Hangi Depresyondayim

Ağır depresyon aslında insanın ruh halini anlatan bir sözcüktür. Ancak psikiyatrik bir rahatsızlığı tanımlamak maksadıyla da kullanıldığından zamanla bir hastalık adına dönüşmüştür. Bir birey için depresyonda ifadesi kullanıldığında o kişinin bir çeşit ruhsal çöküntü halinde olduğunu anlamak gerekir. Günlük hayatta herkes dönem dönem kendisini mutsuz, üzgün, hatta karamsar hissedebilir. Ağır depresyon aslında beyni etkileyen bir hastalıktır. Beynin belirli bölgelerinde meydana gelen kimyasal dengesizlik, hastalığı ortaya çıkarır. Depresyon, bazılarının düşündüğü gibi bir kişilik özelliği ya da “şımarıklık” hali değildir. Kişinin kendisinin halledebileceği basit bir durum olarak da görülmemelidir.

Depresyon Nasıl Sınıflandırılır?

Toplumda “depresyon” kelimesi sıkça hatalı olarak kullanılır. Ancak tıbbî bir terim olarak depresyonun sanılandan farklı anlamları vardır. Tüm depresyon çeşitleri aynı şiddette değildir. Depresyonun farklı türleri vardır. Depresyon;

• Hafif depresyon
• Orta şiddette depresyon
• Ağır (majör) depresyon

olarak sınıflandırılır. Depresyon türleri bireyin hayatını farklı şekillerde etkiler. Depresyon, farklı faktörler dikkate alınarak sınıflandırılır. Bu faktörler arasında; belirtilerin şiddeti ve ne kadar sıklıkta ortaya çıktığı yer alır. Bazı durumlarda depresyon, belirtilerin birden şiddetini arttırıp sonra yatışmasıyla da seyredebilir.

Depresyonda Cinsiyet Farklılığı Nasıl Açıklanabilir?

Kadınlarda depresyon erkeklere göre iki kat fazla görülür. Bunun nedeni erkeklerin depresyon belirtilerini farklı eylemlere başvurarak ifade etmeleridir. Kadınların ise bu tür davranışlara genellikle başvurmaz. Bu nedenle stres etkeni ortaya çıktığında kadınların daha yoğun belirtiler göstermesi beklenir. Diğer önemli nedenler ise hormonsal ve alışılmış kadın rolü ile bağlantılıdır. Ayrıca kadınlarda görülen ve depresyona yatkınlık yaratan gebelik, doğum, premenstrüel dönem gibi biyolojik ve psikolojik etkenler vardır. 

Kadın ve erkeklerde depresyon sıklığı ile ilgili olarak; evli kadınlar evli erkeklerden, bekar veya dul erkekler bekar veya dul kadınlardan, ayrı yaşayan ve boşanmış erkekler hepsinden daha sık depresyona yakalanır şeklinde sıralama yapılabilir.

Ağır Depresyon Nedenleri

Ağır depresyonun nedenleri bilimsel olarak tam anlamıyla açıklanabilmiş değildir. Yine de ağır depresyon nedenleri; biyolojik, psiko-sosyal ve genetik olmak üzere üç grupta incelenir.

Biyolojik Nedenler:

Yapılan araştırmalar sonucunda beyinde bulunan norepinefrin, serotonin gibi bazı hormonların depresyon ile ilişkisi olduğu kanıtlanmıştır.

Psiko-sosyal Nedenler:

Günlük hayatta devamlı strese maruz kalan bireylerin depresyona girmeye daha yatkın oldukları görülmüştür. Küçük yaşta anne baba ölümü, şiddete maruz kalma ve travmalar ilerleyen yaşlarda depresyona girme ihtimalini arttırır. Yine küçük yaşlarda ihtiyaç duyulan sevilme, ait olma, güven duyma, başarı gibi duyguların karşılanamaması, ileriki yıllarda depresyona girmeye sebep olan durumlardır.

Genetik Nedenler:

Yapılan bilimsel araştırmalar hastalığın genetik bir yatkınlığı olduğunu ortaya çıkarmıştır. Ağır depresyon hastalarının birinci derece akrabalarında da depresyon sıklıkla görülür. Bu durumun diğer nedeni de psikolojik rahatsızlığı olanların sorunlarını aile yaşantısına yansıtmaları olduğu değerlendirilmektedir.

Ağır Depresyon Belirtileri Nelerdir?

Ağır depresyon ciddi ve tedavi edilebilir ruhsal bir hastalıktır. Bedensel, zihinsel ve duygusal belirtilerle kendini gösterir. En belirgin özelliği yaşamdan zevk almada azalma ve kötü ruh halidir. Depresyonda olan kişi karamsar, ümitsiz ve mutsuz olur. Her zaman kendini yalnız ve hüzünlü hisseder. Çevresindekilere karşı ilgisizleşmeye başlayan bireyde, huzursuzluk ve iç sıkıntısı gibi duygular hemen ön plana çıkar. Günlük yaşantısını engellemeye kadar giden bu duygu durumları aylarca sürebilir. Bireyin zihinsel faaliyetlerinin yanında genel sağlığını da olumsuz etkilemeye başlar. Ağır depresyon belirtileri kapsamında aşağıdaki durumları sıralayabiliriz. 

1. Kişi kendini değersiz hisseder. Çaresizlik, suçluluk hissi ve anksiyete bozukluğu görülür.
2. Günlük hayatta her konuda ilgi kaybı yaşanır.
3. Hastalar günün çoğunda, özellikle de sabahları depresiftir. Bununla birlikte boşluk hissi olur. Her şey anlamsız gelir.
4. Aşırı isteksizlik ve halsizlik nedeniyle günlük aktivitelerde yavaşlama başlar. Kişi hayattan zevk alamaz.
5. Umutsuzluk, çaresizlik, kötümser düşünce, karamsar ve kederli duygu durumu yaşar.
6. Motivasyon kaybı yaşanır. Bu nedenle gelecekle ilgili hedef belirleyebilmek ve hedefe odaklanabilmek zorlaşır.
7. İştahsızlığa bağlı olarak kilo kaybı yaşanır. Aşırı yeme eğilimine bağlı olarak kilo alma görülür.
8. Unutkanlık, dikkat dağınıklığı ve panik atak durumları artar.
9. İç huzursuzluk, kaygı ve korkular ve gerginlik hisleri olabilir. Ağlama nöbetleri olabileceği gibi bazı hastalar ağlayamamaktan şikâyetçidir.
10. Aşırı uyku isteği ve sabahları uyanmada zorluk çekme çok sık rastlanır. Uykusuzluk ve uykuya dalmada güçlük çekilebilir.
11. Kişi kendine ve çevresindeki insanlara güvenmekte zorlanır. Yalnızlık hissedilir.
12. Alınganlık artar ve sorunlarını paylaşmaktan kaçınma ve sosyal ilişkilerden uzaklaşma görülür.
13. Enerji düşer, kişi çabuk yorulur ve yeni bir şeyler öğrenmek zorlaşır.
14. Hastalıkla birlikte mide ve bağırsak problemleri, boyun, sırt, baş ve eklem ağrıları artar.
15. Cinsel isteksizlik yaşanır.
16. Eskide yaşanmış olumsuz olaylar sürekli akla gelmeye başlayabilir, pişmanlık hissi yoğunlaşabilir.
17. Ağır depresyonda kişi kendine zarar verme planları yapabilir ya da zarar verebilir. Ölümü ya da intiharı düşünme durumları sıklaşır.

Ağır Depresyon Tedavisi

Ağır depresyon tedavisi, insanların ruh halini ve duygu durumunu etkileyen olumsuzlukların ortadan kaldırılmasını amaçlayan tedavi planına verilen isimdir. Günümüzde insanların çoğu dönem dönem kendini üzgün ya da depresyonda hisseder. Zor hayat şartları mücadelesi içerisinde bu, normal bir durum olarak karşılanabilir. Ancak aşırı mutsuz, yoğun üzüntü içerisinde kendini değersiz hissediyor, bu duygular günlerce sürüyorsa, durum artık tıbbi bir rahatsızlık halini almıştır. Bu durumdaki kişilerin depresyon tedavisi alması gerekir. 

Ağır depresyon uzman doktor tarafından teşhis ve tedavi edilmesi gereken ciddi bir hastalıktır. Yapılacak ilk iş, teşhis ve tedavi için uzman bir doktora gitmektir. Tedavide anti-depresan veya alternatif ilaçlar kullanılabilir. Antidepresan ilaçlar, psikiyatri dalında uzmanlaşmış hekim tarafından uygun dozajlarda hastaya verilir. Yaşam biçimi değişiklikleri ve yüz yüze terapi yapılabilir. Ağır depresyon ilaçları ile psikoterapinin beraber kullanıldığı bütüncül tedavi yöntemi kullanılır. Düzenli olarak kullanılan antidepresanlar, genellikle 2-3 hafta sonra etki göstermeye başlar. 

İlaçların yanı sıra uygulanan psikoterapi ile bireyi olumsuz düşünce ve davranışlardan uzaklaştırmak ve bireyin daha aktif olması amaçlanır. Hipnoz yöntemi de bu uygulamalara ek olarak uygulanan depresyon tedavisi yolları arasında yer alır. Hafif ve orta şiddetteki depresyonun teşhis edilmesi daha zordur. Belirtiler genellikle hastanın yakınlarını rahatsız etmez. Hastanın belirtilere aldırış etmemesi ihtimali vardır.

Ağır Depresyon Geçer Mi?

Etkili bir tedavi ile haftalar içinde kısmi düzelme, 2-4 ay aralığında da tam olarak düzelme yakalanabilir. Dolayısıyla ağır depresyondan nasıl çıkılır? diye düşünmenize gerek yok. İlk kez depresyon yaşayanlarda tedaviye en az altı ay devam edilir. Sonra hastanın durumuna göre sonlandırma yoluna gidilebilir. Birkaç kez depresyon geçiren hastalarda ise koruyucu amaçlı, tedavinin daha uzun yıllar sürdürülmesi gerekebilir. Ağır depresyon bireylerin günlük hayatını etkileyerek, verimliliğin düşmesine, ilişkilerin bozulmasına neden olur. Hatta sıklıkla da sağlık durumunun bozulmasına neden olabilir. Ağır depresyon tedavisi olmayan kişilerde kanser, astım, kalp ve damar rahatsızlıkları, diyabet, obezite gibi hastalıkların ilerlediği ifade edilir.

Ağır depresyon tedavisi kişiye özel yapılmalıdır. Çünkü kişiler depresyondan aynı şekilde etkilenmez. Herhangi bir kişi için işe yarayan tedavi başka biri için işe yaramayabilir. Depresyon zihinsel bir rahatsızlıktır. Ancak tedavi edilebilir. Depresyon yaşayan kişilerin yaklaşık % 85’inin tedavisi olumlu sonuçlanır. Neredeyse tüm hastaların tedavi sonrasında şikayetlerinin azaldığı ve yaşam kalitelerinin arttığı gözlemlenir.

Bu yazımızda depresyonda olduğumuz zamanlar hangi taktiklerimizi kullanabileceğimizi anlatıyoruz. Depresyondan çıkmak istiyorsanız yazımızı okuyun.

Zaman zaman hepimiz kendimizi kötü hissederiz. Gücümüzü kaybettiğimiz ve tünelin sonunda ışığı görmekten vazgeçtiğimiz saatler, günler, haftalar ve hatta aylar vardır. Aklımızda sadece bir cümle vardır: “Ben depresyondayım.” Yolumuzu kaybettiğimizi düşünürüz. Sanki kapkara bir dalga bizi içine almıştır.

Kendimizi zaman zaman kötü hissetmemiz normaldir. Hayat, iyi günlerinin yanında kötü ve tabii ki sıradan günleriyle de keşfedilmeyi bekleyen bir maceradır. Peki bu durumu düzeltmek için ne yapabiliriz? Bu duyguyu nasıl yok ederiz? Üzüntülü zamanlarımızla nasıl başa çıkabileceğimizi bilmek, bize bulutlu günlerde ihtiyacımız olan ışığı verecektir. Günlük yaşamda üzüntülü anlarımızla başa çıkmak için hangi stratejileri uygulamamız gerekir. Cevabı yazımızın devamında.

Depresyondayım, hangi taktikleri uygulamalıyım?

Sürekli kendimizi mutlu hissetmemizi ve kötü anları sonsuza dek hayatımızdan silmemizi sağlayacak en yeni ve en harika teknikleri sunan sayısız kitap, makale ve dergi vardır. Ancak, çoğu gerçekçi değildir veya sadece kısa vadede işe yarayacak stratejilerdir.

Bu nedenle, bu yazımızda tekniklerden çok beynimizi zaman zaman meşgul eden düşüncelerden kurtulma stratejilerine değineceğiz. Elbette bunlar mucize çareler değil. Sadece bunları gerçekleştirmek için çaba, sabır ve duygusal farkındalık gerekiyor. Ancak bir kez bu taktikleri uygulamaya başladıktan sonra faydaları uzun vadede fark edilecektir. Bu teknikler aşağıdaki gibidir:

• Başımıza gelen şeyleri kabul etmek.
• Vücudumuzu korumak.
• Etrafımızı sevdiğimiz insanlarla çevrelemek.
• Hedeflerimizi yapmaya çalışmak.

1. Başınıza gelen şeyleri kabul edin

“Depresyondayım” kelimesi aklımıza geldiğinde, bir taraftan bu düşünce dikkatimizi dağıtırken ve bu tatsız duyguya karşı savaşırken, diğer taraftan verdiğimiz ilk tepki onu inkar etmeye çalışmak olur. Ne de olsa kimse kendisini üzgün hissetmek istemez! Sahi neden insanlar böyle bir şeyin varlığını kabul etsin ki?

Bu eylemin zararı, duygular dünyasında direndiğimiz her şeyin güçlenme eğiliminde olmasıdır. Bu nedenle, genel olarak kötü hissettiğimiz için kendimize “kızdığımızda”, tek yaptığımız acımıza daha fazla ağırlık eklemektir.

Gerçek şu ki, duygularımız bize bir mesaj göndermeye çalışıyor. Aslında, bunlar beynimizdeki kimyasal reaksiyonlardan başka bir şey değildir ve bize bir şeyin ne zaman yolunda gittiğini ya da ne zaman gitmediğini söyler. Bu nedenle, sadece nedenlere değil, bu hoş olmayan duygulara odaklanmak depresyonda olmanın bir ürünüdür. Bu tarz düşünceler uzun vadede bize rahatsızlık vermekten başka bir işe yaramaz.

Bu nedenle, kendimizi kötü hissettiğimizde yapabileceğimiz en iyi strateji; olanları olduğu gibi kabul etmek, neden bu duygulara sahip olduğumuzu ve bunların ne işe yaradığını keşfetmeye çalışmaktır. Bunu başarmanın en iyi yollarından biri ise bazı rahatlama ve meditasyon egzersizlerini yapmaktır.

Bu nedenle, kendimizi kötü hissettiğimizde yapabileceğimiz en iyi strateji; olanları olduğu gibi kabul etmek, neden bu duygulara sahip olduğumuzu ve bunların ne işe yaradığını keşfetmeye çalışmaktır. Bunu başarmanın en iyi yollarından biri ise bazı rahatlama ve meditasyon egzersizlerini yapmaktır.

2. Vücudunuzu koruyun

Pek çok durumda, kendimizi kötü bir ruh hali içinde hissettiğimizde, nedenini dış faktörlerde veya düşüncelerimizde ararız. Ancak, bazen “depresyondayım” durumumuzun asıl sebebi, başımıza gelenlerden çok vücut kimyamızla ilgilidir.

Bu nedenle, uzun vadede kendimizi iyi hissetmek için beslenmemize, egzersizimize ve dinlenmemize özen göstermek önemlidir. İlk bakışta bu üç faktör bizi “depresyondayım” düşüncesi aklımıza geldiği anda etkileyemeyecek gibi görünse de, aslında düşündüğümüzden çok daha fazlasını yapmaktadır.

3. Etrafınızı sevdiğiniz insanlarla çevreleyin

Yapılan çok sayıda bilimsel araştırmaya göre, sosyal ilişkilerimizi geliştirmenin mutluluğumuz üzerinde doğrudan etkisi vardır. Sosyal ilişkiler, yaşamın en önemli bir parçasıdır. Flört ilişkilerinden basit arkadaşlıklara, güvendiğimiz ve bize desteklerini hissettiren insanlara sahip olmak iyi hissetmek için çok önemlidir.

Üzgün olduğumuz anlarda en faydalı stratejilerden biri; dışarı çıkıp diğer insanlarla sosyalleşmektir. Bu şartlar altında çok büyük olasılıkla canımız hiçbir şey yapmak istemese bile, etrafımızı saran o yalnızlık zincirini kırdığımız ve değer verdiğimiz biriyle temasa geçtiğimiz anda ruh halimiz önemli ölçüde iyileşecektir.

Diğer taraftan, utangaç olduğumuzu düşünüyorsak, sosyal becerilerimizi geliştirmek, kendimizi daha iyi hissetmek için katalizör (itici güç) görevi görebilir. Böylece, yeni insanlarla tanışma ve bağlantı kurma becerimize güvendiğimizde, depresyon dönemlerimizin geride kaldığını göreceğiz.

4. Hedeflerinizi yapmaya çalışın

Son strateji ise hedeflerimize odaklanmakla, yani projelerimizi ve kişisel hedeflerimizi sonraya bırakmamakla ilgilidir. Aslında, bu rahatsızlık kendimizden kopmaktan kaynaklanıyor olabilir ve belki de kendimizle olan bağlarımızı güçlendirmemiz gerekiyordur.

Kendimize öncelik vermenin kişisel sağlığımız için önemli olduğunu unutmayalım. Kendimizden kopar ve olduğumuz yerde kalırsak, yapmak istediğimiz her şeyi ertelediğimiz için bir gün hayal kırıklığı ve başarısızlık duygularıyla uyanırız.

Gördüğümüz gibi, bazen beynimizi işgal eden bu tatsız duyguları hafifletmek mümkün. Sadece bunun farkında olmalı ve düzeltmek için ne yapabileceğimizi düşünmeliyiz.

Depresyonun her yaştan her cinsiyetten her gelir ve eğitim düzeyinden, her meslekten insanda görülebileceğini belirten Okan Üniversitesi Psikoloji Bölüm Başkanı Prof. Orhan Doğan, depresyonun yalnız hastaları değil aileyi ve toplumu da olumsuz etkileyen; yineleme olasılığı yüksek; fakat tedavi edilebilen bir bozukluk olduğunu belirtiyor. Prof. Doğan bir insanın yaşam boyu depresyona yakalanma olasılığının da yüzde 15 civarında olduğunun altını çiziyor.

Kadınlar ve düşük gelirlilerde daha sık görülür

Prof. Dr. Orhan Doğan: Depresyon tüm toplumlarda kadınlarda erkeklerden iki kat daha yüksek oranda görülür. Depresyon düşük gelir ve düşük eğitim düzeyindekilerde daha yüksek oranda görülür. Bunlarla bağlantılı olarak işsizlerde oran çalışanlara göre daha yüksektir. Ekonomik kriz, oranı artırmaktadır. Depresif kişiler diğer insanlara zarar vermez. İntihar girişimiyle ve tamamlanmış girişimlerle kendilerine zarar verirler. İntihar nedeniyle dünyada her gün 3 bin, her yıl 1 milyon kişi yaşamını yitirmektedir.

10 soruda depresyon testi

Aşağıdaki sorular durumunuzun depresyonla ne kadar ilgili olduğunu belirlemeye yönelik olarak hazırlanmıştır. Bunlar bilimsel olarak kabul edilen belirtiler olmakla birlikte, psikiyatrik muayene yapılmadan tanı konamayacağı unutulmamalıdır.

DEPRESYONDA MIYIM?

Aşağıdaki soruları doğru ve samimi olarak yanıtlayınız ve değerlendirmeyi okuyarak durumunuz hakkında bilgi sahibi olunuz. Bu bilgi yol göstericidir, tanı değildir. Soruları son iki haftayı dikkate alarak yanıtlayınız.

  1.    Elemli, kederli, üzüntülü (Karadeniz’de gemileri batmış gibi) bir ruhsal durum içinde misiniz?

       ( ) Evet,    ( ) Hayır,

  2.    Eskiden ilgilendiğiniz ve zevk aldığınız etkinliklere, dizilere, gezmeye vs. ilginizi kaybetmeniz ve zevk almamanız var mı?

       ( ) Evet,    ( ) Hayır,

  3.    Diyet yapmadan aşırı kilo kaybettiniz veya kilo aldınız mı? (Bir ayda ağırlığınızın %5’ten fazlası)

       ( ) Evet,    ( ) Hayır,

  4.    Hemen her gün uykusuzluğunuz veya aşırı uyumanız var mı?

       ( ) Evet,    ( ) Hayır,

  5.    Başkalarının da gözlediği, fiziksel ve zihinsel olarak huzursuzluk veya yavaşlamanız var mı?

       ( ) Evet,    ( ) Hayır,

  6.    Hemen her gün değersizlik veya aşırı suçluluk veya günahkarlık duygularınız var mı?

       ( ) Evet,    ( ) Hayır,

  7.    Hemen her gün düşünmenizde veya konsantre olmanızda azalma veya kararsızlığınız var mı?

       ( ) Evet,    ( ) Hayır,

  8.    Hemen her gün enerji kaybınız veya yorgunluğunuz var mı?

       ( ) Evet,    ( ) Hayır,

9.      Yukarıdakilerden ‘evet’ olarak yanıtladığınız durumlar günlük yaşamınızı, iş/okul ve toplumsal işlevlerinizi bozuyor mu?

       ( ) Evet,    ( ) Hayır,

10.   Yukarıdaki özellikler bir maddeye veya bir bedensel hastalığa bağlı mıdır?

       ( ) Evet,    ( ) Hayır,

DEĞERLENDİRME

Depresyon riski

Birinci ve ikinci sorulardan en az birine ve 3.-9. sorulardan en çok dördüne ‘evet’ yanıtı verdinizse, depresif belirtileriniz vardır ve depresyon riski altındasınızdır. Durumunuzun değerlendirilmesi gerekir.

Yüksek depresyon riski

Birinci ve ikinci sorulardan en az birine ve 3.-9. sorulardan en az beşine ‘evet’ yanıtı verdinizse, depresif belirtileriniz ve belki depresyonunuz vardır; yüksek depresyon riski altındasınızdır. Onuncu ve on birinci sorulara verilen yanıtlar da dikkate alınarak durumunuzun bir ruh hekimi tarafından mutlaka değerlendirilmesi gerekir.

Dikkat, depresyondasınız

Birinci ve ikinci sorulardan en az birine, 3.-9. sorulardan en az beşine ve 10. soruya ‘evet’, 11. soruya ‘hayır’ yanıtı verdinizse, depresyondasınız demektir. Mutlaka bir ruh hekimine başvurmanız ve tedavi olmanız gerekir. (Evet yanıtı verdiğiniz durumlar bir yas reaksiyonuna bağlı olmamalıdır.)

Rahat olun

Birinci ve ikinci sorulardan ikisine de ‘hayır’ yanıtı verdinizse, 3.-9. sorulardan en çok bir-ikisine veya daha azına ‘evet’ yanıtı verdinizse veya hiçbirine ‘evet’ yanıtı vermedinizse, depresyon riskiniz yok denecek kadar azdır veya yoktur, rahat olun.

depresyon

depresyondamıyım

depresyon tesi

Test

Kişilik Testleri

Yüzde Kaç Depresyondasın?

1. Cinsiyetini öğrenelim.

2. Kaç yaşındasın bakalım?

3. Diyelim ki kendini çok yorgun hissettiğin bir günde arkadaşın arıyor. Çok kötü olduğunu söylüyor ve seninle buluşmak istiyor. Gider misin?

4. Şu an bu yerlerden hangisinde olsaydın kendini daha mutlu hissederdin?

5. Peki sırf sen acı çekiyorsun diye etrafındaki insanların da acı çekmesini hiç istedin mi?

6. İnsanların zaman zaman seni sevmediği düşüncesine kapılıp üzüldüğün oluyor mu?

7. Erkek/kadın arkadaşının senden ayrılmak istediğini anladın ve bir karar vermen gerekiyor. Bu durumda nasıl davranırdın?

8. Ve son olarak, Psikanalizin Babası Freud'un daha önce söylemiş olduğu bu sözlerden birini seç bakalım.

Yüzde 92 depresyondasın!

Yüzde 85 depresyondasın!

Yüzde 70 depresyondasın!

Yüzde 68!

Yüzde 55!