Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industry. Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the s, when an unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a type specimen book. It has survived not only five centuries, but also the leap into electronic typesetting, remaining essentially unchanged. It was popularised in the s with the release of Letraset sheets containing Lorem Ipsum passages, and more recently with desktop publishing software like Aldus PageMaker including versions of Lorem Ipsum.
Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industry. Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the s, when an unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a type specimen book. It has survived not only five centuries, but also the leap into electronic typesetting, remaining essentially unchanged. It was popularised in the s with the release of Letraset sheets containing Lorem Ipsum passages, and more recently with desktop publishing software like Aldus PageMaker including versions of Lorem Ipsum.
IBM, onlarca yldr kuantum bilgisayarlar gelitirmek için çalyor ve ’da yalnzca 20 kübit ile piyasaya sunulan ilk kuantum bilgisayarn tantt. Kasm ’de irket, IBM Kuantum Zirvesinde kübit kuantum ilemcisini (QPU) tantt.
Her ey ünlü fizikçi ve matematikçi Roger Penrose’un “Bilgisayarlar insan gibi düünen, hisseden zeki varlklar olabilir mi?” sorusu ile balad. Roger Penrose Türkçeye TÜBTAK’tan Kraln Yeni Usu olarak çevrilen kitabnda felsefeye olan merakndan yola çkarak kuantum biyolojisi kavramn gelitirmi ve bu soruya ksaca “hayr” demiti. Penrose’a göre 0’lar ve 1’ler halinde ikili say sisteminde programlanan klasik bilgisayarlar, yani Tureng makineleri zeki olamaz, düünemez ve hissedemez. Bunun sebebi zekânn algoritmalara indirgenemeyecek karmak bir özellik olmasdr.
Nitekim bugünün bilgisayarlar kendi varlklarnn farknda deil. Bilinçli olarak deil, otomatik olarak çalyorlar. Ancak Penrose; Küçük, Büyük nsan Zihni adl kitabnda düüncelerini bir adm öteye tam ve 0 ile 1 arasndaki deerleri hesaplayan kuantum bilgisayarlarn bir gün insan gibi zeki, bilinçli varlklara dönüebileceini öne sürmütü. Penrose ve meslekta Hameroff’un beyinde bilinç ile duygularn nasl ortaya çktn anlatan çalmalar tpta pek kabul görmese de Hameroff bu görüleri son olarak Google Tech oturumlarnda merakllarla paylamt. ()
Klasik bilgisayarlar bir devre üzerindeki elektrik akmn anahtarlar yardmyla açarak ve kapatarak çalr. Bu anahtarn kapal ya da açk olmas sayesinde oluturulan 0 ve 1’ler bilgisayar kodlarnn temellerini oluturur. Kodlamann bilgi tayan en küçük yap ta olan bu sfr ve birlere bit ismi verilir.
Sonuç olarak klasik bilgisayarlar elektriin fiziksel kanunlarna bal olarak çalyor ve tüm ilemlerini bu 0 ve 1’ler üzerinden yani elektrik akmnn geçip geçmemesi üzerinden yürütüyor.
Kuantum bilgisayarlar ise elektrik akmna bal olarak çalmyor. Onun yerine elektron ve proton gibi atom alt parçacklarn fiziksel özelliklerine dayanan bir sistemle iliyor. Bu sayede klasik bilgisayarlardan çok daha küçük bir alandan ve çok daha büyük bir hzla çalabiliyorlar.
Kuantum mekaniinin geçerli olduu bu sistemlerde klasik bilgisayarlardaki akmn varl ve yokluu gibi kesin tanmlamalar yerine genlikler ele alnyor çünkü bu maddeler ayn anda hem madde hem de dalga boyu olarak davranabildii için tek fiziksel bir tanmlama kullanmak mümkün olmuyor. Ayrca bu parçacklar ayn anda birden fazla genlie sahip olabilirken birbirleriyle balantl ya da kart durumda da olabiliyorlar.
En yeni ilemci olan IBM Osprey, kübite sahip Eagle modelinden 3,5 kat daha fazla kübite sahip. Sinyal yönlendirme için çok seviyeli kablolama, cihaz düzeni esneklii ve gürültüyü azaltmak, kararll artrmak için dahili filtreleme özelliklerine sahiptir.
Osprey, geçen yl duyurulan ve IBM’in ’den fazla kübite sahip ilk ilemci olduunu söyledii Eagle kuantum ilemcisiyle ayn temellere sahip. Bu arada irket, dier eylerin yan sra kablolar ilemcinin dier parçalarndan ayrarak bunu üç kattan fazla arttrd. IEEE Spectrum; ayrca bu kablolarn daha iyi yaltlmas için önlemler alndn, artk daha az s aça çkacan, buz gibi souk kuantum bilgisayarla etkileimin azalacan ve mikrodalga sinyallerinin kablolardan daha iyi akabileceini belirtiyor.
imdiye kadar mikrodalga kontrol bilgilerini operasyonel kübitlere iletmek için koaksiyel kablolara ihtiyaç duyuluyordu. IBM, Osprey için yeni bir yöntem kulland. Koaksiyel kabloyu, dizüstü bilgisayar ekranlarn balamak için kullanlanlara benzer esnek erit kablolarla deitirdiler. Bu teknoloji, çkty ve kontrol younluunu %70’e kadar artrrken giderleri be kat azaltr.
IBM Kdemli Bakan Yardmcs ve Aratrma Direktörü Dario Gil:
“Yeni kübit ‘Osprey’ ilemci, bizi daha önce çözülemeyen sorunlarn üstesinden gelmek için kuantum bilgisayarlarn kullanlaca noktaya bir adm daha yaklatryor. Dünya çapndaki ortaklarmz ve müterilerimizle birlikte zamanmzn en büyük zorluklarn an. Bu çalma, gelecek kuantum merkezli süper hesaplama ça için temel tekil edecek.”
Klasik bilgisayarlarda bit says cihazn ilem gücünü belirler. Kuantum bilgisayarlarda, bir ilemcinin sahip olduu daha fazla kübit, ileyebilecei daha fazla ilem gücüdür. Bu, kuantum irketlerinin neden kübit saylarn arttrmak için yeni teknolojiler kefettiklerini açklyor.
Bununla birlikte, tek bir bilgisayar çipine kaç kübit sdrabileceinizin snrlar vardr ve ne kadar çok kübitiniz varsa onlar kontrol etmek o kadar zor olur. D-Wave’in kuantum bilgisayar Advantage, onu dünyann en güçlü ve balantl kuantum bilgisayar yapan ’den fazla kübite sahiptir.
IBM, ’te ufukta görünen Condor kübit QPU ile kübit saysn bir kez daha üçe katlamay planlyor. ’e kadar kübitlik bir QPU üretmeyi planlyorlar. Hedefleri, bu on yln sonuna kadar hzla on binlerce, belki de yüz binlerce kübite çkmak.
Kuantum bilgisayarlar henüz klasik bilgisayarlar gibi ticariletirilmemesine ramen, çou üretici bilgisayarlarnn yazlm sürümünü bulut araclyla sunuyor. IBM ayrca, açk kaynakl Qiskit yazlmn kullanan bir bulut hizmeti araclyla kuantum süper bilgisayar ana eriim salar.
Aratrmaclar, karmak aratrmalar için faydal olsalar da kuantum bilgisayarlarla bu ekilde iletiim kurabilirler. Örnein, çok uluslu bir Alman teknoloji irketi olan BOSCH, elektrikli araçlara güç veren nadir ve pahal metallere sürdürülebilir alternatifler gelitirmek için IBM ile ortaklk kuruyor.
Nikel gibi snrl küresel arz olan baz metallerin yan sra elektrik motorlar ve yakt hücreleri oluturmak için gereken nadir toprak elementleri için geçerli ikameleri aratrmak üzere IBM’in kuantum teknolojisini ve bulut üzerinden bir hizmet olarak Qiskit Runtime’ kullanacak. IBM’in cihaz dizisine kübit ilemciyi eklemesiyle, aratrmaclar artk alternatif malzemeler için uygun özellikleri simüle edebilirler.
Klasik bilgisayarlar 0 ya da 1 deeri alr. Örnein, klasik bilgisayarlarda örencinin baarsn baarl (1) veya baarsz (0) diye programlayabiliriz. Peki, örenci “az baarl” nasl diyeceiz? te bu sorunun cevabn bize kuantum bilgisayar verir. Çünkü kuantum bilgisayar 0 ile 1 arasnda deer alabilir. Gerçek hayatta klasik bilgisayarlarn yorumlayamayaca bilgileri kuantum bilgisayarna yorumlatabiliriz. Bu da bize gerçek hayatta insan gibi düünen ve yorum yapan elektronik alet yapmamza olanak salar. Teknolojinin ilerlemesiyle birlikte sanayi, salk, biliim vb. alanlarda kullanlan yapay zekay kuantum bilgisayarlar ile daha da ileriye tayabiliriz. Ya da klasik bilgisayarlarda günlerce sürecek bir ilemi belki kuantum bilgisayarlarnda birkaç dakikada yapabiliriz. Mesele hzl ilem yapmak deil, mesele insan gibi düünebilmektir.
Moore yasasna, daha dorusu bir Intel yöneticisi olan David House’n bu yasadan yola çkarak yapt tahmine göre bilgisayarlar her 18 ayda 2 kat hzlanyor. Ancak kuantum fiziinde Heisenberg belirsizlik ilkesine göre bir atomalt parçacnn hem momentumunu hem de konumunu ayn anda yüzde yüz kesinlikle bilemeyiz. Bu da bilgisayar ilemcilerinin devrelerini çok küçültürsek bilgisayar çaltran voltaj oluturan elektronlarn bitiik devrelere rastgele sçramas demektir. Çok küçük bilgisayarlarda ksa devre olur ve sistem kilitlenir. Kuantum bilgisayar ise elektrik akmyla deil, manyetik alanlar veya kla çalyor. Sonuçta kuantum bilgisayarlarn devreleri bir tek atom kadar küçük olabilir. Böylece sistem bozulmadan daha küçük ve hzl bilgisayarlar yapmaya devam edebiliriz.
Elektronik devreler küçüldükçe ve hzlandkça snmaya balar. Isndkça hzl çalmak için daha çok elektrie ihtiyaç duyar. Bu yüzden hem elektrik harcamalar hem de küresel snma artar. Bunun çözümü atom boyunda bilgisayarlar yapp elektrik tüketimini azaltmak. BT sektörünün kuantum bilgisayarlara odaklanmasnn ksa vadedeki en büyük sebebi budur. Yani iadamlarnn asl amac “zeka yaratmak” deil, maliyetleri azaltmak.
Çevirmen: Erdal Eren Uurcuklu
Redaktör: Özgür Özge
Communication Technologies is considered to be an effective method for the elimination of the development gap between countries and disparities and inequalities between individuals. This idea is accepted by all scholars of the information society. Information and communication technologies can be used as a means to poor people, who is exposed to social exclusion, make their voices heard. It is also observed that the people socialized over time, increased the quality and level of sharing and found efficient and entertaining communication possibilities with people who they don’t know. Because of that, it has a vital importance of information and communication technologies. Because it allows people take steps from social exclusion to social inclusion. The studies done by Goodman on South Africa, by Jensen on China and by Bhavnani on Thailand, Indonesia and Malaysia shows that new media helps to reduce impact of poverty and breaks the cycle of poverty. It has also been obtained successful results in breaking the cycle of poverty when new media Technologies are provided in India, Brazil and Nepal. The aim of this study is to examine how the poverty information can be reduced and how people living in poverty can be get out of this cycle by providing information and communication technologies. It will first attempt to define new media explaining poverty information. The impact of these tools on cycle of poverty will be shown. As a result, it will be analyzed how information technologies contribute to fight against poverty by country examples.