Eş görevli sözcük ve sözcük gruplarını, anlamca ilgili cümleleri birbirine bağlayan sözcüklere bağlaç denir.
Bağlaçların Özellikleri
1. Bağlaçlar, tek başlarına kullanılmazlar, cümle içerisinde kullanıldıklarında bir anlam kazanıp sözcükleri veya cümleleri birbirine bağlarlar.
2. Bağlaçlar da edatlar gibi tek başlarına anlamı olmayan sözcüklerdir. Bağlaçlar cümleden çıkarılınca anlam bozulmaz, sadece biraz daralabilir.
3. Bağlaçlar (&#;ile&#; bağlacı hariç) önceki ve sonraki kelimeden ayrı yazılır. Bitişik yazılanlar bağlaç değil, ektir.
4. Bazı bağlaçların yerine noktalama işaretleri kullanılabilir.
Başlıca Bağlaçlar
“Ve” Bağlacı
Anlam ve görev bakımından benzer olan kelimeleri, cümleleri, sözleri ve ögeleri birbirine bağlar.
Örnek(ler)
» Duygu ve düşünce bir olmalıdır. » Köyünü, yaşlı dedesini ve ninesini özlemişti. » Şiir ve roman okuma alışkanlığı edinin. » Bana baktı ve güldü. » Anlatılanları dinliyor ve çocuğa hak veriyordu. » Binlerce yerli ve yabancı turist geldi.
NOT “Ve” bağlacı yerine “virgül” işareti ya da “-ıp, -erek” gibi ekler de kullanılabilir.
Örnek(ler)
» Masaya yaklaştı ve kitabı aldı. » Masaya yaklaştı, kitabı aldı. » Masaya yaklaşıp kitabı aldı. » Masaya yaklaşarak kitabı aldı.
“İle (-le / -la)” Bağlacı
“Ve” bağlacıyla görevleri hemen hemen aynıdır ama ”ile” bağlacının kullanım alanı daha dardır. “İle” bağlacı cümleleri birbirine bağlamaz; sadece aynı görevdeki kelimeleri bağlar.
Örnek(ler)
» Yaşlı dedesi ile ninesini özlemişti. » Edebiyatımızda en çok eser verilen türler şiir ile romandır. » Annesi ile babasını çok seviyor. »Evle okul arasında mekik dokuyor.
UYARI “İle” sözcüğü hem edat hem de bağlaç olarak kullanılabilir. Cümlede “ile” sözcüğü yerine “ve” kullanılabiliyorsa bağlaç, kullanılamıyorsa edattır.
Örnek(ler)
» Annesi ile babası geldi. (”İle” yerine ”ve” gelebilir → Bağlaç)
» Çocuk, arkadaşı ile geldi. (”ile” yerine ”ve” getirilemez → Edat)
“Veya, Ya da, Yahut, Veyahut” Bağlaçları
Aynı değerde olup da birinin tercih edilmesi gereken iki seçenek arasında kullanılırlar.
Örnek(ler)
» Biriniz gideceksiniz: Sen ya da kardeşin. » Bisiklet veya motosiklet alacağım. » Sen olmasan yahut (veyahut) seni görmesem dayanamam.
“Ama, Fakat, Lâkin, Yalnız, Ancak, Oysa, Oysaki, Hâlbuki, Ne var ki” Bağlaçları
“Ama, fakat, lâkin” aynı anlama gelen bağlaçlardır. “yalnız, ancak, oysa, oysaki, halbuki, ne var ki” bağlaçları da bunlara yakın anlamlıdır.
Bu bağlaçlar genellikle aralarında zıtlık bulunan iki ayrı ifadeyi veya cümleyi birbirine bağlar.
Örnek(ler)
» Başarı hakkınız ama terlemeniz gerekecek. » Onu seviyorum fakat o beni sevmiyor. » Çok çalışıyor yalnız başaramıyor. » Saatlerce bekledim, ancak sizi göremedim. » Beş yüz kişiyi davet etmişler, ne var ki salon o kadar insanı almaz. » Bana kızmış; oysa ben ona bir şey yapmadım. » Ali gelmedi; oysaki onu da çağırmıştım. » Hiç tepki vermedi, halbuki sevinmesini bekliyordum.
NOT “Ama” bağlacı cümleye “koşul(şart)” veya “pekiştirme” anlamı da katabilir.
Örnek(ler)
» Dışarı çıkabilirsin ama eve erken döneceksin. (Koşul) » Bu kitabı sana alacağım ama okuyacaksın. (Koşul) » Büyük ama çok büyük bir bahçesi vardı. (Pekiştirme)
“Çünkü, Zira” Bağlaçları
“Şundan dolayı, şu sebeple” anlamlarına gelir. Yapılan eylemin nedenini, sebebini bildirir.
Örnek(ler)
» Eve gittim, çünkü babam çağırmıştı. » Otobüse yetişemedik, çünkü evden geç çıkmıştık. » O gün okula gelemedim, zira çok hastaydım.
“De / Da” Bağlacı
Cümleye &#;eşitlik, gibilik, açıklama, neden-sonuç, abartma, pekiştirme, birliktelik, küçümseme, sitem, şaşma, uyarı, inatlaşma&#; gibi çok çeşitli anlamlar katar, bazen de &#;ama, fakat&#; anlamında kullanılabilir.
Örnek(ler)
» O filmi ben de seyrettim. (Eşitlik-diğerleri gibi) »Aldıkları araba da araba hani. (Abartma-pekiştirme) » Sen sınavı kazanacaksın da ben göreceğim. (Küçümseme) » Okula kadar geldin de bir selam vermedin. (Sitem) » Ailesiyle kavga etti de evi terk etti. (Sebep-sonuç) » Yemem de yemem diye tutturdu. (Direnme-inat) » Dışarı çık da göreyim. (Tehdit-uyarı) » Biraz müsaade etsen de işime baksam. (Rica, istek) » Böyle davranmanız hiç de iyi olmadı. (Pekiştirme) » Bize gelmiş de fazla kalmamış. (ama bağlacı yerine)
UYARI “Da, de” bağlacı ile bulunma durum eki olan “-da, -de, -ta, -te” ekini karıştırmamak gerekir. Cümleden &#;de&#;yi çıkarıp okuduğumuzda cümlenin anlamı bozulmuyor sadece biraz daralıyorsa bu “de” bağlaçtır ve ayrı yazılır. Eğer cümlenin anlamı bozuluyorsa, bu “de” ektir ve kelimeye bitişik yazılır.
Örnek(ler)
» Bakkalda sebze desatılıyormuş. (Bağlaç) (Bakkalda sebze satılıyormuş)
» Kitaplarım okulda kalmış. (Hâl eki) (“Kitaplarım okul kalmış.” dersek cümle bozulmuş olur.)
“Ki” Bağlacı
En çok kullanılan bağlaçlardan biridir. Cümleye &#;neden &#; sonuç, açıklama, şart, şaşma, o anda, pekiştirme&#; gibi çok çeşitli anlam ilgileri katar.
Örnek(ler)
» Günü kötü geçmiş ki çok kızgın görünüyor. (neden-sonuç) » İnsan çalışmalı ki sınavı kazansın.(şart) » Bir baktım ki ortalıkta kimse kalmamış. (şaşma) » Evden çıkacaktı ki telefon çaldı. (o anda) » Arabayı o çizmiş olabilir mi ki?(Kuşku) » Sana iş buldum ki kimseye muhtaç olmayasın. (amaç-sonuç) » Geç saatlere kadar çalışmış olmalı ki sabah uyanamamış. (tahmin)
UYARI “Ki” bağlacı, sıfat türeten “–ki” eki ile, ilgi zamiri olan “–ki” ile karıştırılmamalıdır. Bağlaç olan ki kendinden önceki ve sonraki kelimelerden her zaman ayrı yazılır. Diğerleri ektir ve kelimeye bitişik yazılır.
Bağlaç olan &#;ki&#;yi diğerleriyle karıştırmamak için pratik bir yöntem olarak, &#;ki&#;den sonra &#;-ler&#; ekini getiririz, bu ek uygun düşmezse oradaki &#;ki&#;nin bağlaç olduğunu anlarız.
Ayrıca yine pratik bir yöntem olarak, &#;ki&#;yi cümleden çıkartırız, cümlenin yapısında ciddi bir bozulma olmazsa bu &#;ki&#;nin bağlaç olduğunu anlarız.
Örnek(ler)
» Sen kidünyalara değersin. (Sen dünyalara değersin.) » Şimdi anlıyorum kio yaptıklarım bir hataydı. (Şimdi anlıyorum o yaptıklarım bir hataydı)
Görüldüğü gibi bağlaç olan &#;–ki&#; cümleden çıkartıldığında cümlenin anlamında bir daralma olsa da yapısında ciddi bir bozukluk olmuyor, ayrıca bunlardan sonra &#;–ler&#; eki getirildiğinde uygun düşmüyor. Öyleyse bu &#;-ki&#; bir bağlaçtır ve daima ayrı yazılır.
NOT “Ki” bağlacı bazı bağlaçlarda kalıplaşmıştır ve bitişik yazılır. Bu bağlaçların baş harflerini SİMBOHÇaM şeklinde kodlayabiliriz:
Cümlelerin başına veya sonuna gelerek cümleleri birbirine bağlar. &#;Şaşkınlık&#; veya &#;beklenmeyen ama sonradan alışılan&#; durumları ifade ederken kullanılabilirler.
Örnek(ler)
» Bu kursa katılana kadar yazılım konusunda çok bilgili olduğumu düşünürdüm. Meğer hiçbir şey bilmiyormuşum. » Hayatta paylaşmaya değer bildiğin bir sır varsa eğer, Haykırıp dağlara taşlara anlatmalıymış meğer.
“Madem / Mademki” Bağlacı
Cümlelerin başına, ortasın veya sonuna gelerek cümleleri birbirine bağlar.
Örnek(ler)
»Madem kullanmayacaktın, o zaman o makineyi niye aldın?.
“Demek / Demek ki” Bağlacı
&#;Çıkarım yapma&#; veya &#;kesinlik bildiren&#; durumları ifade ederken kullanılır.
Örnek(ler)
» Son sınavda epey yüksek not aldın. Demek ki iyi çalışmışsın. » Yalan söyleyerek bir yerlere gelemeyeceğini sonunda sen de anladın demek.
“Üstelik” Bağlacı
Cümleleri pekiştirme yoluyla birbirine bağlar.
Örnek(ler)
» Çok yakışıklı bir oğlunuz var. Üstelik çok da zeki.
“Hatta” Bağlacı
Üstelik bağlacı gibi iki cümleyi bağlarken anlamı güçlendirir, pekiştirir. Anlamı daha güçlendirmek için genellikle &#;bile&#; veya &#;de&#; bağlacıyla birlikte kullanılır.
Örnek(ler)
» Evi süpürüp silmiş, hatta bulaşıkları bile yıkamıştı. »Sensiz bir dakika, hatta saniyeler bile zor gelir bana.
“Yani” Bağlacı
Anlatılanları açıklarken, özetlerken ve bir yargıya bağlarken &#;kısaca&#; anlamında kullanılır.
Örnek(ler)
» Ona aldığım hediyeye gördüğünde ağzı kulaklarına vardı, yani çok sevindi.
“Hem &#; Hem &#; / Hem &#; Hem de &#;” Bağlacı
Cümleleri veya eş görevli sözcükleri &#;birliktelik&#;, &#;eşitlik&#; veya &#;karşıtlık&#; anlamlarıyla birbirine bağlar.
Örnek(ler)
»Hemteyzesini hem dehalasını aramış. Bu cümlede &#;hem &#; hem de &#;&#; bağlacı eşitlik anlamı katmıştır ve eş görevli sözcükleri (nesneleri) birbirine bağlamıştır.
»Anlattığı hikâyeyle hem ağlattı hem güldürdü. Bu cümlede &#;hem &#; hem &#;&#; bağlacı karşıtlık anlamı katmıştır ve cümleleri birbirine bağlamıştır.
“Ne &#; Ne &#; / Ne &#; Ne de &#;” Bağlacı
Cümleleri veya eş görevli sözcükleri &#;olumsuzluk&#; ve &#;hiçbiri, yokluk&#; anlamlarıyla birbirine bağlar.
Örnek(ler)
»Neteyzesini ne dehalasını aramış. Bu cümlede &#;ne &#; ne de &#;&#; bağlacı hiçbiri anlamı katmıştır ve eş görevli sözcükleri (nesneleri) birbirine bağlamıştır.
» Bu maaşla ömrüm boyunca ne ev alabilirim ne araba. Bu cümlenin yüklemi olumlu olmasına rağmen (alabilirim) &#;ne &#; ne &#;&#; bağlacı cümleye olumsuzluk anlamı katmıştır ev de araba da alınamayacağı ifade edilmiştir.
“Kâh &#; Kâh &#; (Gâh &#; Gâh &#;)” Bağlacı
Cümleleri veya eş görevli sözcükleri &#;kimi kez, kimi zaman&#; anlamlarıyla birbirine bağlar.
Örnek(ler)
»Kâh tiyatroya gidiyordu kâh sinemaya.
“İster &#; İster &#;” Bağlacı
Cümleleri veya eş görevli sözcükleri &#;eşitlik&#; anlamıyla birbirine bağlar, &#;seçenek&#; bildirir.
Örnek(ler)
» Tatlını ister şimdi ye isteryemekten sonra. Bu cümlede &#;ister &#; ister &#;&#; bağlacı seçenek anlamı katmıştır ve eş görevli sözcükleri (zarf tamlayıcısı) birbirine bağlamıştır.
»İster güldürsün ister ağlatsın, bir farkı yok benim için. Bu cümlede &#;ister &#; ister &#;&#; bağlacı eşitlik anlamı katmıştır ve cümleleri birbirine bağlamıştır.
SÖZCÜK TÜRLERİ KONUSUNUN TÜM BAŞLIKLARI ⇒İsim Konu Anlatımı ⇒Zamir Konu Anlatımı ⇒Sıfat Konu Anlatımı ⇒ Zarf Konu Anlatımı ⇒ Edat Konu Anlatımı ⇒ Bağlaç Konu Anlatımı ⇒ Ünlem Konu Anlatımı ⇒ Fiil Konu Anlatımı ⇒ Fiilimsi Konu Anlatımı
Bağlaçlar Türleri ve Özellikleri
BAĞLAÇLAR
Tek başına anlamı olmayan, anlamca birbiriyle ilgili cümleleri veya cümlede görevdeş sözcük ve söz öbeklerini bağlamaya yarayan kelimelere bağlaç denir.
açıkçası
ama
ancak
bile
çünkü
dahi
dE
dE&#;seafoodplus.info
demek ki
fakat
gene
gerek&#;gerek(se)
ha&#;&#;seafoodplus.info
hâlbuki
hatta
hele
hem
hem de
hem&#;seafoodplus.info (de)
ile
ise
ister&#;seafoodplus.info(se)
kâh&#;&#;&#;.kâh
kısacası
ki
lâkin
madem(ki)
nasıl ki
ne var ki
ne yazık ki
ne&#;&#;ne (de)
nitekim
oysa
oysaki
öyle ki
öyleyse
üstelik
ve
veya
veyahut
ya da
ya&#;.ya (da)
yahut
yalnız
yeter ki
yine
yoksa
zira
Bağlaçların Özellikleri
* Edatlardan farkı, zaten var olan anlam ilgilerine dayanarak bağ kurmasıdır. Edatlar ise yeni anlam ilgileri kurarlar.
* Bağlaçların yerine noktalama işaretleri kullanılabilir.
* Bağlaçlar cümleden çıkarılınca anlam bozulmaz, ama daralabilir. Bağlaçlar (ile hariç) önceki ve sonraki kelimeden ayrı yazılır. Bitişik yazılanlar bağlaç değil, ektir.
Eve gittim, fakat onu bulamadım. (bağlaç)
Konuşmak üzere ayağa kalktı. (edat)
Sözlüden yine zayıf almış. (zarf)
Ben de seninle geleceğim. (bağlaç)
Evde rahat çalışamadı. (çekim eki)
Sözde Ermeni soy kırımı (yapım eki)
Sen ki hep çalışmamı isterdin&#; (bağlaç)
Seninki de lâf işte&#; (çekim eki)
Evdeki hesap (yapım eki)
BAĞLAÇ ÇEŞİTLERİ
a. Sıralama Bağlaçları
&#x; &#;ve&#; bağlacı:
Cümleleri, anlam ve görev bakımından benzer veya aynı olan kelimeleri, sözleri ve öğeleri birbirine bağlar.
Duygu ve düşünce bir olmalıdır. özneleri
Köyünü, yaşlı dedesini ve ninesini özlemişti. nesneleri
Şiir ve roman okuma alışkanlığı edinin. nesneleri
Bana baktı ve güldü. cümleleri
Anlatılanları dinliyor ve çocuğa hak veriyordu. cümleleri
Aylarca ve yıllarca sustu. benzer kelimeleri
Binlerce yerli ve yabancı turist geldi. sıfatları
&#;ve&#; bağlacı yerine virgül veya &#;-İp&#;, &#;-ErEk&#; zarf-fiil ekleri de kullanılabilir:
Masaya yaklaştı ve kitabı aldı.
Masaya yaklaştı, kitabı aldı.
Masaya yaklaşıp kitabı aldı.
Masaya yaklaşarak kitabı aldı.
Not:
&#;ve&#; bağlacından önce noktalama işareti kullanılmaz, bu bağlaçla cümle başlamaz. Çağdaş şiirde söze etki ve çekicilik katmak için kullanılmaktadır, ama doğru değildir.
&#;ve&#; bağlacı yerine & işaretini kullanmak son derece yozlaştırıcıdır.
&#x; &#;ile, -lE&#; bağlacı:
&#;ve&#; ile görevleri aynı olmasına rağmen her zaman birbirinin yerine kullanılamazlar. &#;ile&#;nin kullanım alanı daha dardır. &#;ile&#; cümleleri birbirine bağlamaz; sadece aynı görevdeki kelimeleri bağlar.
Duygu ile düşünce bir olmalıdır.
Yaşlı dedesi ile ninesini özlemişti.
Edebiyatımızda en çok eser verilen türler şiir ile romandır
Not: Edat olarak kullanılan ve zarf yapan &#;ile&#;den farklıdır.
Mehmet ile Ali sinemaya gittiler. (bağlaç)
Mehmet, Ali&#;yle sinemaya gitti. (edat)
Mehmet heyecanla yerinden kalktı. (edat)
b. Eşdeğerlik Bağlaçları
&#;ya da, veya, yahut, veyahut&#; bağlacı:
Aynı değerde olup da birinin tercih edilmesi gereken iki seçenek arasında kullanılırlar.
Biriniz gideceksiniz: Sen ya da kardeşin.
Bisiklet veya motosiklet alacağım.
Sen, ben veya başkası&#;
Sen olmasan yahut (veyahut) seni görmesem dayanamam.
c. Karşılaştırma Bağlaçları
&#x; &#;ya&#;.ya&#; bağlacı:
İki seçenek sunulduğunda kullanılır. Bunlar birbirinin zıttı olabilir Biri yapılmadığında diğerinin yapılması gerekebilir.
Ya beni de götür ya sen de gitme.
Ya gel ya gelme.
Ya bu deveyi güdeceksin, ya bu diyardan gideceksin
&#x; &#;hem&#;seafoodplus.info (de)&#; bağlacı:
Her ikisi de geçerli olan iki durumu anlatır. Bunlar zıt da olabilir, eşdeğer da.
Hem çalışmıyor hem (de) yakınıyorsun.
Hem kitap okuyor hem de müzik dinliyor. Aynı anda
&#x; &#;ne&#;&#;ne (de)&#; bağlacı:
* Aynı görevdeki kelimeleri, kelime gruplarını ve öğeleri birbirine bağlar.
Ne şiş yansın ne kebap. özneleri
Gönül ne kahve ister ne kahvehane. nesneleri
Ne İzmir&#;e gitmiş ve Bursa&#;ya. dolaylı tümleçleri
* Cümleleri de birbirine bağlar:
Üç yıldır ne bir telefon açtı, ne de bir mektup yazdı.
Onu ne gördüm ne de tanıdım.
Ne aradı ne (de) sordu.
Ne kızı verir, ne de dünürü küstürür.
Ne doğan güne hükmüm geçer, Ne halden anlayan bulunur.
* Cümleleri -yapı bakımından olumlu oldukları hâlde- olumsuz yapar. Yüklem olumlu durumdadır.
Ne kendi rahatsız oldu ne de halkı huzursuz etti. (kendisi rahatsız olmadı, halkı da huzursuz etmedi)
Yüklem olumsuz çekimlenirse anlatım bozukluğu meydana gelir.
Ne çay ne kahve içmedi. ⇒ &#;Ne çay içti ne kahve.&#; olmalıydı.
* Zıt anlamlı iki sıfatla birlikte kullanılarak onların arasında bir durum ifade eder.
Dışarıdaki hava ne soğuk ne sıcak.
Yaptığı işe ne kolay ne de zor denebilir.
Not: &#;Ne zor, ne acı günler yaşadık&#; örneğinde &#;ne zor&#; ve &#;ne acı&#; sözleri ayrı ayrı da (biri olmadan) kullanılabileceği için buradaki &#;ne&#;ler bağlaç oluşturmaz.
Acele etmez, ağırdan alır; nasıl ki bu akşam ağırdan alıyor.
&#x; &#;değil mi ki&#; bağlacı:
f. Özetleme Bağlaçları
&#;kısacası, demek ki, açıkçası, öyleyse, yani, özetle, o hâlde, anlaşılıyor ki&#; bağlaçları:
&#; Kısacası kendimizi toparlamalıyız.
&#; Demek ki ülkemiz bunlardan dolayı gelişmiyor.
&#; Açıkçası bu işi istemiyorum.
&#; Öyleyse gidelim arkadaşlar.
g. Pekiştirme Bağlaçları
&#;bile, dE, hem de, dahi, üstelik, hatta, ayrıca, bundan başka&#; bağlaçları:
Bu bağlaçlardan bazıları bazı durumlarda birbirlerinin yerine kullanılabilirler.
* &#;bile&#; kullanılan bir cümle daha önce kullanılmış bir cümlenin ya devamıdır ya da devamı gibi görünür.
Bunu sen bile başarabilirsin.
Bağırsan bile duymaz.
Tembel adam, olur, demiş. Demiş ama yerinden bile kalkmamış.
Hatta parasını bile ödemişti. / Hatta parasını ödemişti bile.
Çölde suyun bir damlası bile değerlidir.
* &#;bile&#; yerine &#;de&#; veya &#;dahi&#; de kullanılabilir.
Bunu sen de başarabilirsin.
Bağırsan da duymaz.
Tembel adam, olur, demiş. Demiş ama yerinden dahi kalkmamış.
Hatta parasını dahi ödemişti. / Hatta parasını ödemişti dahi.
Çölde suyun bir damlası dahi değerlidir.
* &#;hatta, hem de, ayrıca, üstelik&#;
Belle, kazmayla, hatta elleriyle kazıdılar.
Gördüm, hatta konuştum da.
Konuşmuyor; üstelik gülmüyor da.
Çalışıyor, hem de sabahtan akşama kadar.
h. &#;de, ki, ise&#; bağlaçları
&#;dE&#; bağlacı:
* Her zaman kendinden önceki kelimeden ayrı ve de, da şeklinde yazılır; bitiştirilmez, te, ta şeklinde yazılmaz. &#;ya&#; ile birlikte kullanıldığında da ayrı yazılır: &#;ya da&#; kelimenin son hecesine kalınlık-incelik bakımından uyar.
* Genellikle &#;dahi, bile, üstelik, hatta&#; bağlaçlarıyla özdeştir.
Bu soruyu Ali de bildi dahi, bile
Artık gönlümü alsa da önemi yok. dahi, bile
* Cümleleri, aynı görevdeki kelimeleri ve sözleri birbirine bağlar ve değişik anlamlar katar:
Sorsan da söylemem (asla)
Erzakını hazırla da pikniğe gidelim.
Cümleleri bağlamış, burada pikniğe gitmek için erzak hazırlama şartı var.
Biraz müsaade etsen de işime baksam. › rica, istek, yalvarma
Büyüyecek de bana bakacak. › Küçümseme, alay
Çalışıp da kazanacaksın. › şart
Dün bizi bekletti de gelmedi. › yakınma
Çalışayım da gör neler yapacağımı. › övünme
Düzenli çalıştı da başarılı oldu. › için, neden-sonuç
Koşsan da yetişemezsin. › değişmezlik
Bütün yıl okumamış da şimdi kitap kurdu oluverdi. ( Zıt anlamlı cümleler arasına girmiş.)
* Tekrarlanan kelimelerin arasına girerek anlamı güçlendirir:
Ev de ev olsa bari -> küçümseme
Çalış da çalış&#; -> abartma
* &#;ama&#; bağlacının yerine kullanılabilir; cümleleri ve öğeleri birbirine bağlayabilir:
Hızlı hızlı koştu da yetişemedi. › cümleleri bağlamış
* Edattan ve zarftan sonra gelerek anlamı pekiştirebilir:
O kadar da soğuk değil.
Böyle davranmanız hiç de iyi olmadı.
&#x; &#;ki&#; bağlacı:
Sadece &#;ki&#; biçimi vardır. Kendinden önceki ve sonraki kelimelerden ayrı yazılır. Türkçe değil, Farsça bir bağlaçtır ve Türkçe cümle yapısına aykırı olarak kullanılır.
* Anlam bakımından birbiriyle ilgili cümleleri birbirine bağlar.
Bir şey biliyor ki konuşuyor. › (sebep-sonuç)
Baktım ki gitmiş. › (şaşkınlık)
Ancak ne yazık ki böyle olmadı.
* Birisinden alıntı yapılacağı zaman kullanılır.
Atatürk diyor ki: &#; › (açıklama)
* Özneyle veya tümleçlerle ilgili açıklama yapılacağı zaman kullanılır. Bazen &#;ki&#; ile başlayan bu açıklama iki kısa çizgi arasında verilir.
Ben ki hep sizin için çalıştım. › (pekiştirme)
Siz ki beni tanırsınız, neden böyle düşünüyorsunuz?
O yerden -ki herkes kaçar- sen de kaç.
* &#;ki&#; kullanılan bazı cümlelerin &#;ki&#;den sonraki kısmı söylenmez.
Sınavı kazanabilir miyim ki&#; › (kuşku)
Bu adama güvenilmez ki! › (yakınma)
Acaba çocuğa kızarlar mı ki? › (endişe)
* Tekrar edilen kelimeler arasında kullanılır.
Adam belâ ki ne belâ&#;
* Abartma anlamı katar.
Bugün öyle yorgunum ki&#;
* Bu bağlaç birkaç örnekte kalıplaşarak bitişik yazılmaktadır.
Belki, çünkü (burada ünlü uyumuna girmiş), hâlbuki, mademki, meğerki, oysaki, sanki.
