Gribin Evreleri

Etrafınıza şöyle bir bakın. Herkes ya öksürüyor ya boğazı ağrıyor ya da hapşırıyor. Yüksek ihtimalle bu belirtilere halsizlik sorunu da eşlik ediyor. Böyle olunca akla gelen hastalık ‘grip’ oluyor. Peki, ama neden herkes grip? Gripten korunmak için ne yapmak gerekiyor? Aşı gripten ne kadar koruyor? Liv Hospital Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Zehra Çağla Karakoç griple ilgili merak edilenleri anlattı.



 

Grip nedir?

Grip insanda influenza virüsü tarafından oluşturulan bulaşıcı bir solunum yolu hastalığıdır. Çoğu kişide hastalık basit bir seyirlidir ancak kimi zaman ölümcül de sonuçlanabilir. Bir virüs hastalığı olduğundan bu hastalıkta antibiyotikler etkisizdir.

Salgın yapar mı?

Grip salgın yapan bir virüstür. Salgının başlama zamanı ve süresi hemen her yıl değişmekle beraber ülkemizde grip genellikle aralık -ocak aylarında görülmektedir.

Belirtileri nelerdir?

Hasta kişide ateş veya üşüme-titreme, öksürük, boğaz ağrısı, burun akıntısı, kas ağrıları, baş ağrısı, kırgınlık, halsizlik, bulantı, ishal gibi şikayetler olabilir.

Nasıl bulaşır?

Hastalar diğer kişilerle konuşurken, öksürürken bulaştırabilirler. Ayrıca hasta kişinin dokunduğu virüs içeren yüzeylere dokunan bir kişinin de ellerini ağız, göz ve buruna götürmesi ile de bulaşma olabilir. Bu nedenle ofis ortamları gibi birçok kişinin birbiriyle yakın bulunduğu kapalı ortamlarda virüs hem hava hem de temas yolu ile yayılabilir.

Kişiden kişiye bulaşma süresi nedir?

Bulaşıcılık hastalık belirtileri başlamadan 1 gün önce başlayıp 7 güne kadar sürer. Risk grubu dediğimiz; yaşlılar, gebeler, küçük çocuklar, kronik hastalığı (astım, kalp hastalığı, diyabet, böbrek hastalığı, kanser hastaları) olanlarda hastalık ağır ve ölümcül seyredebilir.

Kaç çeşit grip virüsü vardır?

Üç çeşit grip virüsü vardır. İnfluenza A ve influenza B ve C. H1N1 (domuz gribi) ve H3N2 influenza A alt tipleridir. İnfluenza B ve C’de alt tip yoktur. Tip C A ve B’ye göre çok nadir görüldüğünden mevsimsel grip aşılarının içeriğinde A ve B tipi virüsler dahil edilir. Grip virüsü her yıl değişime uğrar. Bu nedenle aşılamanın da her yıl tekrarlanması gerekir.

Gripten korunmada aşı etkili mi?

Aşılama dünyada 60 yıldan fazla süredir kullanımdadır. Aşılama ile yüzde 70’in üzerinde gribe karşı koruyucudur ve riskli kişilerde de gelişebilecek komplikasyonları (örn ağır akciğer infeksiyonları…) önlenebilir. Aşılama dışında el hijyenin sağlanması ve genel sağlık önlemlerine (beslenme, fiziksel aktivite ve uyku düzeni) dikkat edilmesi, kalabalık ortamlar ve hasta kişilerden uzak durmak da hastalıktan korunmada önemlidir.

Tedavisi nasıl yapılır?

Grip çoğu kişide herhangi bir ilaç almadan yaklaşık bir haftada iyileşirken, risk gruplarında ağır seyredebilmektedir. Tedavide ilk 48 saatte doktor kontrolünde antiviral ilaçlar kullanılmaktadır. Bu antiviral ilaçların tıpkı antibiyotiklerde olduğu gibi bilinçsiz kullanımının dirence yol açabileceği unutulmamalıdır.

Grip hastalığının belirtileri nelerdir?

Grip hastalığı ateş, boğaz ağrısı, baş ağrısı, vücutta kırıklık yapan bir hastalıktır. Hastalık ilerlediği zaman nefes darlığı, solunum sıkıntısına yol açabilir.

Soğuk algınlığı ile grip hastalığı arasında ne fark vardır?

Grip hastalığının etkeni bir virüs olduğu için solunum yoluna yerleşen hemen hemen tüm virüslerde grip hastalığında görülen belirtiler olabilir. Bu nedenle grip hastalığı diğer solunum yolu enfeksiyonları ile karıştırılır. Halbuki bu enfeksiyonlar genel olarak “soğuk algınlığı” olarak adlandırılır. Günlük yaşantımızda “grip oldum” denildiği zaman sıklıkla soğuk algınlığı adını verdiğimizi bir hastalık kasdedilmektedir.

Türkiye’de bu yıl grip hastalığı yaygın mı?

Ülkemizde her yıl olduğu gibi bu yıl da grip hastalığı mevsim normallerinde izlenmektedir.

Domuz Gribi nedir ?

Domuz gribi bugün için bir grip virüsü türüdür. Grip virüsleri insan için ne kadar tehlikeli ise domuz gribi de aynı ölçüde tehlikelidir. Bu yüzden grip hastalığının tehlikeleri domuz gribi için de geçerlidir. Bütün dünya ülkelerinde görüldüğü gibi ülkemizde de domuz gribi denilen grip türü mevcuttur. Domuz gribinin klinik belirtileri mevsimsel gripten farklı değildir. Domuz gribi şu aşamada mevsimsel influenzadan daha ağır seyretmemektedir. Domuz gribi denilen grip virüsü yılında dünyada salgına neden oldu.   yılından sonra artık her mevsim gördüğümüz grip türleri arasına yerleşti ve mevsimsel grip olarak kabul edilmektedir. Yani her yıl grip mevsimi başladığında dünyada dolaşan grip virüsü türlerinden biri de domuz gribi virüsüdür. Uzun yıllar da dünyada görülmeye devam edeceği düşünülmektedir.

Grip hastalığını kimler ağır geçirmektedir ?

Grip hastalığı bazı kronik (uzun seyirli) hastalığı olanlarda hastaneye yatma ve komplikasyonlar daha fazla neden olmaktadır.

Kimlerde veya hangi hastalığı olanlarda daha tehlikeli veya ağır seyretmektedir?

-  65 yaş ve üzeri kişiler,

-  2 yaşın altında bulunanlar,

-  Hamileler,

-  Bakımevi ve huzurevinde kalanlar,

-  Kronik böbrek yetmezliği olanlar,

-  Astım, kronik akciğer hastalığı (KOAH) olanlar,

-  Kalp-damar sistemi hastalığı olanlar,

-  Bağışıklık sistemi baskılanmış olanlar,

-  Kan hastalığı olanlar,

-  Şeker hastalığı olanlar,

-  Nörolojik hastalığı olanlar,

-  Metabolik hastalığı olanlar,

-  Kronik karaciğer hastalığı olanlar,

-  Aşırı şişman olanlar’da  grip tehlikeli ve ağır seyredebilmektedir.

Hastalıktan korunmak için ne yapılmalıdır ?

Sağlıklı beslenme, mevsim sebze meyvelerinin tüketiminin artırılması, bol sıvı tüketimi, ellerin sık sık sabunla yıkanması, kalabalık ortamlardan ve hastalardan uzak durulması korunmada alınması gereken önlemler arasındadır. Sabunun grip mikrobu için yok edici bir etkiye sahip olduğu akılda tutulmalıdır. Risk altındaki hastalar için hastalıktan korunmanın en iyi yolu grip aşısı olmaktır. Aşının koruyuculuğu bir yıldan daha kısa olarak kabul edilmektedir. Ayrıca dolaşımdaki virüsler her yıl değişim göstermektedir. Mevsimsel grip için her yıl beklenen grip virüslerine karşı yeni bir aşı hazırlanmaktadır.

Grip hastalığında antibiyotiklerin faydası var mıdır?

Hiçbir faydası yoktur. Çünkü grip hastalığına yol açan mikrop virüs olduğu için antibiyotikler işe yaramaz hatta zararlı bile olabilirler. Antibiyotikler bakteri adını verdiğimiz mikroplara karşı etkilidir.

Grip hastalığına yakalanırsak ne yapmalı?

Grip hastalığı olan bir kişi yatarak istirahat etmeli, ateşi olursa ateş düşürücü almalıdır. Ayrıca bol bol su ve sıvı içecekler (çorba, portakal, mandalina gibi) almalıdır. Durumu kötüleşirse  muhakkak hekime başvurmalıdır. Çevresindekilere bulaşmayı önlemek için öksürürken, hapşırırken ağzını burnunu  kapamalı, maske takmalı, ortak havlu ve benzeri kişisel eşya kullanımından kaçınmalı, sık sık ellerini yıkamalıdır.