Kafa Arkasında Şişlik Neden Olur

Kafa Travması Belirtileri

Kafa travması; beyin, kafatası ve kafa derisinin herhangi bir şekilde yaralanmasıdır. Bu bazen hafif bir şişlik ve morluk, bazen de travmatik bir beyin hasarına kadar gidebilir. Kafaya gelen çok hafif bir darbe dahi çok ağrılı olabilir. Yüz ve kafa derisi vücudun diğer yerlerine göre daha hassastır. Kafa derisinde çok fazla kan damarları bulunduğundan küçük bir kesikten büyük miktarlarda kanama olabilir. Darbe sonucu bir kesik oluşmasa dahi, cilt altına toplanan kan, darbe bölgesinde şişliğe neden olabilir. Bu tehlikeli bir durum değildir ve bir-iki hafta içinde tamamen kaybolur.

Kafa Travması Nasıl Oluşur?

Beyin hasarı, kafatası kırıkları ve kafa derisi yaralanmaları yaygın görülen yaralanmalardır. Sonuçlar ve tedaviler de kafa travmasına neyin neden olduğuna ve travmanın ne kadar şiddetli olduğuna göre değişir. Kafa travmaları açık ve kapalı şekillerde oluşur. Kapalı kafa travmaları, kafatasının kırılmadığı yaralanmalardır. Açık kafa travmaları ise bir nesnenin deriyi geçerek kafatasını kırması ve beyne girmesi anlamına gelir.

Kafa travmaları sebeplerine göre iki kategoriye ayrılırlar. Bunlar şöyledir:

1. Başa gelen darbelere bağlı kafa travmaları
2. Sarsıntı nedeniyle oluşan kafa travmaları (daha çok bebeklerde ve çocuklarda görülür. Şiddetli sarsıntılarda ortaya çıkar)

Darbelere bağlı kafa travmaları genellikle şu nedenlere bağlıdır:

• Motorlu araç kazaları
• Düşmeler
• Fiziksel saldırılar
• Spor yaralanmaları
• Patlamalar

Çoğu durumda kafatası beyni ciddi zararlardan koruyacaktır. Bununla birlikte, kafa travmasına neden olacak kadar şiddetli yaralanmalar, omurga yaralanmalarıyla da ilişkilendirilebilir.

Bebeklerde Kafa Travması

“Bebekler düşe kalka büyür” derler. Ancak bazen bu düşmeler ciddi yaralanmalarla sonuçlanabilir. Üstelik bu düşmeler veya ev kazaları birkaç dakika içinde meydana gelebiliyor. En korkulan da bebeğin düşmesi sonucu kafasının bir yerlere çarpması olur. Bu aslında bazen bir anlık dikkatsizlikten bazen de bebeklerin ve çocukların kafalarının bedenlerinden daha büyük olması nedeniyle denge kuramamalarından kaynaklanır. Çocuklarda kafa travmasının en yaygın nedenleri şöyle sıralanabilir:

• Küvette/banyoda kayma
• Geri doğru düşme
• Yataktan ve masadan düşme
• Mobilyaya ya da tezgah üzerine tırmandıktan sonra düşme
• Beşikten düşme
• Yerde halı, kilim ya da farklı nesnelere takılıp düşme
• Merdivenlerden ve basamaklardan düşme
• Yürüteçle takılıp düşme
• Salıncaktan düşme
• Motorlu araç kazaları
• Bisiklet kazaları
• Spor yaralanmaları
• Çocuğa yönelik şiddet

Çocukluk çağındaki kafa yaralanmalarının çoğu düşmelerden kaynaklanır. Bu noktada bebeğin düştüğü yükseklik önemlidir. Daha yüksekten düşülmesi ciddi kafa travmaları yaratabilir. Öncelikle bu durumda sakin olunmalıdır. Genellikle çocuklarda düşmeye bağlı kafa travmalarında herhangi bir tıbbi müdahaleye gerek kalmaz. Bebeklerde kafa travması konusunda acile başvurmanız gereken durumlar şunlardır:

• Kesiğin kontrolsüz şekilde kanaması
• Kafatasında bir göçük veya şişmiş yumuşak bir bölge olması
• Aşırı morarma ve/veya şişme
• Birden fazla kez kusma
• Olağandışı uyku ya da uyanık kalma zorluğu
• Bilinç kaybı, sese veya dokunuşa yanıt vermeme
• Burun veya kulaktan kan veya sıvı gelmesi
• Nöbet geçirme
• Şüpheli omurilik/boyun yaralanması
• Nefes almada zorluk

Bu belirtilerden herhangi birinin görülmesi halinde vakit kaybetmeden acil yardım istenmelidir.

Kafa Travmalarının Görülen Sonuçları

Hafif travmaların sonuçları şunlardır:

• Baş ağrısı
• Baş dönmesi
• Hafif kafa karışıklığı
• Mide bulantısı
• Kulaklarda geçici çınlama

Orta ve daha şiddetli travmalar hafif travma belirtileri taşırken bunların haricinde daha ciddi hasarlar oluşabilir. Daha ciddi kafa travması sonrası komplikasyonlar ise şunlardır:

• Kaza anını, öncesini ve sonrasını hatırlamakta zorluk, hafıza kaybı
• Bilinç kaybı ve bilinç bulanıklığı
• Uyku hali ve uyandırılamama
• Kötüleşen ve ağrı kesicilere yanıtsız baş ağrısı
• Nöbetler, aniden çökme veya bayılma
• Baş dönmesi
• Bulanık veya çift görme
• Gözlerle odaklanamama ve anormal göz hareketleri
• Tek veya her iki kulakta yeni başlayan duyma kaybı
• Anlama ve konuşmada güçlük
• Kol veya bacaklarda kasılmalar veya güç kaybı
• Denge ve koordinasyon kaybı veya yürüme güçlüğü
• Kusma
• Kulaktan kan gelmesi
• Kulak veya burundan şeffaf sıvı gelmesi
• Ruh hali değişiklikleri
• Bebekler için etrafa ilginin azalması

Kafaya gelen darbeden sonra yukarıdaki şikayetlerden bir ya da birkaçı oluşursa, derhal en yakın sağlık kurumuna başvurulmalıdır.

Kafa Travması Sonrası Gelişebilen Psikiyatrik Hastalıklar

Bazı psikiyatrik hastalıkların da altında kafa travmalarının yattığı iddia edilir. Majör depresyon, bipolar bozukluk, anksiyete, obsesif kompulsif bozukluk, post travmatik stres bozukluğu, psikotik bozukluklar gibi hastalıkların yanı sıra aşırı alkol kullanımı, sinirlilik ve ilgisizlik hali oluşmasında kafa travmalarının etkili olduğuyla ilgili çalışmalar mevcuttur.

Kafa Travması Kaç Saat İçinde Belli Olur?

Kafa travmalarının belirtileri kazadan ya da darbeden sonraki birkaç saat içinde anlaşılabileceği gibi birkaç günde de kendini gösterebilir. Kafa travması sonrası kişi iyi gözlenmelidir.

Kafa Travması Sonrası Yapılması Gerekenler

Kafa travmasından sonra tıbbi yardım beklerken ilkyardım sertifikalı kişiler tarafından şu müdahalelerde bulunulabilir:

Kişi sabit tutmak: Yaralı kişinin başı ve omuzları hafif yüksekte olacak şekilde uzanmalıdır. Gerekmedikçe kişi hareket ettirilmemelidir. Kişinin boynu kesinlikle hareket ettirilmemelidir. Motorlu araç kazası yaşanmışsa ve kaskı varsa çıkarılmamalıdır.

Kanama durdurulmalı: Steril bir gazlı bez ya da temiz bir bez yardımıyla yaraya sıkı bir basınç uygulayın. Ancak kafatası kırığından şüpheleniyorsanız direkt baskı uygulamayın.

Nefes alışverişi ve uyanıklık gözlenmeli: Kişi dolaşım belirtisi, yani nefes alma, öksürme ya da hareket göstermiyorsa yaşam desteğine başlayın.

Bilinçteki değişiklikler, baş ağrısı, dengesizlik, mide bulantısı, konsantrasyon güçlüğü gibi sonuçlar doğuran kafa travmaları ciddidir ve doktor tarafından değerlendirilmelidir.

Kafa Travması Nasıl Teşhis Edilir?

Acil servis hekimi kişiyi kazanın türü ve şiddeti konusunda sorgulayıp, muayene eder ve gerekirse görüntüleme işlemlerini ister ve gözlem altında tutar. Yapılan testler arasında kan tetkikleri, röntgen, bilgisayarlı tomografi, elektroensefalografi (EEG) ve MR bulunur.

Kafa Travması Tedavisi

Kafada uzun veya derin bir kesi oluşmuşsa yaranın dikilmesi gerekebilir. Aspirin gibi ilaçlar yaranın kanamasını çoğaltacağından alınmamalıdır. Aynı şekilde kuvvetli ağrı kesiciler de uyku hali oluşturup sizi ve hekimi yanıltabileceğinden, alınmamalıdır. Ancak tedaviyi belirlemede şu etmenler önemlidir:

• Yaş, genel sağlık durumu ve tıbbi geçmişiniz
• Kafa travmasının boyutu ve türü
• Belirli ilaçlara ve yöntemlere olan tolerasyon
• Travmanın seyrinde beklentiler

Ciddi bir kafa travması söz konusu ise kafa içi basıncının izlenmesi önemlidir. Travma beynin şişmesine neden olabilir. Bu da kafa içi basıncı arttırarak beyin hasarı yaratabilir.

Yaralanmanın ciddiyetine göre tedavi şunları içerebilir:

• Buz
• İstirahat
• Topikal antibiyotikli merhem ve bandaj
• Müşahade
• Acil tıbbi müdahale
• Kesi alanının dikilmesi
• Solunum durumuna bağlı olarak medikal solunum cihazı kullanımı
• Ameliyat

Kafa Travması Sonrası

• Hafif bir kafa travmasından sonra baş ağrısı birkaç saat sürebilir, şişlik veya morarma varsa bunların tamamen iyileşmesi birkaç haftayı bulabilir.
• Kesi oluşmuş ve dikilmiş ise 2’nci gün pansuman yaptırıp, 7’nci gün de dikişler alınabilir.
• Doktorunuz aksini belirtmediği sürece, yaralanmadan 24 saat sonra banyo yapabilirsiniz.

Bu yazımızda halk arasında yağ bezesi olarak bilinen ancak tıbbi olarak yağ bezelerinden ayrılan yağ kistlerinden bahsedeceğiz. Lipomlar yani yağ bezeleri avuç içleri, ayak tabanı ve kafa derisi haricinde vücudun herhangi bir yerinde bulunabilen yağ dokularıdır.

Avuç içlerinde, ayak tabanında ve kafa derisinde görülenler ise yağ kisti (sebase kist, epidermoid) olarak bilinmektedir. Bu yazımızda kafa derisinde bulunan yağ kistlerinden ve tedavisinin nasıl yapıldığından bahsedilecektir.

Yağ Kisti Nedir?

Kistler en temel tanımı için sıvı ile dolu ve zarla çevirili keseciklerdir. Kistin içerisindeki sıvı koyu kıvamlı, yağlı ve kötü kokulu bir sıvıdır. Kafada saçlı deride bir zarla çevirili olarak bulunur. Şişlik dışında sağlık açısında herhangi bir riski bulunmayan iyi huylu tümörlerdir. Çok çok nadiren kötü huylu olanları ortaya çıkmaktadır. Kistlerin yaklaşık olarak %1’inden azı kötü huylu kistlere dönüşmektedir.

Yağ Kistleri Neden Olur?

Yağ kistlerinin neden oluştuğuna dair net bilgi bulunmamaktadır. Ancak kafada yani saçlı deride oluşan kistlerin saç diplerinde bulunan yağ bezelerinin tıkanmasına bağlı olarak ortaya çıktığı düşünülmektedir.

Yağ Bezlerinin Tıkanması Kafada Kist Oluşmasına Neden Olmaktadır.
Her sağlıklı insanın saç derisinde saç köklerinin korumak için köklerin çevresinde yağ ve ter bezleri bulunmaktadır. Yağ bezlerinin salgıladığı yağlar saçları beslemektedir. Bu şekilde bir yağlanma insanlar için rahatsızlık oluşturmamaktadır. Ancak saç dökülmesi olan kişilerde kıl kökü miktarının azalır. Salgılanan yağ miktarı değişmediği için kılların azalması ile birlikte saçlarda yağlı bir görünüm ortaya çıkabilir. Normalde şikayete neden olmayan yağlar bu gibi durumlarda kişilerde rahatsızlığa neden olabilmektedir.

Yağ bezlerinin bir veya birkaçının tıkanması salgının salgılanamayarak cilt altında birikmesine neden olmaktadır. İlk etapta boyutu küçük olduğu için hastalarda şikayete neden olmaz. Ancak ilerleyen zamanlarda kistin büyümesi ile birlikte hastayı rahatsız edebilmektedir.

Kafada Yağ Kisti Nasıl Anlaşılır? Belirtileri Nelerdir?

Kistler yağ bezelerine nazaran daha sert ama genel olarak yumuşak bir dokuya sahip şişliklerdir. Bu şişlikler ilk etapta hastada herhangi bir şikayete neden olmazlar. Nadiren de olsa oluşan kistleri süreç içerisinde kendiliğinden geçebilmektedir.

Tıpkı yağ bezeleri gibi dokunulduğunda cilt altında hareket eden yapılardır.

Kistler yuvarlak ya da küre benzeri yapılardır. Boyutları hastadan hastaya değişiklik gösterebilir. Hatta aynı hastada birden fazla bulunan kistler de farklı boyutlarda olabilmektedir.

Bazı hastalarda apse oluşumuna bağlı olarak kızarıklık, enfeksiyon, ağrı gibi şikayetlerde görülebilmektedir. Enfeksiyon oluşumuna bağlı olarak bazı hastalarda ateşlenme şikayeti de görülebilmektedir.

Kafada Yağ Kisti En Çok Kimlerde Görülür?

Yağ kistleri genel olarak erkeklerde kadınlardan daha sık görülmektedir. Sorunun görülme yaş aralığı ortalama 20-40 yaş arası olarak tespit edilmiştir. Ancak kistler yeni doğan dönemi de olmak üzere her yaşta görülmektedir.

Kistlerin tek başına genetik ile bağlantısı bulunmamaktadır. Ancak Gardner sendromu, Gorlin sendromu gibi nadir görülen sendromlarla birlikte kalıtsal olarak bulunmaktadır. Ayrıca yapılan araştırmalarda kronik güneş hasarlı cilt bölgelerine sahip yaşlı hastalarda kistlerin daha sık görüldüğü tespit edilmiştir. Akne vulgaris şikayeti olanlarda da kistlerin daha sık görüldüğü araştırmalarda elde edilen veriler arasında yer almaktadır.

Kafada Yağ Kisti Teşhisi Nasıl Konulur?

Kafada oluşan her şişlik kist olarak değerlendirilmemelidir. Kafada bulunan sert şişlikler başka sağlık problemleri ile ilişkilendirilebilmektedir.

Kistlerin tanı ve tedavisi için doktor muayenesi yeterlidir. Ultrason ya da herhangi ek bir prosedüre ihtiyaç duyulamamaktadır. Yalnızca doktor tarafından kanser şüphesi olduğu düşünülen kistlerde ek testlere ihtiyaç duyulabilmektedir.

Şüpheli kistler için doktorlar tarafından bilgisayarlı tomografi çekimi istenilmektedir. Ayrıca çıkarılan kistlerde şüphe görülmesi durumunda parça alınarak patolojiye gönderilmektedir.

Yağ Kistinin İltihaplanması

Yapısal olarak ağrı ya da herhangi bir şikayete neden olmayan kistlerin mikrop kapması yani iltihaplanması hastalarda ağrı ve apse oluşumuna neden olmaktadır. İltihaplanmanın nedeni yağ kisti kapsülünün içerisine sızan mikroplardır.

Bu tür durumlarda doktor tarafından reçete edilen antibiyotikler kullanılmalıdır. İlk olarak iltihap tedavi edilmeli sonrasında kist tedavisi yapılmalıdır.

Kafada Yağ Kisti Tedavisi Nasıl Yapılır?

Kist tedavisi cerrahi müdahale ile kistin vücuttan çıkarılması şeklinde yapılmaktadır. Küçük bir cerrahi işlemdir. Ancak saçlı deride olmasından dolayı dikkat edilmesi gereken hususlar bulunmaktadır.

Saçlı deride yapılan bir tedavinin hastada estetik kaygı yaratmaması için tedavinin saçlar kısaltılmadan ve mümkün en küçük kesi ile yapılması önemlidir. Kesinin küçük olması ve saçların kısaltılmaması sayesinde tedavi sonrasında rahatsız edici bir görünüm oluşmaz.

Hatta dışarıdan bakıldığında kesi yapıldığı fark edilmez bile.

Kistin çıkarılması için ilk olarak kist çevresi lokal olarak uyuşturulur. Ardından minimum boyutta bir kesi yapılır. Sonrasında kisti çevrelen kapsüle kesi atılarak içerisindeki yoğun sıvı boşaltılır. Bu sayede içi boşaltılan kist küçük bir alandan vücut dışarısına çıkarılabilir. Kist boşaltılıp, kapsül çıkartıldıktan sonra dikiş atılarak tedavi tamamlanır.

Tedavi sonrasında hasta gündelik hayatına dönebilir. 1 gün sonra banyosunu yapabilir. Pansuman vs gibi bakımlara ihtiyaç duyulmaz.

Tedavisi Yapılan Kist Tekrar Eder Mi?

Genel olarak tedavisi yapılan kistin tekrarı beklenmez.

Kafada Yağ Kisti Tedavisi İçin Hangi Doktora Gidilir?

Sorunun tedavisi yalnızca cerrahi müdahale ile mümkündür. Bu nedenle tercih edilmesi gereken alan genel cerrahidir.

Kistlerin ilaçla ya da bitkisel ürünlerle tedavisi mümkün değildir. Tedavi için kistin mutlaka vücuttan çıkarılması gerekmektedir.

Kafada Yağ Kisti Hakkında Sık Sorulan Sorular

Yağ Kisti Saç Dökülmesine Neden Olur Mu?
Kistler zaman içerisinde büyüme eğiliminde olabilir. Çok büyüyen kistler basınçla saç köklerini öldürüp kalıcı dökülmeye neden olabilir.

Yağ Kisti Baş Ağrısı Yapar Mı?
Aynı şekilde büyüme görülen kistlerde basıncın etkisi ile bulunduğu bölgede ağrı şikayeti görülebilir.

Tedavi Sonrasında İz Kalır Mı?
Tedavi sonrasında iz kalıp kalmayacağı işlem sırasında ne kadar kesi yapıldığı ile doğrudan alakalıdır. Tedavi minimal kesi ile yapılırsa saç derisinde belli belirsiz bir iz kalır. Bu izde saçların altında kalacağı için görünmez.

Kafadaki Yağ Bezesi Patlarsa Ne Olur?
Kafadaki yağ kisti patlarsa kapsülden dışarı sızan yağ iltihaplanmaya neden olur, günler içerisinde apseleşerek boşaltılması gerekebilir. Bu sürede normalde olmayan ağrı, kızarıklık ve şişlik görülebilir.