Klasisizm Akimi
kaynağı değiştir]
- yüzyıl'ın II. döneminde Fransa'da ortaya çıkmıştır.[3] Konusu eski Yunan ve Roma mitolojisinden alınmıştır. Mükemmeliyetçidir ve ana dil esas alınmıştır. "Sanat, sanat içindir." anlayışı benimsenmiştir. Sanatçılar eserlerinde kişiliklerini gizlemişlerdir. Eserlerde klasik, değişmeyen tipler oluşturulmuştur. Fiziksel ve sosyal çevre önemli değildir çünkü değişkendir. Kullanılan dil, seçkinlerin dilidir. Anlatım süssüz ve yalındır.
- Özellikle tiyatro ve deneme türlerinde gelişmiştir. Tiyatro eserlerinde "Üç birlik kuralı"na (Olay-yer-zaman birliği) uyulur. Önemli olan konu değil, konunun işlenişidir. Kahramanlar ruhsal özellikleriyle ele alınır. Akıl, sağduyu ve doğaya önem verilir. Konular, eski Yunan ve Latin kaynaklarından alınır. Düş ve duygu değil, mantık ve ölçü önemlidir.
Dünya edebiyatında klasisizmin önemli öncüleri ve temsilcileri
- Montaigne: Denemeler
- La Fontaine: Fabl
- Racine, Corneille: Trajedi
- Moliere: Komedi
- Boileau: Eleştiri
- Fenelon, Madame de la Fayette: Roman
- La Bruyere: Karakterler
- Bossuet: Hitabet
- Felsefe-düşüncede: Descartes, Pascal
- Türk edebiyatında: Direktör Ali Bey
Not: Türk edebiyatı sanatçıları Klasisizm akımının tüm özelliklerini göstermez. Örneğin Şinasi, Ahmet Vefik Paşa ve Direktör Ali Bey, "Sanat, sanat içindir" anlayışını benimsemek yerine "Sanat toplum içindir" anlayışını benimsemişlerdir.
- Bir diğer önemli husus ise bu akımın daha çok tiyatro akımı olmasıdır.
- Şinasi'nin La Fontaine'den, Ahmet Vefik Paşa'nın da Moliere'den yaptığı çeviri ve uyarlamalar ile klasizm tanzimat edebiyatı döneminde tanınmaya başlanmıştır.
Kaynakça[değiştir yüzyılda Fransa&#;da ortaya çıkan bir edebiyat akımı olan klasisizm, daha çok şiir ve tiyatroda etkisini göstermiştir.
Hazırlık Dönemi
Rönesans’ın ilanıyla birlikte Avrupa&#;da günlük yaşamda ve sanatla kültür alanında önemli gelişmeler yaşanmış, kilisenin dinî baskısı, sanatın ve sanatçıların üzerinden kalkmaya başlamıştır. Yaşanan iç kargaşalar, yüzyıl Fransa&#;sında yerini dinginliğe bırakır. Kilise ve derebeyliklerin direnişi iyiden iyiye kırılır. Soylu tabaka da saraya bağlanmayı kabul eder. Böylece siyasi alanda bir düzen, kurallara bağlılık oluşur. Bu düzen, edebiyat alanında da kendini gösterir. Edebiyatın ve dilin kurallarını belirlemek üzere Fransız Akademisi kurulur. Rasyonalizm felsefesi de sanatçıların üzerinde olumlu bir etki meydana getirir.
Yunan ve Latin geleneğine bağlı bir edebiyat akımı olan klasisizmin estetiği, eski Yunan ve Latin edebiyatı dönemine ait başyapıtlarla oluşturmuş, yeniden doğuş diye adlandırılan Rönesans döneminde gelişmiştir. Bu akımın kurucusu olarak kabul edilen Boileau: &#;Aklı seviniz, yapıtlarınız değerini akıldan alsın.&#; sözüyle klasisizmin felsefesini ortaya koymuştur.
Klasisizmin Akımının Özellikleri
- Akıl ve sağduyu en önemli ölçüttür.
- Hayaller ve duygusallık akıl yolu ile denetim altına alınır. Aklın denetiminden geçmeyen hiçbir duygu eserde yer alamaz.
- Sanatçının görevi, tabiatı akla uygun bir biçimde taklit etmektir. Tabiatı taklit etmek, insanın değişmeyen, &#;akıl, irade&#; gibi asli öğelerini anlatmaktır.
- Konu önemli değildir; önemli olan, konunun işleniş biçimidir, anlatımdır. Bu yüzden, anlatımda mükemmellik amaçlanır.
- Anlatımda sokak dili değil, seçkin çevrelerin dili yalın bir biçimde kullanılmıştır.
- Az sözle çok şey anlatmak hedeflenmiştir.
- Sanatta sıkı kuralların bulunması ve bunlara uyulması gerektiğine inanan klasikler, &#;üç birlik&#; (yer-zaman-olay) kuralının doğmasına neden olmuşlardır.
- Kahramanlarını hep soylu tabakadan seçen klasikler, eserlerinde kaba ve çirkin sözlere de yer vermezler.
- Klasisizmde genellikle din dışı konulara ilgi duyulmuştur.
- Klasik sanatçılar, konularını çoğunlukla tarihten, hatta mitolojiden seçerler. Çünkü Yunan ve Latin edebiyatının etkisindedirler.
- İnsanların her zaman, her yerde, her toplumda aynı duygu ve düşüncede oldukları kabul edilir. Onun için klasik sanatçılar eserlerinde değişmez tipler yaratırlar.
- Tiyatro (trajedi) ve şiir önem kazanır, roman geri plana itilir.
Klasisizmin Temsilcileri
- Boileau (şiir)
- La Fontaine (fabl)
- Racine, Corneille (trajedi)
- Moliere (komedi)
- Madame de La Fayette (roman)
- La Bruyere (karakterleriyle)
- Bossuet (hitabet)
Türk edebiyatında klasisizmin temsilcileri:
Türk edebiyatı Batı&#;ya açıldığında klasisizm dönemi kapandığından, bu akımın etkisi Türk edebiyatında fazla görülmez. Yine de Şinasi Ahmet Vefik Paşa ve Direktör Ali Bey klasisizmin edebiyatımızdaki temsilcileri olarak sayılabilir.
Şinasi&#;nin &#;Şair Evlenmesi&#; adlı tiyatrosu, La Fontaine&#;den yaptığı çeviriler ile Ahmet Vefik Paşa’nın Moliere&#;den yaptığı çeviriler klasisizmin etkisinde ortaya konmuş yapıtlardır.
KlasisizmKlasisizm Akımının ÖzellikleriKlasisizm NedirKlasisizmin Özellikleri NelerdirKlasisizmin Temsilcileri Kimlerdir
Klasisizm Nedir, Temsilcileri Kimlerdir? Klasisizm Akımı Özellikleri ve Tarihsel Gelişimi
Klasisizm akımı, uzun yıllar boyunca Avrupa'da etkili olmuş bir düşünce şeklidir. Klasisizm akımı, Ekolü yahut Kuralcılık olarak da bilinmektedir. Özellikle tiyatro ve denemeler üzerinde etkisini göstermiştir. Klasisizm akımı ile birlikte sanatta ve edebiyatta duygu ve düşünceler geri plana atılmış, akıl ve sağ duyu sahneye çıkmıştır.
KLASİSİZM NEDİR?
Klasisizm akımı, yüzyılın ikinci yarısında Fransa'da ortaya çıkmış olan ve Antik Yunan ile Roma edebiyatını baz alan yaklaşımdır. Klasisizm başta edebiyat olmak üzere sanatın pek çok dalında etkisini göstermiştir. Rönesans döneminde ortaya çıkmış ve etkilerini yüzyıla kadar göstermiştir. Peki edebiyatta klasisizm nedir?
Klasisizm, mükemmeliyetçi bir akımdır. Klasisizm akımının ögeleri bulunmaktadır. Bunlar; idealizm, evrensellik, açıklık, sınırlılık, akılcılık, denge, ölçülülük, görkemlilik ve güzelliktir. Bir eserin klasik olarak adlandırılabilmesi için bu ögeleri içinde bulundurması gerekmektedir. Klasisizm akımına göre sanat, sanat içindir.
Klasisizm konusunu tarihten, hatta mitolojiden almaktadır. Özellikle Yunan, Roma ve Latin edebiyatlarında rastlanılan konular, klasisizm akımında tekrar ele alınmıştır. Zira klasisizme göre en mükemmel sanat, geçmişe ait olandır. Eski yapıtlarda görülen insanlar, o dönemin fiziği ve sosyal çevresi ile klasisizme konu olmuştur. Lakin geçmişten farklı olarak klasisizmde bu insanın hırsı, vicdansızlığı gibi ruhsal birtakım özellikleri ön plana çıkmıştır.
Klasisizm akımında dil ve üslup çok önemlidir. Yazar gereksiz kelimelerden, uzun anlaşılması zor cümlelerden kaçınmalı ve anlatılmak istenen şeyi net e açık bir şekilde okuyucusuna sunmalıdır. Ayrıca eser, biçimsel olarak da mükemmel olmalıdır. Klasisizm akımında yazar, yani anlatıcı kendini gizlemektedir. Zira bu akıma göre metinler, yazarın günlüğü yahut iç dökme aracı değildir.
Klasisizm akımı, tiyatroda üç birlik kuralının ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Yani bir tiyatro oyununda kişi, yer ve zaman unsurlarının zorunlu olarak bulunması, bu akım ile mümkün olmuştur. Klasisizm akımı ile yazılan tiyatro oyunlarında, başta Zeus, Apollon ve Athena olmak üzere Yunan Tanrıları sıklıkla konu alınmıştır.
KLASİSİZM AKIMI KURUCUSU VE KLASİSİZM TEMSİLCİLERİ
Klasisizm akımı kurucusu Fransız şair Nicolas Boileau Despréaux olarak kabul edilmektedir. Klasisizm temsilcileri arasında ise; tiyatroda Moliere ve Corneille, düzyazıda ise Montaigne ve Madame de La Fayette, şiirde ise Boileau yer almaktadır. Klasisizm akımına örnek olarak bu edebiyatçıların yazdığı metinler verilebilir.
Türk edebiyatı, Batı'ya yöneldiğinde, dünyada klasisizm dönemi tamamlanmıştır. Bu nedenle ülkemizde klasisizm akımına özgü az sayıda eser bulunmaktadır. Şinasi'nin Şair Evlenmesi isimli oyunu, ülkemizde klasisizm akımında yazılmış ilk eserdir. Bunun haricinde ise Ahmet Vefik Paşa'nın, Moliere'den yaptığı çeviriler klasisizm akımının ülkemizdeki örneklerindendir.
KLASİSİZM ÖZELLİKLERİ
Klasisizm özelliklerini genel olarak sıralamak gerekirse;
- Akıl ve sağduyu ön plandadır,
- Kötü ve çirkin konulara yer verilmez,
- Dilin kusursuz ve soylu olması gerekmektedir,
- Fiziksel ve sosyal çevre önem arz etmemektedir,
- Eserlerde değişmez tiplemelere yer verilmektedir,
- Tiyatro ve şiir ön planda, roman ise geri plandadır,
- Az söz ile çok şey anlatılması hedeflenmektedir,
- Konu önemli değildir, önemli olan anlatım biçimidir,
- Sanat, sanat içindir.
KLASİSİZM AKIMININ TÜRK EDEBİYATINI FAZLA ETKİLEMEMESİNİN NEDENLERİ
Türk edebiyatı, ne yazık ki klasisizm akımından fazla etkilenememiştir. Bunun başlıca nedeni, Türk edebiyatının yüzünü dünyaya dönmesinin, klasisizm akımından sonra olmasıdır. Lakin klasisizm akımının Türk edebiyatını fazla etkilememesinin nedenleri sadece bu durumla sınırlı değildir. Klasisizm akımının Türk edebiyatını fazla etkilememesinin nedenlerini sıralamak gerekirse;
- Türk edebiyatının klasisizme geç kalması,
- Klasisizm akımının konusunun Yunan ve Latin edebiyatına dayanması,
- Klasisizmin temellerinin Hristiyanlığa kadar gerilemesi,
- Klasisizmin işlenişinin Türk kültürü ve dini ile uyumlu olmaması
Bu nedenlerden dolayı, Türk edebiyatı klasisizmden etkilenememiş, genel olarak bu akıma ait sadece çeviri eserler üretilmiştir. Edebiyatçılarımız bu akımı benimseyememiş ve kendileri eserler üretememiştir.
nest...
yüzyılda Fransa&#;da ortaya çıkan bir edebiyat akımı olan klasisizm, daha çok şiir ve tiyatroda etkisini göstermiştir.
Hazırlık Dönemi
Rönesans’ın ilanıyla birlikte Avrupa&#;da günlük yaşamda ve sanatla kültür alanında önemli gelişmeler yaşanmış, kilisenin dinî baskısı, sanatın ve sanatçıların üzerinden kalkmaya başlamıştır. Yaşanan iç kargaşalar, yüzyıl Fransa&#;sında yerini dinginliğe bırakır. Kilise ve derebeyliklerin direnişi iyiden iyiye kırılır. Soylu tabaka da saraya bağlanmayı kabul eder. Böylece siyasi alanda bir düzen, kurallara bağlılık oluşur. Bu düzen, edebiyat alanında da kendini gösterir. Edebiyatın ve dilin kurallarını belirlemek üzere Fransız Akademisi kurulur. Rasyonalizm felsefesi de sanatçıların üzerinde olumlu bir etki meydana getirir.
Yunan ve Latin geleneğine bağlı bir edebiyat akımı olan klasisizmin estetiği, eski Yunan ve Latin edebiyatı dönemine ait başyapıtlarla oluşturmuş, yeniden doğuş diye adlandırılan Rönesans döneminde gelişmiştir. Bu akımın kurucusu olarak kabul edilen Boileau: &#;Aklı seviniz, yapıtlarınız değerini akıldan alsın.&#; sözüyle klasisizmin felsefesini ortaya koymuştur.
Klasisizmin Akımının Özellikleri
- Akıl ve sağduyu en önemli ölçüttür.
- Hayaller ve duygusallık akıl yolu ile denetim altına alınır. Aklın denetiminden geçmeyen hiçbir duygu eserde yer alamaz.
- Sanatçının görevi, tabiatı akla uygun bir biçimde taklit etmektir. Tabiatı taklit etmek, insanın değişmeyen, &#;akıl, irade&#; gibi asli öğelerini anlatmaktır.
- Konu önemli değildir; önemli olan, konunun işleniş biçimidir, anlatımdır. Bu yüzden, anlatımda mükemmellik amaçlanır.
- Anlatımda sokak dili değil, seçkin çevrelerin dili yalın bir biçimde kullanılmıştır.
- Az sözle çok şey anlatmak hedeflenmiştir.
- Sanatta sıkı kuralların bulunması ve bunlara uyulması gerektiğine inanan klasikler, &#;üç birlik&#; (yer-zaman-olay) kuralının doğmasına neden olmuşlardır.
- Kahramanlarını hep soylu tabakadan seçen klasikler, eserlerinde kaba ve çirkin sözlere de yer vermezler.
- Klasisizmde genellikle din dışı konulara ilgi duyulmuştur.
- Klasik sanatçılar, konularını çoğunlukla tarihten, hatta mitolojiden seçerler. Çünkü Yunan ve Latin edebiyatının etkisindedirler.
- İnsanların her zaman, her yerde, her toplumda aynı duygu ve düşüncede oldukları kabul edilir. Onun için klasik sanatçılar eserlerinde değişmez tipler yaratırlar.
- Tiyatro (trajedi) ve şiir önem kazanır, roman geri plana itilir.
Klasisizmin Temsilcileri
- Boileau (şiir)
- La Fontaine (fabl)
- Racine, Corneille (trajedi)
- Moliere (komedi)
- Madame de La Fayette (roman)
- La Bruyere (karakterleriyle)
- Bossuet (hitabet)
Türk edebiyatında klasisizmin temsilcileri:
Türk edebiyatı Batı&#;ya açıldığında klasisizm dönemi kapandığından, bu akımın etkisi Türk edebiyatında fazla görülmez. Yine de Şinasi Ahmet Vefik Paşa ve Direktör Ali Bey klasisizmin edebiyatımızdaki temsilcileri olarak sayılabilir.
Şinasi&#;nin &#;Şair Evlenmesi&#; adlı tiyatrosu, La Fontaine&#;den yaptığı çeviriler ile Ahmet Vefik Paşa’nın Moliere&#;den yaptığı çeviriler klasisizmin etkisinde ortaya konmuş yapıtlardır.
KlasisizmKlasisizm Akımının ÖzellikleriKlasisizm NedirKlasisizmin Özellikleri NelerdirKlasisizmin Temsilcileri Kimlerdir
Klasisizm Nedir, Temsilcileri Kimlerdir? Klasisizm Akımı Özellikleri ve Tarihsel Gelişimi
Klasisizm akımı, uzun yıllar boyunca Avrupa'da etkili olmuş bir düşünce şeklidir. Klasisizm akımı, Ekolü yahut Kuralcılık olarak da bilinmektedir. Özellikle tiyatro ve denemeler üzerinde etkisini göstermiştir. Klasisizm akımı ile birlikte sanatta ve edebiyatta duygu ve düşünceler geri plana atılmış, akıl ve sağ duyu sahneye çıkmıştır.
KLASİSİZM NEDİR?
Klasisizm akımı, yüzyılın ikinci yarısında Fransa'da ortaya çıkmış olan ve Antik Yunan ile Roma edebiyatını baz alan yaklaşımdır. Klasisizm başta edebiyat olmak üzere sanatın pek çok dalında etkisini göstermiştir. Rönesans döneminde ortaya çıkmış ve etkilerini yüzyıla kadar göstermiştir. Peki edebiyatta klasisizm nedir?
Klasisizm, mükemmeliyetçi bir akımdır. Klasisizm akımının ögeleri bulunmaktadır. Bunlar; idealizm, evrensellik, açıklık, sınırlılık, akılcılık, denge, ölçülülük, görkemlilik ve güzelliktir. Bir eserin klasik olarak adlandırılabilmesi için bu ögeleri içinde bulundurması gerekmektedir. Klasisizm akımına göre sanat, sanat içindir.
Klasisizm konusunu tarihten, hatta mitolojiden almaktadır. Özellikle Yunan, Roma ve Latin edebiyatlarında rastlanılan konular, klasisizm akımında tekrar ele alınmıştır. Zira klasisizme göre en mükemmel sanat, geçmişe ait olandır. Eski yapıtlarda görülen insanlar, o dönemin fiziği ve sosyal çevresi ile klasisizme konu olmuştur. Lakin geçmişten farklı olarak klasisizmde bu insanın hırsı, vicdansızlığı gibi ruhsal birtakım özellikleri ön plana çıkmıştır.
Klasisizm akımında dil ve üslup çok önemlidir. Yazar gereksiz kelimelerden, uzun anlaşılması zor cümlelerden kaçınmalı ve anlatılmak istenen şeyi net e açık bir şekilde okuyucusuna sunmalıdır. Ayrıca eser, biçimsel olarak da mükemmel olmalıdır. Klasisizm akımında yazar, yani anlatıcı kendini gizlemektedir. Zira bu akıma göre metinler, yazarın günlüğü yahut iç dökme aracı değildir.
Klasisizm akımı, tiyatroda üç birlik kuralının ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Yani bir tiyatro oyununda kişi, yer ve zaman unsurlarının zorunlu olarak bulunması, bu akım ile mümkün olmuştur. Klasisizm akımı ile yazılan tiyatro oyunlarında, başta Zeus, Apollon ve Athena olmak üzere Yunan Tanrıları sıklıkla konu alınmıştır.
KLASİSİZM AKIMI KURUCUSU VE KLASİSİZM TEMSİLCİLERİ
Klasisizm akımı kurucusu Fransız şair Nicolas Boileau Despréaux olarak kabul edilmektedir. Klasisizm temsilcileri arasında ise; tiyatroda Moliere ve Corneille, düzyazıda ise Montaigne ve Madame de La Fayette, şiirde ise Boileau yer almaktadır. Klasisizm akımına örnek olarak bu edebiyatçıların yazdığı metinler verilebilir.
Türk edebiyatı, Batı'ya yöneldiğinde, dünyada klasisizm dönemi tamamlanmıştır. Bu nedenle ülkemizde klasisizm akımına özgü az sayıda eser bulunmaktadır. Şinasi'nin Şair Evlenmesi isimli oyunu, ülkemizde klasisizm akımında yazılmış ilk eserdir. Bunun haricinde ise Ahmet Vefik Paşa'nın, Moliere'den yaptığı çeviriler klasisizm akımının ülkemizdeki örneklerindendir.
KLASİSİZM ÖZELLİKLERİ
Klasisizm özelliklerini genel olarak sıralamak gerekirse;
- Akıl ve sağduyu ön plandadır,
- Kötü ve çirkin konulara yer verilmez,
- Dilin kusursuz ve soylu olması gerekmektedir,
- Fiziksel ve sosyal çevre önem arz etmemektedir,
- Eserlerde değişmez tiplemelere yer verilmektedir,
- Tiyatro ve şiir ön planda, roman ise geri plandadır,
- Az söz ile çok şey anlatılması hedeflenmektedir,
- Konu önemli değildir, önemli olan anlatım biçimidir,
- Sanat, sanat içindir.
KLASİSİZM AKIMININ TÜRK EDEBİYATINI FAZLA ETKİLEMEMESİNİN NEDENLERİ
Türk edebiyatı, ne yazık ki klasisizm akımından fazla etkilenememiştir. Bunun başlıca nedeni, Türk edebiyatının yüzünü dünyaya dönmesinin, klasisizm akımından sonra olmasıdır. Lakin klasisizm akımının Türk edebiyatını fazla etkilememesinin nedenleri sadece bu durumla sınırlı değildir. Klasisizm akımının Türk edebiyatını fazla etkilememesinin nedenlerini sıralamak gerekirse;
- Türk edebiyatının klasisizme geç kalması,
- Klasisizm akımının konusunun Yunan ve Latin edebiyatına dayanması,
- Klasisizmin temellerinin Hristiyanlığa kadar gerilemesi,
- Klasisizmin işlenişinin Türk kültürü ve dini ile uyumlu olmaması
Bu nedenlerden dolayı, Türk edebiyatı klasisizmden etkilenememiş, genel olarak bu akıma ait sadece çeviri eserler üretilmiştir. Edebiyatçılarımız bu akımı benimseyememiş ve kendileri eserler üretememiştir.