Diş taşı temizliği sonrası; diş eti çekilmesi ve kanama ile birlikte dişlerde bir miktar ağrı, hassasiyet ve sallanma görülebilir, dişler arası boşluklar oluşabilir. İşlem sonrası önerilere dikkat ederek diş bakımınızı dikkatli bir şekilde yaparsanız bu sorunları azaltabilirsiniz. Bu yazımızda diş taşı temizliğinden sonra dikkat edilmesi gerekenler nelerdir, ne zaman yemek yenir, fırçalama esnasında nelere dikkat edilmelidir inceledik.
Diş taşı temizliği, sağlıklı ve beyaz bir gülümsemenin yanında sizi diş eti hastalıklarına karşı korur. Çünkü bu hastalıklar genellikle ağrıya neden olmaz ve habersizce ilerleyebilir.
Bu nedenle diş taşı temizliği öncesinde hekiminiz; çürüklerin yanında dişlerin etrafındaki periodontal dokuların sağlığını ve kemik kaybı olup olmadığını kontrol etmek ister. Bu muayenede periodontal sond adı verilen ince uçlu metal bir el aleti kullanılır. Sondun ucu diş ile diş eti arasındaki boşluğa doğru itilerek cebin varlığı, derinliği ve varsa hastalığın derecesi belirlenir.
Tipik olarak sağlıklı diş etinde bu derinlik mm civarındadır. 4mm ve üzeri derinlik, mevcut bir diş eti hastalığını belirtir. Ayrıca hekiminiz, diş köklerinde yer alan enfeksiyonları, çürükleri ve kemik kaybı miktarını belirlemek için çene röntgeni çekilmesini önerebilir. Randevuya gitmeden önce mutlaka dişlerinizi iyi bir şekilde fırçalayarak temizliğini sağlayın.
Diş taşı temizliği esnasında görünen diş yüzeyleri diş eti cebi içerisindeki tüm tartarlar uzaklaştırılır. Bu işlem sonrasında şunları bekleyebilirsiniz:
Rutin diş taşı temizliğinden sonra ilk bir kaç gün boyunca sıcak ve soğuğa karşı hassasiyet ve sızlama normal bir durumdur. Bunun sebebi diş yüzeylerinin temizlenmesi ile birlikte dişlerin termal değişiklikleri daha fazla hissetmesidir. Bir kaç gün içerisinde azalarak kaybolur. Tedavi esnasında Airflow ile diş temizleme yapılmışsa hassasiyet daha az oluşur.
Normal koşullarda diş temizliği sonrasında ağrı ve sızlama olmaz. Ancak derin temizlik ve kök yüzey düzgünleştirilmesi yapılmışsa bir miktar ağrı hissedebilirsiniz. İşlem sonrası hastaların ağrı derecelerini ölçmek için yapılan bu bilimsel çalışmada; hastaların %28i çok hafif, %18i hafif, %28i orta dereceli, %8i şiddetli ve %8i çok şiddetli ağrı hissetmiştir. Bu ağrıyı azaltmak için mümkünse güçlü bir analjezik tercih edilmeli ve tercihen ilaç işlemden iki ila sekiz saat sonra alınmalıdır. Ertesi gün ise genellikle ağrı kesici kullanılmasına gerek kalmaz.
Derin temizlik ve kök düzeltme işlemleri sonrası iyileşme döneminde diş eti çekilmesi kaçınılmazdır. Çekilme; özellikle dişler arası bölgede belirgindir. Bunun en büyük sebebi, diş eti tedavisi öncesinde şişmiş olan diş etlerinin temizlik işlemi sonrası iyileşmeye başlaması ile birlikte şişliğinin azalması ve diş yüzeyine tekrar yapışmasıdır. Eğer kemik dokusu fazla hasar görmüşse bazı hastalar tedavi sonrasında diş etlerinin geri gelmediğini fark edebilir.
Diş taşı temizliği esnasında kullanılan ultrasonik cihazın hareketi nedeniyle dişler biraz yuvalarından gevşeyerek sallanabilir. Bu tür geçici sallanmalar yaklaşık iki hafta içerisinde geçer. Bazen dişin çevresindeki kemikte erime o kadar fazladır ki, sadece diş taşları dişlerin sallanmasını önlüyor olabilir. Tartarın temizliği ile birlikte bu dişlerde sallanma miktarı artabilir. Bir iki hafta boyunca bu dişlerin üzerinde sert yiyecekler tüketmekten, el veya dil ile bu tür dişleri hareket ettirmekten kaçınmanız gerekir.
Diş temizlettikten sonra ve fırçalama esnasında bir miktar kanama oldukça normaldir. İşlemden sonra meydana gelen kanama; özel bir çaba göstermenize gerek kalmadan genellikle saat içerisinde geçer. Fırçalama esnasında devam eden kanama ise gün geçtikçe azalır ve genellikle bir hafta içerisinde kaybolur.
Diş taşı temizliği sonrası yapılması ve yapılmaması gerekenlere dikkat ederek iyileşme sürecini hızlandırabilirsiniz:
Evet, diş taşı temizliği sonrası aşağıdaki önerilere dikkat ederek dişlerinizi fırçalayabilirsiniz:
Tedavinizin tek seansta tamamen olumlu sonuç vermesi mümkün değilse hekiminiz diş etleriniz iyileşmeye başladıktan sonra yeni bir ek seans daha uygular. Diş taşı temizliği sonrası hekiminizin uygun gördüğü tedavi planına göre kontrole gelmeniz ağız sağlığınızın takibi açısından önemlidir.
Dişlerinize iyi bakıyor musunuz? Bu sorunun cevabı “evet” olsa bile dişlerinizde plak oluşumu gözlenir. Diş yüzeylerinde ve diş eti çizgisi boyunca yapışkan ve şeffaf bir tabaka oluşur. Bu oluşumlara plak adı verilir. Bu plaklarda yaşayan bakteriler dişin minesine ve diş etlerine zarar verebilir. Plaklar, iyi bir bakımın olmadığı ağızlarda tartar dediğimiz diş taşı oluşumuna neden olur. Diş taşı, bakterilerin ve tükürükteki minerallerin sertleşmesi sonucu oluşur. Plaklar ve diş taşları diş eti iltihabı gibi hastalıklara neden olur. Bu nedenle diş taşı temizliği önemlidir. Peki diş taşı temizliği nedir? Öncelikle bu soruyu cevaplayalım.
Diş taşı temizliği; diş ve diş etinin birleşim hattındaki ve dişlerin yüzeyindeki oluşan ve tartar olarak da bilinen tabakaların diş hekimi tarafından özel aletlerle çıkarılmasıdır. Diş eti çizgisinin üzerinde oluşan yapılar, diş etlerinde inflamasyona yol açarak, hassasiyete neden olabilir ve diş etine zarar verebilir. Bu da zamanla diş eti hastalıklarına yol açabilir. Bunlardan en hafifi diş eti iltihabıdır(gingivitis). Kanama ile kendini gösterir. Sarı, kahverengi, sert ve gözenekli diş taşları, yapısı nedeniyle yiyecek ve çiçekleri kolayca tutabilir, doğru diş fırçalamayı ve diş ipi kullanmayı da zorlaştırabilir. Bakteri oluşumundan dolayı diş taşı, ağız kokusu yaratır. Diş taşı temizliği, ağız hijyeninin korunması ve doğru bakım yapılabilmesini kolaylaştırır ve geciktirilmemelidir.
“Diş taşı temizliği nasıl yapılır?” diye düşünürken bunun evde yapılabilecek bir temizlik olmadığı bilinmeli. Diş taşı temizliği uzman diş hekimleri tarafından diş kliniklerinde yapılır. Çoğunlukla özel el aletleri ve ultrasonik cihazlar ile tartar temizlenir, diş yüzeyinden uzaklaştırılır. Bazı durumlarda lazer cihazlar da kullanılabilir. Plak ve diş taşları ağızdan uzaklaştırıldıktan sonra özel cila maddeleri ve fırçalarla diş yüzeyi cilalanır. Diş yüzeyinin pürüzlü yapısı azaldığı için yeni plak oluşumu zorlaşır.
Diş taşı temizliği, tartarların derinliğine ve miktarına göre değişir. Diş hekimleri sadece diş taşlarını temizlemek ile kalmaz, tüm ağız içi bakımı da yapar. Ortalama dakika süren diş taşı temizliği bazı durumlarda 1 saate kadar uzayabilir. Genellikle tek seansta biter, ileri diş eti hastalıklarının olduğu durumlarda seans sayısı artabilir.
Diş taşı temizliği yaptıranlar, diş taşı temizliği sonrası bazı kurallara dikkat etmelidir. Diş temizliği sonrası dişlerde ve diş etlerinde hassasiyet hissedilebilir. Diş temizliği sonrası 1 gün boyunca çok sıcak ve çok soğuk yiyecek ve içecekler tüketilmemelidir. İşlemden sonra en az 2 saat süreyle diş etlerinde renklenmeye neden olan çay, kahve, kola ve sigara gibi ürünlerden uzak durulmalıdır. Diş temizliğine ara verilmemeli, dişlerinizi düzenli olarak fırçalamaya ve diş ipi kullanımına devam edilmelidir.
Diş taşı temizliğinin hangi sıklıklarla yapılması gerektiğine diş hekimi karar verir. Diş hekimi kontrollerinin sıklığı ve ağız içi hijyen ve bakım da burada belirleyicidir. Uzmanlar, diş eti hastalığı ya da riski olması durumlarında (sigara içilmesi, diyabet hastalığı, vb.) diş taşı temizliğinin 6 ayda bir yapılmasını önerir. Ağzınız ve tükürük yapınız plak ve tartar oluşumuna yatkınsa daha sık muayene ve diş temizliği yapılabilir. Diş taşına daha yatkın olan kişiler şunlardır:
Ağzımızda yaşayan çeşit bakteri vardır. Bu bakteriler plaklar üzerinde ürerler. Bakterilerle dolu olan plaklar gıdalarla birleştiğinde dişlere zarar veren asit üretilmiş olur. Düzenli diş fırçalama ve diş ipi kullanımı ile diş taşı oluşmadan bu plaklar yok edilebilir. Böylece diş taşı temizliğine gerek kalmaz. Ancak bazı ağızlarda diş taşına yatkınlık görülür. Bu tartarlar diş eti hastalıklarına sebep olduğu için temizlenmelidir. Diş taşları temizlenmediğinde dişlere, diş etlerine ve çene kemiğine zarar verebilir. Uzun süre diş taşlarının temizlenmediği ağızda diş eti iltihabı oluşur. Şişmiş, kırmızı ve kanama ile belirti veren diş eti iltihabı tedavi edilmezse gingivitisten periodontitise dönüşebilir. Yani enfeksiyon diş etinden altındaki çene kemiğine ulaşır. Hatta ilerleyen bu iltihabi durum dişi çevreleyen kemik dokunun harabiyetine, dişlerin sallanmasına ve dişlerin dökülmesine kadar götürebilir.
Diş taşı oluşumuna engel olmak için aşağıdaki önerilere uyabilirsiniz:
*Bu içeriğin geliştirilmesinde Tıbbi Direktörlük katkı sağlamıştır.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde Acıbadem Sağlık Grubu'nun tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.
Ağız ve Diş Sağlığı Uzmanı Diş Hekimi Elif Gizem Işık, diş taşlarının çok sert ve diş yüzeyine yapışmış halde olduklarını aktararak, bunların temizliğinin diş hekimlerince yapılması gereken profesyonel bir işlem gerektirdiğini söyledi. Diş taşı yani tartarın temizlenmemesi durumunda; diş eti çekilmesini ve bakteri içerikli materyalin birikimine bağlı olarak diş eti iltihabını tetikleyebileceğine dikkat çeken Işık, “Bu durum oldukça kötü bir görünüm oluşturmakla birlikte ağız ve diş sağlığını olumsuz etkileyerek diş kayıplarına kadar varan kötü sonuçlara sebep olabilmektedir” dedi. Diş taşı temizliğinin belirli aralıklarla tekrarlanması gerektiğini belirten Işık, “Bu süre kişiden kişiye değişmektedir. Genellikle yılda bir kez rutin diş hekimi muayenesiyle birlikte önerilir. Bazı kişilerde bu süre daha kısa olabilir” şeklinde konuştu.
Diş taşı oluşumunu en az düzeye indirebilmek için öncelikle yeterli düzeyde, etkin ağız bakımının yapılması gerektiğine dikkat çeken Işık, ağız ve dişlerin temizliğinin nasıl yapılması gerektiğini ise şöyle açıkladı:
“Fırçalama günde iki kere, sabah ve akşam olmak üzere iki dakika boyunca uygun bir fırça ile yapılmalıdır. Günde bir kere diş ipi ile dişlerin ara yüzeyleri temizlenmelidir. Diş hekimi tavsiyesi doğrultusunda ağız gargaraları ve ağız bakım suları bazı kişilere özellikle önerilebilir.”
Diş taşı temizliğini kişinin kendisinin yapamayacağına dikkat çeken Işık, “Bu işlemi sadece diş hekimleri yapabilir. Diş taşı temizleme işleminde genel olarak el aletleri ve titreşimle çalışan ultrasonik cihazlar birlikte kullanılır. Temizleme işleminde, plaklar ve diş taşları dişlerinizin arasından ve diş etlerinden temizlenip ardından diş taşı oluşumunu engellemek ve dişlerinizi parlatmak için polisaj yapılır.” şeklinde konuştu.
Diş taşı temizliği ile ilgili doğru bilinen yanlışları da aktaran Diş Hekimi Işık, bunları şöyle sıraladı:
“YanlışDiş taşlarını düzenli temizletmek gereksizdir. Temizlikten sonra daha çok diş taşı oluşur. Doğru, düzenli ve doğru fırçalama diş taşı oluşumunu engellemeye yardımcı olur. Ancak oluşmuş taşlar fırçalama ile giderilemez. Diş hekimlerince uygulanan profesyonel temizlik gerektirir. İşleme sonrası daha fazla diş taşı oluşması söz konusu değildir. Yanlış diş taşı temizliği dişin minesini çizerek dişlere zarar verir ve dişlerin incelmesine sebep olur. Doğru diş taşı temizliği veya tartar temizleme işlemi diş hekimi tarafından yapılırsa minenin zedelenmesine neden olmaz. Yanlış diş taşları temizlenirse dişler sallanmaya başlar, diş taşı dişi tutar, sallanmasını engeller. Doğru diş taşları temizlenmediği için dişetleri çekilerek dişlerin sallanmasına neden olur. Yani sallantıya neden olan başlıca unsurlardan biri düzenli temizlik yaptırmamaktır.
Ağız ve Diş Sağlığı Uzmanı Diş Hekimi Elif Gizem Işık, diş taşı temizletme işleminin faydalarını ise şöyle sıraladı:
“Sağlıklı ağız ve dişler için diş taşlarının temizliğinin düzenli olarak yapılması gerekir. Hastanın ihtiyacına uygun periyotlarla yapılabilen diş taşı temizliği ile; diş çürüklerinin önüne geçebilir, diş eti hastalıklarını, diş eti çekilmelerini ve kanamaları, ağızda oluşabilecek yaraları engelleyebilir, diş kayıplarının önüne geçebilir, diş taşına bağlı oluşan ağız kokusunu giderebilir ve dişlerinizin olması gereken sağlığına kavuşmasını sağlayabilirsiniz.”
Diş Taşı Temizliği İşleminin ardından hasta 2 saat boyunca hiçbir şey içmemeli ve yememelidir.
İlk 24 saat içerisinde sıcak ve soğuk şeylerden uzak durulmalıdır.
Temizleme işleminin ardından diş etlerinde sızıntı olması ve birkaç gün soğuk sıcak hassasiyeti yaşanması mümkündür.
Oluşan hafif şişlikleri gidermek için bir buz torbası dışardan dişetlerine uygulayabilir.
İlk günlerde hissedilen hafif ağrı için ağrı kesiciler kullanılabilir.
İyileşmeyi hızlandırmak için bir bardak ılık suya tuz ekleyerek bununla gargara yapılabilir.
Tedavi sonrasında diş temizliği önemlidir. Tedaviden hemen sonra diş temizliği hasta için zorlu olsa da fırçalama ve diş ipi kullanımına devam edilmelidir. Aynı zamanda antiseptik ağız gargaraları da kullanılabilir. İlk günlerde hafif kanamalar görülebilir.
Tedavinin başarılı olmasında, ağız bakımına dikkat edilmesi oldukça önemlidir. Ağız bakımına dikkat edilmemesi durumunda aynı sorun daha şiddetli olarak ortaya çıkabilir.
Diş diplerine yerleşmiş eklentilerin temizlenmesinin ardından dişler arasında var olan boşluklar hissedilir hale gelebilir.
Hastalık süresince dişlerin kaybettiği destek dokular sebebiyle temizlik sonrası da dişler sallanmaya devam edebilir.
6 ayda bir kontrol için diş hekimine gidilmesi gerekmektedir.
Hasta kontrole geldiği zamanlarda dişeti gözlenerek hala iltihap bulunan alanlar gözleniyorsa temizlik işlemi tekrar edilmelidir.
Temizleme işlemi sonrasında hasta ağız temizliğine dikkat ederken doktor da hastayı takip ederek başarısızlık oranı en aza indirilir.