Perspektif Çizimi Nedir

Perspektif çizimde, paralel çizgiler bir noktada birleşmek zorundadır. Sürekli paralellik korunamaz. Görüntünün uzaklaştıkça küçülmesi bu teknikle resme yansıtılır. Renk perspektifinde görüntü uzaklaştıkça renkler solar, ışık ve gölge çalışmalarıyla resme gerçekçi his verilir. Geometri kullanılarak yapılan ilk çizgi perspektifi yy’da Floransalı Mimar Brunelleschi tarafından bulunmuştur. Günümüzde kullanılan autocad perspektif çiziminin temeli Rönesans çizgi perspektifi çalışmalarına dayanmaktadır. Renk perspektifleri ilk olarak Japon resim sanatında kullanılmıştır. Karakalem perspektif çiziminde ise gölgeler ve ışıklarla renk perspektifi uygulanabilmektedir.

Çok eski yıllarda perspektif resim henüz keşfedilmemişken, ressamlar yaptıkları resimlerde boyut katmayı bilmedikleri için ortaya çıkan eserleri gerçekçi görünüme sahip değillerdi. Perspektif çizim yapılan resme gerçekçi görünüm kazandırdığından dolayı eski dönemlerde bir şey yaratmış olmak gibi tanımlanıyordu. Osmanlı resim sanatı olan minyatürde Bizans’tan kalan bir gelenek devam ettirilmiş ancak perspektif çizim tekniği kullanılmamıştır. Bu teknik bilinçli olarak reddedilmiştir. Bunun sebebi resimlerin gerçekçi olmaması gerektiği, gerçekçi resmi yapılan kişinin kendini tanrıdan üstün görebileceği ihtimali olmasıdır.

Hristiyanlıkla birlikte perspektif tekniğiyle yapılan resimler ve heykel sanatı yasaklanmıştır. Gerçekçi resimler ve heykellerin sonsuz yaşamı yansıttığı düşünülürdü. Ressam ve heykeltraşların eserlerine yaratılmış birer obje gözüyle bakılıyordu. 3 boyutlu eserler bu sebeple yerini 2 boyutlu resimlere bırakmışlardır. Uzun bir süre resim sanatı düz portrelerle devam edilmiştir.

Rönesans’ın doğuşuyla perspektif çizimi konusunda ciddi anlamda çalışmalar yapılmıştır. Perspektif konusu matematikle ve geometri ile hesaplanmış ve perspektif çizim tekniği, matematiğe de katkı sağlamıştır.

İlk Perspektif Resim

Rönesans’ın ilk ressamı olarak da bilinen Masaccio, eserlerinde insanların ve dekorların resme sonradan eklenmiş gibi değil, tam anlamıyla bir bütünmüş gibi görünmesini sağlıyordu. Perspektif çizim yöntemiyle başardığı bu çizimler resim sanatının gelişmesinde önemli rol oynamışlardır. Onun çalışmalarından sonraki ressamların eserlerinde perspektif tekniği çok net bir şekilde görünmektedir. Tarihte ilk perspektif resim olarak kabul edilen eser, Masaccio’nun yılında yaptığı fresklerdir.

Perspektif Çizim Yöntemleri

Perspektif çizim, paralel perspektif ve merkezi perspektif olmak üzere ikiye ayrılır. Paralel perspektif kendi içerisinde normal aksonometrik ve eğik perspektif olarak bölünür. Normal aksonometrik perspektif türleri izometrik perspektif, dimetrik perspektif ve trimetrik perspektiftir. Kavaliyer, kabinet ve militer ise eğik perspektif çeşitleridir. Eğik perspektif çizimleri diğer perspektif türlerine oranla daha kolaydır.

Merkezi perspektiflerde tek kaçışlı perspektif, çift kaçışlı perspektif ve üç kaçışlı perspektif tipleri vardır. Tek kaçışlı perspektifte resimlerde objelerin bize bakan yüzü çizim kağıdına paralel biçimdedir. Çift kaçışlı perspektif çizimde resimdeki cisimlerin ön yüzleri kağıda paralel olmaz, köşe detaylarından biri görünecek şekildedir. Üç kaçışlı perspektif çizimde, iki kaçışlı perspektifteki kesişme noktalarına dik gelecek bir kesişme noktası daha eklenmelidir.

Kaçış Noktası Nedir?

Gerçek hayatta ileri doğru uzanan bir yola baktığımızda, yoldaki binaların, ağaçların, yol çizgilerinin ileriye doğru küçüldüğü ve çok ilerlerde bir noktaya doğru gittiği hissine kapılırız. Tüm bu nesnelerin birleştiği o görünmeyen noktaya kaçış noktası adı verilir. Ufka ilerleyen nesneler hiçbir zaman paralel doğrultuda görünmez. Hep sonsuz bir noktada birleşirler. Perspektif kaçış noktası resim yapan insanlar için oldukça önemli bir kavramdır.

En kolay perspektif çizimleri tek kaçış noktalı perspektif yöntemi kullanılarak yapılan resimlerdir. Örneğin; ağaçlı bir yol düşünün. Yolun henüz gelmediğimiz kısmındaki ağaçlar yanımızdakilerden daha küçük görünürler. Perspektif kolay çizimler yapabilmek için kaçış noktası ve ufuk çizgisi terimlerini iyi bilmek gerekir. İki kaçışlı perspektif çizimler genelde mimari çizimlerde kullanılmaktadır. İç mekan çizimleri iki kaçışlı perspektif çizimlerine örnektir. Perspektif oda çizimleri tek kaçışlı ya da çift kaçışlı olarak gerçekleştirilebilir.

Fotoğrafta Perspektif

Perspektif, fotoğraf kompozisyonlarında önemli kriterlerden biridir. Fotoğrafta perspektif, çalışmaya anlam ve derinlik katar. Perspektif ve derinlik ikiz kavramlardır. Bir fotoğrafta istenilen perspektifi yakalamak için uygun derinliğin bulunması gerekmektedir. Fotoğrafta derinlik demek diyafram değeri demektir. Diyafram değeri büyüdükçe alan derinliği azalır ve uzaktaki nesneleri net bir şekilde göremeyiz. Uzak nesnelerin görünmemesi demek perspektif çalışmalarda istenilen fotoğrafın yakalanamaması demektir. En iyi perspektif fotoğraflar için kısık diyafram değerinde çekimler gerçekleştirilmelidir.

Fotoğrafta perspektifi etkileyen bir diğer unsur kullanılan objektiflerdir. Örneğin uzun odaklı objektiflerde kadrajdaki objeler birer detay olarak değil üst üste binmiş şekilde görülecektir. Bu durumda perspektif bir çalışma yakalanması mümkün olmayacaktır. Perspektif fotoğraflar için en uygun objektifler geniş açılı objektiflerdir. Geniş açılı objektiflerde istenilen alan derinliği ve perspektif görünümü uygun bir simetri doğrultusunda başarıyla yakalanabilmektedir.

Perspektif Nedir?

   Perspektif, iki boyutlu yüzeye üç boyutlu görsel etki kazandırmak için nesnenin ve mekanın görünümünün belirli teknikler kullanarak kağıda aktarımıdır. Nesneler ve Mekan farklı bakış açılarından değişik görünüm şekilleri oluşturabilirler, en basit ifade ile nesneler uzaklaştıkça görünüşleri gerçek görünüşlerinden farklılaşarak küçülür, bu farklılaşma çizimin yanı sıra perspektif bilimi ile  optik ve matematik olarak ta  ifade edilebilir. Perspektif çizim teknikleri başta mimarlar, mühendisler, endüstri planlayıcıları tarafından çok kullanılır. Bu yazımızda Perspektif Çizim Teknikleri&#; ni yakından inceleyeceğiz&#;

Nasıl Uygulanır?

   Planlanan proje perspektif olarak hazırlanır. proje başlamadan çok önce bitmiş şekli üzerinde daha teferruatlı çalışmalar yapılır. En basit perspektif çizim, bir kağıt üzerine çizilen yatay izgidir. Bu yatay çizgi mesela o bölgenin ufuk hattını temsil eder. Bu çizgi üzerine bir gemi ve biraz üzerine bulutlar konulursa gökyüzü de temsil edilmiş olur. Gemiyle çizim yapanın arasındaki mesafe yaklaştıkça boyutları büyüyen diğer cisimler sıralanır.

   Perspektif çizimlerde atmosferin ışık etkisiyle renk ve gölgelere etkisi, görüntülerin farklılaşmasına sebep olur. atmosfer etkileri dikkate alınarak çizilen perspektif çizimlere uzay (areal) perspektif denir. Tatbikatta en çok kullanılan çizim metodu ise, ışık etkisi gösterilmeyen doğrusal (linear) perspektiftir. Çizim yapılırken belli bir oranda küçültme yapılır. Bu küçültme oranına, çizilen resmin mikyası denir. Perspektif resimde esas olan, cismin tabii şeklini kutu biçimindeymiş gibi resimlemektir. Bir kutunun altı yüzeyi, bu yüzeylerin kesiştiği 12 kenarı vardır. Bu kenarları çizimde uzunluk, genişlik ve yükseklik olmak üzere üç gruptur. Bir şeklin perspektifi, tepesi bakan göz olan ve tabanı çizime teğet olan koninin arada şeffaf bir yüzey üzerindeki arakesitidir.

Tek Kaçışlı Perspektif Nedir?

   Bir nokta perspektifinde bir kutu şekli çizmek için birbirine yaklaşıp bir noktada birleşen iki doğru çizmek gerekir. Karayolu, demiryolu perspektif görünümü buna misaldir. Çizime ait kutu yüzey çizimleri, ufuk hattındaki kesişme noktasına göre düzenlenir.

Çift Kaçışlı Perspektif Nedir?

   Buna açısal perspektif de denir. Kutu hafifçe çevrilirse kesişme noktası ufuk hattı üzerinde dönen yönün aksi istikametinde kayar. Tek nokta perspektifinde yatay boyutlar (genişlikler) çizim kağıdı kenarlarına paraleldir. iki nokta perspektifinde iki kesişme noktası vardır ve her iki kesişme noktasına göre çizilen resimde derinlik çizgileri, çizim kağıdı kenarına paralel değildir. İki kesişme noktası arasındaki ölçü resmin basit orantısıdır. İki nokta perspektif resim çizimini kolay anlamak için, demiryolu üzerinde duran ve elinde tuttuğu bir cam tabakayı sağa ve sola hafifçe çeviren bir kişinin gördüğü manzarayı düşünmek yeterlidir. Cam tabaka biraz sola çevrilirse tren raylarının ufuk hattında kesiştiği nokta sanki sağa kaymış gibi görülür.

Üç kaçışlı perspektif

    Çizim yatay doğrultuda iki kesişme noktasına ilave olarak dikey doğrultuda da üçüncü bir kesişme noktası ihtiva ediyorsa buna üç boyut perspektifi denir. Kullanma alanı çok sınırlı olup, tatbikatta bu tür çizimler yerine modeller kullanılır.

Perspektifte Kullanılan Terimler Nelerdir?

    Perspektif çizimlerde dört düzlem kullanılır. Çizimle göz arasında resmin arakesit olarak çizileceği düzleme resim düzlemi; cismin ve çizen kişinin üzerinde durduğu düzleme zemin düzlemi; resim düzlemiyle zemin düzleminin kesiştiği hatta da zemin hattı denir. Resim düzlemini dik kesen göz hizasındaki düzleme ise yatay düzlem ismi verilir. Resim düzlemiyle yatay düzlemin kesiştiği hat ufuk hattı’dır. Merkez düzlem, diğer düzlemleri dik olarak kesen ve gözden dik olarak geçen düzlemdir. Yatay düzlemden gözün yüksekliği göz pozisyonu olarak tarif edilir ve gözün öne, sola, sağa kayması ile resim düzlemi sınırlandırılır. Gözün resim düzlemi üzerindeki izdüşümüne görüş merkezi, gözün bulunduğu mevkiye durma noktası, gözle görüş merkezi arasındaki mesafeye göz mesafesi denir. Perspektif çizgilerin ufuk hattında birleştikleri yere kesişme noktası adı verilir. Resim düzlemi üzerinde görüş merkezinin sağ ve solunda ufuk hattı üzerindeki gözün mesafelerine ise mesafe noktaları denir.

Perspektif esasına uygun bir çizim yapmak için:

1 – Resim çizimine başlarken kağıt üzerine ufuk çizgisi belirtilir.

2 – Ufuk çizgisinin üzerinde bulunan esas nokta tespit edilir.

3 – Çizimlerin ufuk düzleminin altında, üstünde veya hizasında olup olmadıkları tespit edilir.

4 – Resimde önce büyük yüzeylerin, sonra küçük yüzeylerin çizimi yapılır.

5 – ilk çalışmalarda kaçış noktaları daima resmin içinde yer almalıdır. Eğer kaçış noktalarından kağıt üzerinde bulunmayan varsa yanına tamamlayıcı küçük bir kağıt eklenir.

Yer Çizgisi ( zemin çizgisi ): Düşey olarak konan resim düzleminin yatay yer düzlemiyle yaptığı ara kesite “yer çizgisi” denilmektedir.

Ufuk Düzlemi: Ayakta duran bir insanın göz hizası olan zeminden cm yukarıda, zemin düzlemine paralel bir düzlemdir. Bu düzlemin resim düzlemini keserek oluşturduğu ara kesite “ufuk çizgisi” denir. Ufuk düzleminin yeri değiştirildiğinde farklı perspektif görünüşler elde edilir.

Göz Noktası &#; İstasyon Nokta &#; Gözlem Noktası: Gözlenen ve gözleyen arasındaki mesafeyi belirler. Göz noktası objeye yakınsa, kaçma noktaları birbirine daha yakındır; göz noktası objeye uzaksa kaçma noktaları birbirinden daha uzaklaşır. Gözlenen yüzeyler eşit açı yapıyorlarsa ( 45º ) kaçma oranları eşit olur. Aksi halde obje resim düzlemine eşit olmayan açılarla döndürülmüş ise yüzeyler farklı oranlarda gözden kaybolacaktır.

Resim Düzlemi:Resim düzlemi düşeydir ve cisimle bakış noktası arasındadır.

Resim Düzleminin Saptanması: Göz noktası yerleştirilince, bir sonraki işlem, görülmek istenen resmin dış köşelerini belirlemek için görüş eğrisini ifade eden iki çizgi çizilir. Bu çizgi görüş merkezini saptar. Görüş açısı içinde kalan perspektif imge odaklanmak için görüş merkezine dik düzlem üzerinde oluşur. Resim düzlemi denilen bu düzlem bir çizgi ile görselleşir.