Evlatlıktan Nasıl Reddedilir

Türk Hukukunda evlatlıktan red , babalıktan red , analıktan red , kardeşlikten red ve sair bir hukuksal düzenleme mevcut değildir. Bu kişilerin nüfustan çıkarılması , nüfus kaydından silinmesi gibi bir hukuksal işlem yapmak mümkün değildir. Evlatlıktan red dilekçe örneği adı altında yazılar yazan , insanlarının en hassas duygularını sömürmeye kalkan kişi veya kişilere aldanmamak gerekir.

Eski türk filmlerinde bolca yer alan ve halkımızın kafasında bu şekilde yer eden evlatlıktan red müessesesini biraz olsun karşılayan hükümler ise 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda yerini bulmaktadır.

Bir kişi , nüfusunda kayıtlı bir mirasçısını , aşağıda sayılı ilgili kanun maddelerinde yer alan durumların mevcudiyeti halinde hayatta iken hazırlayacağı bir vasiyatname ile mirasından çıkarabilir.

Mirastan çıkarılmak istenen kişi , size  veya sizin yakınlarınızdan birine karşı ağır bir suç işlemişse, size veya sizin aile üyelerinize karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemişse hazırlayacağınız bir vasiyetname ile mirasçılıktan çıkarmanız mümkün olabilmektedir. 

Vasiyetnamede ilgili kişiyi mirasçılıktan çıkarmanızın nedenlerini detaylı olarak anlatmanız çok önemli olup , aksi taktirde mirasçılıktan çıkarma işlemi geçersiz kabul edilmektedir. Mirasçılıktan çıkarma için ileri sürülecek sebeplerin doğru olmadığı , vasiyetnameyi hazırlayan kişinin bu konuda yanıltıldığı , yanıldığı ileride mirastan çıkarılan kişi tarafından açılacak bir davada ispat edilmesi halinde yapılan bu işlem geçersiz olacaktır.

Yukarıda saydığımız iki sebebin dışında ; vasiyetname düzenlenmesine gerek olmadan , yasa gereği kendiliğinden mirastan yoksun kalma halleri de vardır ki bunlar :

 Mirasbırakanı kasten ve hukuka aykırı olarak öldüren veya öldürmeye teşebbüs edenler, Mirasbırakanı kasten ve hukuka aykırı olarak sürekli şekilde ölüme bağlı tasarruf (vasiyetname , miras sözleşmesi gibi) yapamayacak duruma getirenler, Mirasbırakanın ölüme bağlı bir tasarruf yapmasını veya böyle bir tasarruftan dönmesini aldatma, zorlama veya korkutma yoluyla sağlayanlar ve engelleyenler, Mirasbırakanın artık yeniden yapamayacağı bir durumda ve zamanda ölüme bağlı bir tasarrufu kasten ve hukuka aykırı olarak ortadan kaldıranlar veya bozanlar da mirasbırakan kendilerini affetmediği sürece mirastan yoksun kalacaklardır.

Mirastan çıkarılan ya da mirastan yoksun kalan kişi sanki miras bırakandan önce ölmüş gibi kabul edilir ve kendisine düşecek miras payı kendi alt soyuna intikal eder.

4721 SAYILI TÜRK MEDENİ KANUNU İLGİLİ MADDELERİ

MİRASÇILIKTAN ÇIKARMA

I. Sebepleri

MADDE 510.- Aşağıdaki durumlarda mirasbırakan, ölüme bağlı bir tasarrufla saklı paylı mirasçısını mirasçılıktan çıkarabilir:

1. Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemişse,

2. Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın ailesi üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemişse.

II. Hükümleri

MADDE 511- Mirasçılıktan çıkarılan kimse, mirastan pay alamayacağı gibi; tenkis davası da açamaz.

Mirasbırakan başka türlü tasarrufta bulunmuş olmadıkça, mirasçılıktan çıkarılan kimsenin miras payı, o kimse mirasbırakandan önce ölmüş gibi, mirasçılıktan çıkarılanın varsa altsoyuna, yoksa mirasbırakanın yasal mirasçılarına kalır.

Mirasçılıktan çıkarılan kimsenin altsoyu, o kimse mirasbırakandan önce ölmüş gibi saklı payını isteyebilir.

III. İspat yükü

MADDE 512.- Mirasçılıktan çıkarma, mirasbırakan ancak buna ilişkin tasarrufunda çıkarma sebebini belirtmişse geçerlidir.

Mirasçılıktan çıkarılan kimse itiraz ederse, belirtilen sebebin varlığını ispat, çıkarmadan yararlanan mirasçıya veya vasiyet alacaklısına düşer.

Sebebin varlığı ispat edilememiş veya çıkarma sebebi tasarrufta belirtilmemişse tasarruf, mirasçının saklı payı dışında yerine getirilir; ancak, mirasbırakan bu tasarrufu çıkarma sebebi hakkında düştüğü açık bir yanılma yüzünden yapmışsa, çıkarma geçersiz olur.

MİRASTAN YOKSUNLUK

a. Sebepleri

MADDE 578.- Aşağıdaki kimseler, mirasçı olamayacakları gibi; ölüme bağlı tasarrufla herhangi bir hak da edinemezler:

1. Mirasbırakanı kasten ve hukuka aykırı olarak öldüren veya öldürmeye teşebbüs edenler,

2. Mirasbırakanı kasten ve hukuka aykırı olarak sürekli şekilde ölüme bağlı tasarruf yapamayacak duruma getirenler,

3. Mirasbırakanın ölüme bağlı bir tasarruf yapmasını veya böyle bir tasarruftan dönmesini aldatma, zorlama veya korkutma yoluyla sağlayanlar ve engelleyenler,

4. Mirasbırakanın artık yeniden yapamayacağı bir durumda ve zamanda ölüme bağlı bir tasarrufu kasten ve hukuka aykırı olarak ortadan kaldıranlar veya bozanlar.

Mirastan yoksunluk, mirasbırakanın affıyla ortadan kalkar.

b. Altsoya etkisi

MADDE 579.- Mirastan yoksunluk, yalnız yoksun olanı etkiler.

Mirastan yoksun olanın altsoyu, mirasbırakandan önce ölen kimsenin altsoyu gibi mirasçı olur.

EMSAL KARAR

H.G.K. önüne gelen uyuşmazlık; miras bırakanın mirastan ıskata dair vasiyetnameyi düzenlerken, gösterdiği sebeplere dair olarak açık bir yanılgıya düşürülüp düşürülmediği; buradan varılacak sonuca göre de, Türk Medeni Kanunu'nun 512/3. maddesi uyarınca mirastan ıskatın mirasbırakanın tasarruf nisabı oranında mı geçerli olacağı yoksa çıkarma işleminin ( vasiyetnamenin ) tümden mi geçersiz olacağı noktasında toplanmaktadır.

HUKUK GENEL KURULU 11.04.1990 tarih 1990/2-130 Esas, 239 Karar sayılı ilamında da değinildiği üzere; mirasbırakanın ıskat sebebi olarak kabul ettiği olaylar bulunmadığı halde, kendisi bulunmayan bu olayları varmış gibi algılayıp açık hataya düşmüşse ölüme bağlı tasarruf tam olarak iptal edilmelidir. Ne var ki, dosya içeriğine göre mirasbırakanın aşikar yani diğer bir deyişle esaslı bir hataya düştüğü sabit olmamış; bilakis mirasbırakan ıskat sebeplerinin varlığına inanmış ve bu itibarla tasarrufta bulunmuştur. Kaldı ki, 2006 yılında ölen miras bırakan tarafından, 2002 yılında düzenlenmiş bulunan vasiyetnameden bu süre zarfında dönülmüş de değildir.

Bu durumda, 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 512/3. maddesi hükmü gözetilerek ıskatı içeren ölüme bağlı tasarrufun davacıların saklı payı dışında ( tasarruf nisabı oranında ) yerine getirileceği kabul edilmelidir. – YARGITAY HUKUK GENEL KURULU 2013/2-129 Esas2013/1585 Karar sayılı 15.11.2013 tarihli kararı

EMSAL KARAR

Mirastan yoksunluğu düzenleyen Türk Medeni Kanunu'nun 578. maddesinin 1. fıkrasında, mirasbırakanı kasten ve hukuka aykırı olarak öldürmek mirastan yoksunluk sebebi olarak gösterilmiştir. Mirastan yoksunluğun tespiti de mirasçılık belgesi verilmesinde görevli mahkemeye aittir. Mahkemece yapılacak iş, ceza dosyası da incelenerek mirastan yoksunluk sebebinin bulunup bulunmadığının tespiti ve sonucuna göre karar vermekten ibarettir. Yoksunluk sebebinin tespiti halinde mirasçılık belgesinde miras paylarını gösterecek şekilde hüküm kurulması, ancak Cemal'in mirastan mahrum olduğunun ve mahrumiyetinin hukuki sonuçlarının terekenin paylaştırılması sırasında gözetileceğine işaret edilmelidir. T.C. YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ 2008/2766 Esas 2009/7790 Karar 22.04.2009 tarihli kararı

Evlatlıktan Red Davası Nasıl Açılır? Evlatlıktan red davasının açılması miras hukukunu ilgilendiren bir durumdur. Hukukumuzda yalnız evlatların değil mirastan pay alma hakkına sahip saklı mirasçıların miras edinme hakkının elinden alınması anlamına gelen evlatlık red davası mirastan çıkarılma davaları olarak açılmaktadır.

Evlatlıktan Red Davası Nasıl Açılır?

Aile bireylerinin arasının iyi olmaması, miras hakkına sahip olan kişilerin arasında meydana gelen uyuşmazlık durumlarında mirastan pay alınmasını istemeyen kişilere karşı açılan bu davalar ölmeden önce miras bırakacak kişi tarafından açılmalıdır.

Evlatlıktan red davası nasıl açılır konusunda mirastan yoksun bırakılması istenen kişi ile mirasçı arasında birtakım şartların oluşması gerekir. Bu şartların mahkemede ispatlanmasıyla mirastan çıkarılma davası istenilen bir şekilde sonuçlanabilmektedir.

Evlatlıktan Red Davası Nasıl Açılır

Mirasçının ölmeden önce üzerindeki malları üçüncü kişileri aldatacak şekilde muvazaalı satış yapmaktansa saklı pay sahibi mirasçıyı reddetmesi daha uygun bir hukuki yoldur. Çünkü mirasçının ölümü halinde yapılan satışların muvazaalı olduğu gerekçesiyle tapu iptali için dava açma hakkı bulunmaktadır.

Evlatlıktan Red Davasının Şartları Nelerdir?

Miras bırakanın vefatından önce evlatlıktan red yani mirasçılıktan çıkarılma davası açabilmesi için bazı şartlar gerekmektedir. Evlatlıktan red davası şartları;

1. Miras bırakana ve diğer mirasçılara karşı saklı pay sahibinin aile yükümlülüklerini yerine getirmemesi; aile yükümlülüklerine tüm aile bireyleri hatta mirasa hak sahibi olanlar uymak zorundadır. Mirasçılardan herhangi birinin miras bırakacak kişiye ve aileye karşı ilgisiz olması, bakımını yerine getirmemesi, gereksiz tıbbi müşahedede bulunması, ailenin onurunu davranışlarıyla zedelemesi gibi hallerde mirasçılıktan yoksu bırakma davası açılabilmektedir.
2. Mirasçının miras bırakana veya diğer aile bireylerine karşı ağır suç işlemesi; ağır suç kavramı medeni kanunda belirtilmiş olup ailenin toplumdaki konumu, işlenen fiilin ağırlığı gibi durumlar gözetilerek hakimin takdirine bırakılmıştır.

Yukarıdaki durumların mahkemeye sunulacak dava dilekçesinde açıklanması ile dava açılmakta ve mahkemede haklı sebep ispat edilerek evlatlıktan red kararı aldırılmaktadır. Bu karar sonucunda mirasçı tenkis davası açamamakta ve saklı pay miras hakkını kaybetmektedir.

Mirasçılıktan Çıkarılma Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme Neresidir?

Ülkemiz hukuk sisteminde mirastan feragat etme hakkı bulunmakla birlikte miras bırakana da mirastan yoksun bırakma hakkı tanınmıştır.

Mirastan çıkarılma anlamına gelen evlatlıktan red davası sulh hukuk mahkemelerinde görülmektedir. Miras bırakanın veya yoksun bırakılacak mirasçının bulunduğu sulh hukuk mahkemesi bu davalara bakmakla görevlidir.

Vasiyetname bırakarak da mirasçılıktan yoksun bırakma hakkı medeni kanunla tanınmıştır. Ancak bu durumda mirasçının vasiyetnameye itiraz etme hakkı bulunmaktadır.

Mirasçılıktan çıkarılma durumunda ise karar kesinlik arz ettiğinden karara herhangi bir şekilde itiraz etmek mümkün olmamaktadır.

Makalemizde Evlatlıktan Red Davası Nasıl Açılır? konusu yer almıştır. Diğer bilgilendirici makaleler için Ankara Avukat ve Boşanma Avukatı sayfalarını ziyaret edebilirsiniz.

Hukukumuzda evlatlıktan reddetmeye ilişkin bir düzenleme şu an için bulunmamaktadır. Dolayısıyla evlatlıktan reddetme, hukuk ekseninde mümkün değildir. Ancak benzer bir kurum olarak ‘mirasçılıktan çıkarma (ıskat)’ 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun (“TMK”) 510. ve 513. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Bu düzenlemeyle mirasbırakana, yapacağı ölüme bağlı tasarrufla, ölümünden sonra saklı pay sahibi mirasçısının mirasından pay almasını engelleyebilme imkanı verilmiştir. Mirasçılıktan çıkarma yalnızca mirasbırakanın tasarrufuna bağlı olmayıp, Kanun’da sayılan hallerin gerçekleşmesi halinde mümkün olabilmektedir.

TMK m. 510’da sayılan bu haller şunlardır:

1) Mirasçının, mirasbırakana veya mirasbırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemesi,

2) Mirasçının, mirasbırakana veya mirasbırakanın ailesindeki fertlere karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerine önemli ölçüde aykırı davranması.

Mirasçılıktan çıkarılan kimsenin, mirastan pay alabilmesi ve tenkis davası açabilmesi mümkün olmamaktadır. Ancak mirasçılıktan çıkarılan kimsenin altsoyu varsa, sahip olduğu miras payı, kendisi mirasbırakandan önce ölmüş gibi, altsoyuna kalır. Altsoyu yoksa ve başka yasal mirasçıları varsa, miras payı yasal mirasçılarına kalır.

Mirasçılıktan çıkarma tasarrufunun geçerli olabilmesi için, mirasbırakanın çıkarma sebebini tasarrufunda belirtmiş olması gerekir. Mirasçılıktan çıkarılan kimse itiraz ederse, tasarrufun sebebi olarak belirtilen hususların varlığını ispat etmek, mirasçılıktan çıkarma tasarrufundan yarar sağlayan mirasçıya veya vasiyet alacaklısına düşer. Sebebin varlığı ispat edilememiş veya çıkarma sebebi baştan hiç belirtilmemişse mirasçı yalnızca saklı payına kavuşur. Ancak mirasbırakan sebebin varlığı konusunda bir yanılgıya düşmüşse, mirasçılıktan çıkarma tasarrufu geçersiz olur ve mirasçı tüm yasal miras payına kavuşabilir.

Mirasçının borç ödemeden acze düşmesi durumunda, mirasbırakan mirasçının saklı payının ancak yarısı için mirasçılıktan çıkarma yapabilir. Ancak bu yarı pay mirasçının doğmuş ve doğacak çocuklarına özgülenmelidir. Borç ödemeden aciz durumu ortadan kalkmışsa, mirasçılıktan çıkarılan kimsenin talebi üzerine, söz konusu çıkarma iptal edilir. Borç ödemeden aciz sebebiyle mirasçılıktan çıkarma seçeneğinin mirasçının altsoyunu ve miras payını koruma fonksiyonu vardır.

                                              Hukuk Desteği

iletisim: [email protected]