Coco Mademoiselle Süslü

YÜZYILIN EN ÖNEMLİ KİŞİSİNDEN: COCO CHANEL
 
Time’da yüzyılın en önemli kişisi listesinde geçen tek moda tasarımcısı olan ve Altier Akademi Kütüphanesi’nde özel yer verdiğimiz Gabrielle Coco Chanel’in yaşam hikayesini ve tasarımcı ruhunu ele alıyoruz.
 
“Moda, sadece elbiselerden oluşmaz. Moda gökyüzünde, moda sokakta; moda düşündüklerimiz ve yaşadığımızdır.”

Fransız moda tasarımcısı Chanel, yılında Saumur’da doğmuş, annesi vefat ettikten sonra yetimhanede büyümüş ve kaldığı manastırda kumaş ile tanışmıştır. Aslında tasarımcı kimliğinin başlaması işte bu dönemde olmuştur. Burada terzilik öğrenen Coco, devamında şapka tasarlayarak tasarım gücünü devam ettirmiştir. Tasarladığı şapkaları, dönemin abartılmış süslü şapkalarından çok farklı olmuş; genellikle sade, hatta kadınların pazara ya da kiliseye giderken taktığı şapkalar kadar yalın olmuştur.
 
Manastırdan ayrıldıktan sonra gündüzleri Madam Desboutins’in dikim evinde dikiş dikmiş, akşamları da Cafe Chantant’ta çalışmıştır. Aslında ‘Coco’ lakabı da ona buradan, söylediği bir şarkı üzerinden kalmıştır.

yılında Paris’te şapka dükkânı açarak kariyerine başlamıştır. Tasarladığı farklı tarzda şapkaları, prenses Victoria Melita değişik bularak satın almış, bunun üzerine Chanel da özgün stilini sürdürmeye devam etmiştir. Zamanla sahip olduğu dükkanların sayısı artmıştır.

’de Chanel, denizcilerin kıyafetlerinden esinlenerek mavi çizgili denizci kıyafetleri tasarlamıştır. Bu parça, pek çok stil ikonunun da favorisi haline gelmiştir.

’lerde Chanel, “Omuz askılı çanta en iyisidir çünkü elleri serbest bırakır” düşüncesi ile ince askılarla çantalar tasarlamış, bu çantalarda asker çantalarının askılarından ilham almıştır.

Coco Chanel, tasarımlarını sadeleştirerek, geometrik kalıplara yönelmiş; siyah, beyaz, bej, kırmızı renklerin kombinasyonları ile modern bir görünüm yakalamıştır. Modern çağı önceden sezen bir tasarımcı olan Chanel, dönemin etkili akımlarından Art Deco ve caz hareketinin görsel efektlerini de kıyafetlerinde kullanmıştır. Dönemin sanatçıları ile sıkı dostluklar kurmuş, tiyatro oyunlarının kostüm tasarımlarını yapmıştır.
’te Chanel, kendi ismi ile andığı tüvit takımını tanıtmıştır, ’te Chanel takımı, diz hizasında etek ve siyah işlemeli hırka tarzındaki ceketi ile yeniden tasarlanmıştır. Chanel takım, Coco’nun en ikonik yaratımlarından biri olmuştur.

Coco Chanel, yılında her kadının zevkine hitap edecek olan küçük siyah elbiseyi tasarlayarak, günümüz gardıroplarında vazgeçilmez hale getirmiştir. Koyu tonları ile döneme damga vuran elbise, kadınlar için bir devrim niteliğinde olmuştur. Çünkü o zamana kadar yas ile özdeşleştirilen siyah rengi, bu görüşü yıkmıştır.

Chanel, Paris’te ilk mağazasını açtığında, tasarladığı pek çok kıyafeti jarse ile birlikte sunmuştur. Genellikle erkek giyiminde kullanılan bu kumaş, kadın kıyafetlerinde de rahat kullanım sağlamıştır.

Chanel, sadece kıyafet tasarlamakla kalmamış, aynı zamanda Rus parfümör Ernest Beaux ile tanışarak onun sunduğu kokulardan uğurlu sayısı 5.örneği seçmiş ve Chanel’in dünyaca ünlü No.5 parfümü ortaya çıkmıştır.

Chanel, altın ve yapay incileri tasarlayarak gündelik kıyafetlerle kombine etmiş ve inci kolyeleriyle popülarite yaratmıştır.
 
“Bazı insanlar lüksü yoksulluğun tersi olarak düşünüyor. Halbuki lüks, bayağılığın tersidir.”

Chanel her zaman kadınların yalnızca özgürlüğünü önemsemiş ve rahat kıyafetler tasarlamak istemiştir. Kadınları korseden kurtarmış, maskülen tarzda giyinerek pantolon giyiminin önünü açmıştır.

Coco Chanel yılında hayata veda etmiş, arkasında dünya moda tarihine ismini altın harflerle yazdıran bir modaevi bırakmış, yenilikçi ve girişimci ruhu ile Chanel markasını ve moda anlayışına kattığı birçok yeniliği dünyaya kazandırmıştır.

“Moda, geçicidir; stil, kalıcı.”

BİZ SİZİ ARAYALIMLÜTFEN FORMU DOLDURUNUZ

Coco Chanel’in tutkunu olduğu simgesel motifler Mademoiselle Privé Bouton saat koleksiyonunu süslüyor.

Coco Chanel, eskiden erkeklere özgü olarak benimsenmiş tüvit kumaşları ve askeri üniforma benzeri kıyafetleri kadın modasına armağan eden öncü isimdi. Düğmeler onun büyük bir tutkusuydu ve tüvit ceketleri düğmelerle tamamlarken, daha feminen bir dokunuş yapmak adına onları kamelya çiçekleri ya da aslan başları gibi motiflerle süslüyordu.

Chanel’in ikisi yüksek mücevher olan, yedi modelden oluşan yeni saat koleksiyonu da tüvit, düğme ve Coco Chanel’e özgü diğer sembolleri, muhteşem bir işçilik, zeki bir tasarımla yansıtıyor. Mademoiselle Privé Bouton koleksiyonu, bilekte zarif bir düğme aracılığıyla kapanan kelepçe bilelik şeklinde tasarlanmış. Düğmenin bir özelliği de kapak gibi açıldığında içinde gizli saati ortaya çıkarması.

Saatten çok, zarif ve şık bir mücevher niteliğinde olanMademoiselle Privé Bouton&#;un beş modelinin kayışı aralarından altın iplerin ışıldadığı siyah tüvit ile kaplı. Altından bir aslan başı, bir inci, elmasla süslü bir kamelya, bir Bizans haçı ve Coco Chanel’in kabartması bu beş modelin düğmelerini süsleyen ve her biri Chanel’in farklı bir yönünü simgeleyen motifler.

Aslan, astrolojiye büyük ilgi duyan modacının burcunu temsil ederken, inci ve kamelyalar da Chanel’in favori mücevherleri ve en sevdiği çiçekler olarak öne çıkıyor. Bizans haçı ise modacının Venedik gezisinde hayran kaldığı kiliselerdeki süslemeleri yansıtıyor.

Serinin yüksek mücevher tasarımı iki modelinden Ganse de Diamant’ın parlak siyah malzemeyle kaplanmış kayışı, düğmesindeki inciye mükemmel bir fon oluşturuyor. Toplam adet elmas ise bilekliğin kenarlarını ve kadranın etrafını süslüyor.

Serinin en çarpıcı modeli olan ve sadece bir adet üretilen Serti Neige ise bilekliğinde bulunan ve rasgele yerleştirilmiş gibi görünen adet elmasla gerçekten karla kaplanmış gibi bir ışıltı yayıyor. Serti Neige’in düğmesini yine bir Bizans haçı süslüyor ancak bu haç diğer modelinkine göre daha büyük ve etrafında ise altınla elmastan örülmüş büyüleyici bir çerçeve bulunuyor.

Chanel, basit bir düğmeden yola çıkarak bu kadar büyüleyici saatlere imza atarak hem mücevher hem de saat konusundaki ustalığını bir kez daha gözler önüne seriyor.

İtiraf edelim, makus talihini tersine döndürüp, acılarla dolu hayatını peri masalına dönüştürenlerin hikayelerine hepimiz bayılıyoruz değil mi? Hele bir de hikayenin kahramanı, içinde bulunduğu zor koşullardan hayal bile edemeyeceği başarılara mucize gibi bir “tanışma” sonrasında geçiyorsa değmeyin keyfimize! Çünkü ne de olsa Pub Story olarak bir tanışmanın, insanın hayatını değiştirecek kadar güçlü olduğuna inanıyoruz.

Biz de bu yüzden, bu haftaki tanışma hikayemizde, sadece birbirlerini değil; aynı zamanda dünyayı değiştiren ilişkileriyle Coco Chanel ve ölümsüz aşkı Boy Capel’i anlatalım dedik:

Öksüz Gabrielle’den Coco’ya

19 Ağustos yılında dünyaya gelen Gabrielle Bonheur Chanel, henüz 6 yaşında annesini kaybetti. Annesinin kaybının ardından babası tarafından terk edilen Gabrielle, hal böyle olunca uzun yıllar boyunca bir öksüz ve yetim çocukların verildiği bir manastırda yaşamak zorunda kaldı.  Abbey de Aubazine isimli bu manastırda son derece sert ve sevgisiz koşullar altında büyüyen Gabrielle, sonraki yıllarda tasarımlarındaki en büyük esin kaynağının o zamanlar nefret ettiği Abbey de Aubazine Manasıtırı’nın romanesk tarzdaki mimarisi itiraf edecekti.

18 yaşına basıp yetimhaneden ayrıldığında Gabrielle için artık bambaşka bir hayat başlamıştı. Çünkü Gabrielle yıllar sonra ilk kez özgürdü! Bu yıllarda ayakta kalabilmek için manastırda öğrendiği dikiş yeteneklerini kullanarak bazı terzilere asistanlık yapmak ne yazık ki yeterli değildi.

Kendi ayakları üstünde durmayı kafaya koyan Gabrielle, kız kardeşiyle birlikte o dönem süvari birliklerinin sık sık takıldığı caz kulüplerinde “Coco” lakabıyla sahne almaya başlamıştı. Ancak genç ve etkileyici bir kadın olan Gabrielle, her ne kadar erkeklerin ilgi odağı olsa da erkeklerden bağımsız ve onlarla eşit koşullarda bir hayat arzusuyla daha çok çalışmaktan başka bir şey düşünemiyordu.

Fransa’da moda devrimi başlıyor

Caz kulüplerinde şarkı söylemekten arta kalan zamanlarında askeri giysiler diken bir terzihanede çalışan ve fikirlerini kağıda döken Gabrielle, o dönem kabarık ve süslü etekleri yüzünden atlara yan oturmak zorunda olması fikrine tepki olarak sahip olduğu uzun bir eteği ortadan keserek pantolona dönüştürmüştü.

Gabrielle’in bu hareketi, dünyanın en büyük moda devrimlerinden birinin de çıkış noktasıydı. Gabrielle sayesinde artık kadınlar da pantolon giyebilecek ve bunu yaparken kadınsı zarafetlerinden ödün vermeyeceklerdi.

Belki de çalıştığı askeri terzihaneden ilham alarak tasarladığı maskülen ve sade kadın giysilerine, zarif ve pratik kullanımlı şapkaları da ekleyen Gabrielle, çalıştığı mağazada karşılaştığı Fransız subayı Etienne Balsan sayesinde ilk şapka butiğini açmıştı.

Etienne Balsan’ın sahip olduğu apartmanın zemin katındaki bu mütevazı dükkana başta çalışan kadınlar gelse de, Gabrielle yani Coco Chanel’in ününün sosyeteye yayılması pek de uzun sürmedi.

Gabrielle’i Coco Chanel yapan tanışma

Genç Gabrielle her zaman akranlarına göre daha isyankar, sorgulayıcı ve karizmatik bir kadındı. Fakat onun içinde sakladığı esas ışığı ortaya çıkaran ve yetenekli Gabrielle’i moda devrimcisi Chanel’e dönüştüren de Boy Capel’le olan tanışmasından başka bir şey değildi.

Etienne Balsan’la birlikte olan ve ondan büyük finansal destekler alarak ilk mağazasını açan Coco Gabrielle, Etienne’in yakın çevresine mensup bir İngiliz aristokratı olan Arthur Edward “Boy” Capel’e ilk görüşte aşık olmuştur.

Gabrielle’e göre Boy Capel, bir erkekte olması gereken güç, zenginlik ve kültür birikimi gibi kriterlerin hepsini fazlasıyla taşıyordu. Boy Capel’le tanışmasının ardından Etienne Balsan’la yollarını apar topar ayıran ve o dönem Paris’te Coco Gabrielle olarak anılan Chanel, Boy Capel’le tam 9 yıl sürecek doludizgin bir aşka yelken açmıştı.

Ancak Coco Chanel ile Capel’in ilişkisi sadece romantik bir ilişkiden çok daha fazlasıydı. Çünkü tanıştıkları yılından itibaren Boy Capel, Coco Chanel’in hem sevgilisi, hem en yakın dostu, hem yatırımcısı hem de akıl hocası görevlerini üstlenmişti.

Coco Chanel’i ilk defa arkadaşı Etienne’in düzenlediği bir partide gören ve genç kadınla kısa bir sohbet eden Boy Capel tanışmalarının onda bıraktığı hissi “Onda diğer kadınlarda olmayan, adını koyamadığım bir şey var. Coco belki çok güzel bir kadın değil ama ona ikinci defa bakmamak ve ağzından çıkacak kelimelere kilitlenmemek imkansız” sözleriyle dile getirmişti.

Boy Capel, tuhaf cazibesinden ve aykırı düşüncelerinden çok etkilendiği bu genç modacının, çok başarılı işler yapacağından bir an bile şüphe duymamıştı. Bu yüzden Coco Chanel, sevgilsinin büyük desteğiyle Chanel markasıyla lanse edilen ilk butiklerini Paris’in şık semtleri Deauville ve Biarritz’de açmıştı. Sadece 5 senede, Vogue dergisi, Hollywood ünlüleri ve dünya sosyetesinin dilinden düşmeyecek hale gelen Chanel işte bu ilişkinin derinliği sayesinde başarısına başarı katıyordu.

Sonsuz bir özlemi ölümsüz bir kokuya hapsetmek

’dan yılına dek iniş ve çıkışlarla süren bu ilişki boyunca Boy Capel, Coco Chanel ile evlenmek istese de Coco, bir kadın olarak önce bağımsızlığını kazanması gerekçesiyle bu teklifi reddetmişti.

Bu esnada başka biriyle evlenen Capel, her şeye rağmen Coco Chanel’den kopamayarak, ilişkisini bir yasak aşk olarak sürdürmeye devam etmişti. Bu süreçte Capel’in etkisiyle ezoterizm ve Doğu mistisizmine ilgi duymaya başlayan Chanel, Boy Capel’in ruhsal dünyasını derinleştirici ve ilham veren etkisini her fırsatta dile getiriyordu.

Gerçek bir “kaçan kovalanır” hikayesine dönen Chanel ve Capel ilişkisi ne yazık ki yılında, çift tam da durulup birbirlerine geri dönmek üzereyken çok trajik şekilde son bulacaktı. Çünkü Boy Capel, bir araba kazasında hayatını kaybetmişti.

Sevgilisinin ani ölümünden sonra “Ya ben de öleceğim, ya da birlikte başladığımızı bitireceğim” diyerek Capel’in hayatındaki önemini tek cümlede özetleyen Chanel, yılında hayata gözlerini yummadan önce Capel’den hala “hayatımın aşkı” ve tüm zamanların en ikonik parfümü “Chanel No.5’in ortaya çıkma sebebi” olarak bahsediyordu.