En Düşük Nabız Kaç Olmalı

İçindekiler

Nabız nedir?

Nabız, kalp vuruşlarının oluşturduğu kan basıncı nedeniyle özellikle bilekteki ve boyundaki atardamarda parmakla basıldığında duyumsanan çarpma hissidir. Bir diğer deyişle kalbin her atışıyla birlikte pompaladığı kanın, damarlar üzerinde oluşturduğu basınçtır. Bu basıncı, parmaklarınızı belli bölgelerden geçen atardamarlarınızın üzerine koyarak kolayca hissedebilirsiniz.

Yetişkin ve sağlıklı insanlarda nabız kaç olmalıdır?

Yetişkinlerde nabız sayısı, kişinin fiziksel olarak dinlenmiş ve ruhsal olarak sakin olduğu bir dönemde dakikada 60– arasında olmalıdır. Sporcularda kalp hızı daha düşük olabilir ve dakikada 40–60 arası olması normal kabul edilir.

Nabız nasıl ölçülür?

Nabzınızı en iyi sayabileceğiniz yerler; başta bilekler ve boyunda şah damarı olmak üzere,

• Dirsek içi
• Kasık
• Şakak
• Ayağın üst kısmıdır.

Parmaklarınızı nabzı en iyi hissettiğiniz yere koyduktan sonra bir dakika boyunca hissettiğiniz vuruş sayısını sayınız. Bu sayı size kalp atış yani nabız sayısını verir. Efor sonrası dinlenmeden nabız ölçülmesi, nabız sayısının olduğundan yüksek çıkmasına neden olur. Aynı şekilde stres altındaki kişinin de nabız sayısı olduğundan yüksek çıkacaktır. Bu iki durumda nabız sayısının yüksek olması doğaldır.

Yüksek nabız belirtileri nelerdir?

Kişi istirahat halindeyken nabız sayısının normalden daha yüksek olmasına 'taşikardi' denir. Taşikardi belirtileri şunlardır:

• Çarpıntı hissi
• Baş dönmesi
• Nefes darlığı
• Göğüste rahatsızlık hissi
• Göğüs ağrısı
• Bayılma

Yüksek nabız nedenleri nelerdir?

Yüksek nabız nedenlerini üç grupta değerlendirmek gerekir.

1- Kalp, bazı durumlarda vücudun oksijen ihtiyacını karşılamak için hızlı atabilir. Bu durum patolojik (hastalık tanısı olarak) kabul edilmez ve tedavi gerektirmez. Efor sarf etmek, stres (heyecanlanmak, korkmak, sinirlenmek vb.) veya kişinin bir yerinin ağrıyor olması bu duruma verilebilecek en iyi öneklerdir.

2- Kalp bazı durumlarda bir hastalığa veya bir dış etkene bağlı olarak hızlı atabilir. Nabız sayısının fazla olabileceği başlıca hastalıklar; 

• Kalp yetersizliği,
• Doğuştan gelen kalp hastalıkları,
• Enfeksiyona bağlı ateş yükselmesi,
• Kansızlık,
• Tiroit bezinin fazla (hipertiroidi) çalışmasıdır.

Dış etkenlerin başında ise sigara gelir. Ayrıca;

• Aşırı kafein ya da alkol tüketimi,
• Uyuşturucu kullanımı
• Bazı ilaçların yan etkileri sayılabilir.

3- Bazı durumlarda da nabız sayısı kalbin elektriksel sistemindeki bozukluklardan dolayı yüksektir. Bunlar gerçek ritim bozukluklarıdır ve 'aritmiler' grubunda yer alırlar. Bazıları hayati tehlike yaratabilir ve acil tedavi edilmeleri gerekir. Bazıları ise kısmen iyi huylu ritim bozukluklarıdır ve dikkatle ele alınmaları gerekir.

Taşikardi nasıl tedavi edilir?

Tedaviye başlamadan önce taşikardinin nedeninin bulunması gerekir. Çoğu durumda taşikardiye neden olan hastalığın veya durumun tedavisi taşikardiyi de tedavi eder. Örneğin, ateşi olan bir hastanın enfeksiyonunun antibiyotiklerle tedavisi veya hipertiroidisi olan birinin tiroit hormonunun normal seviyelere getirilmesi kalp hızının da normale gelmesini sağlayacaktır. Eğer taşikardi ileti sistemindeki bozukluklar nedeniyle gelişmişse uygun ilaçlarla veya “kardiyoversiyon” dediğimiz, kişiyi uyutarak göğsüne elektrik şoku vermek suretiyle düzeltilebilir. Bazı durumlardaysa “ablasyon” olarak adlandırılan girişimsel yöntemle tedavi edilmesi gerekir.

Düşük nabız belirtileri nelerdir?

Kişinin nabız sayısının normalden daha düşük olmasına “bradikardi” denir.

Bradikardi belirtileri şunlardır:

• Baş dönmesi
• Göz kararması
• Halsizlik/yorgunluk
• Çabuk yorulma
• Göğüs ağrısı
• Nefes darlığı
• Bayılma

Düşük nabız nedenleri nelerdir?

Nabız düşüklüğü, bir hastalığa ya da duruma bağlı gelişebileceği gibi bazen de kalbin ileti sistemindeki bozukluklar nedeniyle olabilir.

Nabız düşüklüğüne neden olan hastalık ve durumlara;

• Tiroit bezinin az (hipotiroidi) çalışması,
• Uyku apnesi (OSAS),
• Kanda bazı minerallerin düşük veya yüksek olması,
• Bazı ilaçlar ve bal (deli balı) zehirlenmesi örnek verilebilir.

Kalbin ileti sistemindeki bozuklar ise daha çok ileri yaşlarda, ileti sisteminin de yaşlanması nedeniyle olmaktadır. Ancak ileti sisteminin bozuklukları her yaşta görülebilir. Bu duruma kalp damar tıkanıklıkları, doğuştan gelen kalp hastalıkları veya kalp içi enfeksiyonlar yol açabilir.

Bradikardi (Düşük nabız) nasıl tedavi edilir?

Öncelikle bradikardinin nedeninin saptanması gerekir. Hastada hipotiroidi veya uyku apnesi gibi hastalıklar varsa bu rahatsızlıklar tedavi edilmelidir. Nabız düşüklüğü ilaçlara bağlı ise bu ilaçların kesilmesi veya dozunun ayarlanması gerekir. Bradikardi hayatı tehdit ediyor ve nedeni ortadan kaldırılamıyorsa “kalp pili” gibi cihazlar takmak gerekebilir.

Kalp atış hızı nasıl düzenlenir? Sağlıklı bir kalp atışı için nelere dikkat edilmelidir?

Kalbin ileti sistemindeki bozuklar haricindeki kalp atış anormallikleri genelde kalp dışı nedenlere bağlıdır. Bunların birçoğu ilgili doktor tarafından tedavi edilir. Ancak hastalığa bağlı olmayan kalp hızı anormalliklerinin düzenlenmesinde asıl iş, kişinin kendisine düşmektedir. Kişi uygun yaşam tarzı değişikliklerini gerçekleştirmelidir.

Kalp hızını düzenlemek için hastanın yapması gerekenler şunlardır:

• Kişi eğer sigara kullanıyorsa bırakmalı
• Kafeinli içeceklerden uzak durmalı
• Başarabiliyorsa stresten uzaklaşmalı ya da profesyonel destek almalı ve gerekirse doktorunun vereceği ilaç tedavisi kullanmalı
• Düzenli spor yapmalı
• Sağlıklı beslenmeli

Aritmilerde ise bir doktordan profesyonel destek alınmalıdır. Hasta, kardiyoloji uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. Ritim bozukluğunun türüne göre;

• İlaç tedavisi,
• Kardiyoversiyon,
• Ablasyon veya kalp pili ile tedavi gerçekleştirilmelidir.

Nabız Nedir?

Nabız, kalbin 1 dakikadaki atış sayısıdır. İnsan vücudu, kişinin yaptığı aktivitelere ya da duygusal durumuna uyum sağlamak için kalp atışını otomatik olarak kontrol eder. Bu yüzden aktif, heyecanlı ya da korkmuşken nabız hızlanır ve dinlenirken, sakinken ya da rahatken yavaşlar. Nabzın yüksek ya da düşük olması bir rahatsızlığın göstergesi olabilir. Günde ortalama 30 dakika kadar egzersiz yapmak, daha sağlıklı beslenmek, sağlıklı kiloyu korumak ve alkol, kafein, sigarayı azaltmak gibi daha sağlıklı bir yaşam tarzı nabzı normal tutmaya yardımcı olabilir. Kalbin atış ritmi bozulduğunda bu duruma aritmi denir. Bu bozukluğa tıkanmış veya sertleşmiş damarlar, yüksek tansiyon ve kalp kapakçıklarıyla ilgili sorunlar neden olabilir. Aynı zamanda kalp ameliyatları da nabız değişikliklerinde rol oynayabilir. Dört aritmi tipi vardır. Bunlar:

• Taşikardi: Kalp dakikada atımdan fazla attığında yüksek nabzı ifade eder.
• Bradikardi: Sporcu olmayan kişilerde dakikada 60’dan daha az atan nabız ifade eder.
• Supraventriküler aritmi: Kalbin üst odacıklarından kaynaklanan bozukluktur.
• Ventriküler aritmi: Kalbin alt odacıklarından kaynaklanan bir sorundur.

İdeal Nabız Kaç Olmalıdır?

İstirahat nabzını ölçmek için en iyi zaman, uyandıktan sonra, yataktan kalkmadan önce, ideal olarak iyi bir gece uykusundan sonradır. Çok hızlı veya çok yavaş nabız kalp veya diğer sağlık sorunlarının bir işareti olabilir. Normal bir dinlenme nabzı dakikada 60 ile atış olmalıdır, ancak dakikadan dakikaya değişebilir. Aynı zamanda yaş ve genel sağlık da nabzı etkileyebilen faktörlerdir. Fiziksel aktivite sırasında nabız artması normaldir. Aynı zamanda aktivite sırasında artan nabız, kişinin kalp sağlığı hakkında bilgi verebilir. Fiziksel olarak aktif kişilerin nabızları için normal görülen değerler de farklı kabul edilebilir. Bu nedenle ideal nabız değerinin kişiden kişiye değişebileceğini unutmamak önemlidir. Hedef kalp atış hızı, yaşa bağlı olarak kalbin atabileceği maksimum kalp atış hızınızın yüzdesidir. Kalp atış hızını etkileyebilecek şeyler şunlardır:

• Hava durumu
• Sıcaklık
• Nem seviyesi
• Aniden ayağa kalkmak
• Stres
• Kaygı
• Egzersiz
• Obezite
• Tiroid ilaçları
• Yaş

Nabız Nasıl Ölçülür?

Nabız ölçülebilecek en iyi noktalar bilekler, ayak üstü ve dirsek içidir. Nabzı bulmak için en kolay yer bilektir. Nabız ölçümü için avuç içi yukarı bakacak şekilde el konumlandırılır. Diğer elin ortadaki üç parmağı bilek üzerinde en şişkin noktaya yerleştirilir. Nabız parmaklar altında hissedilmek için hafifçe bastırılır. En doğru okumayı elde etmek için 60 saniyedeki atım sayısı not edilir. Dinlenme kalp atış hızı, egzersiz yapılmadığı için ihtiyaç duyulan en düşük miktarda kanı pompalayan kalp atış hızıdır. Oturma veya uzanma sırasında ve kalp atış hızı normalde 60 (dakikada atış) ile (dakikada atış) arasındadır. Düzensiz bir nabızda dinlenirken bile nabzın çok yavaş veya çok hızlı attığı hissedilebilir. Nabzın düşük ya da yüksek olması hastalıkları da işaret edebileceği için doktor tarafından kontrol edilmelidir. Doktor elektrokardiyografi gibi testler ile düzensiz nabız nedenini inceler ve bir hastalık durumunda tedaviye başlanır.

Dinlenirken dakikada 60 atışın altındaki bir kalp atış hızı düşük nabız olarak kabul edilir bu durum bradikardi olarak adlandırılır. Kalp kasının hasar görmesi nedeniyle bradikardi oluşması mümkündür. Fakat bazı sporcularda bu durum normal kabul edilebilir.

Yüksek Nabız Nedenleri ve Belirtileri

Dinlenme sırasında kalp atış hızı dakikada atımın üzerinde ise, bu yüksek nabız olarak kabul edilir. Taşikardi olarak da bilinen hızlı kalp atış hızı, birçok farklı sağlık durumuyla ilişkilendirilebilir. Egzersiz yaparken veya vücut bir enfeksiyonla savaşırken kalp atış hızının artması normaldir. Stres, kafeinli içecek tüketimi, alkol gibi faktörler kalp atışının hızlı olmasının nedenleri arasındadır. Fakat kalp atış hızında ani bir artış fark edildiğinde ve aynı zamanda baş dönmesi, baygınlık veya çarpıntı hissedildiğinde, bir sağlık kurumuna başvurulmalıdır. Kalbin alt odasında meydana gelen hızlı kalp atışları ventriküler taşikardi olarak bilinir. Vücut, kalbin içinden veya dışından nedenlerle şoka girdiğinde, kalp atış hızı önemli ölçüde artabilir. Yüksek nabız belirtileri şunlardır:

• Göğüs ağrısı
• Kafa karışıklığı
• Düşük kan basıncı
• Baş dönmesi
• Kalp çarpıntısı
• Nefes darlığı
• Ani halsizlik
• Bayılma
• Bilinç kaybı

Düşük Nabız Nedenleri ve Belirtileri

Bazı insanlar için düşük nabız normal olabilir. Enfeksiyon, tiroid bezindeki sorunlar, kan değerlerinde dengesizlik, uyku apnesi veya inflamatuar hastalıklar normal olmayan nabız düşüklüklerine neden olabilir. Bununla birlikte, düşük nabız hızı belirtileri şunlardır:

• Baş dönmesi
• Yorgunluk
• Nefes darlığı
• Göğüs ağrısı
• Bayılma
• Zihin karışıklığı

Yaşa Göre Nabız Hızı Kaç Olmalı?

Yaş ve aktivite düzeyi kalp atış hızını etkileyebilen faktörlerdir. Bu faktörlere bağlı olarak kişi çünkü normal nabız değişiklik gösterebilir ve kabul edilen bazı değerler vardır. Genel olarak, kişi ne kadar aktifse kalp atış hızı o kadar düşük olabilir. Sağlıklı olan, kalbin kan dolaşımı için çok çalışmak zorunda olmamasıdır. Bu değerler kişinin yaşına göre minimum ve maksimum olarak belirlenmiştir. Yaşa göre nabız değerleri şunlardır:

• 20 yaş: bpm
• 30 yaş: bpm
• 35 yaş: bpm
• 40 yaş: bpm
• 45 yaş: bpm
• 50 yaş: bpm
• 55 yaş: bpm
• 60 yaş: bpm
• 65 yaş: bpm
• 70 yaş: bpm

Nabız Nasıl Normale Döndürülür?

Nabzın normale dönmesi hızlanmasının ya da yavaşlamasının nedenine bağlı olarak değişir. Eğer heyecana bağlı nabızda bir hızlanma varsa dinlenmek ve sakinleşmek nabzı normale çevirebilir iken ciddi bir hastalık nedeniyle meydana geliyorsa tedavi gerekebilir. Yüksek nabız tedavisi nedenine bağlıdır. Ateşe bağlı nabız yükselmesi varsa, ateş düşürücü ilaçlar nabzı normale çevirmeye yardımcı olur tedavi. Ateş bakteriyel bir enfeksiyondan kaynaklanıyorsa, antibiyotiklere de ihtiyaç duyulabilir. Bazı hastalar yalnızca, nabzı yükselten anormal kalp dokusu alanını yok eden bir prosedür olan radyofrekans kateter ablasyonuna yanıt verir. Fakat çoğu durumda yüksek nabız kendiliğinden düzelir.

Eğer düşük nabız bulunuyorsa ve bu ciddi bir hastalığa bağlı ise tedavi gerektiren bir durumdur. Kalp pili, cildin altına yerleştirilen ve düşük kalp atış hızını düzeltmeye yardımcı olan bir cihazdır. Hipotiroidizm veya tuz dengesizliği gibi başka bir tıbbi sorun düşük nabıza neden oluyorsa, nedeni tedavi etmek genellikle bu sorunu iyileştirir. Eğer ilaç kullanımı düşük nabzın nedeni ise, doktor ilacın dozunu azaltabilir veya başka bir ilaçla değiştirebilir.

Kişide dinlenme anında dahi yüksek ya da düşük nabız bulunuyorsa bir sağlık kurumuna başvurmak gerekir. Doktor tarafından yapılacak incelemeler ile nabız değişikliğine sebep olan hastalıklar bulunabilir ya da nabız değeri normal kabul edilebilir.