Bebekler Kafasına Neden Vurur

Kafa Travması Belirtileri

Kafa travması; beyin, kafatası ve kafa derisinin herhangi bir şekilde yaralanmasıdır. Bu bazen hafif bir şişlik ve morluk, bazen de travmatik bir beyin hasarına kadar gidebilir. Kafaya gelen çok hafif bir darbe dahi çok ağrılı olabilir. Yüz ve kafa derisi vücudun diğer yerlerine göre daha hassastır. Kafa derisinde çok fazla kan damarları bulunduğundan küçük bir kesikten büyük miktarlarda kanama olabilir. Darbe sonucu bir kesik oluşmasa dahi, cilt altına toplanan kan, darbe bölgesinde şişliğe neden olabilir. Bu tehlikeli bir durum değildir ve bir-iki hafta içinde tamamen kaybolur.

Kafa Travması Nasıl Oluşur?

Beyin hasarı, kafatası kırıkları ve kafa derisi yaralanmaları yaygın görülen yaralanmalardır. Sonuçlar ve tedaviler de kafa travmasına neyin neden olduğuna ve travmanın ne kadar şiddetli olduğuna göre değişir. Kafa travmaları açık ve kapalı şekillerde oluşur. Kapalı kafa travmaları, kafatasının kırılmadığı yaralanmalardır. Açık kafa travmaları ise bir nesnenin deriyi geçerek kafatasını kırması ve beyne girmesi anlamına gelir.

Kafa travmaları sebeplerine göre iki kategoriye ayrılırlar. Bunlar şöyledir:

1. Başa gelen darbelere bağlı kafa travmaları
2. Sarsıntı nedeniyle oluşan kafa travmaları (daha çok bebeklerde ve çocuklarda görülür. Şiddetli sarsıntılarda ortaya çıkar)

Darbelere bağlı kafa travmaları genellikle şu nedenlere bağlıdır:

• Motorlu araç kazaları
• Düşmeler
• Fiziksel saldırılar
• Spor yaralanmaları
• Patlamalar

Çoğu durumda kafatası beyni ciddi zararlardan koruyacaktır. Bununla birlikte, kafa travmasına neden olacak kadar şiddetli yaralanmalar, omurga yaralanmalarıyla da ilişkilendirilebilir.

Bebeklerde Kafa Travması

“Bebekler düşe kalka büyür” derler. Ancak bazen bu düşmeler ciddi yaralanmalarla sonuçlanabilir. Üstelik bu düşmeler veya ev kazaları birkaç dakika içinde meydana gelebiliyor. En korkulan da bebeğin düşmesi sonucu kafasının bir yerlere çarpması olur. Bu aslında bazen bir anlık dikkatsizlikten bazen de bebeklerin ve çocukların kafalarının bedenlerinden daha büyük olması nedeniyle denge kuramamalarından kaynaklanır. Çocuklarda kafa travmasının en yaygın nedenleri şöyle sıralanabilir:

• Küvette/banyoda kayma
• Geri doğru düşme
• Yataktan ve masadan düşme
• Mobilyaya ya da tezgah üzerine tırmandıktan sonra düşme
• Beşikten düşme
• Yerde halı, kilim ya da farklı nesnelere takılıp düşme
• Merdivenlerden ve basamaklardan düşme
• Yürüteçle takılıp düşme
• Salıncaktan düşme
• Motorlu araç kazaları
• Bisiklet kazaları
• Spor yaralanmaları
• Çocuğa yönelik şiddet

Çocukluk çağındaki kafa yaralanmalarının çoğu düşmelerden kaynaklanır. Bu noktada bebeğin düştüğü yükseklik önemlidir. Daha yüksekten düşülmesi ciddi kafa travmaları yaratabilir. Öncelikle bu durumda sakin olunmalıdır. Genellikle çocuklarda düşmeye bağlı kafa travmalarında herhangi bir tıbbi müdahaleye gerek kalmaz. Bebeklerde kafa travması konusunda acile başvurmanız gereken durumlar şunlardır:

• Kesiğin kontrolsüz şekilde kanaması
• Kafatasında bir göçük veya şişmiş yumuşak bir bölge olması
• Aşırı morarma ve/veya şişme
• Birden fazla kez kusma
• Olağandışı uyku ya da uyanık kalma zorluğu
• Bilinç kaybı, sese veya dokunuşa yanıt vermeme
• Burun veya kulaktan kan veya sıvı gelmesi
• Nöbet geçirme
• Şüpheli omurilik/boyun yaralanması
• Nefes almada zorluk

Bu belirtilerden herhangi birinin görülmesi halinde vakit kaybetmeden acil yardım istenmelidir.

Kafa Travmalarının Görülen Sonuçları

Hafif travmaların sonuçları şunlardır:

• Baş ağrısı
• Baş dönmesi
• Hafif kafa karışıklığı
• Mide bulantısı
• Kulaklarda geçici çınlama

Orta ve daha şiddetli travmalar hafif travma belirtileri taşırken bunların haricinde daha ciddi hasarlar oluşabilir. Daha ciddi kafa travması sonrası komplikasyonlar ise şunlardır:

• Kaza anını, öncesini ve sonrasını hatırlamakta zorluk, hafıza kaybı
• Bilinç kaybı ve bilinç bulanıklığı
• Uyku hali ve uyandırılamama
• Kötüleşen ve ağrı kesicilere yanıtsız baş ağrısı
• Nöbetler, aniden çökme veya bayılma
• Baş dönmesi
• Bulanık veya çift görme
• Gözlerle odaklanamama ve anormal göz hareketleri
• Tek veya her iki kulakta yeni başlayan duyma kaybı
• Anlama ve konuşmada güçlük
• Kol veya bacaklarda kasılmalar veya güç kaybı
• Denge ve koordinasyon kaybı veya yürüme güçlüğü
• Kusma
• Kulaktan kan gelmesi
• Kulak veya burundan şeffaf sıvı gelmesi
• Ruh hali değişiklikleri
• Bebekler için etrafa ilginin azalması

Kafaya gelen darbeden sonra yukarıdaki şikayetlerden bir ya da birkaçı oluşursa, derhal en yakın sağlık kurumuna başvurulmalıdır.

Kafa Travması Sonrası Gelişebilen Psikiyatrik Hastalıklar

Bazı psikiyatrik hastalıkların da altında kafa travmalarının yattığı iddia edilir. Majör depresyon, bipolar bozukluk, anksiyete, obsesif kompulsif bozukluk, post travmatik stres bozukluğu, psikotik bozukluklar gibi hastalıkların yanı sıra aşırı alkol kullanımı, sinirlilik ve ilgisizlik hali oluşmasında kafa travmalarının etkili olduğuyla ilgili çalışmalar mevcuttur.

Kafa Travması Kaç Saat İçinde Belli Olur?

Kafa travmalarının belirtileri kazadan ya da darbeden sonraki birkaç saat içinde anlaşılabileceği gibi birkaç günde de kendini gösterebilir. Kafa travması sonrası kişi iyi gözlenmelidir.

Kafa Travması Sonrası Yapılması Gerekenler

Kafa travmasından sonra tıbbi yardım beklerken ilkyardım sertifikalı kişiler tarafından şu müdahalelerde bulunulabilir:

Kişi sabit tutmak: Yaralı kişinin başı ve omuzları hafif yüksekte olacak şekilde uzanmalıdır. Gerekmedikçe kişi hareket ettirilmemelidir. Kişinin boynu kesinlikle hareket ettirilmemelidir. Motorlu araç kazası yaşanmışsa ve kaskı varsa çıkarılmamalıdır.

Kanama durdurulmalı: Steril bir gazlı bez ya da temiz bir bez yardımıyla yaraya sıkı bir basınç uygulayın. Ancak kafatası kırığından şüpheleniyorsanız direkt baskı uygulamayın.

Nefes alışverişi ve uyanıklık gözlenmeli: Kişi dolaşım belirtisi, yani nefes alma, öksürme ya da hareket göstermiyorsa yaşam desteğine başlayın.

Bilinçteki değişiklikler, baş ağrısı, dengesizlik, mide bulantısı, konsantrasyon güçlüğü gibi sonuçlar doğuran kafa travmaları ciddidir ve doktor tarafından değerlendirilmelidir.

Kafa Travması Nasıl Teşhis Edilir?

Acil servis hekimi kişiyi kazanın türü ve şiddeti konusunda sorgulayıp, muayene eder ve gerekirse görüntüleme işlemlerini ister ve gözlem altında tutar. Yapılan testler arasında kan tetkikleri, röntgen, bilgisayarlı tomografi, elektroensefalografi (EEG) ve MR bulunur.

Kafa Travması Tedavisi

Kafada uzun veya derin bir kesi oluşmuşsa yaranın dikilmesi gerekebilir. Aspirin gibi ilaçlar yaranın kanamasını çoğaltacağından alınmamalıdır. Aynı şekilde kuvvetli ağrı kesiciler de uyku hali oluşturup sizi ve hekimi yanıltabileceğinden, alınmamalıdır. Ancak tedaviyi belirlemede şu etmenler önemlidir:

• Yaş, genel sağlık durumu ve tıbbi geçmişiniz
• Kafa travmasının boyutu ve türü
• Belirli ilaçlara ve yöntemlere olan tolerasyon
• Travmanın seyrinde beklentiler

Ciddi bir kafa travması söz konusu ise kafa içi basıncının izlenmesi önemlidir. Travma beynin şişmesine neden olabilir. Bu da kafa içi basıncı arttırarak beyin hasarı yaratabilir.

Yaralanmanın ciddiyetine göre tedavi şunları içerebilir:

• Buz
• İstirahat
• Topikal antibiyotikli merhem ve bandaj
• Müşahade
• Acil tıbbi müdahale
• Kesi alanının dikilmesi
• Solunum durumuna bağlı olarak medikal solunum cihazı kullanımı
• Ameliyat

Kafa Travması Sonrası

• Hafif bir kafa travmasından sonra baş ağrısı birkaç saat sürebilir, şişlik veya morarma varsa bunların tamamen iyileşmesi birkaç haftayı bulabilir.
• Kesi oluşmuş ve dikilmiş ise 2’nci gün pansuman yaptırıp, 7’nci gün de dikişler alınabilir.
• Doktorunuz aksini belirtmediği sürece, yaralanmadan 24 saat sonra banyo yapabilirsiniz.

Bebekleri olası darbelerden bıngıldak korur

Yeni doğan ve bebeklerin başlarına aldıkları darbe eğer çok şiddetli değilse sorun yaratmaz. Çünkü bebeğin beyni, koruyucu bir zar ile bıngıldak bölgesinde koruma altına alınmıştır. Bıngıldak sanıldığı kadar hassas değildir ve koruyucu zarı sağlamdır. Çok sert bir darbe almadıkça, hafif çarpmalardan zarar görmez. Bazı çocuklarda kafaya alınan darbeler ve travmalar daha fazla risk taşır. 2 yaşından küçük olan, epileptik yani havale nöbetleri geçiren, felç gibi hareket kusuru olan, gelişme geriliği, kanamaya yatkınlık ve cildinde kolayca morluklar oluşan çocuklar bu gruba girer.

Çocukta göz kaymaları ve kusma varsa hemen acil servise gidilmeli

Düşme gerçekleştikten sonra en çok dikkat edilmesi gereken, çocukların gözlerindeki kaymalar ve kusmadır. Vaka sonrasında ağızdan fışkıracak tarzda kusmalar olabilir. Bu tip durumlarda öncelikle acil servislere başvurulmalı, ardından da bir beyin cerrahı uzmanının değerlendirmesi alınmalıdır.

Çocuğun rahat nefes aldığından emin olunmalı

Çocukların başlarına aldıkları darbe sonrasında bilinç kaybı, bayılma, kusma ve hatta kasılmalar meydana geliyorsa, öncelikle çocuğun dilinin içeriye kaçmadığından ve rahat nefes aldığından emin olmak gerekir. Bunlara ilaveten çocukta unutkanlık, dezoryantasyon denilen durum yani nerede ve kiminle olduğunu kavrayamama, baş ağrısı ve uyku hali gözlemleniyorsa bu belirtilerde önemli uyarıcılardır. Ancak çocukta uykuya eğilim hali hemen darbe sonrası oluşmayabilir, ilerleyen günler içinde de ortaya çıkabilir.

Çocuğu olduğu yerden kaldırmak ciddi zararla neden olabilir

Bunların haricinde çocuğun görmesinde bozukluk, gözkapağında bir değişiklik, gözbebeklerinde farklılaşma, kulaktan su gibi bir sıvının gelmesi, bir tarafının tutmaması, yürümesinin bozulması gibi durumlar da gözlenebilir. Çocuk, düşme sonucu şuursuz bir şekilde yerde yatıyorsa ebeveynlerin veya çocuğa o an refakat eden kişilerin mutlaka ambulans çağırması ve bir sağlık kuruluşuna başvurmaları gerekir. Çünkü çocuğu olduğu yerden kıpırdatmak daha ciddi zararlara neden olabilir. Büyük çocuklarda ise mide bulantıları, kusma ve konuşma bozuklukları yaşanabilir.

Her darbe mutlaka önemsenmelidir!

Anne-babaların darbe sonrası çocuğa bir şey olmamıştır düşüncesiyle belirtileri göz ardı etmemesi gerekir. Bazı durumlarda belirtiler olayın üzerinden uzun bir vakit geçtikten sonra dahi ortaya çıkabilir. Darbe esnasında hiçbir şey olmamış gibi görünebilir. Ancak her darbeyi mutlaka önemsemek gerekir. Çocukların başlarına aldıkları darbelerin tümü eşit oranda önemlidir. Önden alınan darbe başın arka kısmını, arkadan alınan darbe başın ön kısmını etkileyebilir. Eğer darbe sonucu oluşan açık bir yara gözlemleniyorsa, gazlı bir bezle yoksa temiz bir bezle yara-kesik üzerine bastırılarak kanama durdurulabilir.

Görüntü yöntemleri ile tetkik yapılmalı

Gözden kaçırılan bir diğer husus da boyun darbeleridir. Çocukların başlarına aldıkları darbeler bazı durumlarda boyunla bağlantılı olabilir. Düşme ya da kafasına sert bir cismin darbesi sonucu oluşan boyun yaralanmaları da gözden kaçabilir. Bu tür vakaların görüntüleme yöntemleriyle tetkik edilmesi gerekir. Hastanede kafa travması sonrası darbenin nasıl gerçekleştiği detaylıca sorularak, muayene edilir. Muayene sonrasında röntgen, bilgisayarlı tomografi ya da MR istenebilir. Muayene bitiminde çocukta herhangi bir problem görülmezse bazen hiçbir tetkik istenmeyebilir.

Çocukları olası darbelerden nasıl koruyabiliriz?

Çocukları olası kafa travmalarından koruyabilmek için anne-babaların uygulayabilecekleri birtakım yollar vardır. Çocuk henüz tutunarak kendi başına ayağa kalkamıyorsa, yattığı karyolanın her iki yanına koyulacak bir bariyer yataktan düşmesini engeller. Eğer çocuk tutunarak ayağa kalkıyorsa, bu defa bariyerler tek başına yeterli gelmez. Burada dikkat edilecek nokta, karyolanın fazla yüksek olmamasıdır. Bu şekilde etrafına minder tarzı yumuşak malzemelerden oluşturulan bariyerleri aşıp düşmesi ihtimaline karşı koruma sağlar. Emekleme döneminde olan çocuklar ise, uzun süre tek başlarına bırakılmamalıdır. Pencerelerde çocuk kilidi olmalı, üzerine basıp düşebileceği eşyalar sabitlenmeli, balkon ve merdivenlerden çocuk uzak tutulmalıdır. Ayrıca evdeki mobilyaların sivri köşelerine takılan plastik köşe koruyucular da kullanılabilir. Böylece sert eşya köşelerinden dolayı doğabilecek yaralanmalar da engellenmiş olur.

Ali 10 aylık olduğunda birçok harika davranış geliştirmişti. Her güne; acaba bugün neler yapacak heyecanı ile başlıyorduk. Bir gün bizi şaşırtan bir davranışla karşılaştık. Küçük prensim bir şeylere kızınca kafasını duvara vuruyordu. Hem de gözlerimizin içine baka baka devam ediyordu bu ritmik vuruşlar. Eşim ve ben çok tedirgin olduk. Minik kafasının bu sert vuruşlardan zedeleneceğini düşündük. Kafasını sert bir yerlere vuran ve bunu bilerek yapan bir bebek kimi endişelendirmez ki!?

Sizi rahatlatır mı bilmem fakat dünyanın dört bir yanında bebekler buna benzer davranışlar gösteriyor. Bir araştırmaya göre bebeklerin %20’si bu davranışı gösteriyor. Bu davranış erkeklerde, kızlara oranla daha sık görülüyor. Nedenleri konusunda fikir birliği sağlanmış değil. Bu davranışın, diş çıkarma ya da iltihaplı kulak nedeniyle ortaya çıkan ağrıyı dindirmeye yönelik olduğunu düşünen uzmanlar var.

Bir kısım uzman ise bebeklerin henüz duygularını ifade edecek yetenekleri gelişmediği için böyle davrandığını düşünüyor. Birçok bebek özellikle engellendiğinde ve kızdığında bu davranışı gösteriyor. Belki de bu şekilde davranarak ‘Çok ama çok kızdım size!’ demeye çalışıyorlar.

Bazı uzmanlar bebeklerin bu davranış ile kendilerini sakinleştirmeye çalıştığını düşünmekte. Zira bu davranış özellikle uyku öncesinde ve sabahları uykudan uyandıklarında daha sık tekrarlanıyor. Bebekler, kafalarını ritmik bir şekilde vurarak beden ritimlerini sağlamaya çalışıyor olabilirler.

Bunlar bu davranışın başlamasının olası sebepleri. Peki, neden bir davranış devam eder, hem de bazen artarak? Bu sorunun cevabını araştırırken ilk bakılması gereken o davranışın sonuçlarıdır. Bebeğiniz kafasını bilerek bir yerlere vurduğunda ne yaparsınız? Tabi ki onunla ilgilenirsiniz. İşte tam da bu noktada bu ilgi bu davranışı pekiştirir. Ve küçüğünüz artık ne zaman ilginizi istese nasıl alacağını biliyordur! Kafa vurmalar artarak devam eder.

Bana kalırsa davranış aynı olsa da her bebeğin bu davranışı gerçekleştirmesinin altında yatan neden farklı olabilir. Fakat davranışın pekişip artmasının nedeni çoğunlukla aynıdır: Ağrı duyan bebek kafasını bir yerlere vurarak rahatlamaya çalışırken birden tüm ilgiyi topladığını fark eder. Bir dahaki sefere ağrı yoktur fakat ilgi arzusu bu davranışı tetikler. Öte yandan annenin üzüntüsü bebeğin dikkatinden kaçmaz ve bir dahaki sefere kendisini kızdıran annesine ‘beni çok kızdırdın!’ demek için yine bu davranışı kullanabilir.

Tüm bu bilgiler iyi güzel de ben ne yapabilirim bu konuda diye merak ediyorsanız size düşen görev hem çok basit hem de çok zor. ‘Basit’ çünkü ‘görmezden gelme’ yöntemini kullanıp bu olay olmuyormuş gibi yapmanız davranışın sönmesini kolaylaştırır. ‘Zor’ çünkü miniğiniz o taptaze başını sert bir yüzeye vururken nasıl görmezden geleceksiniz! Haklısınız. Bu zor. Fakat süreci kolaylaştırmak için birkaç tavsiyem daha var:

Gün içinde ona ‘elinizden geldiği kadar’ ve ‘yeterince’ ilgi gösterin. Böylece ilginiz için bu davranışı daha az gösterecektir. Oyun oynadığı alanları ve beşiğini güvenli hale getirin. Örneğin, taş zeminde oynamasın, altında hep bir halı olsun ki kafasını vurunca daha az zarar görsün. Bu demek değil ki pamuklara sarıp sarmalayın onu. Bırakın biraz canı yansın. Davranışının doğal sonuçları da davranışın sönmesine yardım eder.  Emin olun ki kafasını vururken kendince bir ayarlama yapıyor. Kendi ağrı eşiğini çok zorlamayacaktır.

Uyku rutinini biraz daha uzatın. Ona huzur ve rahatlık sağlayacak rutinler geliştirin.

Ritim duygusuna hitap edecek aktiviteler yapın. Örneğin dans edin, şarkı söyleyin ya da onunla birlikte sallanın.

Kafa vurma bazen ciddi bir gelişimsel bozukluğun göstergeleri arasında yer alabilir fakat endişelenmeyin. Çocuğunuzun normal geliştiğini düşünüyorsanız yani davranışları yaşıtları ile aşağı yukarı benzerse, endişelenmenize gerek yok. Fakat gene de bu davranış kontrol edilemez bir şekilde artıyorsa ve küçüğünüz kendine zarar veriyorsa bir çocuk psikoloğuna başvurmanızda fayda var.

Gelişim Psikolojisi Uzmanı

Cihan Züleyha Aydın Özdemir

Kafa travması belirtileri

Bebeklikten okul çağına kadar çocukların kafalarına alacağı darbeler yüksek oranda hayati risk yaratabilir. Çünkü çocukların riskli yerlerden düşebileceklerini fark etmeleri daha zordur. Bir yerden düşerken bir erişkin kafasını biraz daha yukarıda tutmayı, elleri ile korumayı düşünebilirken bir çocuk bunu yapamaz. Çocukların etrafı keşfetme arzusu da onları tehlikelere açık hale getirir. Çocukluk çağı yaş bebeklik, yaş oyun, yaş okul çağı olarak üçe ayrılır. Kafa travması yüzünden acil servise başvuran 10 çocuk hastadan ikisi bebeklik, beşi oyun, üçü de okul çağında olur.

Kafa travmalarının yüzde 50'si yazın gerçekleşir

Birinci grupta trafik kazaları yer alır ve trafik kazalarındaki kafa travmaları araç içi-araç dışı olarak ikiye ayrılır. İkinci grup kafa travmalarında yüksekten düşmeler var ve bu da iki metre veya üstü olarak sınıflandırılır. Bir diğer kafa travması grubunda ise evde ya da dışarıda basit düşmeler yer bulunur. Düşme vakalarının yüzde 50’si evde basit düşme yani annenin kucağından, sandalyeden, ayağı kayarak ya da merdivenden düşme şeklinde gerçekleşir. Dışarıda basit düşme ise parkta ya da yolda yürürken meydana gelir. Mevsimsel açıdan bakıldığında ise çocukluk çağındaki kafa travmalarının yüzde 50’ye yakını yaz aylarında gerçekleşir.

Kafa travması vakalarında ilk olarak çocuk hızlıca muayene edilir, ardından aileye neler yaşandığı sorulur. Bazı acil kafa travması durumlarında ise aile ile görüşmeye vakit bulunamaz. Çocuk bilinç kaybı geçirmişse, olay sonrasında fışkırır tarzda kusma yaşamışsa veya geldiğinde vücudunun bir tarafı diğer tarafına göre daha az hareket ediyorsa, uykuya meyilliyse ya da hiçbir şekilde uyanamıyorsa, kafa travmasından sonra epilepsi nöbeti geçirdiyse hemen beyin tomografisi çekilir. Görüntülemenin gerekli olduğu kafa travması vakalarında ise çocukların radyasyona daha dayanıksız olmaları nedeniyle kafatasında çatlak ve kanama olup olmadığını incelemek için ilk tercih her zaman tomografi yerine röntgen olur. Ciddi bir kafa travmasına maruz kalmış ancak bu beş kriterin hiçbirinin görülmediği çocuk da kesinlikle eve gönderilmez ve direkt kafa grafisi çekilir. Evde hafif bir kafa travması geçiren ve hiçbir belirtisi bulunmayan çocukların kafatası görüntüsü alınmasına gerek görülmese de altı saat boyunca hastanede izlenmeleri önem taşır.

Çocukları kafa travmasından korumanın yolları

Kazalar herkesin başına gelebiliyor ancak alınabilecek önlemler atlanmazsa kazaların yarattığı etkiler hafifletilebiliyor.

Hoplatmayın: Toplum olarak küçük bir çocuğu oynatırken yapmayı en sevdiğimiz şeylerden biri de onu hoplatmak. Oysa çocukların beyni kafatasının içini tamamen doldurmuyor ve hoplatma sırasında yetişkin kişi çocuğun beynine adeta bir sağdan bir soldan vuruyormuş gibi oluyor. Bu durum düşme kadar önemli kafa travmaları yaratabiliyor. Hoplatıp zıplatma sırasında kucaktan düşürülen çocuklar da bulunuyor.

Yalnız bırakmayın: Çocuğunuzu bir koltuğun üzerinde bırakacaksanız her yanının yastıklarla çevrili olmasına dikkat edin, dönse bile düşmeyeceğinden emin olun. İki yaşından küçük bir çocuğu kafa travması yaşanması ihtimaline karşı odada tek başına asla bırakmayın.

Merdivenlere dikkat edin: Beş yaşına kadar bir çocuğun tek başına merdivenden inip çıkmasına izin vermeyin.

Eşyaları sabitleyin: Kafa travmalarına karşı evin içinde çocuğunuzun üzerine devrilme riski olan eşyaları duvara sabitleyin.

Kask kullandırın: Bisiklet, scooter, paten gibi aletleri kullanırken kask takmasını sağlayın.

Oto koltuğu ve emniyet kemeri kullanın: Şehir içinde veya dışında seyahat ederken çocuklarınızın kafa travmasından koruyacak şekilde tasarlanmış oto koltuklarında oturmalarını ve kemerlerinin bağlı olmasını sağlayın. Parkta eşlik edin: Beş yaşına kadar parkta oyun oynarken çocuğunuzu uzaktan izlemek yerine, daha yakınında bulunmaya gayret edin. Düşme sonucu oluşabilecek kafa travmalarına karşı tedbiri elden bırakmayın

Kalıcı hasarlar neler olabilir?

Çocuklarda görülen kafa travmalarının ardından oluşan hasar cerrahi tedaviden çok, travmanın meydana geliş şekli ile doğru orantılıdır. Bu aşamada cerrahlardan çok büyük bir mucize beklenmemesi gerekir. Kafa travmasına müdahale için yapılan cerrahi işlemde kemik doku onarılır, kemik doku altındaki kanama boşaltılıp düzenlenir. Kafatasının çöktüğü durumlarda da ilgili bölge onarılır. Kafa travması sırasında beynin bir kısmı hasar görmüşse, o bölgenin yönettiği merkez ile ilgili bulgular ortaya çıkabilir. Örneğin kafa travmasından sonra görme merkeziyle ilgili bölümde hasar varsa görme sorunları, beynin sol tarafından gelen bir darbe sonucu orta çukurda bir rahatsızlık olursa konuşmayla ilgili sorunlar yaşanabilir. Kafa travması vakalarında vücudun bir tarafının tutmaması, hatta bir daha hiç uyanmama gibi durumlar da görülebilir

Çatlak varsa&#x;

Çocuklarda düşme sonucu gerçekleşen kafa travmasından sonra çatlak veya kanama varsa yapılması gerekenler:

•             Hafif bir düşme yaşayan, sayılan beş kriteri yaşamamış (bilinç kaybı geçirmemiş, olay sonrasında fışkırır tarzda kusma yaşamışsa, vücudunun bir tarafı diğer tarafına göre daha az hareket ediyorsa, uykuya meyilliyse, düştükten sonra epilepsi nöbeti geçirdiyse), röntgen filminde herhangi bir çatlak veya kırık olmayan çocuklar, bazı önerilerde bulunularak eve gönderilir.

•             Aynı kazadan kafa travması dolayısıyla kafasında bir yara oluşan ama beş kriteri yaşamayan ve filmi normal çocukların ise yarası kapatılır, antibiyotik tedavisi verilir ve kontrole gelmesi hatırlatılarak taburcu edilir.

•             Sadece çatlak olan, çatlağın altında kanama görülmeyen veya çatlak 5 mm’den daha ileriye, beyne devam etmemiş çocuk ise 24 saat gözlem altında tutulur, yarası açıksa kapatılır, öneriler verilip kontrole gelmek üzere evine gönderilir.

•             Kafatasında çatlak olan ve altında da 1 cm’den küçük kanama olan çocuk gözlem altında tutulur.

•             Çatlak bulunan ve altında da 1 cm’den büyük kanama olan, ayrıca beş kriterden en az birinin gözlemlendiği çocuklara ise cerrahi müdahale yapılır.

•             Kemik yapı 5 mm’den fazla yer değiştirdiyse, parçalı kırık varsa ve bunun altında 1 cm’den büyük kanama bulunuyorsa, bu vakalara da cerrahi tedavi gerekir.

•             Kafatasında çatlak ve çatlağın altında 1 cm’ye yakın kanaması olan ancak genel durumunun çok iyi olduğu gözlenen çocuklar ise 24 saat gözlem altında tutulur. Ertesi sabah kanamada bir artış gözlenmiyorsa beynin kendi kendini onarması beklenir.