[Birfetva-Nureddin Yıldız]" width="" height="" src="seafoodplus.info?feature=oembed" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen>
Dolaşım sistemi; kalp ve damarlardan oluşan, vücuttaki en uç noktalara bile besin ve oksijen taşıyan ve aynı zamanda vücutta çıkan atık ürünler ve karbondioksiti vücuttan uzaklaştıran çok kapsamlı bir sistemdir.
Atardamarlar kalpten temiz kanı alıp vücuda iletirken, vücutta kullanılan kirli kan ise toplardamarlar aracılığı ile kalbe geri döner.
Dolaşım Bozukluğu, bu sistemin herhangi bir aşamasında özellikle damarlarda çıkan aksaklıklar sebebiyle vücudun içindeki bu iletim sisteminin aksaması olarak tanımlanabilir.
Dolaşım bozukluğu insanların hayatını ciddi etkileyen ve hayati tehlikelere yol açabilecek durumlar ortaya çıkarabildiği için çok önemli bir durumdur.
Dolaşım Bozukluğu hastalıkları, kansızlıktan hemoroide tüm organ ve sistemleri etkileyen birçok hastalığı kapsamaktadır.
Dolaşım Bozukluğu saçlardan ayak parmaklarına kadar etkileyen bir durumdur. Kişiler dolaşım bozukluğunu düşündüren belirtiler olması durumunda en kısa zamanda doktora başvurmalıdır.
Dolaşım bozukluğuna sebep olabilecek birçok etken olabilir.
Dolaşım Bozukluğu şikayeti ile doktora başvuran hastaların detaylı bir hasta öyküsü alınmalıdır. Şikayetlerin ne kadar zamandır olduğu, şikayetleri şiddetlendiren ve azaltan durumlar, şikayetlerin ne derece ileri olduğu sorgulanmalıdır.
Dolaşım bozukluğunda aile öyküsü de değerlidir. Yüksek tansiyon, yüksek kolesterol genelde ailesel yatkınlık olan hastalıklar olmakla beraber dolaşım bozukluğuna da sebep olurlar.
Hastanın kapsamlı bir fizik muayenesi yapılmalıdır. El ve ayakların renkleri, morarma ya da kızarma olup olmadığı, bacaklar ve kollarda yaralar ve kızarıklıklar varsa tespiti açısından önemli bir adımdır.
Dolaşım Bozukluğu kan tahlili yapılarak kolesterol değerlerinin tespiti ile ortaya çıkabilir. Normalden sapmış kolesterol değerleri damar sertliğinin dolayısı ile dolaşım bozukluğunun tespitinde önemlidir.
İyi huylu kolesterol adı verilen HDL vücutta normalde yüksek değerlerde bulunmalı iken kötü huylu kolesterol adı verilen LDL ise düşük seviyelerde olmalıdır. HDL’nin normalden düşük, LDL'nin ise yüksek olması damar sertliği ve dolayısı ile dolaşım bozukluğu için risk faktörüdür.
Dolaşım bozukluğunun tespiti için özel bir dolaşım bozukluğu testi olmamakla birlikte bazı görüntüleme yöntemleri ile tespit edilebilir.
Dolaşım Bozukluğu tedavisinde ilk alınacak önlem yaşam tarzı değişikliğidir.
Sigara kullanılıyorsa bırakılması ya da en azından azaltılması, yüksek kolesterol seviyelerinin düşürülmesi için protein içerikli beslenmenin azaltılması, yüksek tansiyonun düşürülmesine yardımcı olmak için tuz kullanımının kısıtlanması ve hareketsiz yaşam tarzının terk edilmesi önemlidir.
Dolaşım bozukluğunun en yaygın sebebi olan damar sertleşmesi için atorvastatin, rosuvastatin, ezetimib gibi statin grubu kolesterol düşürücü ilaçlar kullanılabilir. Perindopril, fosinopril, captopril, enalapril, lisinopril ve ramipril gibi ACE inhibitörleri tercih edilebilir.
Akut damar tıkanıklığında tedavi seçeneği acil cerrahidir. Damar tıkandıktan sonra 4 – 6 saat içerisinde damara özel bir katater ile girilerek damardaki pıhtı temizlenir.
Acil müdahale edilmemesi durumunda ilgili kol veya bacağın tamamen işlev kaybına ya da pıhtı atması durumunda ise inme ve ölümlere sebep olabilir.
Buerger hastalığının tedavisinde ilk basamak sigaranın kesinlikle tamamen bırakılmasıdır. Bundan sonraki aşamada sempatektomi ameliyatı ile ayağın ince arterlerini daraltan sempatik sinir çıkartılır.
Raynaud hastalığında ise nifedipin, amlodipin, felodipin gibi kalsiyum kanal blokerleri kullanılarak damarların genişletilmesi sağlanır. Cerrahi olarak el ve ayaklardaki damarların daralmasını sağlayan sinirlerin kesilmesi ya da bu sinirlere kimyasal madde enjeksiyonu ile botox uygulanması yöntemleri uygulanabilir.
Kronik venöz yetmezlik tedavisinde varis çorapları kullanılabilir. İlaç tedavisinde idrar söktürücü olarak bilinen diüretikler ödemin azaltılmasını sağlar.
Aspirin ve pentoksifilin ise yaraların iyileşmesini sağlar. Endovenöz lazer ablasyon, endovenöz radyofrekans ablasyon, mekanik ablasyon ve skleroterapi uygulanabilecek yöntemler ile hasarlı olan damarların ortadan kaldırılması, ekarte edilmesi ile tedavi sağlanabilir.
Strese bağlı dolaşım bozukluğunun tedavisi için psikoterapi yardımı alınabilir.
Kan dolaşımının sağlıklı bir şekilde sürdürülebilmesi için bazı alışkanlıklar edinilmesi önemlidir.
Bazı durumlar ve alışkanlıklar dolaşım bozukluğuna zemin hazırlar mevcut sorunların kötüleşmesine neden olabilir.
Dolaşım Bozukluğu ciddi hareket kısıtlılığına ve hayat kalitesinin düşmesine neden olan ve tedavi edilmemesi sonucunda oluşan pıhtıların organlara özellikle kalbe ve beyne atması sonucu hayati riskler taşıyan bir durumdur.
Beyne pıhtı atması ile inme ve felçler ortaya çıkabileceği gibi kalbe ve akciğerlere pıhtı atması ile ani ölümler ortaya çıkabilir.
Hamilelikte hormonal ve fiziksel değişiklikler ortaya çıkar. Kan basıncının ortalama olarak 1,5 katına çıkması sebebiyle dolaşım bozuklukları ortaya çıkabilir, artan kan basıncı kan dolaşımının yavaşlamasına neden olabilir.
İlk aylarda çok belli olmamakla birlikte hamileliğin ilerlemesi ile alınan kilolara da bağlı olarak ellerde, bacaklarda ödemler ortaya çıkmaya başlar.
Hamilelikte dolaşım bozukluklarının etkilerini azaltmak için düzenli yürüyüş yapmak, egzersizler yapmak, günde en az 8 – 10 bardak su içmek, ayakta veya oturur pozisyonda 30 dakikadan fazla durmamak gerekmektedir.
Ağrıların dayanılmaz boyutlara gelmesi durumunda varis çorapları da kullanılabilir. Bu dolaşım bozukluğu doğum ile birlikte çok büyük ihtimalle düzeleceği için herhangi bir tedaviye gerek yoktur.
Bebeklerde ve çocuklarda dolaşım bozukluğunun en yaygın sebebi doğuştan gelen kalp rahatsızlıklarıdır.
Kalbin pompalama gücünü yeterince yerine getirememesi sonucu kanın vücuda yeterli dağılmasına engel olur.
Bebek ve çocuklarda dolaşım bozukluğunun en erken belirtileri siyanoz olarak bilinen kol ve bacaklarda morarmalar görülmesidir.
Çarpıntı olması, kalpte üfürüm duyulması, büyüme gelişme geriliği, çabuk yorulma ve halsizlik yaygın görülen belirtilerdir.
Çocuklarda ve bebeklerde dolaşım bozukluğunun altında yatan sebebin tespiti çok önemlidir, kalp ile ilgili hastalıklar olma ihtimali yüksek olduğu için en kısa sürede uygun tedavinin uygulanması önemlidir.
Dolaşım Bozukluğu hayatı ciddi anlamda kısıtlayan etkileri olabilen bir hastalıktır.
Kollar ve bacaklarda uyuşma, ısınmama, yürürken duraklama gibi belirtiler devamlı oluyor ise doktora gidilmesi gerekmektedir.
Dolaşım bozukluğu ile ilgilenen branş Kalp ve Damar Cerrahisidir.
Kalp ve damar cerrahi uzmanı gerekli testleri yaparak altta yatan hastalığı tespit ederek uygun bölüme sevk edebilir ya da kendisi tedavi başlayabilir.
Kol ve bacaklarınızda yeterince kan dolaşımı olmadığında el ve ayaklarda soğuma ve uyuşma görülür. Açık tenliyseniz, bacaklarınız mavi bir renk alabilir. Zayıf kan dolaşımı cildinizi kurutur, tırnaklarınızı kırılganlaştırır; özellikle bacak tüylerinin dökülmesine, erkeklerde ereksiyon problemlerine, diyabet hastası olanlarda yaraların geç iyileşmesine neden olur. Sigara damar duvarlarınıza zarar vererek kanınızın kalınlaşmasının önemli nedenlerinden biridir.
Kan basıncınız çok yüksekse damarlarınızda sertleşme başlar. Herhangi bir sağlık probleminiz olmasa bile ayda bir tansiyonunuzu ölçtürün. Tansiyonunuz 12’den yüksekse mutlaka hekiminize başvurarak gerekli tedavinizi yaptırın.
Kanın büyük bölümü sudan oluşur. Bu nedenle günde en az 8 bardak su içmeyi hedefleyin. Egzersiz yapıyorsanız veya hava sıcaksa daha fazla su tüketmeniz gerekir.
Uzun süreli sabit pozisyonda oturmak bacak kaslarınızı zayıflatır ve bacaklarınızdaki kan akışını yavaşlatır; bu da pıhtı oluşumuna yol açabilir. Oturarak çalışıyorsanız belirli sürelerle ara verin. Yerinizden kalkıp hareket edin, vücudunuzu esnetin. Hareket bacak damarlarınızdaki kan akışını düzenler. Yoga gibi fiziksel aktiviteler kan akışınızı düzenler. Hareket ettiğinizde, hücrelerinize oksijen getirerek sağlıklı bir kan dolaşımına sahip olmanızı sağlar.
Düzenli egzersiz vücudunuzun daha fazla oksijenlenmesine yardımcı olur. Bu da kalbinizin kan pompalamasını artırır, kalbinizi güçlendirerek tansiyonunuzu düşürür. Haftada gün 30 dakika egzersiz yapmak için bir hedef belirleyin.
Dengeli bir diyet için bol bol meyve ve sebze yiyin. Kırmızı et, tavuk, peynir ve diğer hayvansal kaynaklarda bulunan doymuş yağlardan uzak durun. Tuz tüketiminizi sınırlayın. Böylece kilonuzu sağlıklı aralıkta korurken, kolesterol ve kan basıncınızı da kontrol altında tutabilirsiniz.
Kuru cildinizi, sert, düz kılları olan bir fırçayla ayaklarınızdan bacaklarınız ve kollarınıza doğru aşağıdan yukarıya olacak şekilde fırçalayın. Her gün banyodan önce bu işlemi yapmanız kan dolaşımınızı hızlandırır. Kuru fırçalama kuru ciltlerden de kurtulur. Her gün, duştan hemen önce yap.
Kan ve organları oluşturan hücreler arasındaki alışveriş, küçük atardamarlar küçük damarlar bağlayan çok ince damarlar olan kılcal damarlar ağı seviyesinde gerçekleşir. Damarlar ve atardamarlar kanın vücudu dolaşmasını sağlar. Organlar, görevlerini yerine getirebilmeleri için gerekli olan oksijeni ve tüm besin maddelerini kan yoluyla alırlar ve atıkları yine kan yoluyla dışarı atılır.
Zayıf kan dolaşımı en çok bacakları etkiler ve varisli damarlara, bacaklarda ağırlık hissine ve ayak bileklerinde ve baldırlarda şişmeye yol açar. Kötü dolaşım, etkilenen damarlara bağlı olarak kalp krizine, felce, böbrek yetmezliğine ve yürüme güçlüğüne yol açabilir.
KAN NEDEN ZAYIF DOLAŞIR?
Genel olarak hareketsiz yaşam nedeniyle kan zayıf dolaşır. Bunun nedenleri ise şöyledir:
Sigara içmek
Çok sık uçağa binmek
Araba kullanmak
Yüksek tansiyon
Kalıtsal faktör
Hareketsiz yaşam tarzı
Fazla kilo ve obezite
BELİRTİLERİ NELERDİR
Bazı fiziksel işaretler, zayıf kan dolaşımını hakkında size ipuçları verebilir. İşte bazen görünür ve bazen sadece içsel olarak hissedilen o belirtiler:
Yüksek tansiyon
İskemik inme veya beyin enfarktüsü
Kalp krizi
Bacaklarda ağırlık hissi
Şişlikler
Flebit
Karıncalanma
Kaşıntı
Ağrılar ve kramplar
Olağandışı yorgunluk