“Derya kuzusu bunlar” dendiğinde aklınıza sadece deniz gelmesin, sofraların göz bebeği olan balık çeşitleri arasında tatlı sularda yaşayan birçok enfes tür de var. Kendine has lezzeti ile öne çıkan alabalık çeşitleri de bol etli yapılarıyla balık yeme tutkunuzu en iyi biçimde karşılar.
Alabalıkların doğal ortamlarında avlanması oldukça zordur fakat yenmesi de bir o kadar keyiflidir. Çiftliklerde de üretilebilen alabalıklar, temizlenmiş halde bir bütün olarak ya da fileto şeklinde hazırlanabilir. Bu lezzetli balıklar, ağızda dağılacak yumuşacık eti ve özgün tadıyla yemek saatlerinin vazgeçilmezi olur.
Kızartması, buğulaması, ızgarası ve daha nice farklı tarifi ile tabaklarınızda yerini almayı bekleyen alabalık besin değeri açısından sahip olduğu ünü de sonuna kadar hak eder. Protein deposu alabalıklar, içerdikleri birçok vitamin ve mineral ile ailenizin için ideal bir yemektir.
Hemen hemen bütün türleri tatlı su balığı olan alabalıklar arasında istisna oluşturan bir tür mevcuttur.
Deniz alabalığı olarak adlandırılan bu tür, denizde yaşar fakat yumurtlamak için akan tatlı sulara gider. Eğer alabalık nerede yaşar sorusuna ayrıntılı bir cevap verecek olursak, çoğunun ırmak ve göllerde, deniz alabalıklarının ise yılın bir kısmı tuzlu sularda yaşadığı söylenebilir.
Somon balıklarıyla yakın akraba olana alabalıklar doğal ortamlarının dışında, çeşitli büyüklülerdeki çiftliklerde de üretilmektedir. Yöreden yöreye değişen farklı alt türleri de bulunan alabalıklar, zengin bir besin kaynağı olarak sağlığa iyi gelecek birçok özellik taşır. İsterseniz bir çiftlikten alın, isterseniz de kendiniz tutun ama sevdiklerinizi bu yararlı ve lezzetli balıktan uzun süre ayrı bırakmayın.
Alabalıklar, diğer balıklar gibi zengin bir protein kaynağı olmanın yanında birçok değerli vitamin ve minerale sahiptir. 100 g büyüklüğündeki bir porsiyonda bulunan alabalık protein değeri, ortalama 27 g olur. 100 g porsiyonunda yaklaşık 190 kalori (kcal) bulunan alabalıklardaki 67 mg Sodyum ve 463 mg Potasyum da vücut açısından oldukça önemlidir.
Sofralarınızı şenlendirecek alabalıkları daha az kalorili bir şekilde tüketmek için, kızartma yerine ızgara ve buğulama gibi alternatifleri denemek daha yaralı olur. Magnezyum, kalsiyum ve demir gibi mineraller ve B 6, B 12 gibi vitaminleri bolca bulunduran bu balık çeşidi, fosfor açısından da oldukça zengindir.
Mevsiminde çıkarılmış alabalıklar ile yapacağınız yemekler, misafirlerinize balıktan ne kadar iyi anladığınızı gösterir. Sevdikleriniz, arkadaşlarınız ve elbette aileniz için hem lezzetli hem de sağlıklı yemekler pişirmek istiyorsanız alabalıklar bulunmaz bir nimettir. Tam bir protein ve mineral deposu olan bu balıklar birçok rahatsızlığa karşı direncinizi arttırır.
Anadolu’nun birçok yöresinde alabalıkların yağı da kullanılır. Alabalık tedavisi olarak adlandırılan bu yöntemde, kas ya da eklem bölgelerindeki ağrılara, seyreltilmiş alabalık yağı sürülerek masaj yapılabilmektedir. Elbette bu işlemi yapmadan önce de modern tıbbın sunduğu olanaklardan yararlanmalı ve doktorunuza mutlaka danışmalısınız.
Alabalıklar birçok türe ve alt türe sahiptir.
Deniz ürünlerinin çeşitliliği ile göz dolduran bu coğrafyada tatlı su balıkları da hem çeşit hem de lezzet açısından oldukça kalitelidir. Genel olarak her türünde eti bol olan bu balıkların kılçık oranı da azdır. Anadolu’nun akarsularında bolca bulunan alabalıkların çiftlik üretimi de oldukça gelişmiştir.
Av için ön hazırlığınızı yaptınız ve izin verilen avlaklarda, onaylanan tarihler içerisinde oltalarınız hazır beklemektesiniz. İlk olarak, karşınızda çok dişli bir rakip olduğunun bilincinde olmalısınız. Alabalıklar sese duyarlığı olduğu kadar görsel açıdan da çok hassastırlar ve çevredeki tehlikeyi çabuk sezerler. Bu nedenle sabırlı olmak, alabalık nasıl avlanır sorusuna verilecek en iyi cevaplardan birisidir.
Yüksek rakımlı derelerin soğuk sularında bu balığı daha sık bulabilmek mümkündür. Alabalıkları avlamak isteyenler değişik alabalık oltası çeşitleri kullanabilir. Farklı boyutlardaki olta kamışları arasından dere ya da göl ortamına göre tercihler değişiklik gösterebilir. Bunun dışında yem seçimi de önem kazanmaktadır.
Doğal alabalık yemi kullanımı mümkün olabildiği gibi döner kaşıklarla yem işlemi yapılabilir. Alabalıkları avlamak konsantrasyon ve çaba gerektirir. Zor avlanan bu balıklar için Fly Fishing disiplini de kullanılabilir.
Alabalık yetiştiriciliğinde yoğun olarak kullanılan tür Gökkuşağı Alabalığı’dır. Ülkemizde bulunan birçok alabalık çiftliği, lezzetli balıklarıyla birçok kişi tarafından tercih edilmektedir. Alabalık üretiminde en önemli faktörlerin başında su kalitesi gelir. Alabalıklar için suyun sahip olduğu sıcaklık çok önemlidir. Soğuk ve bol oksijenli suları seven alabalıklar için uygun koşullar sağlandığında çok iyi verim alınabilmektedir.
İyi bir çiftlik için yeterli donanım ve büyüklüklere sahip alabalık havuzu kurulumu önem taşımaktadır. Havuzların büyüklüklerini ve yerleşim şekillerini özenli bir biçimde gerçekleştirmek, alabalık üretiminin önemli ögeleri arsında yer alır.
Alabalık fiyatları oldukça değişkenlik gösterebilmektedir. Marketlerde kilogramını 12 lira civarında bir ortalama fiyattan alabileceğiniz alabalıkları, çiftliklerden satın aldığınızda daha uygun fiyatlarda sahip olabilirsiniz. Bazı balıkçılarda, büyüklüğüne ve türüne göre farklı fiyatlarla karşılaşabilmek de mümkün olmaktadır. Amatör balıkçılar da kullanacakları yem tipine göre farklı alabalık yemi fiyatı oranlarıyla karşılaşabilmektedir.
Alabalık temizleme işlemi için önce balığı iç organlarından güzelce arındırmak gereklidir. Alabalığın eti bol ve kılçıkları da az olduğundan fileto haline getirmek de oldukça kolaydır. İç organları temizlerken ve fileto yaparken uygun aletleri kullanmak önemlidir. Ete zarar vermek balığın tadını bozacağından, temizleme işleminde dikkatli olmak gereklidir.
Alabalık için de, tıpkı diğer balıklarda olduğu gibi birçok farklı pişirme yöntemi bulunmaktadır.
Temizlenmiş şekliyle pişirilebileceği gibi fileto olarak da servis edilebilir. Yemek zevkinize göre fırında, ızgarada, tavada ya da buğulama olarak yapabilmeniz mümkündür. Alabalık yemeklerini tereyağı ile pişirmek, ekstra lezzet kattığı için yoğun olarak tercih edilir.
Güveç, yemeklere ekstra lezzet katan bir pişirme kabı olarak öne çıkar. Alabalık gibi leziz bir balığı güveçle daha da tatlandırmanın harika bir tarif ortaya çıkaracağından emin olabilirsiniz. Güveçte Alabalık
Alabalığın tadını en iyi şekilde alabilmenizi sağlayacak yöntemlerin başında fırında pişirmek geliyor. Sebzelerin lezzeti ve tereyağının kokusuyla harmanlanan unutulmaz bir balık yemeği sizleri bekliyor. Fırında Tereyağlı Alabalık
Balık denince ilk akla gelen kızartma olur. Mısır ununa bulanmış alabalıklar ile yapılacak kızartmaları, salatalarla birlikte servis ederek en iyi sofraları hazırlayabilirsiniz. Alabalık Kızartması
Birbirinden farklı pişirme yöntemleri ile alabalık tarifleri için sitemizi ziyaret edebilirsiniz.
Alabalık; (Salmo trutta), Salmonidae familyasının en tanınmış üyesidir ve somon balığı ile yakın akrabadır. "Alabalık" diye adlandırdığımız her balık Salmo cinsine ait değildir. Salmonidae ailesinin arta kalanını oluşturan Oncorhynchus ve Salvelinus cinslerine ait olan balıkların da bazılarına "alabalık" denilir. Alabalığın çok yaygın olan veya sadece belli bir yöreye ait olan türleri vardır.
Ülkemizde bilinen türleri; Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss), Anadolu Alabalığı (Salmo platycephalus), Abant Alabalığı (Salmo trutta abanticus), Karadeniz Alabalığı (Salmo trutta labrax), Kafkas Alabalığı (Salmo trutta caspius), Büyük Benekli Alabalık (Salmo trutta macrostigma), Deniz Alabalığı (Salmo trutta trutta), Dere Alabalığı (Salmo trutta forma fario), Göl Alabalığı (Salmo trutta lacustris), Aral Alabalığı (Salmo trutta aralensis), Garda Alabalığı (Salmo trutta carpio), Gökçe Alabalığı (Salmo ischchan), Marmorata Alabalığı (Salmo trutta marmorata), Ceyhun Alabalığı (Salmo trutta oxianus) gibi türleridir.
Nerdeyse tüm alabalıklar yırtıcı tatlısu balıklarıdır, yalnızca (daha çok somon balığı ile yakın akraba olan) Deniz Alabalığı aynı Somon balıkları gibi denizde yaşamasına rağmen, yumurtlama döneminde akarsulara girer.
Alabalıklar nüfusları hızla tükenmekte olan, bazı türleri ise neredeyse yok olmuş korunmaya muhtaç kıymetli balıklarımızdandır. Alabalık avlarında yakaladığımız balıkları doğaya geri bırakmak, özellikle dikkat ederek az miktarda alıkoymak, kıymetli alabalık balıkçılığın devamlılığı için oldukça önemlidir.
Alabalık Avı İçin Takım Önerilerini değerlendirirken dere alabalığı avları için ve göl alabalığı avları için iki ayrı kategoride incelemek daha net ve anlaşılır olacaktır. Her iki farklı av tekniğinde de ihtiyacımız olan özellikler birbirlerinden oldukça farklıdır.
Alabalık avında kullanılan birden çok teknik ve takım vardır. Bunlardan; canlı ya da ölü yemli takımlar, Fly Fishing (Sinek Balıkçılığı) Olta Takımları ve Spin/Atçek Olta takımları en yaygın kullanılanlardır. Özellikle Spin/Atçek yöntemi ülkemizde uygulama ve performans açısından oldukça popüler bir yöntemdir. Bu bölümde alabalık avı için spin/atçek takımlar üzerinde duracağız ancak bu yöntemde kendi içinde farklılıklar gösteriyor, özellikle dere alabalığı avlarında daha küçük yemler ve daha hafif takımlar kullanılırken göl ve nehir alabalığı avlarında daha güçlü takımlara ihtiyaç duyuyoruz.
Dere alabalıkları balık avcılığının en kıymetli olanlarındandır. Yakalaması oldukça zahmet ve tecrübe ister, ancak uzun yıllar emek verilince dağların ormanların zorlu patikaları ardında, en ücra en bakir dereleri defalarca ziyaret ettikten sonra belki bir kırmızı benekli alabalığa rastlarsınız.
Dere Alabalıklarının avında en yaygın kullanılan ve en iyi sonuçlar alınan yemleri;
döner kaşıklar,
kaşıklar,
silikon yemler (max. 7cm),
dalarlı maket yemler (2-4cm boylarda)
olarak sıralayabiliriz. Özellikle dere alabalığı avlarında olabildiğince küçük yemler tercih etmeniz avcılığınızı arttıracaktır.
Dere alabalığı avlarında kullanılan yemlerin özellikleri, seçeceğimiz kamış için gerekli ip uçlarını bize vermektedir. 0 – 10 Gram arası atar aralıklarına sahip UL-Ultra Light / L-Light / ML-Medium Light Sertliğinde kamışlar arasından bir tercih yapabiliriz. Kamış boyunu ise dar dereleri, ağaç ve çalılardan kalan kısıtlı atış alanlarını göz önünde bulundurarak kısa tutmalıyız, ortalama 1.40m – 2.10m uzunluğunda kamışlar arasından kullanım alışkanlığınıza ve kullanacağınız avlağın yapısına göre bir tercihte bulunabilirsiniz. İnce kamışlar esnek oldukları için F-Fast Aksiyonlu kamışlar, atış, aksiyon ve mücadele performansınızı olumlu yönde etkileyeceklerdir.
Özellikle dere alabalığı avlarında kullanılan hafif takımlara uyumlu olması için en küçük ebatlı modelleri değerlendirmeliyiz. Küçük ve hafif makineler, zor alanlarda yapılan atışlarda kamışınızın daha dengeli olmasını ve daha iyi atışlar yapabilmenizi sağlar. 500 ya da 1000 ebatlı makineler arasından bütçenize ve takımınıza uygun seçtiğiniz bir makine, avlanırken beklediğiniz hafifliği ve performansı verecektir.
Örgü ip ya da misina seçiminde kamışınızda belirtilen değerleri dikkate almanız en doğrusudur, kamışınızın üzerinde Line ibaresi ile LB üzerinden belirtilen değerler kullanılması gereken en uygun örgü ip & misina değerleridir. Bilinen tek bir kesin değer var ki o da ne kadar ince örgü ip ya da misine kullanırsanız takımınızın o kadar avcı olduğudur. Özellikle örgü ip seçiminde kalın orta sınıf ipler yerine iyi kalitede ve daha ince 8X (sekiz kat örgü) ya da 9X / 12X örgü ipler kullanmanız, ipinizin dayanıklılığını, avcılığınız ve ömrünü arttıracaktır. 0.4-0.6pe arası kalınlıkta ip ya da 0.14 – 0.18 mm arası kalınlıkta bir monofilament misina tercihinde bulunabilirsiniz. Eğer tercihinizi örgü ipten yana kullanıyorsanız, ipinizin ortalama iki katı kalınlığında Fluorocarbon leader kullanmanızı tavsiye ederiz.
Eğer göllerde ya da büyük nehirlerde alabalık avlıyorsak, dere alabalıklarına kıyasla daha büyük ve daha güçlü balıkları hedefliyoruz demektir. Daha büyük alabalıklarla aynı oranla, kullanacağımız takımlarda daha yüksek değerlere sahip olmalıdır.
Göl ve nehir alabalık türlerinin avlarında çoğunlukla Döner Kaşıklar, Spin Kaşıklar, Kesme Kaşıklar, Jig Yemler, Maket Yemler ve Silikon Yemler kullanılır. Tüm bu yem çeşitleri ile oldukça verimli sonuçlar alabilirsiniz. Döner kaşık seçiminde 3 numara, jig ve silikon yem seçiminde ise ortalama 15 gram ağırlığa kadar olan yemleri kullanabilirsiniz. Yem ve ağırlık seçimi yaparken avlandığınız alanın büyüklüğünü ve derinliğini de göz önünde bulundurmalısınız. Kimi zaman daha uzak mesafelere atışlar yapmamız gerekebileceği gibi, akarsularda yemin çabuk batması için de daha ağır yemleri tercih edebiliriz.
Göl ve nehirlerde alabalık avı için kullanılan yemlerin ağırlıkları dikkate alındığında, 1gr ile 25gr (1-20 / 3-15 / 7-21) arası atar aralıklarına sahip kamışlar ön plana çıkıyor. Ortalama 2.1m – 2.60m arası uzunluklarda L-Light / ML-Medium Light sertliğinde, orta hızda aksiyona sahip (RF-Regular Fast) kamışlar atışlarda ve balıkla olan mücadelenizde ihtiyacınız olan performansı size sağlayacaktır.
Dere alabalıklarına nazaran daha güçlü balıklarla mücadele edeceğimiz için ve kullandığımız kamış değerleri de daha yukarı seviyelerde olduğu için, aynı oranda makine abatlarını da bir boy yukarı taşımak, takım uyumu ve performans açısından oldukça etkili olacaktır. 1000 ve 2000 ebatlı makineler arasından orta devirli (5.0;1 – 1 Turda 5 Devir) bir model tercih edebiliriz.
Örgü ip ya da misina seçiminde kamışınızda belirtilen değerleri dikkate almanız en doğrusudur, kamışınızın üzerinde Line ibaresi ile LB üzerinden belirtilen değerler kullanılması gereken en uygun örgü ip & misina değerleridir. Eğer ip kullanmayı tercih ediyorsak 0.6pe - 0.8pe arası örgü ip ve ortalama 2 katı kalınlığında Fluorocarbon leader, eğer misina tercih ediyorsak 0.18mm – 0.20mm kalınlığında monofilament misina ile takımımızı tamamlayabiliriz.