Yanık Izi Kalır Mı

Yanık Neden Oluşur?

Isı, elektrik, kimyasal maddeler ve radyasyon gibi etkiler sonucunda deride ve diğer derin vücut dokularında meydana gelen hasarlar yanık olarak tanımlanmaktadırlar. En sık karşımıza termal yanıklar olarak nitelendirilen ısı ile direkt alakalı yanıklar karşımıza çıkmaktadır. Termal yanıklar ateş, ya da alev ile direkt temas ya da sıcak cisimler, (sıcak su, sıcak yağ, sıcak süt v.b.) ile oluşmaktadırlar.

Yanıkların Derinliğine Göre Sınıflandırılması

monash.pw yanıklar derinin en üst tabakasını etkiler. Yanık bölgesinde ağrı ve hassasiyet vardır. Güneş yanıkları ve sıvı dökülmesi soncu oluşan yüzeyel yanıklar bu tip yanıklardır. Yüzeyel olarak etkili ağrı kesici ve deriyi yumuşak tutucu kremler ve pomatlar ile tedavi edilebilir. hafta içinde yanık bölgesindeki deri soyulur ve hafif kızarık deri görülür. Zaman içinde deri normal haline gelir ve iz kalmaz.

2. ve monash.pw yanıklarda deri üst tabakası tamamen yanmıştır. İyileşme deri alt tabakasındaki yağ bezleri, ter bezleri ve kıl köklerinden hücrelerin çoğalmasıyla oluşur. İyileşmeyi sağlayan deri eklerindeki kayıp miktarına göre 2. derece yanıklar yüzeyel ve derin olarak iki alt sınıfa ayrılır. Yüzeyel 2. Derece yanıkta iz kalmaz ancak derin 2. derece yanık iz bırakarak iyileşir. Yanık bölgesindeki su dolu kabarcıklar korunmaya çalışılmalıdır. Uygun pansumanlar ile takip edilir. Yüz dışındaki bölgelerin kapalı pansuman ile takip edilmesi gerekir. Halk arasında yanık bölgesinın açık tedavi edilmesi inancı yanlış bir bilgilenmedir. Bilinçsiz yapılan bakım 2. derece yanığın 3. dereceye gelişmesine neden olabilir. İyileşme süresi yüzeyel yanıklarda 1 hafta ile 10 gün arasındadır. Derin 2. derece yanıklar ise haftada iyileşir.

monash.pw yanıklarda deriyi yenileyecek deri ekleri kalmamıştır. İyleşme yanık kenarlarından gelişen deri ile oluşur ve rahatsız edecek yara izi gelişir. Kötü yara iyileşmesini önlemek için yanık bölgesine deri nakli yapılabilir. Küçük alanlar pansumanlarla iz bırakarak iyileşirken büyük alanların iyileşmesi çok zaman alır ve bu süre içinde enfeksiyon gelişirse hayati tehlike oluşabilir. Eklem ve boyun bölgesindeki yanılar eklem ve boyun hareketlerinin kısıtlanmasına neden olabilir. Deri nakli iyileşmeyi hızlandırır ve fonksiyon kaybı gelişmesini önler. Deri nakli yapılan alanlarda iz daha az gelişir. Geç dönemde izin azaltılması için deri nakli operasyonları faydalı olabilir.

2. Derece ve 3. derece yanıkların tedavisi yanık uzmanı tarafından yapılmalıdır. Bu tip yanıklar mümkün olduğu kadar kapalı pansumanlar ile takip edilmelidir.

Yanıkların Yüzde ve Derecelerine Göre Sınıflandırılması

Yanıklar yanık yüzdelerine ve derecelerine göre majör minör ve orta düzey yanıklar olarak sınıflandırılmaktadır.

Majör Yanıklar

İnhalasyon yanıkları, yüz – boyun yanıkları, perine yanıkları, elektrik yanıkları, diğer tavmalarla birlikte olan ve kırıklarla birlikte olan yanıklar, ve kronik hastalığı olan, hassas hasta gruplarında görülen yanık olguları majör yanıklar olarak değerlendirilmelidir. Yine %10 dan fazla 3. derece yanığı olan kişiler, %20 den faczla 2. derece yanığı olan, 10 yaş altı ve 50 yaş üstü bireyler ve %25 den fazla 2 derece yanığı olan tüm kişiler majaor yanık sınıfında değerlendirilmelidir.

Orta Seviye Yanıklar

%10 dan az 3. derece yanıklı kişiler, % arasında 2 derece yanığı olan 10 yaş altı ve 50 yaş üstü bireyler, % arasında 2. derece yanığı olan yaş arasındaki bireyler orta seviyeli yanık olarak değerlendirilmelidir.

Minör Yanıklar

%2′ den az 3. derece yanıklar, %10′ dan az 2. derece yanığı olan 10 yaş altı ve 50 yaş üstü bireyler, %15 den az 2. derece yanığı olan tüm vakalar minör yanık olarak değerlendirilmelidir.

Eski Yanık/Yara İzleri Nasıl Tedavi Edilir?

Günümüzde yapılan cerrahi müdahaleler sonrasında gelişen teknikler ile dikiş izi ve yara izi kalma oranı oldukça azaltılsa da hala iz sorunu yaşayan pek çok insan olduğu biliniyor. Plastik ve Estetik Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Ali Cemal Yılmaz, eski yanık/yara izlerinin nasıl tedavi edilebildiğine dair oldukça faydalı açıklamalarda bulundu.

Geçmişten gelen yanık ve yara izleri üzerinden ne kadar zaman geçerse geçsin günümüzde bu izleri ortadan kaldırmak mümkün.

Geçmişten gelen yanık ve yara izleri kişilerin hem yaşadıkları olumsuz olayları hatırlamalarına hem de estetik açıdan rahatsız hissetmelerine neden olur. Yaranın boyutuna ve geçmişine göre farklı teknikler uygulanabilir.

YARA VE YANIK İZLERİNİN TEDAVİSİ NASIL SEÇİLİR?

Yara ve yanık izlerinin hiçbirisi birbirine benzemez. Kişilerin cilt yapısı, vücut tepkisi ve genel sağlık durumu yara ve yanık izlerinin nasıl şekilleneceğini değiştiren unsurlardır.

Yaranın oluşması kadar iyileşme sürecinde meydana gelecek izlerde belirleyicidir. Yaranın iyileşme sürecinde sigara içilmesi, vücudun dehidrasyon yaşaması, kişinin şeker hastalığının olması meydana gelecek izin derecesini ve boyutunu belirler.

Yara ve yanık izlerinin oluşmasının temel nedeni vücudun dokuda meydana gelen bozulmayı tamir etmeye çalışmasıdır. Yaralanan bölgedeki hücreler iyileşme sürecinde normalden daha çok çalışırlar. Bu bölgelerde hem hücre bölünmesi hem de kollajen üretimi artar.

Kollajen salgının artmasına bağlı olarak izler meydana gelebilir. Bu izler keloid ve hipertrofik olarak kategorilendirilmektedir. Keloid izler zamanla büyümeye devam edebilirken hipertrofik izler zamanla küçülebilir.

ESKİ YARA VE YANIK İZLERİNDE KULLANILAN TEDAVİ YÖNTEMLERİ

Kimyasal peeling, zımparalama ya da tıraşlama olarak bilinen teknikler yaralı dokunun soyulmasını ve vücut tarafından yeniden yapılmasını sağlayarak yara ve yanık izlerinin ortadan kalkmasını sağlar. Daha hafifi yara ve yanık izlerinde ise lazer ile cilt yenileme uygulamaları yapılabilir.

Lazer uygulamalarında yükseltisi olmayan yara dokusu varsa yaranın rengini ten rengi ile eşitlemek izin görüntüsünü hafifletmek için tercih olabilir. Lazer yöntemlerinden birisi de iz olan bölgenin yakılması ve yeniden yapılandırılmasını sağlamaktadır.

Mikrofat uygulaması da ciltteki kollajen salgının artmasını sağlar. Bu salgının artışı ile birlikte cildin esnekliği artar, renk farklılıkları düzelir ve bölgede damarlanma artışı elde edilir. Uygulamanın etkili olmasındaki en önemli nokta yağ dokusunda yer alan kök hücrelerdir.

Yara ve Yanık Tedavisi <— hakkında bilgi için hemen tıklayın.

Plastik Cerrahi

Estetik Cerrahi

Yanık İzine Ne İyi Gelir?

Bazen çay yaparken, bazen fırında yemek pişirirken, bazen de ütü yaparken elimizi, kolumuzu yakabiliriz. Yanıklar en sık karşılaşılan ev kazalarıdır. Yanıklar; dışsal bir faktör sonucu o bölgedeki etkilenen cilt katmanlarının ciddi şekilde hasarlanmasıdır. Bu cilt hasarı genellikle ısıyla temastan sonra oluşur. Bazen bu bir ısı teması değil, kimyasal ya da radyasyon sonucu da olabilir.

Kuru ısıdan kaynaklanan (bir ateş ya da demir gibi) yanıklar ve ıslak sonucu oluşan yanıklar (haşlanma, sıcak su veya buhar gibi) yaygın görülür. Yanıklar çocukların da acil servise götürülmesinin nedenlerinden biridir. En çok çocuklar, engelliler ve yaşlılar yanık riski taşır. Bu kişiler kızgın tencereye değerek ya da kaynar suyla yanabilirler. Çocuklarda haşlanma yanığı dediğimiz sıcak çay, kahve ya da süt yanıkları sık görülürken, gençlerde çakmak, havai fişek, kibrit ve güneş yanıkları daha sık görülür. Diğer yanık nedenleri şu şekildedir:

• Sürtünme Yanıkları: Sert bir nesnenin cildinize sürtünmesi sonucu oluşan yanıklardır. Bu aşınma ya da ısı kaynaklı olabilir. Motosiklet ve bisiklet kazaları bunlara örnektir.
• Soğuk Yanıkları: Donma olarak da bilinen soğuk yanıkları, soğuğa uzun süre maruziyetle oluşur. Buz uygulamaları da bazen soğuk yanığına sebep olabilir.
• Termal Yanıklar: Sıcak bir nesneye dokunulmasıyla meydana gelir. Çok sıcak metaller, kaynayan sıvılar ve alevler termal yanıkların sebebidir.
• Radyasyon Yanıkları: X ışını veya kanser tedavileri kapsamında alınan radyoterapi ışınları bu yanıklara sebep olabilir.
• Kimyasal Yanıklar: Güçlü asitler, çözücüler veya deterjanlar nedeniyle kimyasal yanıklar oluşabilir.
• Elektrik Yanıkları: Bir elektrik akımına temas halinde bu yanıklar meydana gelebilir.

Yanık Dereceleri

Hissedilen ağrı ile yanık derecesi her zaman aynı oranda değildir. Çok ciddi yanıklar bile bazen ağrısız olabilir. Yanığın ciddiyetini belirleyen faktörler şunlardır:

• Derinlik
• Yaygınlık
• Bölge
• Enfeksiyon riski
• Yaş
• Solunum yoluyla görülen zarar
• Mevcut hastalıklar

Isı, kimyasallar, güneş ışığı, elektrik, radyasyona maruziyet sonucu oluşan yanıklar, derinliklerine ve etkilenen miktara göre derecelendirilir. Yanık derecesi ne kadar yüksekse yanık o kadar şiddetlidir. Yanık dereceleri şöyle sıralanır:

• Birinci Derece Yanıklar: Derinin üst tabakasında (epidermis) meydana gelir. Kızarıklık, ağrı, yanık bölgede ödem oluşabilir. Kabarma görülmez. Yaklaşık 48 saatte iyileşir.
• İkinci Derece Yanıklar: Cildin üst ve alt katmanlarında (dermis) meydana gelir. Deride içi su dolu kabarcıklar (bül), şişkinlik oluşur ve ağrılıdır. Derinin kendini yenilemesiyle iyileşir. Yüzeyel bir ikinci derece yanığınız varsa dermisin sadece bir kısmı zarar görmüş demektir. Yara izi olmayabilir. Daha derinse yara izi bırakabilir ve cildin renginde kalıcı bir değişiklik olur.
• Üçüncü Derece Yanıklar: Derinin tüm tabakaları ve cilt altı yağ dokusu etkilenir. 3. derece yanık saç köklerini ve ter bezlerini de yok eder. Cilt kömürleşebilir. Sinirler zarar gördüğü için çoğu zaman ağrı yoktur. Epidermis ve dermisi yok eder.
• Dördüncü Derece Yanıklar: Bu yanıklar en derin ve en şiddetli yanıklardır. Hayati tehlike yaratırlar. Cildin tüm katmanları, kemikler, kaslar ve tendonlara hasar verebilir.

Bazen yanık dereceleri değişebilir. Cilt hasarınız yayılmaya devam eder ve yaralarınız derinleşirse bu durum görülebilir. Yanığın derecesine göre bazen kişiler şoka girebilir. Şok belirtileri arasında soluk ve nemli cilt, halsizlik, mavimsi dudaklar ve tırnaklar, bilinç bulanıklığı yer alır.

Yanığa Ne İyi Gelir?

Bazı yanıklar evde tedavi edebileceğiniz küçük yaralanmalardır. Ancak bazı yanıklar cildinize, kaslarınıza ve kemiklerinize kalıcı hasar verebilir ve uzun süreli tıbbi tedavi gerektirir. Yanıklar enfeksiyon, kemik ve eklem sorunları dahil olmak üzere birçok komplikasyonu beraberinde getirebilir. Bu nedenle yanıklarda doktor müdahalesi önemlidir. Özellikle üçüncü derece yanıklarda acile gidilmelidir. Yanıklarda ilk müdahale için şunlar uygulanabilir:

• Yanık sebebinden kişi uzaklaştırılmalıdır. Yanığın sebebi elektrikse, elektrik gücünün kapalı olduğundan emin olunmalıdır.
• Kişinin nefes alıp almadığı kontrol edilmeli. Nefes almıyorsa suni teneffüs yapılmalıdır.
• Kişinin üzerinde takı ve kemer gibi ürünler varsa çıkarılmalıdır.
• Yanık bölge max 15 dk soğuk olmayan suya tutulabilir.
• Yanık bölge temiz, soğuk bir bezle örtülmeli veya hafif ıslak bir bandajla sarılmalıdır.
• Mümkünse yanmış bölge kalp seviyesinin üzerinde tutulmalı.
• Bayılma, baş dönmesi, soluk cilt ve sığ nefes alma gibi şok belirtilerine karşı dikkatli olunmalı. Bunlardan biri varsa ayaklar ve bacaklar beden hareket ettirilmeden yukarıya kaldırılmalı. Kusma olursa kişi, boğulma nedeniyle yan çevrilmelidir.
• Kıyafetlerinizi çıkartmaya çalışmayın, kıyafetlerin yanığa yapışmaması için keserek çıkarın.
• Doğrudan güneş ışını almamaya özen gösterin.

Yanığa Ne Sürülür?

Birinci derece yanığa aloe vera içerikli kremler veya antibiyotikli yanık merhemleri iyi gelebilir. İkinci derece yanıklarda özel yanık yara örtüleri ile pansuman yapılması gerekebilir. Diğer yanıklar için müdahale direkt hastanede yapılmalıdır. Yanık bölgeye asla herhangi bir yağ, yoğurt, diş macunu gibi ürünler sürülmemelidir. Yanığa aşırı soğuk kompres uygulanmamalıdır veya buz koyulmamalıdır. Buz hasarı kötüleştirebilir. Yanık yaralarına pamuk koyulmamalıdır. Zira pamuktaki lifler yaraya yapışabilir. Bu da enfeksiyon riskini artırabilir. Yanıklarda oluşan kabarcıkları patlamaktan kaçının. Zira bu yaraların patlatılması enfeksiyon riskini artırabilir.

Yanık İçin Ne Zaman Doktora Gidilmeli?

Elektrik, kimyasal ya da alev yanığında hasta mutlaka hastaneye gitmelidir. Yanık alan genişse, el, yüz, cinsel uzuv yanığı varsa hasta doktora başvurmalıdır. Yine geniş alan yanmışsa, 2. derece ve üstü bebek ve çocuklarda görülen yanıklarda aile mutlaka hastaneye başvurmalıdır. Bunlara ek olarak yanık ağrılı ve kokulu hale gelirse, yüksek bir sıcaklık hissedilirse, son tetanoz aşısının üzerinden 5 yıldan daha uzun bir zaman geçtiyse acile gidilmelidir.

Yanık Tedavisi

1. derece yanık evde tedavi ile iyileşebilir. Ancak 3. ve 4. derece yanıklar acilen doktor tarafından müdahalesi gereken yaralanmalardır. İkinci derece yanıklar da derinse doktor müdahalesi kaçınılmaz olur. İkinci derece yanıklarda doktorun önerdiği yanık yara bakım örtüleri ile pansuman yapılmalıdır. 3. ve 4. derece yanıklarda ise enfeksiyonu önlemek için intranevöz antibiyotikler verilirken, kaybedilen sıvının yerine IV sıvıları kullanılır.

Yanık ağrıları yoğun olabilir ve uzun sürebilir. Yaraların temizlenmesi ve pansumanların düzenli yapılması önemlidir. 3. ve 4. derece yanıklar yoğun yanık tedavisi gerektirebilir. Yanık nedeniyle şu komplikasyonlar gelişebilir:

• Sepsis
• Hipovolemi
• Hipotermi
• Duman veya sıcak havadan kaynaklanan solunum sorunları
• Kemik ve eklem sorunları

Yanık İzi Nasıl Geçer?

Yanık tedavilerinde kullanılması gereken ilaçlar yarım bırakılmamalıdır. Bazen 2. derece yanık da iz bırakabilir. Üçüncü ve dördüncü derece yanıklarda ise yara izi kaçınılmazdır. Yanık izi için özel jeller vardır. Yine yaralar iyileştikten sonra yanık izi için kantaron yağı ve içerikli kremler de fayda sağlayabilir. Yanık izi mutlaka güneş ışınlarından korunmalıdır.

Evde Yanmalara Karşı Alınabilecek Önlemler

• Ocakta tencere, tava, çaydanlık, cezve gibi bir gereçler varken çarpmalara karşılık kulplarını içeriye doğru çevirin.
• Evde bebek veya çocuk varsa onları yemek pişirirken mutfaktan uzak tutun. Ayrıca ısınabilecek her türlü cihazdan da uzak tutun. Elektrik prizlerinin kapaklarını kapatın.
• Evinizin her katında bir yangın söndürücü tüp bulundurun. Yangın söndürme cihazlarının devamlı çalıştığından emin olun.
• Yatakta sigara içmeyin.
• Evdeki su sıcaklığının her zaman derecenin altında olduğundan emin olun. Bebeğinize banyo yaptırmadan suyun sıcaklığını öncelikle siz kontrol edin.
• Arabanız güneşin altında park halinde beklediyse yine bebeğinizi koltuğuna oturtmadan önce tüm kemer tokalarının ısınıp ısınmadığına bakın.
• Kimyasallarla iş yaparken gözlük ve maske takın. Bunları çocukların uzanamayacağı yerlere koyun.
• Elektrikli aletleri suya yakın yere koymayın. Kullanmadığınız zamanlarda fişten çekin ve çocuklardan uzak, güvenli yerlere koyun.