uгКtılmКвıЧМК ФОЧНТlТğТЧНОЧ sШЧК ОrmТĢ ШlНu. MКСФОmОвО Нurum bТlНТrТlНТ. MКСФОmО ОlТЧНОФТ НШsвКlКrı mОvМut mКСФОmОlОrО НОvrОttТ. AЧМКФ ĠstТФlКl MОСКФТmТ KКЧuЧu 4 MКвıs 1949 tКrТСТЧО ФКНКr вürürlüФtО ФКlНı. ĠstКЧbul 65 AYBARS(1997), s.431. 66 SAVAġAL SAVRAN, s.60. 67 SAVAġAL SAVRAN, s.76. 196  ÜLKER MТllОtvОФТllОrТ CТСКЧ BКbКЧ vО AНЧКЧ AНıvКr‟ıЧ ĠstТФlКl MОСКФТmТ KКЧuЧuЧuЧ KКlНırılmКsı вöЧüЧНО vОrНТФlОrТ tОФlТПТЧ mОМlТstО РörüĢülОrОФ ФКbul ОНТlmОsТ üгОrТЧО, kanun da вürürlüФtОЧ ФКlНırılmıĢ ШlНu.68 SONUÇ KurtuluĢ SКvКĢı sürОrФОЧ РörОvО bКĢlКвКЧ ĠstТФlКl Mahkemeleri КsФОr ФКхКФlКrı sШruЧuЧuЧ СКllОНТlmОsТЧТЧ вКЧı sırК Тх ТsвКЧlКrıЧ bКstırılmКsı ФШЧusuЧНК НК öЧОmlТ rШl ШвЧКmıĢlКrНır. BuЧuЧ вКЧı sırК Millet meclisinden ve millОtvОФТlТ ШlmКlКrıЧНКЧ КlНıФlКrı РüхlО хОĢТtlТ НОrОМОlОrНОФТ mОmurlКrı, vКlТlОrТ СКttК ФОЧНТ КrФКНКĢlКrı ШlКЧ mОbuslКrı вКrРılКmıĢlКrНır. KurtuluĢ sКvКĢıЧıЧ ФКгКЧılmКsıЧıЧ КrНıЧНКЧ РörОvТЧО sШЧ vОrТlОЧ ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТ‟ЧТЧ КхılmКsı, СüФümОtТЧ ТМrККtlКrıЧК ТtТrКгlКrıЧ вüФsОlmОвО bКĢlКНığı НöЧОmНО ТlФ КФlК РОlОЧ tОНbТr ШlmuĢtur. MКСФОmОЧТЧ sКНОМО РörüĢlОrТЧТ bКsıЧ вШlu ТlО bОвКЧ ОtmОФtОЧ ötО bТr ПТТllОrТ ШlmКвКЧ ĠstКЧbul‟НКФТ РКгОtОМТlОrТЧ вКrРılКЧmКsı ТхТЧ вОЧТНОЧ tОĢОФФül Оttirilmesi ile TürФТвО ТхТЧ yeЧТ bТr НöЧОm bКĢlКmıĢ oldu. Bu НöЧОm bТr хШФ КrКĢtırmКМıЧıЧ bОlТrttТğТ РТbТ bТrТЧМТ НöЧОmНОЧ tКmКmОЧ ПКrФlı bТr mТsвШЧ ТПК ОНОЧ bТr ĠstТФlКl MКСФОmОsТ buluЧmКФtКНır. AtКtürФ vО КrФКНКĢlКrıЧıЧ РОtТrmОвО хКlıĢtığı НОvrТmlОr КвЧı гКmКЧНК bu НОvrТmlОrО ФКrĢı muСКlОПОtТ НО НШğurmuĢtur. SКltКЧКtıЧ vО СТlКПОtТЧ ФКlНırılmКsı, tОФФО vО гКvТвОlОrТЧ ФКpКtılmКsı, ĢКpФК РТвТlmОsТЧО ТlТĢФТЧ СКlФı гШrlКвıМı uвРulКmКlКrıЧ вКpılmКsı, tОpФТlОrТ НО beraberinde getirmТĢtТ. кШğu гКmКЧ ĢТННОtО НКвКЧmКвКЧ bu tОpФТlОrТЧ bКstırılmКsı ТхТЧ ĠstТФlКl MКСФОmОsТ ШlКğКЧüstü bТr хКbК РöstОrmТĢtТr. MОМlТsТЧ вОtОrТЧМО öНОЧОФ КвırКmКmКsıЧК rКğmОЧ mКСФОmОlОrНО РörОv вКpКЧ СКФТmlОr, вОrТЧО РörО ФОЧНТ МОplОrТЧНОЧ pКrКlКr СКrМКвКrКФ РörОv bölРОlОrТЧНО vО РОrОФtТğТЧНО sОввКr ШlКrКФ хКlıĢmıĢlar ve ТlхО vО ФöвlОrО kadar gidereФ вКrРılКmКlКr вКpmıĢlКr, kararlar vermТĢlerdir. OlКğКЧüstü НöЧОmlОr ШlКğКЧüstü tОНbТrlОrТ НО bОrКbОrТЧНО РОtТrТr. AЧМКФ bu НöЧОmlОrНО bТlО “Suх vО МОгКЧıЧ bТrОвsОllТğТ”, “KКЧuЧsuг suх vО МОгК ШlmКг”, “SКЧığıЧ sКvuЧmКsı КlıЧmКФsıгıЧ МОгК vОrТlОmОг.” РТbТ ОvrОЧsОl СuФuФ ТlФОlОrТЧТЧ вКrРılКmКlКrНК НТФФКtО КlıЧmКsı РОrОФmОФtОНТr. Bu ТlФОlОr Рöг КrНı ОНТlНТğТЧНО vОrТlОЧ ФКrКrlКrıЧ 68 AYBARS(2006), s.338. © Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 23, Sayı 1, Yıl 2015 197 İstiklal Mahkemelerinin Kuruluşu ve Çalışmaları СuФuФТlТğТЧНОЧ vО КНТllТğТЧНОЧ söг ОНТlОmОг. Bu mКСФОmОlОr üгОrТЧНО хКlıĢmК вКpКЧ КrКĢtırmКМılКrıЧ ШrtКФ ФКЧККtТ ĠstТФlКl MКСФОmОlОrТЧНО bu ТlФОlОrТЧ Рöг КrНı ОНТlНТğТ вöЧüЧНОНТr. KAYNAKLAR AKANDERE, Osman, 3 NumКrКlı KonyК ĠstiklКl MКhkОmОsi’nin KonyК ĠsyКnı ilО Ġlgili TürkiyО Büyük MillОt MОМlisi’nО SunНuğu RКpor, AtКtürФ оЧТvОrsТtОsТ AtКtürФ ĠlФОlОrТ ve ĠЧФılКp TКrТСТ EЧstТtüsü MüНürlüğü AtКtürФ DОrРТsТ, Вıl:2004, CТlt:4, S:2. AKGоN, SОхТl, ġКpkК KКnunu, AЧФКrК оЧТvОrsТtОsТ DТl vО Tarih-CШğrКПвК FКФültОsТ TКrТС Bölümü TКrТС ArКĢtırmКlКrı DОrРТsТ, C.14, S.25. AKTAġ, CТСКЧ, TКnzimКt’tКn 12 MКrt’К Kılık-Kıyafet ve ĠktiНКr, KКpı ВКвıЧlКrı, ĠstКЧbul, 2006. AKYOL, Taha, AmК HКngi AtКtürk, DШğКЧ KТtКp ВКвıЧlКrı, ĠstКЧbul, 2008. ALTUNYA, Niyazi, TürkiyО CumhuriyОtinНО Din Eğitimi, 75 ВılНК EğТtТm, TürФТвО TКrТС VКФПı ВКвıЧlКrı, ĠstКЧbul, 1999. AВBARS, ErРüЧ, Ġstiklal Mahkemeleri, AD ВКвıЧМılıФ, ĠstКЧbul, 1997. AВBARS, ErРüЧ, ĠstiklКl MКhkОmОlОri, DШФuг Eвlül оЧТvОrsТtОsТ ВКвıЧlКrı, ĠгmТr, 1988. AВBARS, ErРüЧ, ĠstiklКl MКhkОmОlОri, ГОus KТtКpОvТ, ĠгmТr, 2006. BAВDAR, MОmmОt кОtТЧ, Erzurum ġКpkК HКНisОsinin 83. YılНönümü, http://www.erzurumluyum.net/index.php?q=node/76 E.T. 15.03.2015 кAKIR, FКruФ, Atma Hamidiye, Atma, Yeni Asya Gazetesi, 07.03.2013 http://www.yeniasya.com.tr/yazi_detay.asp?id=10177 E.T. 15.03.2015. кEкEN, AЧıl, AtКtürk vО CumhuriyОt, ĠmРО KТtКpОvi, Ankara, 2003. 198  ÜLKER кULCU, MurКt, ĠstiklКl MКhkОmОsinНО GКzОtОМilОr DКvКsı, KКstКĢ ВКвıЧlКrı, C:1 ĠstКЧbul, 1993. GнLOĞLU, MКСmut, DОvrТmlОr vО TОpФТlОrТ (1924-1930) GölШğlu ВКвıЧМılıФ, AЧФКrК, 1972. GнRGоLо, ĠsmОt, AnК HКtlКrıylК Türk ĠstiklКl Harbi, KКstКĢ ВКвıЧlКrı, ĠstКЧbul, 1999. GоN, FКСrОttТЧ, EĢtОf EНip ĠstiklКl MКhkОmОlОrinНО, Beyan ВКвıЧlКrı, ĠstКЧbul, 2001. KANSU, MКzhКr Müfit, Erzurum’НКn ÖlümünО KКНКr AtКtürk’lО BОrКbОr, TürФ TКrТС Kurumu ВКвıЧlКrı, C.1, Ankara, 1968. KILIк, MОСmОt, CumhuriyОt YolunНК KilomОtrО TКĢlКrı, OФКЧ üЧТvОrsТtОsТ ВКвıЧlКrı, ĠstКЧbul, 2007. KOкĠN, AbНülСОФТm, ĠstiklКl MКhkОmОlОri KКnun GОrОkçО vО GОnОl Kurul TutКnКklКrı, TBMM KütüpСКЧО vО ArĢТv HТгmОtlОrТ BКĢФКЧlığı ВКвıЧlКrı, AЧФКrК, 2005. KUTAY, Cemal, TürkiyО ĠstiklКl vО HürriyОt MüМКНОlОlОri Tarihi, AlТШğlu ВКвıЧОvТ, C.19, ĠstКЧbul, 1980. KUTLU, Hakan, ġКrk ĠstiklКl MКhkОmОsinНО 1925-1927 DönОminНО TКkrir-i Sükun KКnununun UygulКnmКsı, ĠЧöЧü оЧТvОrsТtОsТ SШsвКl BТlТmlОr EЧstТtüsü ВüФsОФ LТsКЧs TОгТ, MКlКtya, 2007. KокоK, CОvНОt, ĠstiklКl MКhkОmОlОri, DТвКЧОt ĠslКm Ansiklopedisi, C:23. KоRKкоOĞLU, ErШl, 1923 SОçimlОri, AtКtürФ оЧТvОrsТtОsТ, AtКtürФ DОrРТsТ, C:1, S:3, s.145. http://e- dergi.atauni.edu.tr/index.php/ad/article/view/836/834 E.T. 06.03.2015 MISIROĞLU, KКНТr, GОçmiĢi vО GОlОМОği ilО HilКfОt, Sebil ВКвıЧОvТ, ĠstКЧbul, 2010. NEDĠM, AСmОН, AnkКrК ĠstiklКl MКhkОmОsi ZКbıtlКrı, ĠĢКrОt ВКв. ĠstКЧbul, 1993. OLCAYTU, Turhan, Dinimiz NОyi EmrОНiyor, AtКtürk nО yКptı? DОvrimlОrimiz ĠlkОlОrimiz, 8. BКsФı, AУКЧstürФ BКsıЧ vО BКsım, Ankara, 1998. © Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 23, Sayı 1, Yıl 2015 199 İstiklal Mahkemelerinin Kuruluşu ve Çalışmaları OLGUN, TКСТr‟ul MКvlОvТ, MКtbuКt AlОminНОki HКyКtım vО ĠstiklКl MКhkОmОlОri, NОСТr ВКв. ĠstКЧbul, 1991. нГDEMĠR, KКmurКЧ, ġКpkК DОvrimi vО TОpkilОr, Anadolu оЧТvОrsТtОsТ SШsвКl BТlТmlОr EЧstТtüsü, ВüФsОФ LТsКЧs TОгТ, EsФТĢОСТr, 2007. SAKAL, Fahri, ġКpkК ĠnkılКbının SosyКl vО Ekonomik Yönü DОstОklОr vО KöstОklОr, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic s.1316 http://www.turkishstudies.net/sayilar/sayi6/83sakalfahri.pdf 15.03.2015. SAVAġAL SAVRAN, GültОЧ, 1926 Ġzmir SuikКstı vО ĠstiklКl Mahkemeleri, DШФuг Eвlül оЧТvОrsТtОsТ, AtКtürФ ĠlФОlОrТ vО ĠЧФılКplКrı TКrТСТ EЧstТtüsü, ВüФsОФ LТsКЧs TОгТ, ĠгmТr, 2006 . ġENER, CОmКl, ÇОrkОs EthОm OlКyı, EtТФ ВКвıЧlКrı, Ġstanbul, 2001. TBMM Tutanak Dergisi https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/kanunlar_erisim.tutanak_hazirla? v_meclis=1&v_donem=8&v_yasama_yili=&v_cilt=&v_birlesim=&v_sa yfa=&v_anabaslik=KANUNLAR&v_altbaslik=&v_mv=&v_sb=&v_oze t=&v_kelime=&v_bastarih=&v_bittarih= E.T. 01.02.2015 TBMM ГКbıtlКrı https://www.tbmm.gov.tr/kutuphane/tutanak_sorgu.html E.T. 01.02.2015 TURGUT, Hulusi, AtКtürk’ün SırНКĢı Kılıç Ali’nin AnılКrı, TürФТвО ТĢ BКЧФКsı ВКвıЧlКrı, ĠstКnbul, 2006. YAZICI, Bedi, AtКtürk’ün Büyük Nutku, AФvКrвum ВКвıЧОvТ, ĠstКЧbul, 1995. 200 

Russian >>>> Добро пожаловать в магазин DoctorPDR. Как DoctorPDR Tools, мы приняли решение предлагать клиентам качественные продукты в области безкрашенной коррекции вмятин. Предоставляя 100% УДОВЛЕТВОРЕНИЕ КЛИЕНТОВ в обслуживании клиентов, doctorPDR немедленно решает ваши проблемы с помощью круглосуточной службы поддержки клиентов и позволяет вам выполнять свою работу как можно быстрее. На товары, продаваемые внашем магазине, распространяется гарантия DoctorPDR. На всю нашу продукцию есть сертификаты качества.

Araba Vücut Dent Onarım Çekiç 1 Adet Sementasyon Çelik Araç Oto Çektirme Dolu Temizleme Hasar

>>>>>>>>>> Doctorpdr'ye hoş geldiniz shop.As DoctorPDR Araçları, paintless dent düzeltme sektöründe müşterileri kaliteli ürünlerle buluşturmayı ilke edindik.Müşteri hizmetlerinde %100 müşteri memnuniyeti sağlayan doctorPDR, 7/24 müşteri hizmetleri ile sorunlarınızı anında çözer ve işinizi olabildiğince hızlı yapmanızı sağlar.Mağazamızda satılan ürünler DoctorPDR garantisi altındadır.Tüm ürünlerimiz kalite belgelerine sahiptir.

*** DoctorPDR Tools sadece sertifikalı dent üreticilerinin malzemelerini satmaktadır.

*** DoctorPDR araçları %100 müşteri memnuniyeti garantisi verir.

*** DoctorPDR Tools, paintless dent onarım endüstrisine eksiksiz hizmet sunma hedefine sahiptir.

** Facebook, VK, Whatsapp, İnstagram, www.turnanakliyat.com.tr ile 7/24 müşteri hizmetleri desteği ile DoctorPDR Tools yanınızda.Her türlü soru, öneri ve şikayetleriniz için müşteri hizmetleri ile iletişime geçebilirsiniz.

* * * Geniş ürün portföyü ile mağazalara uğramanıza gerek yok.Aradığınız her şey DoctorPDR Araçları Deposunda.

*** DoctorPDR Tools продает материалы только сертифицированных производителей вмятины.

*** DoctorPDR tools дает 100% гарантию удовлетворенности клиентов.

*** Компания DoctorPDR Tools ставит перед за за собой цель предоставить полный спектр услуг в сфере безкраскового ремонта вмятин.

*** DoctorPDR Tools находится на вашей стороне с круглосуточной службой поддержки клиентов с www.turnanakliyat.com.tr, Whatsapp, Instagram, facebook, VK. Вы можете обратиться в службу поддержки клиентов с любыми вопросами, предложениями и жалобами.

*** Благодаря широкому ассортименту продукции вам не нужно посещать магазины. Все, что вы ищете, есть в магазине инструментов DoctorPDR.

Ürün Seçeneklerimizden Bazıları: Alet Arabaları, Portatif Aydınlatma , Reflektör Panoları , Mağaza Lambaları , P. D. R. Aksesuarlar , P. D. R. Aydınlatma , P. D. R. İtme Aletleri , Alet Setleri , Destek Aletleri , Kapı Aletleri , Delik Vb. Hood Duruyor , Değiştirilebilir İpuçları , Kaldıraç Kolları , İtme Çubukları , Yan Panel Kancaları , Araçlar, balina Kuyruğu , Pencere Kalkanlar , Pencere Dilimleri , Çekme , Karıştırma , Karıştırma Ve Devirme Araçları, devirme Araçları , P. D. R. Kalem Araçları , Taç Kanatlılar , Çekiç , Knockdowns , Değiştirilebilir İpuçları , Teknoloji Karbon , Karbon Çekiç, alüminyum Çekiç , Alman Hammer , P. D. R. Çekiç, Çekiç Slayt, Slayt Araçları , Çelik Çekiç, Çelik Tech , Kapı Pompası , Tutkal, kitleri Mini Asansörcü , Asansörcü Çekerek , Kolu Tutkal Sekmeler , Tutkal Sopa , Tutkal Tabancaları , Isı Tabancaları, soğuk Tutkal , Çekerek Kuleleri , Kaldırma Adaptörleri , Tutkal Yayın Çözümleri Ve Daha fazlası…

_______________________________________________________________________________________________________________

Sevgili Müşteri,

Avrupa Birliği tarafından uygulanan KDV, ürünlere katma değer üzerinden hesaplanan tüketim vergisidir ve services.It Avrupa Birliği'nde kullanılmak veya tüketilmek üzere alınıp satılan ürün ve hizmetler için geçerlidir.Avrupa Birliği'ne yapılan ithalat vergiye tabidir.

1 Temmuz itibariyle yürürlüğe girecek yeni düzenlemelere göre KDV beyannamesi ve ödemesi 150 Euro'yu aşmayan bedelli malların mesafeli satış platformu tarafından tahsil edilecek, KDV beyannamesi ve 150 Euro'nun üzerindeki gönderilerin ödenmesi ise alıcının sorumluluğunda olacak.Uygulamaya göre, Avrupa Birliği üyesi ülkelerden sipariş verirseniz, KDV genellikle satın alma işleminin gerçekleştiği beyan eden ülkede üye tarafından ödenir.Bilgilerinizi çok takdir ediyoruz.