Nezle Burun Tıkanıklığına Çözüm

TEDAVİ ALANLARIBurun Tıkanıklığı

"Bilgilendirme Amaçlıdır."

Burun normal solunum organıdır ve aldığımız havanın ısınmasını, nemlenmesini ve içerisindeki yabancı maddelerin, alerjenlerin ve mikro organizmaların filtrelenmesini sağlar. Bu şekilde ısınmış ve nemlenmiş olarak akciğerlere giden havanın içerisindeki oksijen çok daha iyi bir şekilde kana geçmektedir.

Burnun bu fonksiyonlarını yapmasında en önemli görevi ise alt burun etleri (alt konkalar) yapmaktadır. Alt burun etlerinin çeşitli nedenlerle büyüyerek hava akışını olumsuz etkilemesi ise burunda oluşan tıkanıklıkların en sık görülen nedenidir.

Normal vücut fonksiyonları için çok önemli olan burun solunumundaki kritik rollerinden ötürü özellikle alt burun etlerine yönelik müdahalelerin çok dikkatli yapılması ve bu yapıların normal fonksiyonu sağlayacak şekilde küçültülerek, çok özel durumlar haricinde kesinlikle tam olarak çıkartılmaması gerekmektedir.

Burundaki tıkanıklıklar aynı zamanda ağız solunumuna bağlı sık boğaz enfeksiyonları, boğazda kurumaya bağlı şikâyetler, uyku bozuklukları, horlama ve uyku apnesi gibi problemlere neden olarak da yaşam kalitesini önemli ölçüde bozmaktadır.

Erişkinlerde burun tıkanıklığının en sık nedenleri;
* İki burun pasajı arasında yer alan septum dediğimiz kıkırdak ve kemik yapıdaki perdenin bir tarafa doğru eğik olması,
* Burun girişinde nazal valv olarak adlandırılan bölgedeki problemler, 
* Burun etlerinin büyümesidir. 

Burun içi deviasyonlar, travma ile oluşan burun kırıklarına bağlı olabilecekleri gibi doğum ya da gelişme çağında maruz kalınan ve fark edilmeyen incinmelere veya genetik etkenlere bağlı olarak septumdaki kemik ve kıkırdak gelişme merkezlerinin hasar görmesi sonucunda burnun yaşla beraber büyümesi sırasında septumun anormal gelişmesi ile oluşabilirler.

Alerjik reaksiyonlara bağlı burun mukozası şişmeleri diğer sık görülen tıkanıklık nedenidir. Alerjik nezlesi olan hastalarda tıkanıklığın yanı sıra burunda kaşıntı, hapşuruk ve sulu, berrak burun ve geniz akıntısı da bulunmaktadır.

Burun ve sinüs enfeksiyonları, burun damarlarının dış uyaranlara aşırı reaksiyonları, sinüslerden köken alan polipler, orta burun eti büyüklükleri ve burun içindeki iyi ve kötü huylu tümörler de tıkanıklığa neden olabilmektedir.

Burun Tıkanıklıkları; tıkanıklığa sebep olan hastalık veya zemindeki mekanik sorunun teşhisi sonrası medikal veya cerrahi yöntemlerle tedavi edilebilirler.

Enfeksiyon
Normal bir insan yılda ortalama bir iki kez soğuk algınlığı geçirebilir. Bu gençlerde daha fazla, bağışıklık sistemi gelişmiş yaşlı kişilerde ise daha azdır. Soğuk algınlığı virüsler tarafından oluşturulan bir hastalıktır. Bazı virüsler hava yoluyla geçerken çoğunlukla el, burun yoluyla bulaşır. Virüs bir kere buruna yerleşince vücutta bulunan histamin adında bir kimyasal maddenin salgılanmasına neden olur. Bu madde sonucunda buruna giden kan miktarında belirgin bir artış gözlenir. Sonuç olarak burun zarları şişer. Diğer taraftan burun zarlarından sıvı salgılanması da artar. Antihistaminikler ve dekonjestanlar bu şikâyetlerin azaltılması için kullanılabilir. Fakat soğuk algınlığı zaman içinde kendi kendine geçer.

Virüs enfeksiyonları sırasında burnun ve sinüslerin bakteri enfeksiyonlarına olan direnci azalır. Bu da soğuk algınlığı sırasında neden sıklıkla burun ve sinüs enfeksiyonu görüldüğünü açıklar. Burun akıntısı berrak görünümünden sarı veya yeşile dönerse bu bakteriyel enfeksiyonu gösterir ve muhakkak doktora başvurulmalıdır.

Ani sinüs enfeksiyonlarında burunda tıkanıklık, koyu bir akıntı, hangi sinüsün etkilendiğine bağlı olarak yanaklarda ve üst dişlerde, gözler arasında ve gerisinde veya üzerinde ağrı ve hassasiyet bulunur.

Kronik sinüs enfeksiyonları ağrı yapabilir de, yapmayabilir de. Fakat burun tıkanıklığı ve burun akıntısı sürekli vardır. Bazı hastalarda sinüslerden polip denilen yapılar gelişir. Hastalık aşağı hava yollarına da yayılarak kronik öksürük, bronşit ve astıma neden olabilir. Akut sinüzit genellikle antibiyotik tedavisine cevap verir, kronik sinüzit için ise genellikle cerrahi tedavi önerilir.

Alerji
Saman Nezlesi, Alerjik Rinite verilen isimdir. Alerji; yabancı bir cisim, polen, ev tozu akarı, hayvan atıkları veya ev tozundaki bazı parçacıklara karşı oluşan aşırı enflamasyon yanıtıdır. Bazen besinler de rol oynamaktadır. Polenler ilkbaharda veya sonbaharda sorun yaratırlar. Bunun yanında ev tozu bütün bir yıl boyunca rahatsız edebilir. Bunun ideal tedavisi şikâyetlere neden olan şeylerden uzak durmaktır. Ancak çoğu zaman bu pratik değildir. Alerjik hastalarda, soğuk algınlığında olduğu gibi, vücutta histamin salgılanmasına neden olan parçacıklar sonucunca burun tıkanıklığı ve akıntısı oluşur. Antihistaminik ilaçlar histaminin etkisini önleyerek şikâyetleri ortadan kaldırılabilir. Dekonjestanlar genişlemiş kan damarlarnı büzerek burnun açılmasını sağlar. Antihistaminiklerin büyük çoğunluğu uykuya meyli artırırken dekonjestanlar tam bunun aksi olarak uyarıcı etki gösterir. Bu nedenle bu ilaçları bir arada kullanmak en doğru seçim olacaktır.

Uyarı
Antihistaminik kullanırken uykuya meyili olanların otomobil kullanmaları veya tehlikeli işlerde çalışmaları çok sakıncalıdır. Dekonjestanlar kalp hızını ve kan basıncını artırdıkları için yüksek tansiyonu, kalbin ritim bozukluğu, glokomu ve idrara çıkmada zorluğu olan hastalarda kullanılmamalıdır. Hamileler alacakları herhangi bir ilaç için mutlaka doktorlarına başvurmalıdırlar.

Kortikosteroidler (Kortizon) birçok alerjik hastada belirgin bir şekilde etkindir ancak bilinen yan etkilerinden dolayı muhakkak doktor kontrolünde kullanılmalıdır. Bunun yanında bu ilaçlar burun spreyi olarak kullanıldıklarında da etkilidirler ve bu kullanım şekli daha güvenlidir. 

Alerji iğneleri en spesifik tedavi yöntemidir ve yüksek düzeyde başarıya sahiptir. Bazan hastanın hangi maddelere karlı alerjik oluşunu anlamak için kan ve deri testleri yapılır. Doktor tedavinin başlangıç şemasını belirleyecektir. Bunlar genelde enjeksiyonlar şeklinde olacaktır.

Bu tedavi insandaki antikorları bloke ederek alerjik reaksiyonun önlenmesi yoluyla etki gösterir. Birçok hasta ilaçların yan etkilerinden dolayı enjeksiyonu tercih eder.

Alerjisi olan hastaların sinüs enfeksiyonu olma eğilimleri daha da artmışdır.

Vazomotor Rini
Rinit, burnun ve burun zarlarının enflamasyonu demektir. Vazomotor kan damarları ile ilgili demektir. Burun zarları çok miktarda genişleme ve daralma yeteneğine sahip atardamar, toplardamar ve kılcal damarlara sahiptir. Normalde bu damarların yarısı açık, yarısı kapalıdır. Fakat kişi ağır egzersiz yapıyorsa uyarıcı etkili hormonların (adrenalin) salgılanması artar. Adrenalin damarların büzülmesine neden olur. Bunun sonucunda zarlar büzülür, hava yolu açılır ve kişi daha rahat nefes alır.

Bunun tam tersi, alerjik atakta veya kişi soğuğa maruz kalınca gelişir. Kan damarları genişler ve burun tıkanır. Alerji ve enfeksiyonlara ek olarak bazı başka nedenler de burun damarlarının genişlemesine sebep olarak vazomotor rinite yol açar. Bunlar arasında stres, tiroid foksiyonlarında yetersizlik, hamilelik, bazı tansiyon ilaçları, doğum kontrol hapları ve dekonjestan ilaçların aşırı veya uzun kullanılması sayılabilir.

Bütün bu nedenlerin başlangıcında burun tıkanıklığı geçici ve geri dönebilir niteliktedir. Yani neden ortadan kaldırılırsa hastalık düzelecektir. Bunun yanında eğer yeterince uzun sürerse, bu sefer de kan damarları elastikiyetini kaybedecek ve olay geri dönülmez bir duruma dönüşecektir. Varisleşmiş damarlara benzerler. Hasta sırtüstü yattığında veya bir tarafına döndüğünde aşağı kısımları kanla dolar.

Burun Tıkanıklığı Nedir?

Burun tıkanıklığı, nefes almamızda yardımcı organımız olan burnun temel görevi olan havayı ısıtma, nemlendirme ve temizleme görevini yapmaması sonucu oluşan sağlık sorunudur. Çoğunlukla kış aylarında nezle ve grip gibi hastalıklarla birlikte ortaya çıktığı düşünülüyor olsa da kronik bir rahatsızlığa dönüşerek astım gibi hastalıklara dönüşme ihtimali yüksek olan bir sorundur.

Burun tıkanıklığı, bireyin sağlıklı nefes alıp vermeyi zorlaştırır, kaliteli uyku sürecini hatta yeme içme düzenini bile olumsuz etkiler. Koku alma oranını azaltabilen burun tıkanıklığı, yürüme, koşma ya da merdiven çıkma gibi tıkanıklık dolayısı ile nefes nefese kalmaya neden olacak sosyal aktivitelerin gerçekleştirilmesini bile engelleyebilmektedir.

Burun Tıkanıklığı Nedenleri Nelerdir?

Çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilen burun tıkanıklığı, bebeklikten gelen ya da sonradan oluşan anatomik problemlerden kaynaklı olabileceği gibi mevsimsel enfeksiyonlarla da oluşabilir. Ayrıca burun tıkanıklığı kişinin yaşına ve yaşadığı coğrafyaya göre de değişkenlik göstermektedir. Enfeksiyon nedeniyle mevsimsel hastalıklar ile oluşan burun tıkanıklığı genelde 1 hafta içinde iyileşme gösterirken farklı sebeplere bağlı olan burun tıkanıklığı tedavi ya da ameliyat süreci gerektirebilir.

Burun tıkanıklığına neden olan diğer sebepleri sıralamak gerekirse;

• Nezle, grip gibi bulaşıcı viral enfeksiyonlar ile birlikte oluşması
• Burun eğriliği ya da burun etlerinin (konka) büyük olması
• Alerjik reaksiyonlar
• Sinüzit
• Buruna alınan darbeler sonucu burun yapısının anatomik olarak bozulması
• Sinüsler ya da nazofarinksin neden olduğu iyi huylu yaa da kötü huylu tümörler
• Geniz eti oluşumu
• Nazal egzama
• Nazal valv darlığı
• Astım ve mesleki astım
• Tiroid sorunları şeklinde kişinin karşısına çıkmaktadır.

Burun Tıkanıklığı Belirtileri Nelerdir?

Burun tıkanıklığı belirtileri, burundan zorlanıldığı için ağızdan nefes alıp vermeye çalışmak ile ortaya çıkmaktadır. Gün içinde hem ağızdan nefes alıp hem konuşmaya çalışmak, geceleri ağız açık uyumak, horlamak ve sürekli devam eden yorgunluk hissi burun tıkanıklığı nedenleri arasında yer almaktadır. Ağızdan soluma işleminin mecburiyeti nedeniyle boğazda kuruluk, dudaklarda çatlama, ağız kokusu gibi belirtiler de burun tıkanıklığının neden olduğu durumlardır. Ayrıca burun akıntısı, geniz akıntısı, kaşıntı, hapşırma gibi belirtiler de görülmektedir.

Burun Tıkanıklığı Tanısı Nasıl Koyulur?

Burun tıkanıklığı yaşayan kişinin şikayeti, KBB uzman doktoru tarafından dinlenir ve detaylı tetkik için kulak- burun- boğaz muayenesi yapılır. Öncelikle mevsimsel durumlar göz önüne alınarak viral enfeksiyon olup olmadığı kontrol edilir. Eğer burun tıkanıklığına; ateş, öksürük, nefes darlığı, baş ağrısı, geniz akıntısı gibi enfeksiyon belirtileri görülmüyorsa daha detaylı muayene gerekmektedir. Bunun için ise fiziki muayenede nazal rijit ya da esnek endoskopik cihazlar ile sorun tespit edilmeye çalışılır. Eğer doktor tarafından gerekli görülürse bilgisayarlı tomografi istenerek de detaylı tetkik yapılabilir. Bir süredir burun tıkanıklığı yaşıyorsanız Üsküdar özel Hürrem Sultan Hastanesi uzman doktorlarına muayene olabilir, gerekli görülmesi durumunda tetkikleri yaptırabilir ve iyileşme sürecini başlatmak için doktorlarımızdan yardım alabilirsiniz.

Burun Tıkanıklığı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Burun tıkanıklığı tedavisi için öncelikle tanının koyulmuş olması gerekmektedir. Belirlenen tanı eğer enfeksiyon kaynaklı ise hastalığın iyileşme sürecini kolaylaştırmak ve hızlandırmak için rahatlatıcı burun spreyi ve ilaçlar verilir. Sorun biraz daha ciddi mevsimsel alerjik bir problem ise alerjinin geçmesi için gerekli olan ilaçlar reçete edilir. Eğer sorun yaşatan durum anatomik yapının bozukluğu, burun eğriliği ya da burun eti oluşumundan kaynaklı ise ameliyat önerilir. Tüm bunlarla birlikte hastanın burun tıkanıklığı yaşama sebebi sinüzit kaynaklı ise cerrahi olarak boşaltma işlemi gibi tedavi yöntemleri uygulanarak sinüslerin açılması sağlanabilir.

Bebeklerde ve Çocuklarda Burun Tıkanıklığı

Bebek ve çocuklarda burun tıkanıklığı sık karşılaşılan bir durum olsa da akciğer gelişimleri devam etiiği için ihmal edilmemesi gereken bir durumdur. Özellikle soluk alıp verme sayısı dakikada 60’ın üzerine çıktığı ya da tam tersi nefes arlığı oluştuğunda en hızlı şekilde en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması gerekmektedir.

Bebek ve çocuklarda burun tıkanıklığı, burundan gelen sıvının renginin değişmesi, burun çekme, öksürük gibi belirtiler ile birlikte gerçekleşiyor ise genellikle sık yaşanan viral enfeksiyonlar neden olmaktadır. Bununla birlikte alerji ve hava kuruluğu da aynı belirtileri göstermektedir. Genellikle bebek ve çocuklarda rastlanan burun tıkanıklıkları gün içinde iyileşme göstermektedir. Bunun dışında bir durum yaşanması halinde doktora başvurmakta fayda olacaktır.

Burun Tıkanıklığının Zararları Nelerdir?

Her burun tıkanıklığı mevsimsel ya da viral enfeksiyon nedeni ile oluşmayabilir. Bu nedenle burun tıkanıklığı ihmal edilmeden mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. Burun tıkanıklığının zararlarına değinmek gerekirse; tedavi edilmeyen burun tıkanıklığı gece uykularında nefes almayı zorlaştırarak uykuyu böler ve uyku kalitesini bozarak gün boyu yorgunluk hissine neden olur. Bununla birlikte vücutta yeterli oksijen oluşmadığı için uyku apnesine (kısa solunum durması) neden olur.

Alerjiye bağlı gelişen burun tıkanıklığı ihmal edilmesi ve tedavi edilmemesi durumunda zamanla astıma dönüşerek kalıcı ve rahatsız edici bir hastalığa sahip olmanıza neden olur.

Anatomik sorunlarda ise tedavi ve ameliyat yöntemleri ile düzeltme sağlanmadığı sürece burun mukozasında kalıcı sorunlara neden olabilir. Burun yolu ile alınamayan hava ağızdan alındığı sürece hava burunda filtrelenemez ve nemlendirilemez. Bunun sonucunda da ortamdaki toz ve mikroorganizmalar boğaz ve akciğerlere inerek bağışıklık sistemini düşürür, enfeksiyonlara yol açar.

Sıkça Sorulan Sorular

Evde Tedavi İle Burun Tıkanıklığı Geçer Mi?

Detaylı muayene sonrası doktorunuzun verdiği sprey ve ilaçlar ile birlikte evde de bazı yöntemler uygulanabilir. Limon, nane, tarçın, zerdeçal gibi bitki çayları grip ve nezleyi hafifletmek için kullanılırken burun tıkanıklığına da iyi gelebilir. Ayrıca burun tıkanıklığı olan durumlarda buruna tuzlu su çekmek ya da denize girmek faydalı olabilir.

Geceleri burun tıkanıklığı nasıl önlenir?

Uyku sırasında yastığın yüksek olması burun tıkanıklığının hafiflemesine yardımcı olabilir. Ayrıca sıcak bir duş alınması, broşları açacağından rahat bir uyku uyumanızı sağlayacaktır. Oda içerisinde nemli su bulundurmak da hava kalitesini yumuşatacağı için biraz daha iyi hissetmenize destek olabilir.

Çocuklarda burun tıkanıklığı nasıl geçer?

Çocuğunuzun vakit geçirdiği alanlarda buhar makinesi kullanmalısınız. Buhar makinesi havanın nemlenmesini ve yumuşamasını sağlayarak çocuğunuzun rahat nefes almasına yardımcı olacaktır. Ayrıca doktorunuza danışarak burun spreyi kullanmanız da destekleyici bir çözüm olabilir. Tüm bunlarla birlikte sıvı tüketimi çok önemli bir etkendir.

Burun tıkanıklığı için tuzlu su nasıl hazırlanır?

Tuzlu s burun tıkanıklığı ve sinüzitin rahatlamasında etkili bir yöntemdir. Bir çay kaşığı tuzu yarım çay bardağı ılık su ile karıştırın. Daha sonra bu karışımı önce burnunuza çekerek daha sonra da sümürerek temizleme işlemini gerçekleştirin. Burnunuza çektiğiniz suyu yutmamaya özen gösterin.

Sıcak su buharı burun tıkanıklığını açmak için iyi gelir mi?

Sıcak su buharı nem sağlayacağı için burun tıkanıklığını giderme konusunda etkili olmaktadır. Öncelikle bir tencere su ilave ederek fokurdayıncaya kadar kaynatın ve ardından ocağın altını kapatın. İsteğe göre nane ya da okaliptüs gibi ferahlatan uçucu yağ ekleyerek su buharını içinize çekin. Nefes almayı kolaylaştıracak bir yöntem olabilir.