Nazire Nedir Edebiyat

NAZİRE NEDİR, NAZİRE ÖZELLİKLERİ, NAZİRE TEST

12. NAZİRE:

Sevilen şairlerin şiirlerine özellikle gazellerine başka şairler tarafından vezin, kafiye ve redifi aynı olmak şartıyla yazılan şiirlerdir. Na­zirelerin en azından örnek alınan şiir kadar güzel olmasına dikkat edilir. Edebiyatımızda birbirine nazire yazılan şiirleri toplayan nazire mecmuala­rı vardır.

Nazirelerin olumsuz anlamda olanlarına nakize denir.

15. yüzyılın büyük şairi Necati’nin “döne döne” redifli gazeli ve bu gazele olan Mihri Hatun (Ö. 1506)’un aynı vezin, kafiye ve redifle yazdığı naziresi:

NAZİRE NEDİR?

Bir şairin şiirine başka bir şair tarafından aynı şekil, vezin, kafiye ve redifle yazdan şiir.

Divan Edebiyatı nazım türüdür.

Kelime Arapça "eş, değer” anlamlarındaki nazirden gelir. Nazire yazma, tanzir, tanzir etme diye anılır.

Nazire geleneği Türk Edebiyatı’na İran edebiyatından geçmiştir.

İranlı şairler nazireye cevâb adını verirler. Alay ve şaka yollu yazılmış nazirelere tezhil veya hezldenir.

FUZULİ’NİN GAZELİ

Hayret ey büt sürelin gördükte lâl eyler meni

Sûret-i hâlim gören sûret hayâl eyler meni

Mihr satmazsın mana rahm eylemezsin munca kim

Sâye tek sevdâ-yı zülfün pây-mâl eyler meni

Za’fı tâli mân-i Tevfik olur her nice kim

İltifâtın ârzû-mend-i visâl eyler meni

Men gedâ şahâyâr olmak yok ammâ neyleyem

Arzû ser-geşte-i fıkr-i muhâl eyler meni

Tir-i gamzen atma kim bağrım deler kanım döker

Akd-i zülfün açma kim âşüfte-hâl eyler meni

Dehr vakfetmiş meni nev-res civanlar aşkına

Her yeten meh-veş esîr-i hatt u hâl eyler meni

Ey Fuzûlî kılmazsam terk-i tarîk-i aşk kim

Bu fazilet dâhil-i ehl-i kemâl eyler meni

FUZULİ

NEDİMİN FUZULİ’NİN GAZELİNE YAZDIĞI NAZİRE

Bûs-ı la ’lin şöyle sîr-âb-ı zulâl eyler beni

Kim gören âb-ı hâyât içmiş hayâl eyler beni

Şâire söz bulmağa minnet yok amma neyleyim

Ah kim hâyret seni gördükçe lâl eyler beni

Sevdiğim câm-ı meye hâcet nedir la’l-i lebin

Hasret-i çeşminle ben hâk-i siyah olsam dahi

Bir şeker handeyle mest-i bî mecât eyler beni

Baht âhir sürme-i çeşm-i gazal eyler beni

Bağda zülf it ruhun andıkça bu kimdür deyü

Sünbül it gül birbirinden sûal eyler beni

Nükhet-î zülfünle geldikçe nesîm- 'ı nev-bâhar

Turra-i sünbül-sıfat âşüfte-hâl eyler beni

Nâ-tüvânım şöyle çeşmin hasetinden kim gehî

Sâye-i müjgân-ı âhü pây-mâl eyler beni

Güldürür ya ağlatır ya lütf eder yâhud itâb

Hâsılı neylerse ol ruhsâr-ı âl eyler beni

Arz-ı hâlim çok efendim hak-i pây devlete

Lütfun ammâ bî-niyâz-ı arz-ı hâl eyler beni

Ben kulun lâyık değildir aslına ammâ yine

İltifatın ârzü mend-i visâl eyler beni

Gerdişin gördükçe sâkî-mülâyım meşrebin

Gûyyâ bilmez efendim bende-i dîrinesin

Arzû ser-geşte-i fıkr-i muhâl eyler beni

Kim Nedîmâ bu mudur deyü suâl eyler beni

Necati’nin Gazeli:

Bu cefâdan ki kadeh ağzun öper döne döne

Nâr-ı gayretde kebap oldı ciğer döne döne

Ne revâdur 6u ki ben kâmetümi halka kılam

İnce belün koca karşıma kemer döne döne

Mihri Hatun’un Naziresi:

Ateş-i gamda kebap oldu ciğer döne döne

Göklere çıkdı dûhânumla şerer döne döne

Cân fırakunla fitil oldı gönül hânesine

Ten hâyâlünle fener oldı yanar döne döne

1. Kasidenin nesib bölümünden methiye bölümüne geçerken söylenen beyit ya da beyitlere —- denir. —- iki bölümü birleştiren bir basamak görevindedir.

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Teşbib

B) Fahriye

C) Tevhit

D) Giriş (girizgâh)

E) Dua

2. Aşağıdakilerden hangisi kasidenin bölümlerinden biri değildir?

A) Fahriye

B) Tegazzül

C) Girizgâh

D) Methiye

E) Hicviye

3. Yuğ adı verilen ölüm törenlerinde söylenir. Ölen kişinin iyilikleri, yiğitlikleri anlatılır.

Yukarıda özellikleri verilen tür aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sav

B) Destan

C) Sagu

D) Varsağı

E) Koşuk

4. Hece sayısı koşmayla eşit olan Divan edebiyatı nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tuyuğ

B) Rubai

C) Şarkı

D) Gazel

E) Kıt'a

5. Ölen kişinin iyiliklerini, yiğitliklerini anlatan şiirlere İslam öncesi Türk edebiyatında —-, Halk edebiyatında —- Divan edebiyatında —- denir.

Yukarıdaki parçada sözü edilen nazım türleri sırasıyla hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?

A) Koşuk, koşma, gazel

B) Ağıt, sagu, koşuk

C) Mersiye, ağıt, semai

D) Sagu, ağıt, tuyuğ

E) Sagu, ağıt, mersiye

6. Aşağıdakilerin hangisinde tek dörtlükten oluşan nazım şekilleri bir arada verilmiştir?

A) Mani, şarkı, rubai

B) Rubai, ağıt, tuyuğ

C) Mani, sagu, murabba

D) Rubai, tuyuğ, mani

E) Tuyuğ, murabba, rubai

7. Tasavvuf edebiyatı nazım türlerinden hangi ikisi "Alevi, Bektaşi" şairleri tarafından kullanılmıştır?

A) Şathiye – ilahi

B) Deme – şathiye

C) Nefes – nutuk

D) Nefes – deme

E) Nutuk – ilahi

8. Aruzun kısa kalıbıyla yazılır. Beş —- yazan şairlere hamse sahibi derler. Her beyit kendi arasında uyaklıdır.

Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdaki nazım şekillerinden hangisi getirilmelidir?

A) Kaside

B) Gazel

C) Terci-i bent

D) Müstezat

E) Mesnevi

Aşını tattırandı

Kötü düşmanı kaçırandı

"Oğrak" askerini çevirendi

Bastı ölüm, aktardı

9. Yukarıdaki dörtlük aşağıdaki nazım şekillerinden hangisine örnek olabilir?

A) Sagu

B) Mani

C) Koşuk

D) Semai

E) Varsağı

Bari kapıdan kaçmasan

Göçküncü gibi göçmesen

Ölüm şarabın içmesen

Ah nideyim ömrüm seni

10. Yukarıdaki dörtlük aşağıdaki nazım şekillerinden hangisine örnek olabilir?

A) Semai

B) Varsağı

C) İlahi

D) Ağıt

E) Tuyuğ

11. Ölen kişinin iyiliklerini anlatan şiirlere —-, kopuz eşliğinde aşk ve tabiat güzelliklerini anlatan şiirlere —- denir.

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki nazım şekillerinden hangileri getirilmelidir?

A) Sav – sagu

B) Sagu – koşuk

C) Koşuk – destan

D) Sagu – destan

E) Koşuk – sagu

12. Aşağıdakilerden hangisi Türklere ait nazım şekilleridir?

A) İlahi, tuyuğ, şarkı

B) Kıt'a, şarkı, türkü

C) Rubai, şarkı, sone

D) Koşma, destan, kıt'a

E) Nefes, semai, sone

13. Yedili hece ölçüsüyle söylenir. Eğlencelerde, sevgililer arasında haberleşmelerde, törenlerde öğüt ve ders vermek amacıyla sıkça kullanılmıştır. Anonim Halk edebiyatının önemli bir türüdür. Asıl söylenmek istenen üçüncü ve dördüncü dizede verilir.

Yukarıda sözü edilen nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Mani

B) Koşuk

C) Sav

D) Ağıt

E) Türkü

14. Av törenlerinde ve zaferle biten savaşlardan sonra okunur, yiğitlik ve tabiat sevgisi, aşk gibi konuları işler.

Yukarıda sözü edilen sözlü edebiyat nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Destan

B) Semai

C) Koşuk

D) Varsağı

E) Mani

15. Aşağıda "Koşuk'la ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Hece ölçüsüyle söylenir.

B) Aşk, tabiat ve yiğitlik gibi konular işlenir.

C) Kopuz eşliğinde söylenir.

D) Zengin uyak kullanılmıştır.

E) Dörtlükler şeklinde söylenmiştir.

16. Aşağıdaki nazım şekillerinden hangisi İslam öncesi Türk edebiyatına aittir?

A) Mersiye

B) Koçaklama

C) Ağıt

D) Sagu

E) Şathiye

17. Aşağıdaki cümlelerin hangisi "gazel" ile "kaside"nin ortak özelliği değildir?

A) Beyitlerden oluşmaları

B) İlk beyitlerine matla, son beyitlerine makta denilmesi

C) Uyak örgüsünün benzer olmaları

D) Şairlerinin takma adlarının (mahlas) kullanılması

E) Eğlence ve doğa güzelliklerini işlemeleri

18. Aşağıdaki nazım şekillerinden hangisinin ölçüsü diğerlerinden farklıdır?

A) Varsağı

B) Güzelleme

C) Koçaklama

D) Taşlama

E) Ağıt

19. Aşağıdaki nazım şekillerinden hangisi aruz ölçüsüyle yazılmaz?

A) Rubai

B) Tuyuğ

C) İlahi

D) Şarkı

E) Kıta

20. —- özel bir ezgiyle söylenir ve yörelere göre adlandırılır. —- söyleyeni (yakıcısı) belli olan ve belli olmayan olmak üzere ikiye ayrılır. Asıl —- yakıcısı belli olmayanlardır.

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere aşağıdaki nazım şekillerinden hangisi getirilmelidir?

A) Koşma

B) Türkü

C) Mani

D) Destan

E) Şarkı

21. Aşağıdaki nazım şekillerinden hangisi hem Anonim Halk edebiyatı hem Aşık edebiyatı nazım şeklidir?

A) Semai

B) Türkü

C) Koşma

D) Nefes

E) Varsağı

CEVAP ANAHTARI

1-D 2-E 3-C 4-A 5-E 6-D 7-D 8-E 9-C 10-A 11-B 12-A 13-A 14-C 15-D 16-D 17-E 18-A 19-C 20-B 21-B

1. Nazire nedir?

Nazire, bir şiire başka bir şairin aynı konu ve vezin, kafiye veya redifle yazılan şiirlerin genel adıdır.

2. Nazire hangi kelimeden türemiştir?

Nazire eş ve benzer anlamına gelen nazîr kelimesinden türemiştir.

3. Nazirenin diğer adı nedir?

Cevap

4. Nazire, Türk Edebiyatına hangi edebiyattan geçmiştir?

Fars edebiyatından.

5. Nezair ne demektir?

Nazireler demektir.

6. Nazire-gû ne demektir?

Nazire yazan şair demektir.

7. Arap edebiyatında nazireler ilk kez hangi dönemde görülmeye başlanır?

Cahiliye döneminde.

8. Arap edebiyatında nazire yerine hangi terimler kullanılmıştır?

Arap edebiyatında nazire karşılığı olarak önce mu’âraza, ihtiza, muhâkât; sonraları ise taklid, nazîr, mesîl terimleri kullanılmıştır.

9. Mu’âraza ne demektir?

Taklit etmek demektir.

10. Hangi ünlü arap şairinin Kur’an-ı Kerîm’e nazire yazdığı iddia edilmiştir?

Mütenebbi

11. Fars edebiyatında ilk nazire örnekleri kaçıncı yüzyılda görülmeye başlamıştır?

Fars edebiyatında ilk nazire örnekleri 12. yüzyıldan itibaren görülmeye başlar.

12. Fars edebiyatında nazire yerine hangi terimler kullanılmıştır?

Cevap, istikbal, tazmin

13. Genceli Nizami’nin hamsesini oluşturan mesnevilere nazire yazan İranlı şairler kimlerdir?

Emîr Hüsrev-i Dihlevî

Hâcû-yı Kirmanî

Şemsettin Kâtibî

Abdurrahman-ı Câmî

Hâtifî

Feyzî-i Hindî

14. İran Edebiyatında en çok tanzir edilen mensur eser hangisidir?

Sa’dî’nin Gülistanıdır.

15. Gülistan’a kimler nazire yazmıştır?

Muiniddin-i Cüveyni

Ubeydi Zakani

Mecd-i Hafi

Camî

Kemalpaşazade

Kaan-ı Şirazî

Rıza Kulı Han Hidayet

Ali Ekber-i Ferâhâni

Edib-i Kirmanî

16. Zemin şiir nedir?

Örnek alınarak benzer şiir yazılan şiire zemin şiir veya vasıta şiir denir.

17. Serikat-ı şi’riye nedir?

Bir şairin kendisinden önce söylenmiş bir düşünceyi ya da hayali aynı üslupla ifade etmesi önemli bir kusurdur ve bu tür kusurlara klasik edebiyatta serikat-ı şi’riye denir.

18. Nakîze ne demektir?

Nakîze, bir şiir esas alınarak aynı vezin ve kafiyede, fakat anlamca zıt konuda olan ve bir nevi zemin şiire reddiye olarak yazılan şiirlere denmektedir. Arap şiirinde yaygın olan nakîze şiirimizde rağbet görmemiştir.

19. Reddiye ne demektir?

Reddiye, bir inanç ve düşünceye karşı çıkıp delil ve dayanaklarını çürütmek amacıyla kaleme alınan eserlerin genel adıdır.

20. Reddiyenin en yoğun görüldüğü yüzyıl hangisidir?

16. yüzyıl

21. Müşâ'are ne demektir?

Aynı zamanda söylenen şiir demektir.

22. Bir beyit veya mısraı bir şairin, diğer beyit veya mısraı başka bir şairin söylediği gazele ne denir?

Gazel-i müşterek

23. Tehzîl ne demektir?

Çok iyi bilinen bir şiiri zemin alarak onunla aynı vezin ve kafiyede fakat mizahi tarzda yazılmış şiire tehzil denir.

24. Nazire en çok hangi türde görülür?

Gazel

25. Fatih Köksal’a göre hangi nazım şekilleri varlıklarını nazireye borçludur?

Gazeli müşterek, müselles, terbi, tahmis, taştir, tesdis, tesmin, tetsi’ ve ta’şir şekilleri varlıklarını nazireye borçludur.

26. Nazirelerin gazel üzerine yoğunlaşmasının sebebi nedir?

Nazirelerin gazel üzerine yoğunlaşmasının sebebi, gazelin klasik dönem şairlerinin şiir kudretini ispata en yatkın tarz olmasıdır.

27. Bazı gazellerin kıta ve murabba ile tanzir edilmesinin sebebi ne olabilir?

Bu durum, gazelin kısa bir nazım şekli olmasıyla veya her şairin düşkün olduğu bir nazım şekli olmasıyla açıklanabilir.

28. Cem Dilçin’e göre bir şairin gazelini tanzir etmek neyi gösterir?

Cem Dilçin’e göre bir şairin gazelini tanzir etmek ona karşı duyulan saygıyı, şiirinin, edasının ve üslubunun beğenildiğini gösterir.

29. Edebiyatımızda nazire yazan şairler hangi şairin şiirini tanzir ettiklerini genellikle hangi beyitte zikrederler?

Makta beytinde.

30. Türk Edebiyatında ilk nazireleri hangi şair söylemiştir?

Türk Edebiyatında ilk nazireleri Hakîm Süleyman Ata söylemiştir.

31. Hakîm Süleyman Ata kimin şiirlerine nazire söylemiştir?

Ahmet Yesevî

32. Türkçe yazılmış en eski belagat kitabını kim yazmıştır?

Diyarbakırlı Berdahî

33. Nazire türünün Anadolu’daki ilk temsilcisi kimdir?

Yunus Emre

34. Ahmet Yesevi’nin,

Behişt duzeh talaşur talaşmakta beyan bar

Duzeh aytur min artuk minde Firavn haman bar

ile başlayan manzumesine nazire yazan şair kimdir?

Hakîm Süleyman Ata

35. Türk Edebiyatında nazire kelimesi nazireler anlamında ilk defa hangi eserde kullanılmıştır?

Behcetü’l-hadâ’ik fi-mev’izeti’l-halâ’ik

36. Yunus Emre’nin nazireleri hangi şaire yazılmıştır?

Ahmet Yesevi

37. Yunus Emre’nin,

Aşkın aldı benden beni

Bana seni gerek seni

Ben yanarım dün ü günü

Bana seni gerek seni

dizeleriyle başlayan şiiri Ahmet Yesevi’nin hangi şiirine naziredir?

Yunus Emre’nin şiiri Ahmet Yesevi’nin,

Aşkın kıldı şeyda beni

Cümle âlem bildi meni

Kaygın sensin tün ü günü

Mene sen ok gerek sen

dizeleriyle başlayan şiire naziredir. Aynı şiiri Ahmedi,

Cihandan ben usanmışam

Bana seni gerek seni

Kamudan usanmışam

Bana seni gerek seni

şeklinde tanzir etmiştir.

38. Anadolu’da Yunus Emre ile başlayan nazire hangi şairlerle devam etmiştir?

Ahmedi, Nesimi, Şeyhoğlu Mustafa, Ahmed Dâ’î

39. Gönül redifli şiirlerin ilk başlatıcısı kimdir?

Şeyhoğlu Mustafa

40. Ahmedi çağdaşı olan şairlerden en çok kimleri şiirlerini tanzir etmiştir?

Nesimi, Şeyhoğlu Mustafa

41. Ahmedi’nin en çok tenkit ettiği şair kimdir?

Şeyhoğlu Mustafa.

42.

Badeyi sensiz içersem

Ben bana kıldım haram

Sen sana kanım helal

Etmek dilersin etmegil

Yukarıdaki dizeler kime aittir?

Söz konusu dizeler, Ahmed Dâ’î’nin kendi şiirine yazdığı naziredendir.

43. Kenzü’l-Kübera kimin eseridir?

Şeyhoğlu Mustafa

44. Nazire mecmuası nedir?

Nazire şeklinde yazılmış şiirlerin toplandığı kitaptır.

45. Nazire mecmuaları neden önemlidir?

Nazire mecmuaları, yazılan şiirleri edebi bir zevke göre ele alıp onlara ilgi duyarak devam ettiren şairleri vermeleri ve sevilen şiirleri ortaya koymaları açısından önemlidir.

46. Nazire mecmualarına geçmeden, kimi şairlere yer veren ve onlardan beyitler alan ilk şair ve yazar kimdir?

Şeyhoğlu Mustafa

47. Türk Edebiyatında bilinen ilk nazire mecmuasının adı nedir?

Türk Edebiyatında yazılan ilk nazire mecmuası Ömer b. Mezîd’in ortaya koyduğu Mecmu’atü’n-nezair adlı eserdir.

48. Genceli Nizami’nin İskendernamesine Anadolu’da yazılan ilk nazire kime aittir?

Ahmedi

49. Mecmu’atü’n-nezair ne zaman derlenmiştir?

1437

50. Mecmu’atü’n-nezair’de kaç şiir vardır?

Mecmuada, 84 şairden 397 şiir vardır.

51. Mecmu’atü’n-nezair hangi padişaha sunulmuştur?

2. Murat'a.

52. Mecmu’atü’n-nezair’deki şiirler nasıl sıralanmıştır?

Eserdeki şiirler, kafiyelerinin son harflerine göre sıralanmıştır. Önce zemin şiirlere ardından bunlara yazılan nazirelere yer verilmiştir.

53. Mecmu’atü’n-nezair’in orijinal nüshası nerededir?

Mecmuanın orijinal nüshası, Londra’da School of Oriental and African Studies Library, no:27.689’da bulunmaktadır.

54. 1982 yılında Mecmu’atü’n-nezair’i yayınlayan yazar kimdir?

1982 yılında Mecmu’atü’n-nezair’i yayınlayan yazar Mustafa Canpolat’tır. Bu yayının eserin tıpkıbasımı eklenen ikinci baskısı 1995’te gerçekleştirilmiştir.

55. Karamanoğlu Beyliği döneminde yaşamış olan ve yazdığı şiirlerin üçte biri nazire olan şair kimdir?

Karamanlı Nizami

56.

Sernameyi mahabbeti canana yazmışam

Hasret risalesin varakı cana yazmışam

yukarıdaki beyit kime aittir?

Ahmed Paşa

57. Mihri Hatun’un döne döne redifli gazeli hangi şaire naziredir?

Necati Bey’in döne döne redifli gazeline naziredir.

58. Mustafa Arslan’a göre Mihrî Hatun, Necati Bey’in kaç tane şiirini tanzir etmiştir?

Mustafa Arslan’a göre Mihrî Hatun, Necati Bey’in 55 şiirini tanzir etmiştir.

59. Timurlular döneminde nazire karşılığı hangi terimler kullanılmıştır?

İstikbal, tetebbu.

60. Melihi, gönül redifli murabbaını hangi şaire nazire olarak yazmıştır?

Ahmed Paşa

61. Ahmed Paşa’nın gönül redifli murabbaına muhammes nazire yazan Osmanlı padişahı kimdir?

Fatih Sultan Mehmet’tir:

Tali’ün yüzü gülüp olmadı handan nideyin

Yüreğin derdine bulunmadı derman nideyin

Kastına yar çeker hançeri bürran nideyin

Virisersin bu gam u mihnet ile can nideyin

Gönül ey vay gönül vay gönül vay gönül ey vay gönül

62. Ahmed Paşa tarafından tanzir edilen daha sonra başta Cem Sultan olmak üzere diğer bazı şairlerimiz tarafından da nazireler yazılan kasidenin ismi nedir?

Kerem Kasidesi

63. Ali Şir Nevai’nin Mecâlisü’n-Nefais’inde tetebbu kelimesi hangi anlamda kullanılmaktadır?

Nazire anlamında.

64. Latîfî’nin gazellerinin çoğu hangi şaire nazire olarak söylenmiştir?

Necati Bey’e.

65. Ali Şir Nevai hangi şaire nazire yazmıştır?

Ali Şir Nevai, Lütfî’nin şiirlerine nazire yazar.

66. Ahmed Fakih’in Çarhnamesi hangi mecmuada yer almaktadır?

Câmi’ü’n-nezair’de yer almaktadır.

67. 1512’de yazılan Câmi’ün-nezair kimin eseridir?

Eğirdirli Hacı Kemal

68. Hatai’nin,

Ne buyursa şehâ ferman senindir

Yolunda cân u baş kurban senindir

ile başlayan şiiri hangi şaire naziredir?

Şeyhî’nin

Gönül bende tapuçı cân senindir

Ne buyursa şehâ fermân senindir

ile başlayan şiirine naziredir.

69. Pervane Bey Mecmuası hangi yüzyılda derlenmiştir?

16. yüzyıl.

70. Pervane Bey Mecmuasını diğer mecmualardan ayıran nedir?

Pervane Bey Mecmuası şairin kimliğini açıklayan ve birçok yönden edebiyat tarihine ışık tutan bilgilerin yer alması itibarıyla diğer mecmualardan farklılık gösterir.

71. 2003’te Câmi’ün-nezair üzerine doktora çalışması yapan yazar kimdir?

Yasemin Ertek Morkoç

72. Nazire yazan kimi şairlerin hangi şairin şiirini tanzir ettiklerini makta beytinde zikretmeleri hangi yüzyıldan itibaren görülmeye başlar?

16. yüzyıldan itibaren görülmeye başlar.

73. Baki’nin,

Saki zamanı ayşı meyi hoşgüvardır

Birkaç piyale nuş edelim nevbahardır

beyti ile başlayan Bahar Gazeli hangi şaire naziredir?

Ahmedi’nin,

Saki alessabah ki faslı bahardır

Vakti şarab u mevsimi vaslı nigardır

beyti ile başlayan gazeline naziredir.

74. Fuzuli’nin divanındaki ilk gazel olan ve,

Kad enâre’l-ışk li’l-uşşâkı minhâci’l-hüdâ

Sâlik-i rah-ı hakîkat ışka eyler iktidâ

matla’lı şiir hangi gazele naziredir?

Fuzuli’nin gazeli Ali Şir Nevai’nin,

Aşrakat min aksi şemsü’l-ke’si envârü’l-hüdâ

Yâr aksin meyde kör dip câmdın çıktı sadâ

matla’lı gazeline cevaptır.

75. Fuzuli’nin, içinde,

Ne yanar kimse mana âteşi dilden özge

Ne açar kimse kapım badı sabadan gayrı

dizelerinin geçtiği gazeli hangi şaire naziredir?

Necati Bey’in,

Dime kim yarda yok cevr ü cefadan gayrı

Ne dilersen bulunur mihr ü vefadan gayrı

beytiyle başlayan gazeline naziredir. 

76. Fuzuli,

Tutuştu gam adına şâd gördüğüm gönlüm

Mukayyed oldu ol azad gördüğüm gönlüm

beytiyle başlayan gazelini hangi şaire nazire olarak yazmıştır?

Hayali-i Kadim’in ilk beyti,

Harap olupdur ol âbâd gördüğüm gönlüm

Gamında dopdoludur şâd gördüğüm gönlüm

şeklindeki gazeline naziredir.

77. Kansu Gavri’nin şiirlerine nazire yazdığı şairlerin başında kimler gelir?

Nesimi ve Hasanoğlu.

78. Edirneli Nazmi’nin Mecmu’aün-nezairinde kaç şiir bulunmaktadır?

Mecmuada 369'u zemin şiir olmak üzere, 5527 şiir bulunmaktadır. Bunların 5490’ı gazel, otuz yedisi murabbadır. Metnin 33.108 olan toplam beyit sayısı nüsha farklarıyla birlikte 33.440’a ulaşmaktadır.

79. Mecmu’aün-nezair’de kaç tane şair yer alır?

Mecmuada toplam 357 şair yer alır. Bu şairlerden 67'sinin zemin şiiri yer almaktadır.

80. Mecmu’aün-nezair’de en fazla hangi şairin zemin şiiri vardır?

Mecmuada en fazla zemin şiiri olan şair, 51 şiirle Ahmed Paşa'dır. Ahmed Paşa'ya yazılan nazire sayısı 1035'tir.

81. Mecmu’aün-nezair’i diğer mecmualardan ayıran nedir?

Mecmau’n-nezâir’de derleyicinin şiirlerin sıralanışını ayrıntılı bir plan içinde gerçekleştirdiği görülmektedir. Eser hem divanlarda olduğu gibi kafiyelerin son harfine göre alfabe sırasına hem de aruz bahirlerine göre tasnif edilmiştir. Ancak Nazmî, sadece mukaffâ mısraları aynı harfle biten şiirleri bir araya toplamakla yetinmemiş, ayrıca her harfi kendi arasında kafiye ve rediflerine göre sıraya koymuştur. Şiirler harflere göre sıralandıktan sonra her harf kendi içinde bahirlere göre remel, hezec, muzâri, recez, müctes, hafîf, mütekārib sırasıyla dizilmiştir. Nazmî’nin bu titiz tasnifi, türünün diğer örneklerinde görülmez. Eserde her harfin başlangıcında o harfin ve bahrin adı yer almakta, ardından “zemin şiir” denilen, kendisine nazîre yazılan şiir gelmekte, daha sonra nazîreler sıralanmaktadır. Nazîrelerin dizilişinde şairlere göre belli bir sıra takip edilmemekle beraber genellikle meşhur şairlerin şiirlerine daha ön sıralarda yer verildiği görülür. Burada Nazmî kendi nazîrelerine daima her grubun en sonunda yer vermiştir.

82. Kaynaklarda Mecmau’n-nezâir hangi farklı isimlerle anılır?

Mecmuanın adı bazı nüshalarında ve çeşitli kaynaklarda Câmiu’n-nezâir, Nezâir-i Nazmî, Nezâirü’l-eş‘âr, Nezâirü’ş-şuarâ, Mecmau’n-nezâir, Mecmûa-i Nazîre-i Şuarâ-yı İzâm olarak farklı şekillerde geçmektedir.

83. 2001 yılında Mecmuaünnezair üzerine doktora çalışması yapan yazar kimdir?

M. Fatih Köksal

84. İstanbullu Sabri’nin Camiünnezairi hangi eserde zikredilmektedir?

Ahdî’nin Gülşen-i Şuarâsında.

85. Camiünnezair’de kaç tane şair yer alır?

Camiünnezair’de 266 tane şairin toplam 29.461 beyitten meydana gelen şiirleri bulunmaktadır.

86. Câmiü’n-nezair’in kaç nüshası bulunmaktadır?

2

87. Pervane Bey Mecmuasının tek nüshası nerededir?

Topkapı Sarayında.

88. Derleyeni belli son nazîre mecmuası hangisidir?

Budinli Hisalî’nin Metâli’ü’n-nezairidir.

89. 4. Murat’ın,

Hafız’a Bağdad’a imdâd etmeye er yok mudur

Bizden istimdâd edersin sende asker yok mudur

beyti ile başlayan manzum mektubu hangi şiire naziredir?

Mektup, Hafız Ahmed Paşa’nın,

Aldı etrafı adû imdâda asker yok mudur

Din yolunda baş verir bir merdiserver yok mudur

beytiyle başlayan mektubuna hem cevap hem naziredir. Hafız Ahmed Paşa bu gazelle padişahtan yardım istemiştir.

90. Metâli’ü’n-nezair’in diğer mecmualardan farkı nedir?

Metâli matla’lar demektir. Bu mecmua, şiirlerin sadece matla beyitlerine yer vermesinden dolayı diğer mecmualardan farklıdır.

91. Metâli’ü’n-nezair’in birinci cildi üzerine doktora çalışması yapan yazar kimdir?

Bilge Kaya

92. 17. yüzyıl şairlerinden Âşık Ömer’in şiirlerini en çok hangi şair tanzir etmiştir?

Gevherî.

93. Edebiyat tarihimizin kaynaklarından olan nazire mecmuaları yerini hangi eserlere bırakmıştır?

Tezkiretü'ş-şuaralara bırakmıştır.

94. Nedim’in,

Bûs-i la’lün şöyle sîr-âb-ı zülâl eyler beni

Kim gören âb-ı hayât içmiş hayal eyler beni

matlaıyla başlayan gazeli hangi şiire naziredir?

Fuzuli’nin,

Hayret ey büt sûretün gördükde lâl eyler beni

Sûret-i hâlüm gören suret hayâl eyler beni

matlaıyla başlayan gazeline naziredir.

95. 18-19. yüzyıl şairlerini nazire yazmaya iten en önemli sebep neydi?

Önceden ortaya konmuş hazır kalıplara sığınma arzusuydu.

96. Hangi yazara göre “nazire şiiri gerçek bir atölye çalışması haline getirmişti”?

Ahmet Hamdi Tanpınar

97. Tehzîl en çok hangi dönemde görülmektedir?

Tehzîl en çok 19-20.  yüzyıllarda görülür.

98. Mustafa Kemal Atatürk’ün söylediği,

“Vatanın bağrına düşman dayasın hançerini

Bulunur kurtaracak bahtı kara maderini”

beyti hangi şaire cevaptır?

13 Ocak 1921 tarihinde yapılan TBMM oturumunda Mustafa Kemal Atatürk, konuşmasına Namık Kemal’in,

“Vatanın bağrına düşman dayadı hançerini

Yok mudur kurtaracak bahtı kara maderini”

beytine atıf yaparak başlamış ve “işte ben de bu kürsüden, bu meclisin reisi sıfatıyla, heyetimizi teşkil eden bütün milletvekilleri namına ve diyorum ki,

Vatanın bağrına düşman dayasın hançerini

Bulunur kurtaracak bahtı kara maderini”

şeklinde devam etmiştir.

99. Cumhuriyet döneminin en önemli tehzil şairleri kimlerdir?

Fazıl Ahmet Aykaç

Halil Nihat Boztepe

Necdet Rüştü Efe

Orhan Seyfi Orhon

Yusuf Ziya Ortaç

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: