Cs 1.6 Kaç Yılında Çıktı

Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industry. Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the s, when an unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a type specimen book. It has survived not only five centuries, but also the leap into electronic typesetting, remaining essentially unchanged. It was popularised in the s with the release of Letraset sheets containing Lorem Ipsum passages, and more recently with desktop publishing software like Aldus PageMaker including versions of Lorem Ipsum.

Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industry. Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the s, when an unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a type specimen book. It has survived not only five centuries, but also the leap into electronic typesetting, remaining essentially unchanged. It was popularised in the s with the release of Letraset sheets containing Lorem Ipsum passages, and more recently with desktop publishing software like Aldus PageMaker including versions of Lorem Ipsum.

IBM, onlarca y&#;ld&#;r kuantum bilgisayarlar&#; geli&#;tirmek için çal&#;&#;&#;yor ve ’da yaln&#;zca 20 kübit ile piyasaya sunulan ilk kuantum bilgisayar&#;n&#; tan&#;tt&#;. Kas&#;m ’de &#;irket, IBM Kuantum Zirvesinde kübit kuantum i&#;lemcisini (QPU) tan&#;tt&#;.

Kuantum bilgisayar&#; fikri kimden ortaya ç&#;kt&#;?

Her &#;ey ünlü fizikçi ve matematikçi Roger Penrose’un “Bilgisayarlar insan gibi dü&#;ünen, hisseden zeki varl&#;klar olabilir mi?” sorusu ile ba&#;lad&#;. Roger Penrose Türkçeye TÜB&#;TAK’tan Kral&#;n Yeni Usu olarak çevrilen kitab&#;nda felsefeye olan merak&#;ndan yola ç&#;karak kuantum biyolojisi kavram&#;n&#; geli&#;tirmi&#; ve bu soruya k&#;saca “hay&#;r” demi&#;ti. Penrose’a göre 0’lar ve 1’ler halinde ikili say&#; sisteminde programlanan klasik bilgisayarlar, yani Tureng makineleri zeki olamaz, dü&#;ünemez ve hissedemez. Bunun sebebi zekân&#;n algoritmalara indirgenemeyecek karma&#;&#;k bir özellik olmas&#;d&#;r.

Nitekim bugünün bilgisayarlar&#; kendi varl&#;klar&#;n&#;n fark&#;nda de&#;il. Bilinçli olarak de&#;il, otomatik olarak çal&#;&#;&#;yorlar. Ancak Penrose; Küçük, Büyük &#;nsan Zihni adl&#; kitab&#;nda dü&#;üncelerini bir ad&#;m öteye ta&#;&#;m&#;&#; ve 0 ile 1 aras&#;ndaki de&#;erleri hesaplayan kuantum bilgisayarlar&#;n bir gün insan gibi zeki, bilinçli varl&#;klara dönü&#;ebilece&#;ini öne sürmü&#;tü. Penrose ve meslekta&#;&#; Hameroff’un beyinde bilinç ile duygular&#;n nas&#;l ortaya ç&#;kt&#;&#;&#;n&#; anlatan çal&#;&#;malar&#; t&#;pta pek kabul görmese de Hameroff bu görü&#;leri son olarak Google Tech oturumlar&#;nda merakl&#;larla payla&#;m&#;&#;t&#;. ()

Kuantum bilgisayar&#; nedir?

Klasik bilgisayarlar bir devre üzerindeki elektrik ak&#;m&#;n&#; anahtarlar yard&#;m&#;yla açarak ve kapatarak çal&#;&#;&#;r. Bu anahtar&#;n kapal&#; ya da aç&#;k olmas&#; sayesinde olu&#;turulan 0 ve 1’ler bilgisayar kodlar&#;n&#;n temellerini olu&#;turur. Kodlaman&#;n bilgi ta&#;&#;yan en küçük yap&#; ta&#;&#; olan bu s&#;f&#;r ve birlere bit ismi verilir.

Sonuç olarak klasik bilgisayarlar elektri&#;in fiziksel kanunlar&#;na ba&#;l&#; olarak çal&#;&#;&#;yor ve tüm i&#;lemlerini bu 0 ve 1’ler üzerinden yani elektrik ak&#;m&#;n&#;n geçip geçmemesi üzerinden yürütüyor.

Kuantum bilgisayarlar&#; ise elektrik ak&#;m&#;na ba&#;l&#; olarak çal&#;&#;m&#;yor. Onun yerine elektron ve proton gibi atom alt&#; parçac&#;klar&#;n fiziksel özelliklerine dayanan bir sistemle i&#;liyor. Bu sayede klasik bilgisayarlardan çok daha küçük bir alandan ve çok daha büyük bir h&#;zla çal&#;&#;abiliyorlar.

Kuantum mekani&#;inin geçerli oldu&#;u bu sistemlerde klasik bilgisayarlardaki ak&#;m&#;n varl&#;&#;&#; ve yoklu&#;u gibi kesin tan&#;mlamalar yerine genlikler ele al&#;n&#;yor çünkü bu maddeler ayn&#; anda hem madde hem de dalga boyu olarak davranabildi&#;i için tek fiziksel bir tan&#;mlama kullanmak mümkün olmuyor. Ayr&#;ca bu parçac&#;klar ayn&#; anda birden fazla genli&#;e sahip olabilirken birbirleriyle ba&#;lant&#;l&#; ya da kar&#;&#;t durumda da olabiliyorlar.

IBM Osprey 

En yeni i&#;lemci olan IBM Osprey, kübite sahip Eagle modelinden 3,5 kat daha fazla kübite sahip. Sinyal yönlendirme için çok seviyeli kablolama, cihaz düzeni esnekli&#;i ve gürültüyü azaltmak, kararl&#;l&#;&#;&#; art&#;rmak için dahili filtreleme özelliklerine sahiptir.

Osprey, geçen y&#;l duyurulan ve IBM’in ’den fazla kübite sahip ilk i&#;lemci oldu&#;unu söyledi&#;i Eagle kuantum i&#;lemcisiyle ayn&#; temellere sahip. Bu arada &#;irket, di&#;er &#;eylerin yan&#; s&#;ra kablolar&#; i&#;lemcinin di&#;er parçalar&#;ndan ay&#;rarak bunu üç kattan fazla artt&#;rd&#;. IEEE Spectrum; ayr&#;ca bu kablolar&#;n daha iyi yal&#;t&#;lmas&#; için önlemler al&#;nd&#;&#;&#;n&#;, art&#;k daha az &#;s&#; aç&#;&#;a ç&#;kaca&#;&#;n&#;, buz gibi so&#;uk kuantum bilgisayarla etkile&#;imin azalaca&#;&#;n&#; ve mikrodalga sinyallerinin kablolardan daha iyi akabilece&#;ini belirtiyor.

&#;imdiye kadar mikrodalga kontrol bilgilerini operasyonel kübitlere iletmek için koaksiyel kablolara ihtiyaç duyuluyordu. IBM, Osprey için yeni bir yöntem kulland&#;. Koaksiyel kabloyu, dizüstü bilgisayar ekranlar&#;n&#; ba&#;lamak için kullan&#;lanlara benzer esnek &#;erit kablolarla de&#;i&#;tirdiler. Bu teknoloji, ç&#;kt&#;y&#; ve kontrol yo&#;unlu&#;unu %70’e kadar art&#;r&#;rken giderleri be&#; kat azalt&#;r.

IBM K&#;demli Ba&#;kan Yard&#;mc&#;s&#; ve Ara&#;t&#;rma Direktörü Dario Gil:

“Yeni kübit ‘Osprey’ i&#;lemci, bizi daha önce çözülemeyen sorunlar&#;n üstesinden gelmek için kuantum bilgisayarlar&#;n kullan&#;laca&#;&#; noktaya bir ad&#;m daha yakla&#;t&#;r&#;yor. Dünya çap&#;ndaki ortaklar&#;m&#;z ve mü&#;terilerimizle birlikte zaman&#;m&#;z&#;n en büyük zorluklar&#;n&#; a&#;&#;n. Bu çal&#;&#;ma, gelecek kuantum merkezli süper hesaplama ça&#;&#; için temel te&#;kil edecek.”

Klasik bilgisayarlarda bit say&#;s&#; cihaz&#;n i&#;lem gücünü belirler. Kuantum bilgisayarlarda, bir i&#;lemcinin sahip oldu&#;u daha fazla kübit, i&#;leyebilece&#;i daha fazla i&#;lem gücüdür. Bu, kuantum &#;irketlerinin neden kübit say&#;lar&#;n&#; artt&#;rmak için yeni teknolojiler ke&#;fettiklerini aç&#;kl&#;yor.

Bununla birlikte, tek bir bilgisayar çipine kaç kübit s&#;&#;d&#;rabilece&#;inizin s&#;n&#;rlar&#; vard&#;r ve ne kadar çok kübitiniz varsa onlar&#; kontrol etmek o kadar zor olur. D-Wave’in kuantum bilgisayar&#; Advantage, onu dünyan&#;n en güçlü ve ba&#;lant&#;l&#; kuantum bilgisayar&#; yapan ’den fazla kübite sahiptir.

IBM, ’te ufukta görünen Condor kübit QPU ile kübit say&#;s&#;n&#; bir kez daha üçe katlamay&#; planl&#;yor. ’e kadar kübitlik bir QPU üretmeyi planl&#;yorlar. Hedefleri, bu on y&#;l&#;n sonuna kadar h&#;zla on binlerce, belki de yüz binlerce kübite ç&#;kmak.

Kuantum bilgisayarlar henüz klasik bilgisayarlar gibi ticarile&#;tirilmemesine ra&#;men, ço&#;u üretici bilgisayarlar&#;n&#;n yaz&#;l&#;m sürümünü bulut arac&#;l&#;&#;&#;yla sunuyor. IBM ayr&#;ca, aç&#;k kaynakl&#; Qiskit yaz&#;l&#;m&#;n&#; kullanan bir bulut hizmeti arac&#;l&#;&#;&#;yla kuantum süper bilgisayar a&#;&#;na eri&#;im sa&#;lar.

Ara&#;t&#;rmac&#;lar, karma&#;&#;k ara&#;t&#;rmalar için faydal&#; olsalar da kuantum bilgisayarlarla bu &#;ekilde ileti&#;im kurabilirler. Örne&#;in, çok uluslu bir Alman teknoloji &#;irketi olan BOSCH, elektrikli araçlara güç veren nadir ve pahal&#; metallere sürdürülebilir alternatifler geli&#;tirmek için IBM ile ortakl&#;k kuruyor.

Nikel gibi s&#;n&#;rl&#; küresel arz&#; olan baz&#; metallerin yan&#; s&#;ra elektrik motorlar&#; ve yak&#;t hücreleri olu&#;turmak için gereken nadir toprak elementleri için geçerli ikameleri ara&#;t&#;rmak üzere IBM’in kuantum teknolojisini ve bulut üzerinden bir hizmet olarak Qiskit Runtime’&#; kullanacak. IBM’in cihaz dizisine kübit i&#;lemciyi eklemesiyle, ara&#;t&#;rmac&#;lar art&#;k alternatif malzemeler için uygun özellikleri simüle edebilirler.

IBM kuantum bilgisayar&#; çal&#;&#;malar&#;na neden bu kadar önem veriyor?

Klasik bilgisayarlar 0 ya da 1 de&#;eri al&#;r. Örne&#;in, klasik bilgisayarlarda ö&#;rencinin ba&#;ar&#;s&#;n&#; ba&#;ar&#;l&#; (1) veya ba&#;ar&#;s&#;z (0) diye programlayabiliriz. Peki, ö&#;renci “az ba&#;ar&#;l&#;” nas&#;l diyece&#;iz? &#;&#;te bu sorunun cevab&#;n&#; bize kuantum bilgisayar&#; verir. Çünkü kuantum bilgisayar&#; 0 ile 1 aras&#;nda de&#;er alabilir. Gerçek hayatta klasik bilgisayarlar&#;n yorumlayamayaca&#;&#; bilgileri kuantum bilgisayar&#;na yorumlatabiliriz. Bu da bize gerçek hayatta insan gibi dü&#;ünen ve yorum yapan elektronik alet yapmam&#;za olanak sa&#;lar. Teknolojinin ilerlemesiyle birlikte sanayi, sa&#;l&#;k, bili&#;im vb. alanlarda kullan&#;lan yapay zekay&#; kuantum bilgisayarlar&#; ile daha da ileriye ta&#;&#;yabiliriz. Ya da klasik bilgisayarlarda günlerce sürecek bir i&#;lemi belki kuantum bilgisayarlar&#;nda birkaç dakikada yapabiliriz. Mesele h&#;zl&#; i&#;lem yapmak de&#;il, mesele insan gibi dü&#;ünebilmektir.

Peki, gerçekten IBM’in tek amac&#; bu mu? 

Moore yasas&#;na, daha do&#;rusu bir Intel yöneticisi olan David House’&#;n bu yasadan yola ç&#;karak yapt&#;&#;&#; tahmine göre bilgisayarlar her 18 ayda 2 kat h&#;zlan&#;yor. Ancak kuantum fizi&#;inde Heisenberg belirsizlik ilkesine göre bir atomalt&#; parçac&#;&#;&#;n&#;n hem momentumunu hem de konumunu ayn&#; anda yüzde yüz kesinlikle bilemeyiz. Bu da bilgisayar i&#;lemcilerinin devrelerini çok küçültürsek bilgisayar&#; çal&#;&#;t&#;ran voltaj&#; olu&#;turan elektronlar&#;n biti&#;ik devrelere rastgele s&#;çramas&#; demektir. Çok küçük bilgisayarlarda k&#;sa devre olur ve sistem kilitlenir. Kuantum bilgisayar&#; ise elektrik ak&#;m&#;yla de&#;il, manyetik alanlar veya &#;&#;&#;kla çal&#;&#;&#;yor. Sonuçta kuantum bilgisayarlar&#;n devreleri bir tek atom kadar küçük olabilir. Böylece sistem bozulmadan daha küçük ve h&#;zl&#; bilgisayarlar yapmaya devam edebiliriz. 

Elektronik devreler küçüldükçe ve h&#;zland&#;kça &#;s&#;nmaya ba&#;lar. Is&#;nd&#;kça h&#;zl&#; çal&#;&#;mak için daha çok elektri&#;e ihtiyaç duyar. Bu yüzden hem elektrik harcamalar&#; hem de küresel &#;s&#;nma artar. Bunun çözümü atom boyunda bilgisayarlar yap&#;p elektrik tüketimini azaltmak. BT sektörünün kuantum bilgisayarlara odaklanmas&#;n&#;n k&#;sa vadedeki en büyük sebebi budur. Yani i&#;adamlar&#;n&#;n as&#;l amac&#; “zeka yaratmak” de&#;il, maliyetleri azaltmak. 

Çevirmen: Erdal Eren U&#;urcuklu
Redaktör: Özgür Özge

Kaynak:

Communication Technologies is considered to be an effective method for the elimination of the development gap between countries and disparities and inequalities between individuals. This idea is accepted by all scholars of the information society. Information and communication technologies can be used as a means to poor people, who is exposed to social exclusion, make their voices heard. It is also observed that the people socialized over time, increased the quality and level of sharing and found efficient and entertaining communication possibilities with people who they don’t know. Because of that, it has a vital importance of information and communication technologies. Because it allows people take steps from social exclusion to social inclusion. The studies done by Goodman on South Africa, by Jensen on China and by Bhavnani on Thailand, Indonesia and Malaysia shows that new media helps to reduce impact of poverty and breaks the cycle of poverty. It has also been obtained successful results in breaking the cycle of poverty when new media Technologies are provided in India, Brazil and Nepal. The aim of this study is to examine how the poverty information can be reduced and how people living in poverty can be get out of this cycle by providing information and communication technologies. It will first attempt to define new media explaining poverty information. The impact of these tools on cycle of poverty will be shown. As a result, it will be analyzed how information technologies contribute to fight against poverty by country examples.