Cepheler Ve Kahramanları
Kurtuluş Savaşı Kahramanları, Kurtuluş Savaşı Tarihi, Cepheleri, Sebepleri ve Sonuçları
Mustafa Kemal Atatürk'ün Samsun'a çıkması ile başlayan Kurtuluş Savaşı, büyük uğraşlar sonucunda başarı ile son uçlanmıştır. Türk halkının ve düzenli ordunun birlikte elde ettiği bu zafer sayesinde, yeni kurulan bu Türk Devleti ilk defa resmi olarak İtilaf Devletleri'nce ve dünyaca tanınmıştır.
KURTULUŞ SAVAŞI TARİHİ
Kurtuluş Savaşı ile yılları arasında verilmiş olan ülke topraklarının geri kazanılması ve tam bağımsızlığa ulaşma amacı güden bir vatan mücadeledir. yılında Anadolu düşman işgali altındadır ve İstanbul Hükümeti efektif bir konumda değildir. Vaziyet böyle olunca Yüce Önder Mustafa Kemal Atatürk, tam bağımsızlığa ulaşmak amacı ile gerekli adımları atmaya başlamıştır. Bu adımlardan ilki Atatürk'ün Samsun'a çıkması ile olmuştur. Akabinde ise milli bilincin uyanması için Havza ve Amasya Genelgeleri yayımlanmıştır. Amasya Genelgesi ile, Kurtuluş Savaşı'nın amacı, nedeni ve yöntemi açıklanmıştır. Bu genelgelerden sonra ise Atatürk Erzurum'da ve Sivas'ta kongreler düzenlemiştir.
Ankara'ya gelen Mustafa Kemal Atatürk, 23 Nisan tarihinde ise Büyük Millet Meclisi'ni açmıştır. Meclisin de lideri seçilen Atatürk, Türk milletinin ve Kurtuluş Savaşı'nın da lideri haline gelmiştir. Seferberlikler neticesinde başarıya ulaşan Kurtuluş Savaşı ile senesinde bitmiştir.
KURTULUŞ SAVAŞI NE ZAMAN BAŞLADI?
Kurtuluş Savaşı, 19 Mayıs tarihinde başlamıştır. Kurtuluş Savaşı'nın başlama tarihi olarak Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün Samsun'a çıkış tarihi kabul edilmektedir. Bu tarih ise 19 Mayıs 'dur.
KURTULUŞ SAVAŞI NE ZAMAN BİTTİ?
Kurtuluş Savaşı fiili olarak Mudanya Mutarekesi'nin 11 Ekim tarihinde imzalanması ile sona ermiştir. Lakin Kurtuluş Savaşı'nın resmi olarak sona ermesi ise yılında Lozan barış Antlaşması'nın imzalanması ile olmuştur.
KURTULUŞ SAVAŞI NEDENLERİ
Kurtuluş Savaşı nedenlerini kısaca tek bir başlık altında toplamak mümkündür. Bu başlık ise; düşman işgali altında bulunan vatan topraklarının kurtarılması ve ülke bütünlüğünün sağlanmasıdır. Kurtuluş Savaşı'nın nedenleri tüm hatları ile Amasya Genelgesi'nde yer almıştır. Amasya Genelgesi'ne göre Kurtuluş Savaşı nedenleri şunlardır;
- Vatanın bütünlüğü, milletin bağımsızlığı tehlikededir,
- İstanbul Hükümeti, üzerine düşen görevi yerine getirememektedir. Bu durum milletimizi yok durumuna düşürmektedir.
KURTULUŞ SAVAŞI CEPHELERİ
Kurtuluş Savaşı temelde 3 tane cepheden oluşmaktadır. Kurtuluş Savaşı cepheleri; Doğu Cephesi, Batı Cephesi ve Güney cephesinden oluşmaktadır. Bu cephelerden kısaca bahsetmekte fayda vardır.
Doğu Cephesinde savaş, İngilizlerin destek verdiği Ermenilere karşı yapılmıştır. Ermeniler ile Osmanlı Devleti arasında sorun zaten Berlin Antlaşması ile ilk olarak ortaya çıkmıştır. Vaziyet böyle olunca doğuda Ermeni saldırıları hızla artmıştır. 24 Eylül 'de Ermenilerin saldırıları bir savaş boyutuna evrilmiştir. Bunun neticesinde de Türk ordusu, Ermenilere karşı taarruza başlamıştır. Bu taarruzun başında Kazım Karabekir yer almıştır. Türk ordusu, doğu cephesinde Misak-ı Milli sınırlarına ulaşınca, ilerleyişini durdurmuştur. Akabinde ise Ermeniler barış istemiştir. Böylece 3 Aralık tarihinde Ermeniler ile Gümrü Antlaşması imzalanmıştır.
Güney Cephesinde ise savaş, Fransızlara ve Ermenilere karşı yapılmıştır. Mondros Ateşkes Antlaşması neticesinde bu bölge başta İngilizlere, daha sonra ise Fransızlara bırakılmıştır. Lakin Fransızların bölge halkına kötü davranması, ayrımcılık uygulaması ve Ermeniler ile olan işbirliği neticesinde güney cephesi kurulmuştur. Burada yaşayan halkın direnişleri neticesinde önce 11 Şubat tarihinde Maraş, 10 Nisan 'de ise Urfa şehirleri Fransız işgalinden kurtarılmıştır. Güney cephesinde ise ayrıca Antep şehri büyük bir direniş göstermiştir. 9 Şubat tarihinde Antep ili de yaklaşık kişiyi ve Üsteğmen Mehmed Said Bey'i de şehit vererek, düşman işgalinden kurtulmuştur. Zira bu yüzden günümüzde bu iller Kahramanmaraş, Şanlıurfa ve Gaziantep olarak bilinmektedir. Bu başarıların ardından ise Sakarya zaferi ile birlikte 20 Ekim tarihinde Fransızlar ile Ankara Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşma ile Hatay ve İskenderun dışında kalan güney illerinde Fransızlar çekilmiştir. Böylece güney cephesi de kapanmıştır.
Batı cephesi ise 15 Mayıs tarihinde İzmir'in işgal edilmesi ile başlamıştır. Başta İzmir olmak üzere çevre illerde de Yunan işgali başlayınca, bu işgale direniş için bölge halkı tarafından Kuva-i Milliye birlikleri oluşturulmuştur. Böylece Batı cephesi; Akhisar, Aydın, Ayvalık, Bergama, Nazilli, Salihli ve Soma bölgelerinde başlamıştır. Batı cephesi Türk ordusunun büyük kahramanlık gösterdiği ve tarihe adını yazdırdığı belki de en önemli cephe olarak karşımıza çıkmıştır. Zira Batı cephesi, yeni kurulan düzenli ordunun ilk zaferidir.
KURTULUŞ SAVAŞI SONUÇLARI
Kurtuluş Savaşı'nın birçok sonucu bulunmaktadır. Kurtuluş Savaşı sonuçlarını sıralamak gerekirse;
- Yeni kurulan Türk Devleti'nin uluslararası alanda ilk siyasi başarısı olan Gümrü Antlaşması imzalanmıştır,
- Ermenistan, TBMM'nin siyasi varlığını kabul eden ilk devlet olmuştur,
- Ermeniler, Türk topraklarındaki iddialarından vazgeçmişlerdir, yani Sevr Antlaşması'nı tanımadıklarını duyurmuşlardır,
- Düzenli orduya olan güven artmıştır,
- TBMM, Londra Konferansı'na davet edilmeye hak kazanmıştır,
- Afganistan ile Dostluk ve Yardımlaşma Antlaşması imzalanmıştır,
- Rusya ile Moskova Antlaşması imzalanmıştır, böylece Sovyet Rusya, Misak-ı Milli'yi tanıyan ilk Avrupa devleti olmuştur,
- İtilaf Devletleri, TBMM'nin varlığını siyasi ve hukuki olarak kabul etmiştir,
- Milletin TBMM'ye olan güveni artmıştır,
- Kafkas Cumhuriyetleri ile Kars Antlaşması imzalanmıştır, böylece doğu sınırı kesinlik kazanmıştır,
- Fransızlar ile Ankara Antlaşması imzalanmıştır,
- Milli birlik ve bütünlük sağlanmıştır.
KURTULUŞ SAVAŞI KAHRAMANLARI
Kurtuluş Savaşı'nın gerçek kahramanı her şeyini feda eden Türk halkıdır. Lakin halkın yanında bazı kişilerin ismi tarihe de yazılmıştır. Kurtuluş Savaşı kahramanları şu kişilerdir;
- Fevzi Çakmak,
- Gördesli Makbule,
- Kara Fatma,
- Nezahat Onbaşı,
- Satı Çırpan,
- Sütçü İmam,
- Yörük Ali,
- Üsteğmen Mehmed Said Bey (Şahin Bey)
20 Eylül Cumartesi günü gecesi saat üçte Binbaşı İsmail Hakkı, Yüzbaşı İsmet ve Yüzbaşı Süleyman ve Mülazım Tahsin Beyler Kuvâ-yi Milliye teşkilatı yapmak üzere Kütahya'ya gelerek icabeten teşkilat yapıp yardım olarak ahaliden yüz elli bin lira iane alınmasına karar verdiler. Kuvâ-yi Milliye Heyeti Reisliği'ne eski Kütahya ahızasker şubesi reisi binbaşı Nüzhet Bey seçildi.
Mütarekeyi müteakip Çanakkale Boğazı'nın düşman tarafından tazyiki üzerine pek çok cephanelik mühimmat Kütahya'ya nakledilip büyük bir handa muhafaza edildi. İngilizlerin bu cephanelere el koymak istemesi haberi üzerine Bedrettin oğlu Şeyh Seyfi Efendi, yazı işleri müdürü Hasan Sami ve polis başkomiseri Fevzi Beyler'in himmetleriyle bu cephanelerin bir kısmı geceleyin şehre ve civar köylere, köylüler vasıtasıyla naklettirildi.
Millî Mücadele'nin bilhassa ilk zamanlarında silaha çok ihtiyaç vardı. Düşmanın yavaş yavaş ilerlemesi ve muhacirlerin gelişi henüz halkı heyecanlandırmamıştı. Daha İsmail Hakkı Bey gelmeden Alaşehir'in düşman eline geçtiği duyulmuş ve elinde silahı olanların bir hizmet olmak üzere silahlarını hükûmete vermeleri ilan olunarak camilerde hocalar vasıtasıyla halka telkin yapılmıştı. Bazı kişilerin karşı propagandasıyla halk tereddüt etmiş ve vaziyeti iyice kavrayamamıştı. Bunun için Kuva-yi Tedibiye kumandanının şiddetli bir beyanname yazması gerekliydi. Nitekim böyle bir ilan yayımlanmış ve bu ilan üzerine üç gün zarfında Kütahya'da iki yüz işe yarar silah ve yüzlerce cephane toplandı ve bundan başka köylere de silahlar gelmeye başladı.
Asıl olarak Yunan işgaline karşı Batı Anadolu'da verilen savaşları kapsayan Batı Cephesi ya da Garp Cephesi, 22 Haziran 'de Milne Hattı'ndan başlayan Yunan ordusunun gelen taarruzunun hemen ardından, 25 Haziran 'de oluşturuldu ve komutanlığına Ali Fuat Paşa getirildi. Bu arada Yunan kuvvetleri 24 Mart 'de Dumlupınar'ı, 28 Mart'ta da Afyon'u ele geçirmişlerdi. Yunanlara karşı verilen asıl savaşlar da bu tarihten sonra oldu.
Sevr'e doğru[değiştir kaynağı değiştir]
- ^"Millî Mücadele'de İlk Kurşun ve Dörtyol'un Düşman İşgalinden Kurtuluşu". 15 Mart tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart &#;
- ^abAhmet Mumcu (). "Tarih açısından Türk devriminin temelleri ve gelişimi". İnkılâp Yayınevi. s.&#;&#;
- ^"Hacettepe Üniversitesi, TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ'NİN AÇILMASI VE YENİ TÜRK DEVLETİNİN DOĞUŞU, sayfa 7"(PDF). 25 Kasım tarihinde kaynağından arşivlendi(PDF). Erişim tarihi: 13 Ağustos &#;
- ^Halil AYTEKİN, Kıbrıs’ta Monarga (Boğaztepe Ermeni Lejyonu Kampı), Türk Tarih Kurumu Basımevi, sayfa 97
- ^"Türk Tarih Kurumu, İstiklal Harbi". 14 Ağustos tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos &#;
- ^TBMM tutanakları C.1 S. 47
- ^"Arşivlenmiş kopya". 20 Aralık tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık &#;
- ^"Arşivlenmiş kopya". 20 Aralık tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık &#;
- ^E. NICOL, ANGORA ET LA FRANCE, Une réponse à M. Franklin-Bouillon, PARIS SOCIÉTÉ GÉNÉRALE D'IMPRIMERIE ET D'ÉDITION, RENNES, s.
- ^Sforza, Diario, November 28, , 61
- ^Ζολώτα, Αναστασίου Π. (). Η Εθνική Τραγωδία.(Ulusal Trajedi) Αθήνα, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Πολιτικών (Atina Üniversitesi) Επιστημών και Δημοσίας Διοικήσεως. σελίδες s.
- ^^ David Lloyd George, The Truth about the Peace Treaties, v. 2 (Gollancz, London: ), s.
- ^Michael Smith, Ionian Vision: Greece in Asia Minor, , University of Michigan Press,
- ^ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ, Σχετικά με τη Διάσκεψη του Λονδίνου, (Balkanların Gazetesi, Londra Konferansı Hakkında), 14 Φεβρουάριος (Şubat) , s. 2.
- ^Γιαννόπουλος, Γεώργιος, Από Το Νέστο Ώς Το Σαγγάριο, (Giannopoulos, Georgios, Nestos’tan Sakarya’ya), Αθήνα(Atina),
- ^«ΤΑ ΦΟΒΕΡΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ – ΣΑΓΓΑΡΙΟΣ ΕΠΟΠΟΙΪΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ», ΔΗΜ. ΦΩΤΙΑΔΗΣ, ΕΚΔ. ΦΥΤΡΑΚΗ, ΑΘΗΝΑ,
- ^^ TBMM tutanakları, Dönem:1, Cilt:2, İçtima:2, s.