25 Haftalık Gebelikte Bebeğin Hareketlerinin Azalması

İSTANBUL (AA) - Medipol Mega Üniversite Hastanesi Çocuk Nörolojisi Bölümü’nden Doç. Dr. Yasemin Topçu, gevşek bebek (hipotonik) sendromunun en önemli belirtisinin, nörolojik gelişim basamaklarının olması gereken zamanda olmaması veya yaşıtlarına göre gecikmesi olduğunu belirterek, 'Hamilelik sırasında bebeğinizin hareketlerinin az olduğunu fark ediyorsanız hekiminize başvurun. Gevşek bebek habercisi olabilir.' ifadelerini kullandı.

Medipol Mega Üniversite Hastanesi'nden yapılan açıklamada görüşlerine yer verilen Topçu, gevşek bebek sendromunun ilk bulgularının gözden kaçabildiğini ya da çok sayıda yapılan amaçsız tetkiklerle hastalığın tanısında geç kalındığını kaydetti.

Günümüzde çocuk nöroloji polikliniklerine başvuruların önemli bir bölümünü gevşek bebeklerin oluşturduğunu aktaran Topçu, 'Kasların yerçekimine karşı belli bir direnç ve güç göstermesi gereklidir. Bu direncin oluşabilmesi için de beyin, omurilik, kas ve sinir sisteminin sağlıklı bir şekilde çalışması şarttır. İşte bu sistemleri etkileyen herhangi bir hastalık nedeniyle gücün azalması sonucu gevşeklik (hipotoni) karşımıza çıkar. Bebeklik ve erken çocukluk döneminde bu durumun saptanması haline 'gevşek bebek' veya 'hipotonik infant' olarak tanımlanır. Gevşek bebek bir bulgudur ve inceleme gerektirir.' değerlendirmesinde bulundu.

- 'İlk belirtiler, başını tutamama ve desteksiz oturamama'

Doç. Dr. Topçu, gevşek bebeklerin en önemli belirtisinin nörolojik gelişim basamaklarının yaşıtlarına göre olması gereken zamanda olmaması veya gecikmesi olduğunu belirterek, şunları kaydetti:

'Bebek 3 aylık olmasına rağmen baş tutmasını kazanamaması, 8 aya kadar desteksiz oturamaması ilk belirtiler olarak karşımıza çıkar. Vücut, kol ve bacaklarda hareketin beklenenden az olması ya da bebek büyüdükçe azalması, pozisyon değiştirmede zorlanması, denge kuramaması, bez değiştirme sırasında bacak hareketlerinin az olması, bakım veren kişiye az reaksiyon göstermesi, bacaklarını ve kollarını açarak kurbağa pozisyonunda yatması, yutma/beslenme güçlüğü ve solunum sorunları en sık karşımıza çıkan belirtilerdir. Ayrıca gebelik sırasında annenin bebeğinin hareketlerinin az olduğunu fark etmesi de gevşek bebeğin en erken bulgularından biridir.'

- 'Bebeğin genetik öyküsüne bakılmalı'

Beslenme bozuklukları, vitamin eksikliklerinden genetik ve metabolik hastalıklara kadar uzanan birçok durumun bebeklerde gevşekliğe neden olduğunun bilgisini veren Topçu, tanı için ayrıntılı gebelik, doğum, özgeçmiş-soy geçmiş öyküsünün alınması ve iyi bir fizik muayene yapılmasının gerektiğini bildirdi.

Yasemin Topçu, gevşeklik başvurularının önemli bir nedeni olan SMA gibi hastalıkların mümkün olan en kısa sürede tanı ve tedavi alması gerektiğin altını çizerek, sözlerini şöyle tamamladı:

'Her gevşek bebek için, nörolojik bir hastalığı bulunduğu sonucu çıkarılmamalıdır. Fiziksel uyaran eksikliği, beslenme bozuklukları, kilo azlığı yanı sıra B12 vitamin ve folik asit eksikliği, hipotiroidi, kalsiyum yüksekliği gibi düzeltilebilir durum ve hastalıkların da gevşeklik nedeni olabileceği göz önünde bulundurulmalı. Bu nedenle ailelerin çocuklarında gevşeklik gözlemesi halinde mutlaka erken dönemde çocuk hekimlerine ve çocuk nöroloji bölümlerine başvurması gerekmektedir. Fizik muayene sonucunda ‘’gevşek bebek’’ kliniği saptanan çocuklarda, gevşekliğe yol açan esas nedenin saptanması ve fizik tedavi verilmesi öncelikli hedeftir.'

Bebek hareketleri ne zaman başlar? Azalması, artması takip edilmeli mi, sayılmalı mı?

Bebek hareketleri ilk gebelikte yaklaşık haftalar arasında ve sonraki gebeliklerde daha erken hissedilmeye başlanan ve bebeğinin iyi durumda olduğunun bir göstergesi olması nedeniyle anne adayını rahatlatan bir olgudur.

Kural olmamakla beraber hareketleri olağan devam eden bebeklerin içeride "rahat" yani sağlıklı oldukları söylenebilirken, hareketleri azalmış bebeklerin içeride mutlaka sağlıksız veya "rahatsız" bir durumda olmaları gerekmez.

Bebek hareketlerinin sayısı ile bebeğin içerideki sağlık durumu arasında belli bir bağlantı olması nedeniyle riskli gebeliklerde anne adaylarına "bebek hareketlerine dikkat etmeleri" öğütlenir.

Gebeliği normal seyreden bir anne adayının ise bebek hareketlerini sayarak kontrol etmesi gerekli değildir.

Video: Bebek hareketleri nasıl olmalıdır? Rahim içinde bebek hareketlerinde artma ve azalma neden olur?

Bebek hareketlerinin sayılması 

(Ona kadar sayma yöntemi (Count to ten method))

Bebek hareketleri fetal iyilik halinin belirlenmesinde anne adaylarınca kullanılan en eski yöntemdir. 

Bebek hareketlerinin oluşması ve koordine edilmesi kompleks bir sinir sistemi olayı olduğundan fetusun iyilik halini hassas bir şekilde ortaya koyabilir.

Her bebeğin kendine özgü bir hareket etme alışkanlığı vardır ve bu hareket etme alışkanlıklarındaki bir değişiklik anne adayı tarafından kolaylıkla fark edilir. Her anne adayının bebek hareketleri konusunda duyarlı olması ve bebeğinin oynaması azaldığında bunu doktoruna bildirmesi gerekir. 

Anne adayının bebek hareketlerinin belirgin şekilde azaldığını ifade etmesi her kadın doğum uzmanı tarafından ciddiye alınan bir durumdur.

Bebek haraketleri sayma yöntemi tanımı

Ona kadar sayma yöntemi bebek hareketleri temel alınarak geliştirilen ve anne adayının kendisinin uygulayabileceği basit bir testtir.

Hangi durumlarda uygulanır?

Bu test genellikle fetal distres (bebekte sıkıntı) gelişme olasılığı yüksek olan fetuslarda uygulanır. Riskli olmayan gebeliklerde uygulanıp uygulanmaması doktorun önerisine göredir. 

Sağlıklı seyreden bir gebelikte bebek hareketlerine aşırı odaklanmak, hareketlerin gerçekte iyi olmasına rağmen daha az hissedilmesiyle sonuçlanarak anne adayında endişe kaynağı olabilir.

Bebek hareketleri günün değişik saatlerinde önemli değişiklikler gösterir ve iş yaşamı yoğun olan anne adayları bebek hareketlerine tam olarak konsantre olamadıklarından normal oynamakta olan bebeği hissedemeyebilirler. Bu da anne adayının endişelenmesine neden olabillir.

Önerimiz bebek hareketlerinin genel olarak her anne adayı tarafından izlenmesi ve azaldığını hissettiğinde anne adayının durumu doktoruna bildirmesidir. 

Ona kadar sayma yöntemi bebek hareketlerinin azaldığını düşünen ancak bundan tam emin olmayan anne adayları için sakin bir köşeye çekilip gerçek bir azalma olup olmadığının belirlenmesi için kullanılabilir.

Uygulanması

• Testte anne adayının günde bir kez günün her hangi bir saatinde tercihen akşam saatlerinde bebek hareketlerine konsantre olması istenir. 
• Bebeğin on kez hareket etmesine kadar geçen süre kaydedilir. 
• Bebeğin ritmik hıçkırık hareketleri değerlendirme dışı bırakılır. 
• 10 kez hareket etmesi bir saatten daha uzun sürerse doktora haber vermesi istenir.

Video: Anne karnında bebek hareketleri sayılmalı mı? Hareket ne zaman artar, ne zaman azalır?

Yorumlanması

Bebek hareketlerinin azalması gebeliğin ilerlemesiyle birlikte meydana gelen selim bir hadise olabileceği gibi fetal disres belirtisi de olabilir. Ancak gebeliğin hiç bir döneminde bebek hareketlerindeki azalma belli bir sınırın altına düşmez. Bu yüzden ona kadar sayma yönteminde on hareket için geçen sürenin bir saatin üzerinde olması durumunda mutlaka NST ile ileri inceleme yapılmalıdır. 

Video: NST nasıl yorumlanır? Doğum sancısı-yalancı Braxton-Hicks rahim kasılmaları ve bebek kalp atışları

Tüm antenatal iyilik hali testlerinde olduğu gibi ona kadar sayma metodunda da bebek hareketlerinin iyi çıkması oldukça rahatlatıcı olmakla birlikte kordon sarkması ya da ablasyo (plasentanın erken ayrılması) gibi ani ve beklenmedik bir şekilde gelişen olayları ve doğum sonrası gelişmesi muhtemel problemleri tahmin edemez. 

Ayrıca polihidramniyos (bebeğin sıvısının fazla olması) durumunda bebek hareketleri normal olmasına karşın anne adayı tarafından hissedilemeyebilir.