Kullanıcı Hatası Azami Tamir Süresi

Tüketicinin, sıfır kilometre olarak satın aldığı aracın garanti kapsamında tamiri (onarımı) hakkı, bu haklarını nasıl kullanacakları, onarım (tamirat) talep etmelerine rağmen araç onarılamadı ise ne olacağı, diğer haklarını kullanıp kullanamayacakları ile açıklama yapmaya çalışacağız.

Ayıplı Araçlarda Tüketici Hakları isimli makalemizde, malın (otomobilin) ayıplı olması durumda tüketicinin seçimlik haklarından birinin, aracın ücretsiz onarılmasını isteme (aracın tamiri) hakkı olduğunu ifade etmiştik. (TKHK.m)

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun&#;a buradan ulaşabilirsiniz.

Diğer yazılarımızda da belirttiğimiz üzere, ister garanti süresi içerisinde, isterse bu süre geçtikten sonra ortaya çıkmış olsun, malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici, onarım hakkını kullanmak zorunda değildir. Ülkemizde ne yazık ki, tüketiciler, satın aldıkları otomobilin, garanti süresi (genelde 2 yıl) içerisinde ortaya çıkan sorunlarında, tek haklarının onarım (aracın garanti kapsamında tamiri) hakkı olduğunu düşünmektedirler. Oysa ki bu düşünce tamamen yanlıştır. Tüketici, servise dahi uğramaksızın diğer seçimlik haklarını kullanabilir. Fakat biz bu makalemizde, bilinçli veya bilinçsiz olarak, uygulamada en çok kullanılan seçimlik hak olan ücretsiz onarım hakkı (aracın garanti kapsamında tamiri) ile ilgili açıklamalarda bulunacağız.

Bu hak, kanunda şu şekilde ifade edilmiştir:

&#;Tüketicinin seçimlik hakları&#;
MADDE 11/1: &#;Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici;
&#; Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde,bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını (aracın garanti kapsamında tamiri) isteme&#; seçimlik haklarından birini kullanabilir.

Her şeyden evvel, kanunda &#;Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde&#; şeklinde yer alan ifade üzerinde durmak gerekir.

&#;Aşırı masraf&#; ifadesinden ne anlaşılması gerektiği, kanunun gerekçesinde açıklanmıştır, buna göre;

&#;&#; malın tamir edilmesi (aracın tamiri), ayıpsız mislinin verilmesiyle mukayese edildiğinde çok daha masraflı olacaksa tüketicinin tamirde ısrarcı olması kabul edilmeyecektir. Satın alınan bir vidanın dişlerinde bozukluk varsa, vidanın tamiri yerine ayıpsız misli ile değiştirilmesi daha uygundur&#;&#;

Görüldüğü üzere, araçta bir sorunla karşılaşan tüketici, aracın tamirinin mümkün olmadığı durumlarda (tamirn mümkün olup olmadığı yetkili servis veya bilirkişi incelemesi ile belirlenir) veya aracın tamiri ayıpsız mislinin verilmesiyle mukayese edildiğinde çok daha masraflı olacaksa onarım talebinde diretemez. Kaldı ki uygulamada genellikle bu (aracın tamir edilmesinin, ayıpsız mislinin verilmesiyle mukayese edildiğinde çok daha masraflı olması) şeklinde bir sorunla karşılaşılmaz.

1- Hukukun, kişilere tanıdığı her türlü hak gibi &#;ücretsiz onarım hakkı&#;nın kullanımı da bazı koşullara tabi kılınmıştır:

Öncelikle malın (otomobil, konut gibi) ayıplı olması gerekir.Ayıp nedir?

&#;Ayıp, satıcının, alıcıya herhangi bir şekilde bildirdiği (varlığını vaat ettiği) veya alıcının dürüstlük kuralına göre beklediği vasfın satılanda bulunmaması,¹  alıcının malda olmasını normal olarak beklediği niteliğin bulunmamasıdır.² Nitelik ise, iş hayatındaki telakkilere veya alıcının satıcı tarafından bilinen veya bilinebilen ferdi menfaatine göre satılanın değerini veya kullanılmaya elverişliliğini etkileyen her türlü özellikleridir.³

Ayıp; maddi, hukuki veya ekonomik olarak karşımıza çıkabilir. 

&#;Maddi ayıp, bir malda madden hata bulunması; hukuki ayıp, malın kullanımının üzerinde takyitler (kısıtlamalar; haciz, rehin, ipotek gibi) bulunması gibi nedenlerle hukuken sınırlandırılması iken ekonomik ayıp, malın iktisadi vasıflarında eksiklik olmasıdır.&#; (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu / E. / K.)

Yargıtay kararlarına yansıyan ve &#;ayıp&#; olarak nitelendirilen durumlara örnekler:

&#;araçta seyir halindeyken sekme yaparak motorun stop etmesi-yokuşlarda stop etme-arıza lambalarının yanması ve göstergelerin tamamının sıfırlanması şeklinde arızalar&#;

&#;aracın boya kalınlığının fabrikasyon değerlerinin üzerinde çıktığı&#;

&#;aracının susuz kalıp hararet yaptığı ve motorun yandığı&#;

&#; arıza lambasının defalarca yandığı&#;

&#;araçtaki start stop sisteminin alındığı andan bu yana sürekli arızalandığı&#;

&#;aracın bagaj kapağında boydan boya bir çizgi ve boya çökmelerinin olduğu&#;

&#;aracın her iki tarafında marşpiyel bölgelerinde vernik soyulması olarak tabir edilen boya atma sorunu olduğu&#;

&#;ön takım tabir edilen aksamından mutad olmayan yüksek bir ses gelmesi&#;

Görüldüğü üzere ayıp hemen her şekilde karşımıza çıkabilir. Bu konuda Ayıplı Araçlarla İlgili Emsal Kararlar isimli yazımızı da inceleyebilir, yüksek Mahkemenin hangi durumları ayıp olarak nitelendirdiğini anlayabilirsiniz.

 Malın onarılmasının, satıcı için orantısız güçlükleri beraberinde getirecek olmaması gerekir.

seafoodplus.info 11/3 maddesinde, ücretsiz onarımın, satıcı için orantısız güçlükleri beraberinde getirmemesi gerektiği ifade edilmiştir. Nitekim, bu hakkın kullanımının satıcı için orantısız güçlükleri beraberinde getirecek olması halinde tüketici, yalnızca, sözleşmeden dönme veya ayıp oranında bedelde indirim haklarından birini kullanabilir.

Dikkatle incelenecek olursa, kanun bir yandan, ücretsiz onarım hakkının kullanımının, satıcı için orantısız güçlükleri beraberinde getirmemesi gerektiğini ifade ederken diğer yandan orantısızlığın tayininde tüketici için diğer seçimlik haklara başvurmanın sorun teşkil edip etmeyeceğinin dikkate alınmasının gerektiğini ifade etmektedir. Bununla birlikte, malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketicinin seçimlik hakları arasında sayılan &#;ücretsiz onarım isteme&#; seçimlik hakkının satıcı tarafından yerine getirilmesinin yükümlülük olduğu kanunun maddesinin sonunda açıkça şu şekilde ifade edilmiştir:

&#;Tüketicinin seçimlik hakları&#;
MADDE &#;(1) Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici, .. satılanın ücretsiz onarılmasını istemeseçimlik haklarından birini kullanabilir.Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür&#;

Demek ki, malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici, satılanın ücretsiz onarılmasını isteyebilir, bu isteğinin satıcı tarafından yerine getirilmesi satıcıya yüklenen bir yükümlülüktür ve fakat tüketicinin bu isteğini yerine getirmek satıcı tarafından orantısız güçlükler yaratacak ise tüketicinin bu isteği yerine sözleşmeden dönme veya bedel indirimine karar verilir.

Peki orantısızlık nasıl tayin edilecektir? Orantısızlığın tayininde; malın ayıpsız değeri,ayıbın önemi ve diğer seçimlik haklara başvurmanın tüketici açısından sorun teşkil edip etmeyeceği gibi hususlar dikkate alınır.

&#;Örneğin malın tamir edilmesi, ayıpsız mislinin verilmesi ile mukayese edildiğinde çok daha masraflı olacaksa tüketicinin tamirde ısrarcı olması kabul edilmeyecektir. Satın alınan bir vidanın dişlerinde bozukluk varsa vidanın tamiri yerine ayıpsız misli ile değiştirilmesi daha uygundur.&#; (Madde gerekçesi)

Örneğin araç, ufacık bir sorun (bir vidanın olmayışı) sebebiyle çalışmaz durumda olsa bile, tüketici bu durumda malın ayıpsız misliyle değişimi hakkını kullanmakta ısrar edemez. Çünkü bu durumda aracın tamiri (ücretsiz onarım) tüketici açısından bir sorun teşkil etmez.

2- ARACIN GARANTİ SÜRESİ İÇERİSİNDE ORTAYA ÇIKAN SORUNLARINDA ONARIM HAKKINI KULLANMAK ZORUNLU DEĞİLDİR.

Yukarıda aracın garanti süresi içerisinde ortaya çıkan sorunları karşısında onarım (aracın garanti kapsamında tamiri) hakkını kullanmanın zorunlu olmadığını ifade etmiştik. Aslına bakılırsa tüketicileri bu yanlış düşünceye sevk eden husus, aracın garanti belgesi ile birlikte satılmasıdır. Buna göre;

• BİNEK OTOMOBİLLER; 2 YIL VEYA KM. (Hangisi Önce Dolarsa)
• KAMYONETLER; 2 YIL VEYA KM. (Hangisi Önce Dolarsa)
• MOTOSİKLETLER; 2 YIL VEYA KM. (Hangisi Önce Dolarsa)

Garanti altındadır.

&#;Tüketicinin Garanti ile İlgili Hakları&#;nın en başında &#;Ücretsiz onarım isteme (aracın garanti kapsamında tamiri) hakkı&#; gelir.

Ücretsiz onarım (aracın garanti kapsamında tamiri) isteme hakkı:Malın ayıplı olduğunun anlaşılması ile, tüketicinin, Kanunun 11 inci maddesinde yer alan seçimlik haklarından (bedel iadesi, bedel indirimi, ücretsiz onarım veya ayıpsız misli ile değişim) ücretsiz onarım hakkını seçmesi durumunda; satıcı, işçilik masrafı, değiştirilen parça bedeli ya da başka herhangi bir ad altında hiçbir ücret talep etmeksizin malın onarımını (aracın garanti kapsamında tamirini) yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür.Tüketici, ücretsiz onarım hakkını üretici veya ithalatçıya karşı da kullanabilir. Satıcı, üretici ve ithalatçı, tüketicinin bu hakkını kullanmasından müteselsilen (ortaklaşa) sorumludur.

Görüldüğü üzere, garanti belgesi ile birlikte satılması zorunlu olmasına rağmen, otomobil veya motosiklet satın alan tüketici, malda bir ayıpla karşılaşınca ücretsiz onarım (aracın garanti kapsamında tamiri) hakkını seçmek zorunda değildir. Fakat bu hakkını kullanmak isterse; satıcı, işçilik masrafı, değiştirilen parça bedeli ya da başka herhangi bir ad altında (örneğin nakliye ücreti gibi) tüketiciden hiçbir ücret talep edemez. Ücretsiz onarım hakkı konusunda sadece satıcı değil, üretici veya ithalatçı da tüketiciye karşı sorumludur. Yani tüketici, ücretsiz onarım talebini isterse satıcıya, isterse üreticiye isterse de ithalatçıya iletebilir.

&#;her satıcı yetkili servisleri eliyle satış sonrası hizmet vermek zorundadır. Yetkili servise yapılan başvuru tarihinden itibaren yapılan yapılmayan işlemler satıcının ve onunla birlikte sorumluluğu olanların sorumluluğundadır. Tüketicinin servise başvurusu üzerine aracın üretim hatasından kaynaklanan ayıbı satıcı üretici ithalatçı firma nezdinde tespit edilmiş; ancak bir işlem yapılmamışsa bundan tüketici değil, satıcı ve onunla birlikte sorumluluğu bulunanlar sorumludur&#; (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı)

ONARIM HAKKINI KULLANAN TÜKETİCİ BUNDAN AYRI OLARAK DİĞER SEÇİMLİK HAKLARINI KULLANAMAZ.

Tüketicinin, kanunda sayılan 4 adet seçimlik hakkı kullanılınca tükenen nitelikte olup, önce onarım hakkını kullanarak, arızanın servis tarafından giderilmesini sağlayan tüketicinin bundan hariç olarak aracın değiştirilmesini talep hakkı bulunmamaktadır. Bu konuda olmak üzere Yargıtay 3. Hukuk Dairesi tarafından yılında verilen karara dair incelememize &#;Karar İncelemesi Garanti Kapsamında Tamir Edilen Araç&#; isimli yazımızdan ulaşabilirsiniz.

&#;Tüketicinin Garanti ile İlgili Diğer Hakları&#; ise şu şekildedir:

Yukarıda, tüketicinin, garanti ile ilgili olarak, ücretsiz onarım (aracın garanti kapsamında tamiri) hakkını kullanabileceğini ifade etmiştik. Şimdi ise, yine garanti ile ilgili olmak üzere diğer haklarına bakalım:

1- Diğer seçimlik hakların kullanılması:

Tüketicinin, ücretsiz onarım hakkını kullanması halinde malın;

a) Garanti süresi içinde tekrar arızalanması,

b) Tamiri için gereken azami sürenin aşılması,

c) Tamirinin mümkün olmadığının, yetkili servis istasyonu, satıcı, üretici veya ithalatçı tarafından bir raporla belirlenmesi,

durumlarında; tüketici malın bedel iadesini, ayıp oranında bedel indirimini veya imkan varsa malın ayıpsız misli ile değiştirilmesini satıcıdan talep edebilir. Satıcı, tüketicinin talebini reddedemez. Bu talebin yerine getirilmemesi durumunda satıcı, üretici ve ithalatçı müteselsilen sorumludur.

a) Garanti süresi içinde tekrar arızalanması:

Normal şartlarda, malda bir ayıpla karşılaşınca onarım hakkını seçmek zorunda olmayan tüketicinin, bir arıza karşısında onarım hakkını kullanmış olması, bundan sonra karşılaşacağı diğer arızalarda da onarım (aracın garanti kapsamında tamiri) hakkını kullanmasını gerektirmez. Başka bir anlatımla, sıfır kilometre bir araç satın alan tüketici, ortaya çıkan şanzıman arızası ile ilgili olarak aracını garanti kapsamında tamir ettirmiş olsun. Bu arıza giderildikten sonra malın garanti süresi içerisinde aynı (şanzıman) veya başka bir arıza (örneğin motor arızası) ortaya çıkarsa tüketici, diğer seçimlik haklarını kullanabilir veya dilerse yine onarım hakkını kullanabilir.  Nitekim tüketicinin bu seçimlik hakları kanun ile kendisine tanınmıştır.

b) Aracın garanti kapsamında tamiri için gereken azami sürenin aşılması:

Bazı ürünler için azami tamir süreleri şu şekildedir.

• BİNEK OTOMOBİLLER; 45 iş günü
• KAMYONETLER; 45 iş günü
• MOTOSİKLETLER; 45 iş günü

&#;İş günü&#; ise, &#;Ulusal, resmî ve dini bayram günleri ile yılbaşı, 1 Mayıs ve pazar günleri dışındaki çalışma günlerini&#; ifade eder. Dolayısıyla cumartesi günleri de iş gününden sayılır.

Sıfır kilometre bir araç satın alan tüketici, aracında ortaya çıkan herhangi bir arıza sebebiyle aracını yetkili servise teslim etmiş, fakat yetkili servis bu arızayı 45 iş günü içerisinde giderememiş ise, bu sürenin sonunda tüketici, malın bedel iadesini, ayıp oranında bedel indirimini veya imkan varsa malın ayıpsız misli ile değiştirilmesini satıcıdan talep edebilir. Satıcı, tüketicinin talebini reddedemez. Bu arada servisin, araçtaki arızayı gidermeye yönelik parça temini de dahil olmak üzere yaptığı çalışmaların süre açısından hiçbir önemi yoktur. Başka bir anlatımla, arızanın giderilmesi için gerekli olan bir yedek parçanın temin edilememesi gibi sebeplerle tüketicinin 45 günlük süreden daha fazla bekletilmesi mümkün değildir. 45 iş günü dolduktan sonra tüketici diğer (bedel iadesi, bedel indirimi veya ayıpsız misli ile değişim) haklarını kullanabilir. 

c) Tamirinin mümkün olmadığının, yetkili servis istasyonu, satıcı, üretici veya ithalatçı tarafından bir raporla belirlenmesi,

Bazen, bir ürünün (otomobil, motosiklet, televizyon, bilgisayar) tamiri teknik olarak mümkün olmayabilir. Aracın tamirinin mümkün olmadığının, yetkili servis istasyonu, satıcı, üretici veya ithalatçı tarafından bir raporla belirlenmesi karşısında tüketici, 45 iş günü olarak belirtilen süreyi dahi beklemeksizin diğer (bedel iadesi, bedel indirimi veya ayıpsız misli ile değişim) haklarını kullanabilir.

2- Malın ayıpsız misli ile değiştirilmesinin satıcı için orantısız güçlükleri beraberinde getirecek olması halinde:(bu konuda Misliyle Değişim Hakkı başlıklı makalemizi de inceleyebilirsiniz)

Tüketici onarım hakkını kullanmış, fakat malda, garanti süresi içerisinde tekrar arıza yaşanmışsa veya araç azami tamir süresi içerisinde tamir edilememişse veya tamiri mümkün değilse tüketicinin diğer haklarını (bedel iadesi, bedel indirimi veya ayıpsız misli ile değişim) kullanabileceğini yukarıda ifade etmiştik. İşte bu gibi durumlarda, malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi satıcı için orantısız güçlükleri beraberinde getirebilir.

O halde tüketici, normal şartlarda 4 adet olan hakkından sadece ikisini kullanabilir: bedel iadesi veya bedel indirimi. Nitekim araç onarılamamış ve misli ile değişim de satıcı açısından hakkaniyete uygun düşmemiştir.

3- Satış bedeli veya bedelde yapılacak indirim tutarının derhal tüketiciye ödenmesi gerekir:

Ücretsiz onarım hakkı kullanılmasına rağmen; ister malın; garanti süresi içinde tekrar arızalanması olsun, ister tamiri için gereken azami sürenin aşılması, isterse tamirinin mümkün olmadığının belirlenmesi olsun, tüketici, sözleşmeden dönme hakkını seçerse satıcı, malın bedelinin tümünü veya ayıp oranında bedelden indirim hakkını seçerse bedelden yapılan indirim tutarını derhal tüketiciye iade etmek zorundadır. İade etmiyorsa hukuki yaptırımlarla karşılaşır.

4- (Garanti süresi içinde tekrar arızalanan veya azami tamir süresi içerisinde tamir edilemeyen veya tamiri mümkün olmayan) malın, azami otuz iş günü içerisinde ayıpsız misli ile değiştirilmesi gerekir:

Ücretsiz onarım hakkı kullanılmasına rağmen; ister malın; garanti süresi içinde tekrar arızalanması olsun, ister tamiri için gereken azami sürenin aşılması olsun, isterse tamirinin mümkün olmadığının belirlenmesi olsun, hangi durum söz konusu olursa olsun eğer tüketici, malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi hakkını kullanırsa, bu talebini bildirdiği günden itibaren, 45 iş günü içerisinde, satıcı, üretici veya ithalatçının, otomobilin ayıpsız mislini tedarik edip tüketiciye vermesi gerekir.

Garanti uygulaması sırasında değiştirilen malın garanti süresi ne kadardır? Garanti uygulaması sırasında değiştirilen malın garanti süresi, satın alınan malın kalan garanti süresi ile sınırlıdır.  Örnek vermek gerekirse, satın aldıktan 1,5 yıl sonra aracında şanzıman arızası ile karşılaşan tüketicinin bu sorunu aracın garanti kapsamında değiştirilmesi suretiyle çözülmüş ise, yeni aracın garanti süresi  malın (otomobilin) geri kalan garanti süresi (6 ay) kadardır. Fakat bu durumda satıcı tarafından yeni araç için daha uzun bir süre olarak garanti belirlenmiş olabilir. Bu durumda garanti süresi için belirlenen uzun süre geçerlidir.

Kullanım hataları:

Tüketici, malı, tanıtma ve kullanma kılavuzunda yer alan hususlara aykırı olarak kullanmış ve bu şekilde kullanımından kaynaklanan arızalar söz konusu ise bu arızalar açısından, garanti ile ilgili haklarını (ücretsiz onarım veya diğer haklar) talep edemez.

Tanıtma ve kullanma kılavuzunda yer alan hususlara aykırı olarak kullanım ve bu şekilde kullanımından kaynaklanan arızalar konusunda sadece garanti kapsamında ücretsiz onarım değil, bedel iadesi, bedelde indirim ve değişim hakları da kullanılamaz.

Malın, tanıtma ve kullanma kılavuzunda yer alan hususlara aykırı olarak kullanıldığını (kullanım hatası olduğunu) kim belirleyecektir? Kullanım hatasının bulunup bulunmadığı, yetkili servis istasyonları, yetkili servis istasyonu mevcut değilse, sırasıyla; malın satıcısı, ithalatçısı veya üreticisinden birisi tarafından mala ilişkin azami tamir süresi içerisinde düzenlenen raporla belirlenmesi gerekir. Bu raporun bir nüshasının tüketiciye verilmesi zorunludur. Fakat servisler genelde böyle bir rapor düzenlemez ve haliyle tüketiciye bir rapor sunmazlar. Bu gibi durumlarda bize ulaşan tüketiciler için derhal hukuki süreci başlatıyoruz.

Peki, servisin veya diğer sayılanların &#;kullanım hatası bulunduğuna dair tespiti&#; karşısında tüketici ne yapabilir:

Ülkemizde maalesef, araçlarında bir arıza ile karşılaşan tüketiciler, yetkili servis tarafından bu arızanın kullanım hatasından kaynaklı olduğu ifade edildiğinde yapacakları bir şeylerinin olmadığını düşünürler. Oysa ki tüketicinin haklarını kullanması servisin veya diğer sayılanların inisiyatifinde değildir.

Tüketiciler, belirtilen rapora ilişkin olarak bilirkişi tarafından tespit yapılması talebiyle uyuşmazlığın parasal değerini dikkate alarak tüketici hakem heyetine veya tüketici mahkemesine başvurabilir. Bu tespitin amacı, aslında, tüketicinin garantiden doğan haklarını (ücretsiz onarım gibi) kullanmak gibi görünse de, tespit sonrası düzenlenecek bilirkişi raporunda, arızanın kullanım hatasından kaynaklı olmadığı ifade edilirse, tüketici, kanunda sayılan diğer (bedel iadesi, bedel indirimi veya ayıpsız misli ile değişim) haklarını da kullanabilir. Nitekim tüketici önce, ücretsiz onarım hakkını kullanmak istemiş fakat satıcı tüketicinin bu talebini &#;kullanım hatası&#; gerekçesiyle reddetmiştir.

3- ÜCRETSİZ ONARIM HAKKI KİMLERE KARŞI KULLANILABİLİR?

Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketicinin, 4 adet seçimlik hakkından biri olan, &#;ücretsiz onarım&#; hakkı, aracın sıfır kilometre olarak satışını yapan bayiye, aracın üreticisine veya ithalatçıya veya bunların birkaçına veya tümüne karşı kullanılabilir. Nitekim bu hakkın yerine getirilmesi konusunda satıcı, üretici ve ithalatçı müteselsilen (birlikte) sorumludur. Üretici veya ithalatçı, malın kendisi tarafından piyasaya sürülmesinden sonra ayıbın doğduğunu ispat ettiği takdirde sorumlu tutulmaz fakat boya veya kaza ayıpları dışında bu tür bir ispat yapabilmek imkansıza yakın bir olasılıktan ibarettir. Satıcı ise, her durumda tüketiciye karşı sorumludur.

4- ÜCRETSİZ ONARIM TALEBİNİN GEREĞİ YERİNE GETİRİLMEZSE:

Tüketici, talebini iletmesine rağmen, satıcı, üretici veya ithalatçı bu talebi yerine getirmezse, Tüketici Hakem Heyetlerine veya Tüketici Mahkemesi&#;ne başvurulur.

5- MAHKEMECE VERİLECEK KARAR NEDİR? NASIL UYGULANIR?

Dava sonunda mahkeme, tüketiciyi haklı bulursa, satışa konu malın ücretsiz onarımına karar verecektir.

Mahkeme, satışa konu malın, &#;ücretsiz onarımına&#; karar verdikten sonra, halen daha tüketicinin talebi yerine getirilmemişse bu konuda satıcıya karşı (veya dava kime karşı açılıp kazanıldıysa ona karşı) icra takibi yapılır ve araç bu şekilde onarılır veya onarım masrafı tüketiciye ödenir.

6- ÜCRETSİZ ONARIM HAKKI SONRASI ARAÇTA MEYDANA GELEN DEĞER KAYBI SORUNU: 

Bilindiği gibi, aracın, yetkili serviste dahi olsa, bir takım önemli parçalarının tamir edilmiş veya değiştirilmiş olması, ülkemizde, bu aracın ikinci el piyasasında bir düşüşe neden olmaktadır. İşte tüketiciler, araçlarını ücretsiz tamir ettirmiş dahi olsalar bu değer kaybını da talep edebilirler. Hatta eğer böyle bir talepte bulunmaksızın bu aracı sattıklarında, aracın yeni sahibi, bu ayıbın kendisine bildirilmemiş olduğundan bahisle ilk sahibine karşı dava açabilir.

Konuya ilişkin bir mahkeme kararında; &#;Ancak bu arızaların giderilmesi amacıyla aracın bir çok parçası değiştirilmiş ve böylece araç, orijinal halini kaybetmiştir. Bu durum araçta değer kaybına neden olabilir. Şu durumda mahkemece, söz konusu arızaların giderilmesi amacıyla yapılan onarımlar ve parça değişikliklerinin aracın değerinde azalmaya neden olup olmadığının araştırılması ve bu yönde uzman bilirkişilerden rapor alınması, üretim hatasının giderilmesi amacıyla yapılan parça değişimlerinin aracın değerinde azalmaya neden olduğunun saptanması halinde ise çoğun içinde az da olacağı kuralı gereği değer kaybı nedeniyle tazminata hükmedilmesi gerekir&#; denilmiştir.

Bu makalemizde, sıfır kilometre araç satın almış ve daha sonra aracında bir sorun veya arıza meydana gelmiş kişilerin kullanabilecekleri seçimlik haklarından, &#;ücretsiz onarım&#; hakkını anlatmaya çalıştık. Tüketicinin diğer seçimlik hakları ile ilgili detaylı bilgileri diğer makalelerimizde bulabilirsiniz:

Sıfır Araçta “Bedel İadesi” / Tüketici Hakları

Misliyle Değişim Hakkı

Eğer sizler de, bu makalemizde anlatılan veya benzeri problemler yaşamaktaysanız, ülke geneline yayılan çalışma arkadaşlarımız ile sizlere yardımcı olabiliriz. Bunun için &#;Bize Ulaşın&#; bölümünü kullanabilirsiniz.

Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Alıntı yaptığınıza ilişkin link vermek suretiyle makalemizi paylaşabilirsiniz. Kaynak belirtmeksizin makalelerimizden alıntı yapılması durumunda yasal işlem başlatılmaktadır.

¹ ARAL Fahrettin, AYRANCI Hasan, Borçlar hukuku Özel Borç ilişkileri Yetkin Yayınları, Ankara, , Baskı, Sh.

² KAHVECİ Nalan; Taşınır Satımında Ayıplı Mal Nedeniyle Tüketicinin Sözleşmeden Dönmesi, Adalet Yayınevi, Ankara, , seafoodplus.infoı, Sh.9

³ ARAL, Fahrettin, AYRANCI Hasan, Borçlar Hukuku Özel Borç ilişkileri Yetkin Yayınları, Ankara, , Baskı, Sh.

Garanti şartları

1-Garanti süresi, ürünün teslim tarihinden itibaren başlar. Ürünlerin garanti süresi kapsamı şu şekildedir;

2-Ürüne ilişkin tanıtma ve kullanma kılavuzunda gösterildiği şekilde kullanılması ve E.C.A. yetkili servis çalışanları dışındaki şahıslar tarafından bakım, onarım veya başka bir nedenle müdahale edilmemiş olması şartıyla, ürünün bütün parçaları dahil olmak üzere tamamını; malzeme, işçilik ve üretim hatalarına karşı ürünün teslim tarihinden itibaren yukarıda belirtilen süre kadar Şirketimiz garantisi altındadır.

3- Ürünün ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici, sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında kanunun 11’inci maddesinde yer alan;

a) Sözleşmeden dönme,

b) Satış bedelinden indirim isteme,

c) Ücretsiz onarılmasını isteme,

d) Satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme, haklarından birini kullanabilir.

4-Tüketicinin bu haklardan ücretsiz onarım hakkını seçmesi durumunda satıcı; işçilik masrafı, değiştirilen parça bedeli veya başka herhangi bir ad altında hiçbir ücret talep etmeksizin ürünün onarımını yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. Tüketici, ücretsiz onarım hakkını üretici veya ithalatçıya karşı da kullanabilir. Satıcı, üretici ve ithalatçı, tüketicinin bu hakkını kullanmasından müteselsilen sorumludur.

5-Tüketicinin, ücretsiz onarım hakkını kullanması halinde ürünün;

a) Garanti süresi içinde tekrar arızalanması,

b) Tamiri için gereken azami sürenin aşılması,

c) Tamirinin mümkün olmadığının, yetkili servis istasyonu, satıcı, üretici veya ithalatçı tarafından bir raporla belirlenmesi, durumlarında;

Tüketici ürünün bedel iadesini, ayıp oranında bedel indirimini veya imkan varsa ürünün ayıpsız misli ile değiştirilmesini satıcıdan talep edebilir. Satıcı, tüketicinin talebini reddedemez. Bu talebin yerine getirilmemesi durumunda satıcı, üretici ve ithalatçı müteselsilen sorumludur.

6-Ürünün garanti süresi içerisinde arızalanması durumunda, tamirde geçen süre garanti süresine eklenir. Ürünün tamir süresi en fazla 20 iş günüdür. Bu süre, ürüne ilişkin arızanın servis istasyonuna, servis istasyonunun olmaması durumunda, ürünün satıcısı, bayi, acentesi, temsilciliği, ithalatçısı veya imalatçısı-üreticisinden birisine bildirim tarihinden itibaren başlar. Tüketicinin arıza bildirimini; telefon, faks, e-posta, iadeli taahhütlü mektup veya benzeri bir yolla yapması mümkündür. Ancak, uyuşmazlık halinde ispat yükümlülüğü tüketiciye aittir. Ürünün arızasının 10 iş günü içerisinde giderilememesi halinde, imalatçı-üretici veya ithalatçı ürünün tamiri tamamlanıncaya kadar, benzer özelliklere sahip başka bir ürünü tüketicinin kullanımına tahsis edecektir.

7-Garanti kapsamında değiştirilen ürünün garanti süresi, satın alınan ürünün kalan garanti süresi ile sınırlıdır.

8-Tüketici, garantiden doğan haklarının kullanılması ile ilgili olarak çıkabilecek uyuşmazlıklarda yerleşim yerinin bulunduğu veya tüketici işleminin yapıldığı yerdeki Tüketici Hakem Heyetine veya Tüketici Mahkemesine başvurabilir.

9-Garanti Belgesi ile ilgili olarak çıkabilecek sorunlar için T.C. Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü’ ne başvurabilir.

Ürünün kullanma kılavuzunda yer alan hususlara aykırı kullanılmasından kaynaklanan hasar ve arızalar garanti kapsamı dışındadır.

GARANTİ KAPSAMI DIŞINDA KALAN DURUMLAR

1-Taşıma sırasında ürünlerde meydana gelebilecek hasarlar.

2-Ürünlerin, inşaat faaliyetlerinin devam ettiği ortamlarda uzun süre kalmasından dolayı kaynaklanan yüzey ve fonksiyon bozulmaları.

3-Yetkisiz kişilerce yapılan hatalı montaj, bakım, onarım ve demontaj nedeniyle üründe oluşan arıza ve hatalar. 

4-Yeni inşaatlarda tesisatın temizlenmeden ürünlerin monte edilmesi sonucunda, inşaat artıklarının meydana getirdiği arızalar.

5-Ürünlerin montaj ve kullanma kılavuzu, teknik kataloglarda yer alan hususlara aykırı kullanılmasından kaynaklanan arızalar.

6-Asit ve aşındırıcı toz veya sıvı ihtiva eden temizlik maddeleri, bulaşık teli, sert tip sünger vb  ile yapılan temizleme sonucundaki yüzey bozulmaları. Kullanım yerindeki su kalitesi (kireç, kalsiyum miktarı vb) nedeniyle armatür yüzeyinde oluşan lekeler. Düzenli temizlik yapılmaması nedeniyle oluşan yüzey bozulmaları.

7-Orijinal yedek parça dışında kullanılan parçalar nedeni ile ürün özelliğinin bozulması.

8-Ürünlerin, şebeke basıncının 5 bar'ın üzerinde olan tesisatta, basınç düşürücü bağlanmadan kullanılması sonucu oluşan arızalar.

9-Ürünlerin şebeke su veya ortam sıcaklığı 5 °C ile 65 °C arasında kullanılmaması ve don olayı sonucu meydana gelecek arızalar.

Pilli ürünlerde pilin arıza dışı normal olarak tüketilmesi.

Elektrikli ürünlerde ürünün V 50Hz şebeke gerilimi dışında çalıştırılması.

Ürünün kullanıldığı ortamın asit ve aşındırıcı toz veya sıvı içeren temizlik ürünleri ile temizlenmesi sonucu ortaya çıkan buharın yetersiz havalandırma nedeniyle ürünün kaplamasında meydana getireceği bozulmalar.

Pilli ürünlerin orijinal pil dışındaki herhangi bir pil ile çalıştırılması. 

Ürünün hatalı veya sert kullanılması ya da kullanıcı hatası sonucu oluşacak arızalar.

Ürünün tesisattan gelen taş partikülleri, çamur, çapak, kum vb. etkilerle veya kireçlenme nedeniyle oluşan arızalar.

İklim şartları, atmosferik olaylar sonucu oluşan (örneğin deniz kenarında nem ve tuz etkisi) veya ürünlerin dış ortamda kullanımı sonucu oluşabilecek hasarlar.

Ürünün garanti süresi içinde olduğunu gösteren onaylı garanti belgesinin veya faturasının yetkili servise gösterilmemesi.

Garanti belgesi, arızanın tamir olmaması

Yargıtay Hukuk Dairesi Esas No: / Karar No: / 

Taraflar arasındaki tüketicinin hakem kurulu kararına itiraz davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından kanun yararına temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü.

Davacı, davalıdan 15/2/ tarihinde satın aldığı cep telefonunun garanti süresi içinde arızalanması nedeniyle tamiri için 2/2/ tarihinde teslim ettiğini ancak 30 iş günü içinde tamir edilmediğini, bunun üzerine malın bedelinin iadesi için Elazığ Tüketici Sorunları İl Hakem Heyetine başvurduğunu, ancak cihazın tamir edilerek tüketiciye teslimine karar verildiğini, verilen kararın yasaya aykırı olduğunu belirterek Elazığ Tüketici Sorunları İl Hakem Heyeti kararının iptali ile fatura bedelinin faizi ile istirdadına karar verilmesini istemiştir.

Davalı, yargılamaya katılmamıştır.

Mahkemece, Tüketici Sorunları Hakem Heyetince verilen karardan sonra üründeki arızanın giderildiği ancak davacı tarafça telefonun teslim alınmadığı bu durumda davacı talebinin yerinde olmadığı gerekçesiyle talebin reddine ilişkin kesin olarak verilen karar yürürlükteki mevzuata aykırı olduğu gerekçesiyle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca kanun yararına temyiz edilmiştir.

sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanunun 13/2 maddesi uyarınca; satıcı, garanti belgesi kapsamındaki malların, garanti süresi içerisinde gerek malzeme ve işçilik, gerekse montaj hatalarından dolayı arızalanması halinde malı, işçilik masrafı, değiştirilen parça bedeli ya da başka herhangi bir ad altında hiçbir ücret talep etmeksizin tamir ile yükümlüdür. Aynı Kanunun 13/3. madde ve fıkrası gereğince; garanti süresi içersinde sık sık arızalanması sonucu maldan yararlanamamanın süreklilik arzetmesi veya tamiri için gereken azami sürenin aşılması hallerinde, tüketici aynı Yasanın 4. maddesindeki diğer seçimlik haklarını kullanabilir.

Garanti Belgesi Uygulama Esaslarına Dair Yönetmeliğin 6. maddesinin 4. fıkrasına göre, sanayi malının tamir süresi en fazla 30 iş günüdür. Bu süre malın servis istasyonuna servis istasyonunun olmaması durumunda, malın satıcısı, bayii, acentesi, temsilciliği, ithalatçısı veya imalatçısından birine bildirim tarihinden itibaren başlar.

Yönetmeliğin 4. maddesi uyarınca; sanayi malının, tüketiciye teslim edildiği tarihten itibaren, belirlenen garanti süresi içinde kalmak kaydı ile, bir yıl içersinde; aynı arızayı ikiden fazla tekrarlaması veya farklı arızaların dörtten fazla ortaya çıkması sonucu, maldan yararlanamamanın süreklilik kazanması veya tamiri için gereken sürenin aşılması ya da arızanın tamirinin mümkün bulunmadığının raporla belirlenmesi durumlarında, tüketici malın ücretsiz olarak değiştirilmesini bedel iadesi veya ayıp oranında bedel indirimi talep edebilir. Satıcı bu talebi reddedemez.

Dava konusu üründe kullanıcı hatası olduğuna dair servis raporunun bulunmayışı yasada ön görülen tamir süresinin aşılmış olduğu halen ürünün davacıya teslim edilmemiş olması nedeniyle davacının davasının kabulüne karar verilmesi gerekirken davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, kanun yararına bozma isteminin bu nedenle kabulü gerekmiştir.

SONUÇ: Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının HUMK. /6 maddesine dayalı kanun yararına bozma isteğinin kabulü ile mahkeme kararının sonuca etkili olmamak üzere kanun yararına BOZULMASINA, 13/5/ gününde oybirliğiyle karar verildi.