Ekonomi Kelimesinin Anlamı

İktisat; Arapçada tam hedefe yönelme anlamına gelen kast sözcüğünden türetilmiş bir sözcük. Şemseddin Sami&#;nin ünlü sözlüğü Kamus-ı Türki&#;de iktisat kelimesinin iki anlamına vurgu yapılıyor: Ölçülü, ılımlı davranma ve harcamada tasarruflu olma. Sözcüğün İngilizcesi Economics, Fransızcası Économie. Türkçede, bu bilim dalı için uzun süre İktisat kullanıldı. O dönemlerde kurulan bölümlere ve fakültelere de İktisat Fakültesi veya İktisat Bölümü adı verildi. İlerleyen dönemlerde Fransızcadan uyarlanan Ekonomi de kullanılır oldu.

İngilizcedeki Economics ile Economy ya da Fransızcadaki Économie (Türkçeye ikisi de Ekonomi diye çevriliyor) aynı kökenden gelseler de farklı anlamlar taşıyor. Economics, bilimin adı. Economy ise o bilimin çerçevesini çizdiği sistemin adı. Bir başka ifadeyle ekonomi, bir ülke veya bölge ya da dünyanın tamamının üretim, tüketim, yatırım, parasal ilişkiler gibi ekonomik göstergeler çerçevesindeki durumunu ifade ediyor. İngilizcedeki bu ayrıma karşılık Fransızcadaki Économie hem bilimi hem de sistemi ifade ediyor. Türkçede de durum Fransızcadaki gibi. Ekonomi hem bilimi hem de sistemi ifade ediyor. Mesela bilimi kastederek ekonomi dediğimizde arz, talep, firma dengesi, para arzı, GSYH, enflasyon, işsizlik gibi konularla uğraşan, onları tanımlamaya, açıklamaya ve yorumlamaya çalışan bilim dalı anlaşılıyor. Buna karşılık İngiltere Ekonomisi (British Economy) dendiğinde İngiltere'nin ekonomik sistemi ve onun işleyişi anlaşılıyor.

Türkçede hem bilim dalı hem de sistem Fransızcadaki ekonomi gibi adlandırılınca işler karışıyor. Ekonomi dendiğinde bilim dalı (Economics ya da İktisat) kastediliyor buna karşılık Türkiye Ekonomisi dendiğinde Türkiye'nin ekonomik sistemi ve işleyişi anlaşılıyor.  

Bu açıdan bakıldığında İktisadın bilimi (economics) ifade etmesine karşılık ekonomi Türkçede hem bilimi hem de ekonomik sistemi (Türkiye Ekonomisi) ifade ediyor.

Özetle söylemek gerekirse

Bunlara ek olarak bir de Siyasal Ekonomi var. Ekonomi bilimi ilk kez bilimsel bir çerçevede ortaya atıldığında adına siyasal ekonomi (İngilizcede Political Economy, Fransızca&#;da Économie Politique) denmişti. Siyasal ekonomi denmesinin nedeni bu yeni bilim dalının siyasetle ve içinde bulunduğu sistemin ideolojisiyle iç içe konumda bulunmasıydı. Her siyasal sistemin ayrı bir ekonomi bilimi vardır. Bir başka ifadeyle kapitalizmin, sosyalizmin hatta sosyal demokrasinin ekonomi bilimleri farklılık gösterir. Mesela kapitalizmde piyasa, arz ve talebe göre dengeyi kurar ve fiyatı ortaya çıkarır. Buna karşılık sosyalizmde piyasa yoktur arz ve talebin görevini merkezi planlama sistemi yapar ve fiyatı bu sistem belirler. Sosyal demokraside ise hem piyasa vardır hem de planlama. Fiyatların çoğu piyasada arz ve talebe göre belirlense de bazı temel mallara devlet müdahale eder ve fiyatları kendisi belirler. Ekonomi biliminin evrenselliği konusundaki en önemli eleştiri de her ideolojinin ayrı bir ekonomi bilimi olmasından gelir.

Siyasal ekonomiye, ekonomi (İngilizcede economics) denilmesi Alfred Marshall ile başladı. Marshall&#;a kadar yazılan bütün ekonomi kitapları siyasal ekonomi adını taşırdı. Matematiksel analizi ve psikolojiyi ekonomi bilimine birer analiz aracı sokan Marshall, ekonomi biliminin artık ideolojiden soyutlandığını ve fizik (physics) gibi matematik (mathematics) gibi bir bilim haline dönüştüğünü ve dolayısıyla ekonomi (economics) adını almayı hak ettiğini düşünmüş olmalı. Oysa böyle bir şey olmadı. Bugün okullarda okuttuğumuz iktisat ya da ekonomi bilimi kapitalist sistemin ekonomi bilimidir. İstediği kadar matematik kullansın bundan kendisini kurtaramaz. Sosyalist sistem dünyaya egemen olsa özel mülkiyet ve dolayısıyla piyasa ortadan kalkacağı için arz ve talep olmayacak ve dolayısıyla ekonomi bilimi bugün okutulandan bambaşka bir yapıya geçecek.

Buna karşılık ekonomi bilimi bugün, daha önce hiç olmadığı kadar evrensel bir bilim durumuna geçmiş bulunuyor. Çeyrek yüzyıl önce dünyanın bir bölümü kapitalist ideolojiyle bir bölümü de sosyalist ideolojiyle yönetiliyordu. İkisi arasında yukarıda değindiğim gibi piyasa mekanizması başta olmak üzere ciddi farklar var. Çeyrek yüzyıl önce dünyanın bir bölümünde piyasa mekanizmasına dayalı bir ekonomi sistemi yürürken bir bölümünde devletçe belirlenen miktarlarda üretime ve yine devletçe belirlenen fiyatlarla alım satıma dayalı bir başka ekonomi sistemi egemendi. Ve bu iki sistem ve bu iki sistemin ekonomi bilimi birbirinden genel olarak kopuktu. Bugün, küreselleşme sonucu dünyadaki bütün ülkelerin ekonomi sistemi piyasa mekanizmasına dayalı hale geldi ve kapitalist sisteme geçti. Çin bile sosyalist ilkeleri koruduğunu iddia etmesine karşılık kapitalist sistemin bir parçası haline geldi. Dolayısıyla Marshall&#;ın, ekonomi biliminin ideolojiden soyutlanıp evrensel bir bilim haline geldiği iddiası o dönemde olmasa da günümüzde gerçekleşmiş görünüyor.

 İktisadi Ne Demek, TDK Sözlük Anlamı Nedir?

 İktisadi kelimesinin ekonomi anlamına gelen bir kelime olduğunu söylemek mümkün olmaktadır. Türk dil kurumuna göre ise iktisadi kelimesinin anlamı ekonomi ve tutum şeklinde ifade edilebilir. İktisadi kelimesinin iktisat kelimesinden türeyen bir isim olduğu bilinmektedir. Bir devletin veya kurumun ekonomik işleriyle ilgili olan durumlar, iktisadi durum olarak ifade edilebilir.

 İktisadi İlişkiler Ne Demek?

 İktisadi ilişkiler aynı zamanda ekonomik ilişkiler olarak da bilinmektedir. İktisadi kelimesinin dilimize Arapçadan gelen bir kelime olduğunu söylemek mümkündür. İktisadi, ekonomik konularla ilgili bir ifade olarak bilinmektedir. İktisadi ilişkiler bir devlette veya kurumda ki gelir gider düzenin iktisatla ilgili olan bölümünü ifade etmektedir.

 İktisadi, iktisat ile ilgili anlamına gelen bir kelime olarak ifade edilebilir. İktisadi ilişkiler ise ekonomi ile ilgili ilişkileri anlatmak için kullanılmaktadır.

 İktisadi Durum Nedir?

 İktisadi durum, kurumun veya devletin ekonomik işleriyle, iktisadıyla, gelir ve gider düzeyleriyle ilgili durumunu ifade etmektedir. İktisadi durum ile ekonomik durum eş anlamlı kelimeler olarak bilinmektedir. İktisadi durum, herhangi bir yerin ekonomik durumuyla ilgili olarak bilgi vermektedir.

 İktisadi Hayat Nedir?

 İktisadi hayat, sahip olunan ekonomik kaynakların verimli bir şekilde kullanılabilmesini hedeflemektedir. Toplumun varlığı için elde bulunan kaynakların etkin bir şekilde yönetilebilmesi için iktisadi hayatın oldukça önemli olduğunu söylemek mümkün olmaktadır. İktisadi hayatı oluşturan unsurların her birinin ekonomiye ve ekonominin gelişmesine katkı sağlayan unsurlar olduklarının bilinmesi gerekir.

Toplulukların ihtiyaçlarını karşılamak için çeşitli kaynakların kullanılması yolunu inceleyen bilimdir.

İhtiyaç duyduğumuz şeyler hem çok, hem de çeşitlidir. İnsanların satın almak istedikleriyle, satın alma güçleri arasındaki fark, ekonominin uğraştığı başlıca konulardandır. Bu fark ya az istekte bulunmakla, ya da üretimi artırmakla kapatılır. Eski Yunan’da ekonomi sözcüğünün kelime anlamı, bir evin mal varlığını yönetme sanatıydı.

O dönemde ilgi veya etki alanı bir evden ibaret olan ekonomi, bugün bütün dünyayı ilgilendirmekte ve etkisi altına almaktadır. Ekonomi, sınırlı kaynakların nasıl kullanılacağını inceleyen sosyal bilim dalıdır. Tarih boyu ekonomi birçok farklı şekilde tanımlanmıştır. Bu tanımın da zaman içinde anlamını ve önemini yitireceği bir gerçektir, bunun sebebi bireylerin ihtiyaçları, üretim biçimleri ve malları, dolayısıyla yaşam biçimleri değişmekte ve gelişmekte, bu değişme ve gelişme de ekonominin anlamını ve işlevini insanlığın gelişmesine paralel olarak değiştirmektedir.

Kendisinden önce ekonomi hakkında birçok görüş belirtilse de, klasik ekonomi geleneğinin ’da Adam Smith’le başladığı kabul edilir. Onu bu kadar önemli yapan, ekonominin literatür analizinden ve ahlaki araştırmasından çok, işleyişiyle ilgilenmesiydi. seafoodplus.info, ’da Ulusların Zenginliği adlı 5 ciltlik bir eser yayınlamış, burada kendinden önce yapılamayan, kapsamlı ve tutarlı bir iktisadi düzen modeli ortaya koymuştur. Tarihsel dönemlere bakıldığında, çeşitli ekonomik düzenler görülmektedir.

Bu düzenler, üretim kaynağı, miktarı, yöntemi gibi konularda birbirinden çok farklı özellikler göstermektedir. Tarihte ekonomik düzenlerde üretim kaynakları şunlar olmuştur: Toprak, emek, sermaye ve bilgi. Toprağın üretim aracı olduğu Sanayi Devrimi öncesi dönem, insanların sadece toprağı işleyerek yaşadığı ve üretimlerinin yegane tarımsal ürünler olduğu dönemdir, bu yüzden toprak kutsal sayılmış ve savaşların başlıca nedeni olmuştur.

Sanayi Devrimi’yle sanayileşen, makineleşen ve seri üretime geçen insanoğlu, tarımsal üretim tekelini kırdı. Bu dönemde ekonomik aktörler; insanın kol gücünü örnek alan makinalar, bunların bulunduğu fabrikalar ve buralarda çalışan işçiler ve bunları yöneten sermaye sahibi kapitalistlerdi. yüzyılın ikinci yarısında, teknoloji alanında, özellikle bilgisayar, yaşanan gelişmeler de günümüzde ekonomik aracın bilgi olmasını sağlamıştır. Bu amaçla ve insan beynini örnek alarak üretilen bilgisayarlar, bu yeni devrin sembolleri haline gelmiştir.

Bilgi Çağı’nı başlatan bu gelişmeler tüm insanlığı olduğu gibi ekonominin tanımını da değişime sevketmektedir. Sermaye, emek, hammadde gibi sınırlı kaynakları ve araçları olan, Sanayi Dönemi kökenli ekonomi tanımı yerine; günümüzün bilgiye, insan beynine dayanan ekonomi sistemi, bilginin ve insan aklının sınırsız olmasından dolayı sınırsız kaynağa ve araca sahiptir. Dolayısıyla ekonomi de sınırsız kaynakların idaresini inceleyen sosyal bilim olma gerçeğiyle karşı karşıyadır.

Üretim: Ekonomik faaliyetlerde rolü çok büyüktür. Kaynakların, insanların ihtiyacını karşılayacak şekilde kullanılmasına denir. Başlıca kaynaklar ise, tabiattan elde edilen maddeler ve insandır. İhtiyaç maddelerinin üretiminin artması, «anamal» (sermaye) nin doğmasına sebep olmuştur.

İş Bölümü: İnsanların çeşitli üretim işleriyle uğraşmaları zorunluluğu ile doğmuştur. Bugünkü ekonomide çok gelişmiş olup, iş kollarından biri imal etmekte olduğu maddeyi yapmazsa, diğer iş kolları da sekteye uğrayabilir.

Para: İş bölümünün gelişmesi, mallar arasında önce değiş tokuşa yol açmış, fakat «takas» denen bu usulün güçlükleri bir vasıta bulunmasını mecbur kılmış, böylece «para» denen vasıta doğmuştur.

Çağdaş ekonomide teşkilat da önemli rol oynar. Birçok memleketlerde ekonomik kararları «serbest teşebbüs» denen düzen alır. Üretim özel müesseseler tarafından idare edilir. Bunlar, halkın tutacağı, isteyeceği şeyleri araştırarak, geniş ölçüde yaparlar. Fiyatlar, ücretler, faiz oranlan, masraflar, kar ve zarar, serbest teşebbüs sahiplerine işe devam edip etmemek hususunda fikir verir. İmalat bunlara göre ayarlanır.

İşçiye de verimli iş alanları açılır. Rekabete imkan verir. Rekabet sayesinde en iyi malı, en ucuza almak ihtimali doğar. Serbest teşebbüsün parolası, «Çok yap, çok kazan» dır. Fakat hükümetin de bu düzende rolü büyüktür. Ekonomi alanında gözetilecek kuralları, hükümet tespit eder. Serbest teşebbüsün giriştiği işlerin halk yararına olmasını sağlar.

Rekabete gelmeyecek havagazı, su, aydınlatma işlerini kendisi yapar. Tasarruf, bir kimsenin veya müessesesinin bütün gelirini harcamaması demektir. Tasarrufa uymamak, lüzumsuz üretime yol açar. Fakat geniş tasarrufun da işsizlik yaratması ihtimali vardır. Ekonomik teşkilatın yürütülmesi için birbirinden farklı sistemler vardır. Başlıcaları şunlardır:

Kapitalizm: Bir ülkenin ekonomisinin özel teşebbüs sahipleri tarafından idare edildiği sistemdir. En önemli unsuru, banka kredisidir.

Komünizm: Servetin eşit olarak dağıtılmasını esas tutan sosyal ve ekonomik sistemdir. Özel teşebbüse hiç yer verilmez. Devletin isteğinin dışında hiç bir şey yapılmaz. Fert tamamen devletin emrinde, devlet hesabına çalışır.

Kollektivizm: Komünizme benzer, fert yerine toplumda kitle hakimdir. Devlet eliyle düzenlenen diğer ekonomik sistemler için de, bu deyim kullanılır. Bu sistem en çok sosyal demokrasi, komünizm ve faşizmde ifadesini bulur.

Kooperatif sistemi: Ekonomik teşebbüslerin karşılıklı yardım esası üzerine kurulduğu sistemdir.

Merkantilizm: Bir ülkenin mümkün olduğu kadar fazla mal satması, buna karşılık mümkün olduğu kadar az mal alması esasına dayanan sistemdir. Bilhassa ve yüzyıllarda uygulanmıştır.

Sosyalizm: Ekonomik alanda ferdin kontrolü yerine toplumun kontrolünü kabul eden sistemdir. Servetin toplumun elinde olmasını, toplum işlerinin herkes tarafından bölünmesini esas tutar. Kuruluşuna Kari Marx öncülük etmiştir.

Bunlardan başka «Laisser - Faire» (Bırak Yapsın), sendikalizm ve anarşizm de ekonomik sistemler olarak kabul edilir.

Ekonomik faaliyetlerin fiilen gerçekleşmiş olmasına rağmen bu faaliyetlerle ilgili kayıtların tutulmaması olarak nitelendirilen kayıt dışı ekonomi, kamu idarelerinin denetimi dışında kalan her türlü ekonomik işlem ve faaliyetlerdir.“Genel olarak bir tanım yapmak gerekirse, kayıt dışı ekonomi, gayri safi milli gelir hesaplarını elde etmede kullanılan bilinen istatistik yöntemlerine göre tahmin edilemeyen ve gelir yaratıcı ekonomik faaliyetlerin tümüdür”

Kayıt içi ekonomi resmi kayıtlara giren, kanuni belgelerle belgelendirilen, yetkili kamu organlarınca normal kurallar çerçevesinde kontrol edilen ve milli gelir hesaplamalarında dikkate alınan ekonomik işlem ve faaliyetlerin tamamıdır.

1. Devre: Ortaçağ'a kadar süren bu devrede her köy ve insan topluluğu bir bütündü.

2. Devre: Milli ekonomi safhasıdır. Bu devrede mübadele, milli sınırlar içinde olurdu.

3. Devre: Endüstri alanındaki gelişmedir. Milletlerarası münasebetleri sıklaştırmıştır.' Bugün her millet ekonomik alanda diğerleriyle işbirliği yapmak zorundadır.

1. Bu ilişkileri inceleyen bilim dalı, iktisat.
2. Aşırı harcamalardan sakınma, tutum, iktisat.
3. İnsanların yaşayabilmek için üretme ve ürettiklerini bölüşme biçimlerinin ve bu eylemlerinden doğan ilişkilerin tümü, iktisat.

n. economy
Köken: Fransızca