Meyve Ağacı Budama Mevsimi

Budama zamanı geldi, çattı!

Bu aralar mevsim gereğince bahçelerimizde yapmamız gereken işlerden biri tabi ki bitkilerimizi veya ağaçlarımızı budamak. Biz de bu ay ki konumuzu budama olarak belirledik ve bildiklerimizi sizlere anlatmak istedik.   

Neden Budama Yapmalıyız?

Budama işlemine, kısaca bitkilerimizin ve ağaçlarımızın daha iyi gelişmesi ve verimini arttırması için kullandığımız yöntem diyebiliriz. Nasıl her sene profesyonel yada amatör bir şekilde meyve ağaçlarınızdan kaliteli, yeterli ve sürekli ürün alabilmek için toprağınızı işleyip, gübresini koyup, sulamasını yapıp, zararlılar için mücadele ediyorsanız aynı şekilde budama işlemini de yapmak zorundasınız.

Budama Düzenli Gelişim Sağlar

Ben ağaçlarımdan memnunum, kendimce yeterli meyve de alıyorum, budama işlemi yapmama gerek yok diye de düşünebilirsiniz. Ama unutmayın, şu an için meyvenizi alıyorsunuz fakat ilerleyen yıllarda daha az ve küçük şekilde, daha ileri zamanlarda ise neredeyse hiç alamamaya başlayacaksınız. Tabi bu dediklerimiz çok geneldir. Biraz daha detaya girersek eğer düzenli bir şekilde budama yapmadığınız takdir de ağacınızın tacı düzensiz bir şekilde gelişecek, dalları gereksiz fazla verimden dolayı kırılacak, eskisine göre daha küçük ve kalitesiz meyveler verecek, dallanmanın artmasından dolayı ağacınızın iç kısımlarına Güneş ışıkları giremeyecek ve her sene düzenli verim verememeye başlayacaktır. Bu olumsuz durumdan kaçınmak için ağaçlarınıza düzenli bir şekilde budama işlemini uygulamalısınız.

Doğru Budama Nasıl Yapılmalıdır?

Budama işleminin  yöntemi nasıl olursa olsun, ağacınızın üst görünümünü korumalısınız. Budamayı ağacın alt dallarında yapmak, üst derinliğini azaltmak ve buna bağlı olarak üst şeklini bozmak doğru değildir.

Meyve ağaçlarında budama süs bitkilerinden daha farklıdır. Meyvelerin ekonomik değerleri vardır ve yanlış yapılan budama o sene ürün alamama gibi büyük sonuçlara neden olabilir. Meyve ağaçlarında meyveye özel değişmekle beraber yaprak döküldükten sonra ürün budaması yani ağacın meyve veren sürgünleri bırakılmak suretiyle diğer yeni çıkmış sürgünlerinin kesilmesi uygundur. Ayrıca ağacın Güneş’den daha iyi istifade etmesi için ağaç tacında yapılacak seyreltmeler meyve ağaçlarının iyi ürün verebilmesi için hayati önem arz etmektedir. Budama yapacak olan kişilerin bulundukları iklim, toprak koşulları ve meyve ağaçlarının yaşlarını da dikkate alarak budama işlemini yapmaları gerekmektedir. Ayrıca budama işlemini yapmadan önce çevrelerindeki konuya hakim çiftçilerden veya tarım il müdürlüklerindeki uzman kişilerden destek almalarını tavsiye ederiz.

Ne Zaman Budama Yapılmalıdır?

Ağaçları yılın her mevsiminde istediğimiz gibi budayamayız. Özellikle yapraklı ağaçlar yapraklarını döktükten sonra budanmalıdır. Tarih vermek gerekirse yurdumuz da budama için en uygun zaman 15 Kasım – 15 Mart tarihleri arasındadıseafoodplus.infonın zamanlaması gerçekten çok önemlidir. Yanlış zamanda yapılan budamalar bitkilerde büyük hasarlara ve buna bağlı olarak da ürün kaybına neden olur. Ek olarak bazı hastalık ve iklim koşullarından fazlaca zarar görmelerine de sebep olabilir.

Kış Dönemi En İdeal Dönem

Bu yüzden bitkilerde uyuma dönemi dediğimiz kış döneminde yapılan budamalar en doğru zamanda yapılan budamalardır. Akdeniz ve Ege bölgeleri gibi ılıman bölgelerde yukarıda verdiğimiz aylara uymak yerine, ağaçların yapraklarını dökmesinden itibaren budama işlemine başlayıp, kış sonunda ağaçlar uyanmadan önce bitirmeniz gerekir. Soğuk bölgelerde ise genelde bahar ayı başlamadan, ağaçlar uyanmadan önce bu işlemi yapmalısınız. Yazın ancak tali budamalar (meyve seyreltmeleri, yaprak budamaları, bitkide coşkulu çıkan sürgünlerin budanması, vb.) yapılabilir. Temel, derin ve gençleştirme budamalarının hepsi kışın yapılmalıdır.

Evet budama yapmanın önemini ve ne zaman yapılması gerektiğini bu yazımızda anlatmaya çalıştık. Bir sonraki yazımızda budama çeşitleri hakkında bilgi vereceğiz.

Size önerebileceğimiz budama ekipmanlarımızı görmek için linke tıklayınız.

Konu ile ilgili Yazılarımız

Budama Çeşitleri Nelerdir? Biliyor musunuz?

Bizden ve birbirinden zengin içeriklerimizden haberdar olmanız için sizi Facebook sayfamıza davet ediyoruz.

Budanmayan fidanlar büyümede zorluk çekebilirler ve kuraklık gibi talihsiz bir olayla karşılaşırlarsa hiç büyümeyedebilirler. Budanan ağaçlar daha kısa sürede daha verimli meyve verirler!

Budama neden önemlidir:

• Hayatta Kalma
  İlk olarak bir ağaç, dikildikten sonra hayatta kalmasına yardımcı olmak amacı ile budanır.  Toprak kazılırken yalın köklü ağaçların kökleri bundan rahatsız olurlar. Ağaçlar nemi ve besleyici maddeleri emen küçük besleyici köklerini kaybederler fakat üst kısımları tamamen aynı boyda kalır! Burada oluşan dengesizlik ağacın büyümesinin yavaş ve zayıf olmasına sebep olabilir.
• Harekete Geçirme
  Ek olarak, ağacın sırtını kesmek kalan filizlerde daha güçlü ve daha dinç bir büyümeyi harekete geçirir. Tek bir büyüme döneminden sonra budanmış bir ağaç eşdeğerdeki budanmamış bir ağaçtan daha büyük olacaktır.
• Şekillendirme
  Bir meyve ağacının doğal şekli maksimum meyve üretebilmesi için her zaman en ideal şekli değildir. Şekillendirme sürecine ne kadar erken başlanırsa o kadar iyidir, özellikle de kök sistemi ile ağacının üst kısım orantısını dengelemek için.

Meyve ağaçlarınızı her dinlenme dönemi boyunca budamak üzere bir plan yapın. Karasal iklimin çok sert yaşandığı bölgelerde İç Anadolu, geçit bölgeleri gibi yerlerde kışın son zamanlarına kadar beklemeniz gerekir.

Budamanın Püf Noktaları

Saat 10 Budama Açısı

Dar, V şeklindeki çatallar sonrasında korkunç yarılmalara açık davetiyedirler. Özellikle de ağacınızdan verimli bir şekilde mahsul alıyorsanız. Bu yüzden saat 10 yönündeki ya da 2 yönündeki açıları tercih edin.

Tomurcuğa Kadar Budama

Olabildiğince keskin ve düzgün kesikler atın ki iyileşmesi zor biçimsiz uç kalmasın. Tomurcuktan mümkün olduğunca uzak durun böylece geriye doğru ölmesini engellersiniz. Resimdeki gibi meyilli kesim yapın, gelişimleri çok güzel olacaktır.

Dalların Büyümesini İstediğiniz Yöne Doğru Budama

Her dalın farklı açılarda yönlenmiş tomurcukları vardır. Yeni gelişimin canlı olmasını ve ağacın merkezinden uzağa doğru olmasını istediğiniz için kesiminizi tomurcuğun üzerinde dışa doğru yapın. Bu ağacınızın yayvan bir şekilde büyümesini sağlayacaktır.

Bahçe ile uğraşan büyüklerimizin söylediği bir laf vardır: "Budama için en iyi zaman bıçağın en keskin olduğu zamandır." Aslında bu tam olarak doğru sayılmaz… Meyve ağaçları doğru zamanda, doğru şekilde budandıklarında daha iyi gelişirler. Bunu başarmanın yolları ise şunlardır:

• Ağaçları dinlenme dönemlerinde budayın
  Makasları çıkarmadan önce ağacın dinlenme dönemine girmesini bekleyin! Bu ağaç için en iyisidir ve sizin için de daha kolay olacaktır. Yapraklar döküldüğünde kesim yapacağınız yerleri daha kolay görebilirsiniz. Yukarıda belirtildiği gibi, budama sonbaharın veya kışın son dönemlerinde ya da baharın erken dönemlerinde yapılmalıdır. Kış ayları farklı iklim kuşaklarına göre değiştiği için doğru zamanlama da bulunduğunuz bölgeye göre değişecektir.
• Meyve ağaçlarını belli bir şekilde budayın
  Aşağıdaki tabloyu takip ederek güçlü, meyve veren ağaçlar için doğru budama yapabilirsiniz. Her yıl budamaya ve şekillendirmeye devam ederek genellikle küçük, iyileşmesi kolay kesikler açacaksınız.
• Ağacın güçlü bir iskelet oluşturmasına yardımcı olun
  Zayıf, hastalıklı, yaralanmış ya da dar açılı dalları ( kesişen ya da karışık dalların en zayıfı) ve çatallı dallardan birini kesin. Ayrıca dik uzanan dalları ve ağacın merkezine doğru büyüyen dalları da kesin. Ağacınızın çok kalın olmasını ya da çok kalabalık olmasını istemezsiniz ve uzunluğunu makul ölçüde tutmak iyidir. Ağaçlarımızın daha iyi meyve vermesi ana hedefimizdir ve budama bu hedefe ulaşmak için yapılır. Çizimlerdeki şekillere göre budama yapmaya çalışın fakat aynı zamanda ağacınızın kendine has duruşunu da korumasına izin verin.

Elma, Armut, Erik ve Kiraz Ağaçları Merkezi Budama Stili Örneği

Bu ağaçlar en verimli hallerine, budandıklarında ve merkezi ağaç olmak üzere terbiye edildiklerinde gelirler. Bu tarz bir ağaç piramit şekline sahiptir ve en yüksek noktası olarak tek bir lider dal uzanır. Bu lider dal yukarı doğru büyüyen ve tüm yan dalların yükseldiği uzun gövdenin en yeni uzantısıdır. Tüm güçlü büyüyen dallar gibi lider dal da her yıl geriye yöneltilmelidir. Lider dalın en yukarısındaki filiz yeni, güçlü bir lider dal üretir ve başka bir filizin daha uzun olacak şekilde büyümesine izin verilmemelidir. Yan dallar lider daldan dışarı doğru uzanan filizlerden seçilmelidir. Düşey olarak cm aralığında olmalıdırlar ve ağaç gövdesinden farklı yönlere doğru yönlenmiş olarak düşeyden ziyade yatay olarak büyümelidirler.

Şeftali, Nektarin, Japon Eriği & Kayısı Ağaçları

Bu ağaçlar vazo şeklini alacak şekilde budanıp terbiye edildiklerinde en verimli hallerine gelirler. Bu tip ağaçlar merkezi lidere sahip olmamalıdırlar. Ağacın şekli gövdeden yükselen üç ile beş arasında ana dalın seçilmesi ve korunması ile kontrol edilir. Bu dallar farklı açılara yönlendirilmiş olmalıdır ve 45 cm'den daha az, 90 cm'den de daha yüksek olmayacak şekilde yerden  çıkmalıdırlar. Ana dallar arasında büyümeyi dengeli bir şekilde sağlamak için resimde gösterildiği gibi budama yapınız.

Bodur Şeftali, Nektarin ve Kayısı Ağaçları

Bunlarda kesiklerin şekillendirilmesine gerek yoktur fakat çok yoğun büyüdüklerinden karışık ve birbiri ile rakip dalların düzenli olarak dinlenme dönemlerinde seyreltilmeleri gerekir.

Dalsız Ağaçlar

Dikim zamanı 71 - 91 cm yerden yüksekliğe kadar geriye budama yapın. Yeni dallar cm büyüdüklerinde, lider olması için ve dalların iskeletini oluşturması için bir filiz seçin.

Sezon Dışı Budama

Bazen rüzgar sebebiyle ya da fazla meyve yükünden dal kırılabilir ve bu gibi durumlarda tam sezonu olmasa da budama yapılması gerekir. Acil müdahale zorunludur! Düzensiz kenarları küt yer kalmayacak şekilde geriye doğru budayın. Kışa kadar beklemek yerine hızlı büyüyen "obur dalları" görür görmez budayabilirsiniz.

Demirel Kardeşler Fidancılık

Farklı Ağaç Türlerine Göre Budama Teknikleri Nelerdir?

Bahçelerdeki süs ya da meyve ağaçları budama testeresi ile şekil verilerek muhafaza edilir. Ağaç budama sırasında zayıf dallar kısa, kuvvetli kollar ise uzun bırakılarak işlem gerçekleştirilmelidir. Kuvvetli dalları uzun bırakarak ağaçtan daha fazla meyve alabilirsiniz.

Ağaç budama teknikleri bitki türlerine göre değişim gösterir. Süs ağaçlarında ve diğer bitkilerde öncelikle kuru dallar budanmalıdır. Şekil budaması adı verilen teknikle birçok ağacı farklı modellerde tıraşlayarak bahçenizde ve çevrede görsel bir farklılık yaratabilirsiniz. Ağacın ana ve yardımcı dallarını ayırt ederek budama işlemini gerçekleştirmenizde fayda vardır. Bir ağaç yan dal vermiyorsa mutlaka bu teknik kullanılmalıdır.

Bir başka yöntem olan mahsul budaması aracılığıyla ağaçtaki en uç dallar ya da gözler tacın dışına doğru bakacak şekilde bırakılır. Diğer dallar ise ağacın boşluklarını doldurur. Bu sayede bitki, güneş görür hâle gelir. Ağacın kalın kollarının üzerinde bulunan ve sık olmayan küçük dallar budanmamalıdır. Böylece ağaç tacının maksimum hacminden yararlanılır.

Meyve ağaçlarında budama zamanı ağaç türüne ve yapılacak olan budama işleminin amacına göre değişmektedir. Meyve ağacı budamaişlemlerinde ilk dikkat edilmesi gereken durum budamanın amacıdır. Meyve ağacı budama yaz budaması yani diğer bir adı ile yeşil budama ve kış budaması olarak ikiye ayrılmaktadır. Ağaçlar üzerinde bulunan kurumuş dallar senenin her döneminde budama işlemine tabi tutulabilirler. Ayrıca ibreli ağaç türleri senenin her döneminde budanabilirler. Fakat budama işleminin büyüme dönemi dışından gerçekleştirilmesi budama yara yüzeylerinden öz suyu ve reçine akışını minimum düzeye indirir.

Meyve ağaçları hangi ayda budanır?

Yapraklı ağaçlar ve gösterişli çiçeklere sahip olmayan çalılar ağacın yapısını kolayca görebilmek budamadan sonra gelişme döneminde budama yara kapanmasını en üst seviyeye çıkartmak, hastalık geçişlerini düşürmek ve budamalar sonrası oluşan yara yüzeylerinden yüksek seviyede öz suyu akışını engellemek amacı ile gelişme dönemi dışında budama işlemi yapılır. Yeni yaralar ve ağaçların çıkardıkları kimyasal kokular aslında ağaç hastalıklarını yayan böcekleri ağaçlara çekmektedir. Özellikle yaralı karaağaç odununun mantarlarını sporlarını barındıran kelebekleri çekmesi ve meşerelerdeki açık yaralar meşe solduran mantarını yayan kelebekleri ağaçlara çekebilmektedir.

Meyve Ağaçlarında Budama nasıl yapılır?

Meyve ağacı budama işlemlerinde budama iki farklı şekilde yapılmaktadır. Bunlardan ilki verim budama işlemidir. Verim budaması işlemini kısaca şu şekilde açıklayabiliriz; Meyve ağaçlarına şekil verme budaması yapıldıktan sonra ağaçlara ihtiyaç duyulan su ve gübreleme işlemi yapıldığı zaman meyve ağaçlarının vegetatif ve generatif faaliyetleri başlar. Bu uygulamalar ile meyve ağaçlarında fizyolojik bir denge sağlanmış olur. Meyve ağaçlarına kazandırılmış olan fizyolojik dengenin uzun süreler boyunca muhafaza edilmesi gerekmektedir. Bu amaca ulaşabilmek için yapılacak olan en iyi uygulama verim budamasıdır. Meyve ağaçları çevre ile ilgili şartlar bakım ve üzerine aşılı bulunduğu anacın etkisi ile büyür ve gelişir. Bu büyüme ve gelişme neticesinde de ürün meyve vermeye başlar. Bundan dolayı bahçenizde bulunan meyve ağaçlarının bakım işlemleri meyve ağacının tür ve isteklerine göre yapılması gerekmektedir. Bu uygulamalardan en önemlileri olan şekil ve verim budaması meyve ağaçlarına itina ile uygulanmalıdır. Meyve ağaçlarına uygulanan şekil budamasında olduğu gibi verim budaması da belli bazı prensiplere göre yapılmalıdır. Meyve ağaçlarına uygulanacak olan verim budamasını şu şekilde özetleyebiliriz.

Meyve Ağacı Budama Resimli Anlatım

Meyve ağaçlarında verim budaması yapılırken ağaç üzerinde bulunan dallar tek tek ele alınmalı dallar içerisinde dik bir büyüme gösteren birbirlerinin üzerinde gelen dallar bulunuyor ise budama işlemine tabi tutularak ağaçtan uzaklaştırılır. Bu işlemin yanında ağaçta bulunan yardımcı dallar arasında ihtiyaç duyulandan daha fazla uzayan dallar bulunuyorsa bunlar kesme yöntemi ile kısaltılmalıdır. Meyve ağaçları genellikle yaşları ilerledikçe ya da sürgün gelişmeleri yetersiz olmaya başladıkça şiddetli ağaç budama işlemine tabi tutulmaları gerekmektedir. Şiddetli budama işleminde kesme uygulamaları normal budamaya göre daha kısa olmalı bükme ve eğilme işlemine tabi tutulan dalların büyük bir bölümü kesme sureti ile ağaçtan uzaklaştırılmalıdır. Meyve ağacı üzerinde bulunan ana dallar ve yardımcı dallarda çıplaklaşmaya başlamış olanlar kısa kesime tabi tutularak boş olan yerlerde yeni dalların oluşturulmasına çalışılır. Meyve ağaçları üzerinde bulunan kuru, hastalıklı ya da zayıflamış olan dallar dip kısımlarından kesilerek ağaçtan uzaklaştırılmalıdır. Ağaç üzerinde bulunan meyve dallarından bir bölümü özellikle yaşlı olanları kesilerek ağaçtan uzaklaştırılmalıdır. Bu uygulama ile bu durumda olan dalların yemlenmesine çalışılır.

Hangi meyve ağacı ne zaman budanır?

Bir ana dal ya da yardımcı dallar üzerinde çok sayıda meyve dalı oluşmuş ise bunlarında arasında seyreltme işlemi yapılmalıdır. Kaliteli ve iyi gelişim göstermiş ve ayrıca güneş ışığını iyi alan dallar ağaç üzerinde bırakılmalıdır. Geriye kalan dallar budama işlemi ile ağaçtan uzaklaştırılmalıdır. Bu işlemi gerçekleştireceğiniz zaman dikkat etmeniz gereken en önemli husus dalların çıplaklaşmamasıdır. Dalları çıplak bırakacak şekilde budama yapılmasından kaçınılmalıdır. Meyve ağaçlarında uygulanacak olan verim budaması işleminde dal bükme ve eğme işlemleri yapılmamalıdır. Fakat bu dallar bağ olarak kullanılabilir. Meyve yükü sebebiyle eğilerek açıları genişlemiş olan dallar meyve ağacı üzerindeki diğer dallara bağlanarak eski durumlarına getirilmeye çalışılır. Meyve ağaçlarında uygulanan verim budaması işlemleri bilinçli bir şekilde yapılmazsa meyve ağaçlarının verimi azalır hatta ağaçlarda kuruma ve ölme gibi durumlara da neden olabilir. Bundan dolayı verim budaması işlemi yapılacağı zaman bu alanda uzman olan kişiler tarafından ve işlem için en uygun aletler kullanılarak verim budaması işlemi yapılmalıdır.

Yaz budaması ne zaman yapılır

Yaz Budama Zamanı: Yaz mevsimi süresince meyve ağaçlarında gövde ve dal üstlerin de bulunan sürgünlerin seyreltilme işlemleri yapılmalıdır. Ayrıca uç alma, eğme, dalların karşılıklı olarak birbirleriyle bağlanma işlemi ve ağaç üzerinde bulunan dalların açılarının genişletilmeleri, daraltılmaları gibi uygulanan işlemlerin tamamına yaz budaması denmektedir. Yaz budama işleminde anaç, meyvelerin daha iyi bir şekilde renklenmelerini sağlamak, vejetatif gelişmeyi düzenlemek, kış mevsimi aylarında uygulanacak olan budama işlemlerini düşürmek ve derim işleri ile birlikte kültürel etkinlikleri işlem açısından kolaylaştırmaktır. Yaz mevsimi budama işlemi özellikle meyve ağaçlarında ağaçların şekillenmesi açısından istenilen formu kazandırılabilmesi için fidan dikiminden itibaren düzenli yapılması gerekmektedir. Ayrıca yaz budaması işlemi yapılacağı zaman ağaç üzerinde sürgünlerin odunlaşmasına dikkat edilmeli ve odunlaşma meydana geldikten sonra budama işlemi uygulanmalıdır. Çoğunlukla ağaçların üzerinde ağaçların görüntüsünü bozan dallar budama işlemi ile ağaçtan uzaklaştırılmalıdır. Budama işleminin yanında bükme ve eğme işlemine tabi tutulabilirler. Ağaç üzerinde bulunan bazı dallarda genişletilme çalışması yapılarak gelişme ve büyümelerinin önüne geçebilir.

Etiketlendi: Ağaç budama hangi ayda yapılır    Ağaç budama takvimi    Erik ağacı ne zaman Budanır    Kayısı ağacı nasıl budanır    kış budaması    meyve ağacı budama    Meyve Ağaçlarında Budama    Meyve Ağaçlarında Budama nasıl yapılır?    Meyve Ağaçlarında Budama ne zaman yapılır?    Meyve ağaçlarında budama zamanı    verim budaması    Yaz budaması ne zaman yapılır