Kızılay Maden Suyunda Arsenik

Gündem

Depoların İçler Açısı Hali: Kızılay Maden Suyunda Yüksek Arsenik Çıkmış

Kızılay’a bağlı Kızılay İçecek Şirketi yılda 1.5 milyar şişe maden suyu üreterek piyasaya sürüyor.

Kızılay’ın, Migros’a sattığı maden suyunda, halk sağlığı açısından zararlı olabilecek düzeyde arsenik olduğu tespit edildi.

Migros’un iç yazışmalarında sadece Migros’un Muğla’daki deposundan 32 palet olarak ifade edilen yaklaşık 76 bin şişe maden suyunun Kızılay’a iade süreci başlatıldı.

Depoların içler acısı hali

Havuz olarak adlandırılan alanın duvarları ve tavanındaki rutubet ile kirlilik ise alanın hijyenden ne kadar uzak olduğunu gözler önüne serdi. Maden suyunun depolandığı alanda duvarların yosunlaşmaya başlığı da görüldü.

Bu haberler de ilginizi çekebilir 👇

Önceki gün Birgün Gazetesi’nin haberiyle gündeme düşen Kızılay maden sularında arsenik iddialarıyla ilgili iddiaların odağındaki Migros’tan herhangi bir açıklama gelmezken, Kızılay İçecek A.Ş. tarafından dün bir açıklama yapıldı. Yapılan açıklamada 2019 yılında yaşanan süreçle ilgili olarak 26.04.2019 tarihinde Migros’un Muğla/Köyceğiz şubesinden Piyasa Gözetim Denetimi kapsamında numune alındığı, ilgili numunelerin Aydın Halk Sağlığı Laboratuvarında yapılan analizleri sonrasında arsenik tespiti yapıldığı belirtilmiştir. Yapılan açıklamada; “Analiz sonucunda arsenik miktarının yasal limit değerinin çok düşük bir farkla üzerinde olduğuna daire sonuç bildirimi tarafımıza yapılmış, buna müteakiben Kızılay İçecek olarak sonuca itiraz edilmiştir.” ifadeleri yer alıyor. Bu haliyle Birgün Gazetesi tarafından ortaya atılan iddialar ve bahsi geçen analiz raporları doğrulanırken, Kızılay İçecek tarafından yapılan itirazlar sonrasında çıkan raporların ise Ulusal Halk Sağlığı Referans Laboratuvarında yapılan analizler sonrasında “Uygun” olarak değerlendirildiği belirtilmiştir.

Bu haliyle aynı maden suyunun Aydın Halk Sağlığı laboratuvarında yapılan analiz sonrasında arsenik miktarının “Uygunsuz” çıktığı fakat 10 kat yüksek hassasiyetle analiz yapılan Ulusal Halk Sağlığı Referans Laboratuvarı’nda ise “Uygun” olarak değerlendirildiği anlaşılmaktadır. Diğer yandan Kızılay İçecek tarafından yapılan açıklamada; “Son 5 yılın verisi olarak, tüm Türkiye’deki satış noktalarını kapsayacak şekilde maden sularımızdan 416 adet numune alınmış; fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik analize tabi tutularak uygunluğu teyit edilmiştir. Son olarak, işletmemizde yapılan denetimlerde konuya dair herhangi bir uygunsuzluk tespit edilmediği gibi, arsenik, ağır metal ve diğer kimyasal parametreler sebebiyle cezai yaptırım, ürün toplatma ya da bir üretim faaliyet ara verme işlemi gerçekleşmemiştir.” ifadeleriyle 2019 yılından bu yana ürünlerde herhangi bir sorun ya da uygunsuzluk olmadığı açıklanmıştır.

Kızılay İçecek açıklamasında son olarak 21.03.2023 tarihinde Kızılay İçecek A.Ş., kurum yöneticileri ve Kızılay Maden Suyu markasına ilişkin sosyal medyada ve bazı haber sitelerinde paylaşılan haberlerle ilgili Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunduğu açıklanmıştır. Kızılay İçecek tarafından yapılan açıklamada; “Halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle gerçekleştirildiği, ifade hürriyeti ve basın özgürlüğünün sınırlarını aşan, demokratik toplumun gerekleriyle bağdaşmayan, kamu güvenliğini, kamu sağlığını tehlikeye düşürecek şekilde haber verme hakkını kötüye kullanmak suretiyle yanıltıcı haber yapmaları sebebiyle hem Türkiye Kızılay Derneği hem de Kızılay İçecek A.Ş. tarafından şikayet süreçleri başlatılmıştır.” ifadelerine yer verilmiştir.

Kızılay İçecek böylelikle hem haberde bahsi geçen ve arsenik açısından uygun bulunmayan analiz raporlarını doğrularken, hem de bu haberlerin “yanıltıcı” olduğu iddiasıyla suç duyurusunda bulunduğunu açıklamaktadır. Halkı endişe, korku ve paniğe sürükleyen aslında bu ve benzeri kurum ve kurumlara bağlı firmaların zamanında doyurucu ve kamuoyunu aydınlatıcı açıklama yapmamalarından kaynaklandığını idrak etmeleri gerekmektedir. Ortada kabul edilen bir “uygunsuz” analiz raporu varken, bu analiz raporu da Türkiye Cumhuriyeti’nin bir halk sağlığı laboratuvarından çıkmışken, çıkıp da bu analiz raporunu baz alan haber ve yayınlara yanıltıcı ya da halkı endişeye sürüklüyor diye suç unsuru gibi göstermek de demokratik ve hukuk devlet düzenine aykırı değil midir?

YÜKSEK MİKTARDA ARSENİĞE MARUZ KALINIRSA…

Dünya Sağlık Örgütü’nün, arseniği halk sağlığı açısından endişe yaratan en tehlikeli 10 kimyasal arasında sınıflandırdığını hatırlatan Akkuş İlgezdi, “Yüksek seviyelerde arsenik içeren yeraltı suları, bu suyla hazırlanan gıdaların ve yine bu su kaynaklarıyla sulanan gıda mahsullerinin tüketimi yoluyla insanlar yüksek miktarda arseniğe maruz kalmaktadır. Bir tahmine göre, yalnızca Bangladeş'te yılda yaklaşık 43 bin ölüm, kronik arsenik zehirlenmesine bağlanmaktadır” dedi.

12 SORU

CHP Genel Başkan Yardımcısı Gamze Akkuş İlgezdi’nin verdiği soru önergesi ise şöyle;

1- Kızılay maden suları son 3 ay içerisinde hangi marketler zincirine ve hangi küçük işletmelere verilmiştir ve kaç şişe maden suyu dağıtıma yollanmıştır?

2- Dağıtılan Kızılay maden sularının kaçına laboratuvar analizi yaptırılmıştır? Kaçına yaptırılmamıştır? Analiz sonuçları nedir?

3- Kızılay’ın maden suyunda insan sağlığını etkileyecek şekilde yüksek miktarda arsenik (ağır metaller) tespit edildiği ortaya çıkmasının ardından bakanlığınızca Kızılay üzerinde herhangi bir yaptırımınız olmuş mudur? Bakanlığınız konuya ilişkin soruşturma başlatmış mıdır?

4- Olması gerekenin iki katı arsenik içerdiği için zehre dönüşen Kızılay maden sularını dağıtıma çıkaran sorumluların tespiti yapılmış mıdır? Haklarında işlem başlatılmış mıdır?

5- Migros'un Kızılay’dan aldığı maden sularına analiz yaptırması çok yerinde bir tutum olmakla birlikte bu analizi yaptırmadan yüklü miktardaki maden sularını tüketime sunsaydı bunun insan sağlığına olumsuz etkileri bakanlığınızca nasıl telafi edilecekti?

6- Bugün dağıtımı yapılan Kızılay maden sularında, olması gerekenin iki katı arsenik içeren ne kadar maden suyu vardır?

7- Piyasada satışa sunulmuş tüm Kızılay maden sularının toplatılması ve laboratuvar analizine sokulmasına ilişkin bakanlığınızca bir girişimde bulunulmuş mudur? Bulunulmadıysa nedeni nedir?

8- Dünya Sağlık Örgütü'nün, arseniği halk sağlığı açısından endişe yaratan en tehlikeli 10 kimyasal arasında sınıflandırdığı bilinmektedir. Kızılay maden sularından kaynaklı yüksek miktarda arsenikten zehirlenen vaka tespit edilmiş midir?

9- Mevzuata göre üç ayda bir denetlemesi gereken Halk Sağlığı Müdürlüğü’nün 2019’dan bu yana denetim bulguları nedir? Söz konusu maden suyu kaç kez akredite laboratuvarda analiz edilmiştir ve analiz sonuçları nedir?

10- Maden suyu fabrikasında, maden suyunun dinlendirildiği bölümde bulunan, havuz olarak adlandırılan alanın duvarları ve tavanındaki rutubet, kirlilik, hijyenden uzak görüntülerden, maden suyunun depolandığı alanın yosunlaşması görüntülerinden bakanlığınızın bilgisi var mıdır?

11- Söz konusu hijyenik olmayan depo görüntülerinden bilginiz var ise bakanlığınızca bir denetiminiz olmuş mudur? Olmadıysa denetim ve soruşturma için neyi bekliyorsunuz?

12- Fabrikada maden suyu üretiminde çalışan personele, 21 Mart'tan 27 Mart Pazartesi günü sabah 08.00’a kadar üretime ara verildiği bildirildiği bilgisi doğru mudur? Neden üretimin durdurulması kararı alınmıştır?

NE OLMUŞTU?

Muhabirimiz İsmail Arı, “Halkı zehirlemişler” başlıklı haberiyle Migros’un 2019’da Kızılay Madensuyu’nda yoğun miktarda arsenik tespit ettiğini ortaya çıkarmış ve skandalın görüntülerini yayımlamıştı. Skandalın duyulmasının ardından fabrika personeli yıllık izne çıkarılmış, yönetimin fabrika personeline gönderdiği mesajda 3 Nisan Pazartesi gününe kadar üretim yapılmayacağı bildirilmişti.

Türkiye’de Kızılay maden suyu arsenik iddiaları büyük gündem oldu. Cumhuriyet ve Birgün gibi kaynaklarda çıkan haberlerde, maden suyunda yoğun miktarda arsenik olduğu öne sürüldü. İlgili haberler üretim hattından olduğu iddia edilen videolar da yayınladı. Tüm bu gelişmeler Kızılay maden suyu arsenik iddialarını gündeme getirdi. 2019 yıllarına kadar dayanan haberler sonrasında maden suyunu tüketen vatandaşlar da tedirginlik yaşadı. Peki, Kızılay maden suyu arsenik iddiaları doğru mu?

Kızılay maden suyu arsenik iddiaları doğru mu?

Migros’un kurum içi yazışmalarında arsenik verilerinin yer aldığı belirtilirken son dakika gelişmesinde İsmail Arı'nın haberi ile üretimin durdurulduğu öne sürüldü. İddialara göre fabrikada 27 Mart pazartesi günü sabah 08.00’a kadar üretime ara verildi.

Kızılay cephesinden konuyla ilgili yapılan açıklamada ise iddialar reddedildi. Yapılan açıklamalarda şöyle denildi;

26.04.2019 tarihinde Muğla Valiliği İl Sağlık müdürlüğü tarafından Migros Muğla/Köyceğiz şubesinden Piyasa Gözetim Denetimi kapsamında numune alınmış, ilgili numuneye ait şahit numuneler ilgili satış noktasında mühürlenerek bırakılmıştır. Alınan numunenin Aydın Halk Sağlığı Laboratuvarında analizi yapılmış, analiz sonucunda arsenik miktarının yasal limit değerinin çok düşük bir farkla üzerinde olduğuna dair sonuç bildirimi tarafımıza yapılmış, bunu müteakiben Kızılay İçecek olarak sonuca itiraz edilmiştir.

İlgili mevzuat hükümleri doğrultusunda numune alınan noktada "mühürlü" bir şekilde bırakılan aynı partiye ait şahit numunenin arsenik yönünden analiz edilmesi için talep yapılmış ve numune Türkiye'nin tüm Halk Sağlığı laboratuvarlarının merkezi ve referans noktası olan Ulusal Halk Sağlığı Referans Laboratuvarı'na analiz için iletilmiştir. Analiz hassasiyeti açısından diğer akredite laboratuvarlara göre 10 kat yüksek hassasiyetle analiz yapabilen bu laboratuvarda ilgili şahit numunenin analiz sonucu limit değerlerinin altında tespit edilmiş ve "Doğal Mineralli Sular Hakkında Yönetmelik" hükümlerine göre UYGUN olarak sonuçlanmıştır.

Bunun dışında perakende satış yapan şirketler tarafından ürün kabul ve raf kontrolü kapsamında alınan numunelere farklı akredite laboratuarda yapılan bağımsız testlerde de herhangi bir uygunsuzlukla karşılaşılmamıştır. Ayrıca, Kızılay Maden Suları, Sağlık Bakanlığı tarafından haftalık ve aylık düzenli periyotlar ile fabrikalardan ve ürün satış noktalarından alınan çeşitli numunelerle fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik analizlere tabi tutulmaktadır. Son 5 yılın verisi olarak, Tüm Türkiye'deki satış noktalarını kapsayacak şekilde maden sularımızdan 416 adet numune alınmış fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik analize tabi tutularak uygunluğu teyit edilmiştir. Son olarak, işletmemizde yapılan denetimlerde konuya da herhangi bir uygunsuzluk tespit edilmediği gibi, arsenik, ağır metal ve diğer kimyasal parametreler sebebiyle cezai yaptırım, ürün toplatma veya bir üretim faaliyetine ara verme işlemi gerçekleşmemiştir.

Zengin mineralli maden suları mevcut havzalarından ilk çıktıkları aşamada dinlenme havuzlarına alınmakta, dinlendirildikten ve gaz/mineral çökeltilerinden arındırıldıktan sonra üretim prosesine gönderilmektedir. Fabrikalarımızda son ürün olarak şişelenen sularımız uygun hijyenik paslanmaz boru/tank ve akışkan sistemleri kullanılarak yönetmeliklere uygun fiziksel filtrelerden geçirilerek doldurulmakta ve sürekli yetkili kurumlarca denetlenmektedir.

Yaklaşık 100 yıllık tecrübeye ve sektöründe liderliğe sahip olan Kızılay Maden Suları, zengin mineralli su sektöründe üretim, satış, Ar-Ge ve Kalite olarak tüm aşamalarda ilgili kanun ve yönetmeliklere uygun hareketle faaliyetlerini gerçekleştirmektedir.

21.03. 2023 tarihinde Kızılay İçecek A.Ş., kurum yöneticileri ve Kızılay Maden Suyu markamıza ilişkin gerek sosyal medyada gerekse bazı internet haber sitelerinde paylaşılan ve yapılan haberlerin, halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle gerçekleştirildiği, ifade hürriyeti ve basın özgürlüğünün sınırlarını aşan, demokratik toplumun gerekleriyle bağdaşmayan kamu güvenliğini, kamu sağlığını tehlikeye düşürecek şekilde haber verme hakkını kötüye kullanmak suretiyle yanıltıcı haber yapmış olmaları sebebiyle hem Türkiye Kızılay Derneği hem de Kızılay İçecek A.Ş. tarafından Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'na şikayet süreçleri başlatılmış olup; aynı zamanda sosyal medyada ve haber içeriklerinde yapılan asılsız iddiaların haksız rekabete, markanın kötülenmesine, yanlış ve yanıltıcı haber verilmesine sebep olduğundan; ilgililer hakkında da ayrıca TürkTicaret Kanunu kapsamında hukuki süreçler başlatılmıştır.